|
2020
|
|
|
Honez gain,
|
bi
hizkera mailetako jardunak bildu ondoren, bost eta hamar minutu bitartean iraun duen galdetegi bat egin zaie, non, bereziki, testua irakurtzerakoan erakutsi dituzten zenbait ahoskeraren eta EBAZ arau edo proposamenen inguruko pertzepzioez edo usteez galdetu zaien. Galdetegi hau, batez ere, hiztunek EBAZ arau edo proposamenen inguruan eta, oro har, zenbait ahoskeraren inguruan dituzten hautemate edo jarreren berri izateko asmoarekin egin da, baita bi hizkera mailetako ahoskeren erkaketa osatzeko balio dezakeelakoan ere.
|
|
|
Honez gain, bi hizkera mailetako jardunak bildu ondoren, bost eta hamar minutu bitartean iraun duen galdetegi bat egin zaie, non, bereziki, testua irakurtzerakoan erakutsi dituzten zenbait ahoskeraren eta EBAZ arau edo proposamenen inguruko pertzepzioez edo usteez galdetu zaien. Galdetegi hau, batez ere, hiztunek EBAZ arau edo proposamenen inguruan eta, oro har, zenbait ahoskeraren inguruan dituzten hautemate edo jarreren berri izateko asmoarekin egin da, baita
|
bi
hizkera mailetako ahoskeren erkaketa osatzeko balio dezakeelakoan ere. Ariketa edo jardun hau ere grabatu egin da.
|
|
|
Aztergai den ahoskera bakoitzaren kasuan, lehendabizi, bildutako datuak ekarri dira, hizkera maila arduragabekoak eta zaindukoak, hurrenez hurren. Ondoren, datu horien azterketa egin da, non
|
bi
hizkera mailetako ahoskerak erkatu diren eta, hizkera maila zainduko jardunen kasuan, EBAZ arau edo proposamenak betetzen diren edo ez adierazi den. Honekin batera, galdetegiaren bidez jasotako informazioa baliatu da zenbaitetan, bereziki, hiztunek EBAZ arau edo proposamenen inguruan dituzten uste edo jarrerak agerian jartzeko.
|
|
|
Bi hizkera mailetako ahoskerak erkatuta, oro har, bi joera nagusi topa daitezke:
|
bi
hizkera mailetan ahoskera bera erabiltzekoa eta hizkera mailaren arabera ahoskera aldatzekoa. Lan honetara bi joera horiek erakusten dituzten zenbait ahoskeraren azterketa ekarri dugu; artikuluaren luzera muga dela eta, joera bakoitzeko bi kasu edo adibide ekarri ditugu.7
|
|
|
Goraxeago aurreratu bezala, kasu batzuetan hiztunek ahoskera bera erabili dute
|
bi
hizkera mailetan. Horren erakusle ditugu, esaterako, eta kontsonanteen ahoskera eta rena.8 Bi kasu hauen artean, ordea, bada ezberdintasun bat:
|
|
|
eta
|
bi
hizkera mailetan, oro har, [r] dardarkari hobikari ahoskatu dira. Salbuespena hiztun baten (MLE ren) [R] dardarkari ubularraren ahoskera izan da, honek bi hizkera mailetan, kasu batzuetan, frantsesekoaren (gertuen geratzen zaiguna aipatzearren) erako ahoskera ubularra erabili du.
|
|
|
eta bi hizkera mailetan, oro har, [r] dardarkari hobikari ahoskatu dira. Salbuespena hiztun baten (MLE ren) [R] dardarkari ubularraren ahoskera izan da, honek
|
bi
hizkera mailetan, kasu batzuetan, frantsesekoaren (gertuen geratzen zaiguna aipatzearren) erako ahoskera ubularra erabili du. Maila arduragabean honako datuak ditugu:
|
|
|
Hiztunek, beraz, eta, oro har,
|
bi
hizkera mailetan hobikari ahoskatu dituzte. Maila zainduari begira jarrita, EBAZ arau edo proposamena bete dute, ahoskera hobikaria hobesten baita bertan.
|
|
|
MLE hiztunaren ahoskera ubularra izan da salbuespen. Hiztun honek frantsesekoaren erako ahoskera ubularra erabili du
|
bi
hizkera mailetan horzkari ondorengo dardarkaria ahoskatzerakoan.10
|
|
|
Hiztun guztiek
|
bi
hizkera mailetan [x] belar ahoskabe ahoskatu dute, oro har. Hona maila arduragabeko jardunetan bildutako datu batzuk:
|
|
|
Gauzak honela, [x] belar ahoskabe ahoskatu dute hiztunek, oro har,
|
bi
hizkera mailetan. Maila zainduko jardunetara begira jarrita, EBAZ arau edo proposamenetan hobesten den ahoskera sabaikaria ez dute erabili.13 Dena den, maila zainduan bi hiztunek (lU k eta MB-k) [j] sabaikaria ahoskatu dute hitz gutxi batzuetan.
|
|
|
Orain arte
|
bi
hizkera mailetan ahoskera bera erabili dutela hiztunek ikusi dugu. Hau ez da izan, ordea, joera bakarra, beste batzuetan hiztunen ahoskera aldatu egin baita hizkera mailaren arabera.
|
|
|
14 Antzeko sentipena adierazi dute hiztunek EBAZ arau edo proposamenetan hobesten den eta ren aurreko maileguetako ren ahoskera ahostunaren kasuan. Guztiek [x] belar ahoskabea ahoskatu dute
|
bi
hizkera mailetan (ekolo [x] iko), ahostuna ahoskatzea (ekolo [y] iko) ez omen zaie" natural" egiten, horrela ebakitzeak lotsa ere ematen omen die. ditugu, besteak beste, bokalarteko, d, g, r> kontsonanteen ahoskera eta kontsonante bilkurarena.15 Bi hizkera mailetan ahoskera bera erabili denean adierazi dugun bezala, kasu honetan ere, batzuetan (bokalarteko, d, g, r> kontsonanteen ...
|
|
|
Batetik, batzuetan hiztunek zenbait hotsen ahoskera bera erabili dute
|
bi
hizkera mailetan. eta kontsonanteen ahoskera eta rena dira joera horren erakusle.
|
|
|
Bigarrenaren (ren ahoskeraren) kasuan, berriz, EBAZ arau edo proposamenetan hobesten den ahoskera zein den jakinda ere, maila zainduan ez da aldatu maila arduragabeko ahoskera. Hiztun guztiek
|
bi
hizkera mailetan, oro har, [x] belar ahoskabea ahoskatu dute, nahiz eta galdetegian hiztun batzuek adierazi badakitela hizkera zainduan ahoskera sabaikaria hobesten dela. Hortaz, EBAZ arau edo proposamenetan hobesten diren zenbait ahoskera erabiltzerakoan hiztunek jarrera" ezkor" samarra edo ezintasuna erakutsi dute.
|
|
|
Bestetik, beste kasu batzuetan
|
bi
hizkera mailetan ahoskera ezberdinak erabili dituzte hiztunek. Esaterako, bokalarteko, d, g, r> kontsonanteak maila arduragabean ez dituzte askotan ahoskatu (proatzea ‘probatzea’ (OB), adibidez) eta, aldiz, zainduan beti ahoskatu dituzte (pro [0] atuko, esate baterako).
|