|
2004
|
|
|
Bipedalismoa, jarrera tente bat hartzeko eta
|
bi
hanken gainean ibiltzeko gaitasuna, gertaera erabakigarria izan zen gizaki modernoen etorkizuneko agerpenerako. “Science” aldizkariak gaur argitaratu duen ikerketak erakutsi duenez, lokomozio modu hori susmagarria baino askoz lehenago agertu zen, duela sei milioi urte Kenyan bizi izan zen hominido moduko batean baitzegoen.
|
|
2006
|
|
|
Euskaldunon jatorria, gainerako gizaki ororena bezalaxe, Afrikan omen dago. Hango arboletan adarrez adar ibiltzeko ohiturari utzi eta
|
bi
hankatan ibiltzen ikasi ondoren kokatu ziren gurean, aspalditxo, gure arbasoak. Hona etorri, gustatu nonbait, eta gelditzea erabaki zuten.
|
|
2007
|
|
|
Gauza bera gertatzen zaigu giboia gora eta behera mugitzen harrituta ikustean. Giboiak ez du isatsik, eta oso maiz zutitzen da, eta
|
bi
hankaren gainean ibiltzen. Gizontxo bat ematen du; zirkuetan ikus daitezkeen gizonik zaluenak baino ehunka aldiz zaluago.
|
|
|
Baina
|
bi
hankaren gainean ibiltzen zen. Hori ondorioztatu zuten ikertzaileek.
|
|
|
Hastapenetako susmoak berretsita gelditu ziren: Lucy (alegia, Australopithecus afarensis bataiatutako izakia)
|
bi
hankaren gainean zebilen.
|
|
|
Eta, hau ere ziur,
|
bi
hankaren gainean ibiltzen zen.
|
|
2010
|
|
|
batzuentzat, belar artean zutik ibiltzeak belar gainetik ikusteko abantaila ematen omen zuen; beste batzuentzat, sabanan zehar garauak batzeko energetikoki eraginkorragoa omen zen zutik ibiltzea, paseo abiadura mantenduz gero; bazeuden ere eskuak libre edukitzeko aukeran oinarritzen ziren ikerlariak. Hauen iritziz sakabanatuta zeuden zuhaitzen artean tresnak edo janaria eramateko egokiago omen zen
|
bi
hanken gainean ibiltzea. Horrela, XX. mendeko bigarren zatian zehar hipotesiak ugarituz joan ziren, betiere bipedia sabana motako ingurune batekin lotzen zutelarik.
|
|
|
Aldiz, sabanarako bazituzten hamaika hipotesi ezberdin. Laburbilduz, aurreko mendeko azken hamarkadetan ikerlariek argi omen zuten zutik egotea eta
|
bi
hanken gainean ibiltzea sabanarekin erlazionaturiko adaptazioa zela.
|
|
2012
|
|
|
Jantzi guztiak hartu bere trabatokian banan banan, eta arretaz aztertu zituen. Gero, gorputza ukitu zidan poliki poliki eta inguru guztian begiratu hainbat aldiz, eta bete betean yahoo bat nintzela garbi zegoela esan zuen azkenean; baina neure espezieko gainerakoekiko oso ezberdina nintzela larruazalaren biguntasun, zuritasun eta leuntasunagatik, ilerik ez nuelako gorputzaren zenbait aldetan, aurreko eta atzeko azazkalen itxura eta laburtasunagatik, eta beti atzeko
|
bi
hanken gainean ibiltzeko nuen arazeriagatik. Ez zuen gehiago ikusi nahi izan, eta berriro arropak janzteko baimena eman zidan, hotzak dar dar bainengoen.
|
|
2014
|
|
|
kastore bipedoak. Kastore bitxi haiek
|
bi
hankatan ibiltzen ziren, eta kumeak besoetan eramaten zituzten. Etxolatan bizi ziren," gizaki basatien tribu askok baino hobeto eraikitako" etxolatan; eta, haietatik ateratzen zen keak iradokitzen zuenez, suaren erabilera ere menderatzen zuten.
|
|
2016
|
|
|
Korronte psikologiko honen arabera, gizakion karga genetikoa aldatu egiten da inguruneko baldintzetara hobeto egokitzeko. Adibidez, giza garapenean, lau hankatan ibiltzetik
|
bi
hankatan ibiltzera pasatzean egindako aurrerapausoak eragin handia izan zuen gizakion autonomian; beste ugaztunek bezala, jaio eta denbora gutxira gure kabuz mugitzeko gaitasuna galdu genuen, eta, horren ondorioz, beste baliabide batzuk bilatu behar izan genituen bizirik irauteko. Harrezkero, ezinbestekoa da jaiotzen garenean gure espeziekideek laguntzea, eta laguntza premia horrek arrastoa utzi du gure geneetan.
|
|
2018
|
|
|
neokortexa esaten zaio burmuinaren atal modernoari, eta neokortexaren esku hartze arrazionalarekin ezin da erditu, antza. Narrasti senera itzuli beharra dago, oihanera bueltatu, hizkuntza artikulatu baten bitartez komunikatzeko eta
|
bi
hanketan ibiltzeko gai garela ahaztu: horrela bakarrik erditu daiteke fundamentuz, eboluzioa ahaztuta, milioika urte atzera eginez.
|
|
2022
|
|
|
dagoeneko haurra bere burua zaintzeko kapaza da eta. Alibi makala senarraren irudikoz, iruditzen baitzaio gainerakoek ibili behar luketela erne umearekin,
|
bi
hankatan ibiltzen ikasi duenetik obus baten punteriaz jotzen baitu itua; hankartea jomuga, ahal dela. Ez du deus esaten, halere.
|
|
2023
|
|
|
Bosgarrena: Otsoak
|
bi
hanketan ibiliko dira. Seigarrena:
|