|
2016
|
|
|
Hau izango da kulturaren aldeko mugimendu inportantea. Bigarrena,
|
bi
gerlen artean sortuko da eta erakunde berri batzuk agertuko dira gazteriaren aterpetxeekin (Auberges de la jeunesse), eta 1921 eta 1936ko arte horretan Action Catholique de la Jeunesse Française ren inguruan, adar bereziak sortuko dira JAC (Jeunesse agricole catholique 1921), JOC (Jeunesse ouvrière catholique 1926). Elkarte horien aipatzeak gure gaian badu toki berezi bat horiei loturik sortuko baitira euskal gazteriaren taldeak eta horiek dira hedatuak izanen eta praktika kulturala eramanen publikoraino.
|
|
|
Euskarari buruzko kezka nagusitzen joan zen
|
bi
gerlen artean. Hizkuntzaren defentsarako tresnak beharrezkoak ziren eta irakaskuntzarenak martxan ematen saiatu ziren.
|
|
|
Tarte honetan,
|
bi
gerlen artean, sortu zen Piarres Lafitteren inguruan euskal herrizaleen mugimendu bat Aintzina kazetarekin, Jean Claude Larrondek le «Mouvement Euskalerriste» deitzen duena Madeleine de Jaureguiberry ri buruz sortu pastoralaren karietara egin duen artikuluan. Hemen ere, J.C. Larronden azterketek baieztatzen eta hobesten dituzte, garai hartako aipamen bakarrenetakoa da, eta Piarres Lafitteren lekukotasunen ildotik datozenez ez zaigu interpretazio okerrik agertzen.
|
|
|
Urkok ez du mahomatarren kontrako gerlarik piztu nahi Nafarroatik. Hau ere,
|
bi
gerla desberdin horien gertakizunak oroimenera ekartzen ditu horrela, berak nola iragan ziren ez baditu kontatzen xeheki. Hemen, ikus genezake Euskal Herriak bizi duen problematika bi erresumen artean, aipamen garaikidea bete betean.
|
|
|
Eta publikoa oso ongi ezagutzen du, publikoarekin komunikazio goxoa nahi du, ez ditu ikusleak bortxatu nahi, ez ditu mindu nahi, hain zuzen historia hurbila ezagutzen baitu. Ezagutzen du aberri handi eta aberri txikiaren kontzeptua, badaki bertako jendeek, euskaldunek,
|
bi
gerla handitan parte hartu dutela, eta hori oso oroitzapen bizia da jendearen gogoan. Baina garaiko arazoak, gazteen eskakizuna ez ditu baztertu nahi, eta zeharbidea hartzen du horren egiteko.
|
|
|
Horren oihartzuna bazuela oso normala dela pentsa daiteke. Bestalde,
|
bi
gerlen artean Frantzian, antzerkiak bultzada berria ezagutu zuen. Horrela aipatzen du Hélène Etxekoparrek:
|
|
2021
|
|
|
Piarres Lafittek anitz moldez landu zuen euskal literatura munduko
|
bi
gerlen artean. Lan horietatik batean bada euskal literaturaren historiaz ikuspegi orokor bat ematen duen liburutto bat, 1941ean argitaratua izan zena:
|
|
|
Gorago erran bezala, ohargarria da zenbait idazle nagusi bereizi zituela, Axular, Etxeberri sarakoa, Salbat Monho, Laphitz, J. HiriartUrruty, Jean Pierre Arbelbide eta Jean Etxepare, besteak beste. Beraz,
|
bi
gerlen artean eta Orixe-ren gisa hasi zen Piarres Lafitte euskal literaturaren kanona osatzen. Halarik ere, ezberdintasun nagusi bat aurki daiteke 50eko hamarkadan Koldo Mitxelenak egin zuen aukerarekin.
|
|
|
Eredu nazionalaren aurrean beste aukera garrantzitsu bat agertu zen XX. mendeko
|
bi
gerla nagusien artean," eskola alemana" k sortu zuena hain zuzen. Eskola horren gidari bezala, Ernst Robert Curtius, Erich Auerbach eta Leo Spitzer izan ziren.
|
|
|
Erudito eta filologoek abiatu hastapenen ondotik, lehen saio orokorrak egin ziren euskal literaturaz, erran nahi baita hegoaldeko eta iparraldeko idazlanak kondutan hartzen zituztenak. Munduko
|
bi
gerlen artean egin ziren. Pierre Lhandek, Le Pays basque à vol d’oiseau, argitaratu zuen 1925ean eta, liburu hartan, parte luze bat egin zuen literaturaz.
|