|
2002
|
|
|
Geure baratzetxoan egurrezko dorretxo bat eraiki nuen txoriak bazkatzeko. Azkenengo aldian beste
|
bi
ere bai.
|
|
2005
|
|
|
La calle edo La farola egunkari saltzailea, eskalearen jite berberaz saiatzen delarik ia begiratu ere egiten ez dioten ibiltariei aleren bat saltzen, eguneko azken ahaleginean. Bere espaloi aldeko erakusleiho handietan bermaturik bera bezala zain dauden gizonezko
|
bi
ere badaude. Hauei, ordea, zerbait arraroa antzeman die.
|
|
|
Lehenengo garaipentzat jo du ilunpetan zerbaiti ekiteko gai izatea. Astiro bada ere, zailtasun handiz eta mina hezur eta artikulazio guztietan sentituz, aurre egiten hasi da eta ez du metro
|
bi
ere behar izan lehen koskorrekoa hartzeko. Buruan hartu duen mina bestearekin konparatuta ez da ezer.
|
|
2008
|
|
|
Agintari gorenaren zilegitasun osoa baitauka ideologia horrek: gure jatorrizko hizkuntza propio bakarra ez da euskara, beste
|
bi
ere geureak ditugu eta. Imajinatzen al du inork nazio normalizatu bateko burua antzeko gauzak esaten, delako nazio horrek berezko hizkuntza duenean?
|
|
2009
|
|
|
Angiek besoa goratu zuen deika baina ez zen gelditu, beterik zihoan. Beste
|
bi
ere beterik pasatu ziren. –Berandu helduko naiz, segur, O!
|
|
|
Baina bera da. Elias hil eta egun
|
bi
ere pasa ez direnean.
|
|
|
ez al da zoragarria? Nik gustura jango bainuke belarri ogitarteko bat, baita
|
bi
ere, tartean zure belarritxoak dauzkatela baneki! (?) Gero, zeure izeba Ernestinaren ahateak dituzu aipagai.
|
|
|
Jendeak gogoratzen du teilatu azpietako bizilagunak teilatuetara atera eta Bedrias aita ezkutatzen ahalegintzen zirela. Baina herriko askok gogoratzen du ikazkinak ez zirela inozoak eta guztiz identifikatuta zeukatela 107 teilatua, eta halako gau batean Bedrias aita ez ezik, laguntzera igo ziren emakume
|
bi
ere desagertu zirela.
|
|
|
Eta orain zer eta belarri ogitartekoen kontu horrekin zatozkit... ez al da zoragarria? Nik gustura jango bainuke belarri ogitarteko bat, baita
|
bi
ere, tartean zure belarritxoak dauzkatela baneki! (...) Gero, zeure izeba Ernestinaren ahateak dituzu aipagai.
|
|
2010
|
|
|
–Fraidearen bizitza erantzukizun handikoa da, eta mirari bat ongi etorriko zaizu, fedeari behar bezala eusteko?; are gehiago: ...zean?; nola sartuko nintzen frantziskotarren komentuan, porrotaren lurrikarak nire fedearen oinarriak hankaz gora jarri zituenean?; amari bezala, atertu zitzaizkidan niri ere zeruko haizeak, isildu zitzaizkidan txori kantariak, goibeldu zitzaidan bizipoza?; ni ere ez nengoen, beraz, neure onean, eta horregatik, beharbada, ama gezurretan hasi zela konturatu nintzenean?. Mirariaren zain geunden, eta
|
bi
ere izan ditugu. Ezta, Gabino???
|
|
|
galdetu zigun;. Primeran. Mirariaren zain geunden, eta
|
bi
ere izan ditugu. Ezta, Gabino???, gezur batekin erantzun zion amak, baina ez kili kolo, ahuleziarik txikiena erakusten ez zuèn jardunean baizik; eta ni harri eta zur, jakina?
|
|
|
Ongi irabazitako ospakizunean zeuden guztiak, bi eta lau hankakoak, denak. Gonbidatu berezi
|
bi
ere bazituzten gainera kanpamentuan: Ander eta Elene.
|
|
|
" Zer moduz joan zaizue?" galdetu zigun;" Primeran. Mirariaren zain geunden, eta
|
bi
ere izan ditugu. Ezta, Gabino...?", gezur batekin erantzun zion amak, baina ez kili kolo, ahuleziarik txikiena erakusten ez zuèn jardunean baizik; eta ni harri eta zur, jakina...
|
|
|
" Fraidearen bizitza erantzukizun handikoa da, eta mirari bat ongi etorriko zaizu, fedeari behar bezala eusteko"; are gehiago: ...artuko nintzen frantziskotarren komentuan, porrotaren lurrikarak nire fedearen oinarriak hankaz gora jarri zituenean?; amari bezala, atertu zitzaizkidan niri ere zeruko haizeak, isildu zitzaizkidan txori kantariak, goibeldu zitzaidan bizipoza...; ni ere ez nengoen, beraz, neure onean, eta horregatik, beharbada, ama gezurretan hasi zela konturatu nintzenean —" Mirariaren zain geunden, eta
|
bi
ere izan ditugu. Ezta, Gabino...?" esan zion izeba Ernestinari—, zeresanik gabe gelditu nintzen... baita amari jarraian eman niòn baiezkoa ezpainetan toteldu ere;" Arrosario bat ere badakarkizut, Ernestina, baina orain bainugelara noa eta gero emango dizut, bazkaltzerakoan.
|
|
2011
|
|
|
Leonen anaietarik
|
bi
ere. Pedro eta Tomás, hantxe zeuden, baina ez Felipe, aitak bere ondoan nahi izaten baitzuen hura beti, anaia zaharrena zenez gero, etxeko erantzukizunak apurka apurka hartuz joan zedin; haiekin batera, sutondotik hurbil, aitona Arsenio zegoen?
|
|
|
Landare more eta mendreak harri grisen artean, lur zokorik urrienetan hazten dira. Eta aulki
|
bi
ere badaude, erdi ilunetan, argi haritxoak desegin eta galtzen diren aldean. Andere bat dago eserita aulkietarik batean, oinetako beltz eta gona urdinez jantzia, eta zabalik duen kazetak erabat ezkutatzen ez duen alkandora edo jertse berdexkaz.
|
|
|
eta baita begi
|
bi
ere.
|
|
2013
|
|
|
Orain dela gutxi erosiak. Eta Australiako beste neska
|
bi
ere badaude hemen. Eta frantziar batzuk.
|
|
|
Eta azkenean beti bukatzen dugu guk, biok. (Batzuetan
|
bi
ere ez dakit izaten ote garen gu biok).
|
|
|
Begiak ez ezik, letagin
|
bi
ere sentitzen zituzten kokotean. Kimuk gehienbat.
|
|
2014
|
|
|
Ezin ziren alboetara mugitu, eta erdiko zaldia, endaitzen artekoa, bidearen erdian ibil zitekeen, beste biek nork bere aldera lerrarazi gabe. Baina gizonek eta abereek ez zuten aurrera hiru pauso egiten, atzera bat edo zenbaitetan
|
bi
ere egin gabe, bete betean jotzen baitzituzten haize boladek. Irristatu, erori, zutitu atzera ere.
|
|
2015
|
|
|
Kinkila eta pirtxileria horien guztien artean aurkituko duzue zilarrezko bala bat. Eta
|
bi
ere bai, segurki. Ondo begiratu behar, horixe kontua?, Zerk.
|
|
|
ezta egun bat edo
|
bi
ere,
|
|
|
Hitanoa da, jakina, lagunarte girokoa. Euskal Herriko ekialdean beste alokutibo
|
bi
ere erabiltzen dira: zuketa eta xuketa.
|
|
|
belarri/ beharri, borroka/ burruka, guzti/ guzi, txiki/ ttipi tankerakoetan, adibidez. Horietako bata aukeratu du Euskaltzaindiak, baina arrazoia erakutsi gabe, eta kontua da beste irtenbide
|
bi
ere badirela:
|
|
|
Euskara galtzearen arrazoi
|
bi
ere aipatu zituen Landazurik (1798 II: 120):
|
|
|
Lehenengo emaitzak 1981ekoak dira eta azkenak 2006koak. Muturretako argibide horiekin batera, tarteko beste
|
bi
ere? 1991 eta 2001 urteetakoak, aipatuko ditut.
|
|
|
iltea, hiltzea?. Beste kasu berezi
|
bi
ere badira: eçaundu, ezagutu?
|
|
|
Haatik, oraindik ezagutzen ez ditugun kazeta
|
bi
ere aipatu zituen Etxezaharretak: Amikutzu143 da horietako bat, eta Ttipi Ttapa bestea.
|
|
|
Euskarari gagozkiola, arlo horretan ere urak ez zeuden bare. Donapaleun, adibidez, ikastola zabaldu guran zebiltzan (lehen mailakoa; beste horrelako
|
bi
ere baziren, aurreko bi urteetan jaioak, Donibane Lohizunen eta Angelun), baina Paristik oztopo ugari jartzen ari ziren. Ezin ahaztu, era berean, Seaskako kideek borroka ugari egin behar izan zutela 1980ko hamarraldi hasieran, onarpen publikoa lortze aldera:
|
|
|
Euskara hutsezko beste aldizkari
|
bi
ere garai horretan sortu eta desagertu ziren: Zabal eta Hitz, hain justu.
|
|
2016
|
|
|
Eta neska autotik atera eta eskuarekin aireari kilimak egiten ari balitz bezala agur esan zidanean, ni euforiko nengoen. Gurpilek berriro laprast egin zuten abiatzerakoan, asfaltoaren gainean oraingoan, eta etxera bidean nentorrela, eleberri bat?, baita
|
bi
ere?, esaten nion neure buruari.
|
|
|
Mendeko enpresa horien artean, elektrizitatea ekoizten zuten
|
bi
ere bazeuden: alde batetik, Saltos del Sil, 1963an eskuratu zuen haren gaineko kontrola; eta bestetik, Terminorte (Centrales Térmicas del Norte de España), 1964an eratua, Iberdueroren eta Electra de Viesgoren erdibanako parte hartzearekin.
|
|
|
Begoñako zuhaitz zaharrari hartutako hazietatik, arte gazte indartsu eta betierekoa landatua zuen jada Joaquinek berrogeita hamabian etxe aurreko belardian, urrun zen alabak hamar urte bete zituela ospatzeko. Beste
|
bi
ere landatu zituen maletan ekarritako hazi beretatik: hirurogeita bian eta hirurogeita hamabian, hurrenez hurren.
|
|
|
Erabilerak gora egin du azken hamarkadetan. Kale neurketei begiratzen bazaie, adibidez, hamar gaztetik lau euskaraz entzun zituzten 2011n; orain 25 urte, ez ziren hamarretik
|
bi
ere. «Hala ere, esan behar da azken hamarkadako igoera apalagoa izan dela 1990eko hamarkadan gertatutakoa baino».
|
|
2017
|
|
|
Arratian eta Nerbioi ibarreko iparraldean ere bada. Beste aldaera
|
bi
ere badira: ifini (Bizkaiko hego sartaldea. Nerbioi ibarreko iparraldea tartean dela?, Otxandio, Deba ibar gehiena. Debabarrena ez bestea?.
|
|
2018
|
|
|
Horrez gainera, aspaldi da inork ez duela hautsik kendu gosari gelaren kanpoaldeko txokoan. Barkatuko didazu, baina beste kontutxo bat edo
|
bi
ere aipatu nahi nizkizuke.
|
|
|
Denok drogaren aurka. Herrian gehienek bazekiten, mihiluzeen bertsioek kontatuta baino ez bazen ere, tabernako jabe hura trafikatzailea zela, bere seme
|
bi
ere erabili egiten zituela heroina salerosteko, eta seme biak egin zitzaizkiola adikto.
|
|
|
Negarrez amaitu zuen Mélaniek bere deklarazioa, eta epaimahaikide
|
bi
ere negar batean jarri zituen. Berriro ere.
|
|
2019
|
|
|
Zuzentzailea gaur egungo gizona da, errepideetako seinaleekin fio izatera eta irmoki sinestera ohitu zuten, horregatik ez da arraroa tentazio anakroniko honetan erori izana, errukiak bultzaturik, agian, almuedanoa itsua dela kontuan harturik. Gauza jakina da ez dela oihalaren kalitatea zikinak saihesten dituena, are gehiago, esan ohi da oihalik onenean ere zikina erori egiten dela, eta esan ohi da, halaber, bat dagoenean
|
bi
ere egoten direla, eta hor daukagu bigarren puntu susmagarria, bigarren errakuntza, hau oso larria, bai horixe, bigarren honek, idatzirik balego, eta zorionez ez dago, eramango baitzuen irakurle oharkabekoa almuedanoak iratzarri eta gero egin dituen ekintzen deskribapena zuzentzat jotzera, bizimodu musulmanaren azturen araberakotzat hartzera. Badago errakuntza, esaten ari gara, muezinak, historialariak hitz hau nahiago du, ez baitzituen bezeroak otoitz egitera deitu baino lehenagoko garbiketa erritualak egin, eta, hortaz, lohiturik zegoen, eta egoera horretan egotea oso nekez sinestekoa da, kontuan hartzen badugu zein hurbil gauden, denboraz, Islam aren lehen iturburutik, lau mende eta koska baizik ez, lau mende eta apur bat gehiago bere sehaskatik, nolabait esateko.
|
|
2021
|
|
|
Ez dakit zenbatetan irakurri dudan. Edonori oparitzeko modukoak diren beste
|
bi
ere baditugu etxean, Yvonne Bordelois argentinar hizkuntzalariaren La palabra amenazada –hitzen fetitxista batentzat ezinbestekoa– eta Julien Gracq goitizenez sinatzen duen Louis Poirier idazle frantsesaren La literatura como bluff (Nortesur Mínima, 2009). Inoiz okurritu bazaizue ezer irakurtzen ez duen elite batek gobernaturiko sistema literario batean bizi zaretela... irakurri, gustatuko zaizue.
|
|
2022
|
|
|
Zenbat denbora eman zuten niri adarrak jartzen? Ba, urtebete baino gehiago, beharbada
|
bi
ere bai. Ez dut oso argi, baina, orain dela hamar hilabete pasatxo, Gernikako zurrumurru nagusi bilakatu zen kontua.
|
|
|
Elurbustiak berriro zuritu zituen bera eta zaldia. Ordubete igaro zen,
|
bi
ere bai...
|
|
2023
|
|
|
Eta, presarik batere hartu gabe, hirugarren bat gero. Baita beste
|
bi
ere, beti atzamar bat beherago, kontu handiz.
|