|
2000
|
|
|
Nola ukitu ninduen aitaren erran hark, eta nola sentitu nituen
|
bi
ele haiek —garaile eta galtzaile—, biak ongi berezirik eta marra batek banaturik, gaua eta eguna bezala! Eta bi hautu ezin garbiago haien aitzinean, zein garbiak ziren, halaber, ene preferentziak eta ene lehentasunak!
|
|
|
Festen hordikeria hitz lerrokadak zuzen idatzi ahal izateko oztopo gaindigaitz delako ziurrenik, Sanferminen inguruko martxandising aren arloan bazen hutsune bat, nabarmena, gaiaz libururik ez izatea, tuN ristendako orri gutxiko argitalpentxoetatik haratago. Hu<3 tsune horri antzeman eta taxuzko lan batekin betetzen ass matzea merezimenduzkoa da, behingoz erdal elebakarzaleei aurrea harturik, lurralde honetako
|
bi
eletan eskaini baitzaie hiriko bizilagun eta bisitariei hainbeste maite dituzten ospakizunen gaineko liburua, zabalkunde handiko uj esku opari izateko moduan diseinatua.
|
|
2002
|
|
|
Teknika eta teknologiako jakintza arloan ere doktoretza programaren bat edograduondoko tituluren bat presta liteke, nagusiki euskaraz (edo
|
bi
eletan), unibertsitate desberdinetako sail desberdinen artean, nahi izanez gero.
|
|
2003
|
|
|
Aurreko atalean aipatutako tesi, tesina eta libu ruez gain, arlo horretako ikastetxe bat, Donostiako Kimika Fakultatea, izan zen lehena euskaraz lehen klase ofizialak ematen, Luis Mari Bandres eta Antxon San tamariaren eskutik 1977/ 78ko ikasturtean83 Urte horretan Leioako Zientzia Fakultateko irakasle talde bat (Jazinto Iturbe, Jose Ramon Etxebarria, Itziar Urretxa, Jesus Mari Txurruka, Jesus Mari Arregi, Mari Jose Zarate eta Iñaki Garcia Gurtubai) bide beretik abiatu zen eta 1979/ 80ko ikasturtean posible izan zen Biologiako Lehen Maila euskaraz ikastea84 Urtebete lehenago hasi ziren Sarrikoko Ekonomia lizentziaturako ikasleak matematikako klaseak euskaraz jasotzen85 Kasu horietan, artean unibertsitateko irakasle ziren hainbat lagunen borondatea izan zen ekintza horren ardatza, era berean ikasle euskaldunen taldeen presentzia eta presioa ikasgeletan. Euskarari bidea irekitzeko, unibertsitatean, funtsezkoak izan ziren
|
bi
ele mentu horiek 1985 urtera arte, hots, EHUko Estatutuak onartu eta indarrean jarri ziren bitartean. Une horretatik aurrera, oso garrantzitsuak izaten jarraitu zuten, baina desberdinak izan ziren baldintzak.
|
|
2004
|
|
|
Etxeko kultura giroa arras aldrebesa ez baldin bada behinik behin, halakoak ez luke eskuarki arazo larririk izango, betiere, hori bai, bigarren hizkuntzaren jabetza elebitasun goiztiarraren parametroetan txertatzen bada. Atalase printzipioaren ezpaleko, printzipio honen arabera,
|
bi
eletan eskuratu behar da gutxieneko gaitasun maila, ezen gainerakoan elebidun izateak haurraren garapen egokian eragozpenak sor ditzake, trabarik ez baitu izango, alderantziz gertatu ohi den moduan:
|
|
2005
|
|
|
Neskak aiduru zeuzkaten, herrokan. Tadjikek
|
bi
elez normaltasun itxurarekiko tratua hitzartu zuen Maiwen etxekanderearekin. Taldeko lau kide finkoek beren behokak zainartenen artean hautatu zituzten.
|
|
2008
|
|
|
218), «tortxa> edo> zuzi> andi> mira > garri> bat> itxekirik»> (JMESB, 171; dena dela, «zuzi> > antortxa»> ere opatzen dugu, ibid., 441), «ertxirik> (ibid., 453, 461), «urtzintz> atrija»> (ibid., 460). Beste batzuetan
|
bi
eleak ez daude bata bestearen aldame nean, baina biak ageri dira: Martxant> (inoiz) (ibid., 423)/ > merkatari> (usuka ra) (ibid., 94), edo erdarazkoa eta euskarazkoa elkarren jarraian azaltzen dira, irakurleari lana errazte aldera, itxuraz:
|
|
|
NAIA. Nola idazten da, pollo?,
|
bi
elerekin edo I grekoz?
|
|
2009
|
|
|
Bizkaiko komunikazio agentzien elkarteak argitaratzen duen La Revistak enpresei eskatu zien iragarki bat egiteko euren burua promozionatuz. 49 gaztelaniaz egin zituzten eta
|
bi
ele bitan. Aranbarrik hainbat elementu nabarmendu zituen hizkuntzen kudeaketa azaltzeko.
|
|
2010
|
|
|
Gidoia bera aldi oro berridatzi eta eraldatu zuten grabaketan, ohikoa izaten den moduan, baina ez zen aldaturiko gauza bakarra izan. Hasiera batean istorioa
|
bi
eletan grabatzekoak ziren, euskaraz eta gaztelaniaz, baina, azkenik, euskara hutsaren aldeko hautua egin zuten, Garañok adierazi duenez: Maiteren pertsonaia argentinarra zen hasieran, baina gero jabetu ginen bien arteko adiskidetasuna eta harremana naturalagoa izango zela biak euskaldunak izanda.
|
|
2011
|
|
|
Soziolinguistika matematikoa? Hor frogatzen da
|
bi
eleko eskualdeetan gune euskaldun huts batzuk ez badaude, euskara ez bada beharrezkoa, galdu egiten dela. Niri hau gertatu zitzaidan Anberesen [Flandria]:
|
|
|
Antzera jokatzen dute EHUn ere, eredu guztietan berdin?; areago, lau erantzun aukeran jartzen dizkiete ikasleei. Gaztelaniazko ereduetako ikasleentzat oraingo azterketa nahiko zaila badela esanda zuritu izan du EHUk ez parekatzea
|
bi
eleetako probak.Nafarroako ereduko ikasleen etsamina nabarmen zorrotzagoa da A eredukoenarekin alderatzen bada: aditzen eta azterketa, testuko ideia nagusien laburpena eta iruzkin kritiko bat eskatzen ditu.
|
|
|
Departamenduan 29 lanpostu kendu zituzten iaz lehen mailan eta 50 lanpostu bigarren mailan. Sindikatuek diote biziki zaila dela jakitea zenbat lanpostu kendu dituzten Ipar Euskal Herrian,
|
bi
eleko ereduaren kontaketarekin kontuak «korapilatzen» direlako.Eskola porrota«Irakasleoi gure lana egitea eragozten digute, erabaki politiko horrekin eskola porrota sustatzen dutela jakin arren», azaldu zuen atzo Soulek. Neurririk nabarmenena irakasle lanpostuak murriztea bada ere, bertze hainbat erabakik ere eragin dute hezkuntza arloko langileen egonezina eta samina.
|
|
|
Sindikatuek diote irakasle horien bermea ez badute ikasle horietatik gehienek eskolan porrot eginen dutela.Usaian ez bezala, eskola pribatuek ere bat egin zuten atzo funtzio publikoan deitutako grebarekin.EuskaraEuskararen eta euskarazko irakaskuntzaren geldiunea azpimarratu du LABek, eta gainerateko sindikatuen oharrekin bat egin du. «Ipar Euskal Herrian hiru ikasletik bat baino ez da ari euskara
|
bi
eleko ereduetan ikasten», azpimarratu zuen Arño Aizagerrek LABen izenean. Ikasleak egiazki euskaldunduko dituen egiazko murgiltze eredua eskatzen du LABek.
|
|
2012
|
|
|
Denek bitimatzat zaukaten auzoko andere arrosa. Agur, agur! Nahi nuzke
|
bi
ele zurekin erabili! Horra! Ikusi dugu biltzarretik hasarrean kanporatu zareztela, bainan, ez uste izan nehorek baduen dudarik zuen zintzotasunean.
|
|
2013
|
|
|
Artzainak lagundu zituen ardiak bide zeharkatzeko eta auto urdin aitzinean gelditzean,
|
bi
ele egin zituen gidariarekin eta altxatu zuen besoa gidaria agurtzeko edo eskertzeko. Gidariak hitz egin ondotik itzuli zion burua bertze aldera so egiteko eta apaldu zen zerbeit atzeman nahi balu bezala.
|
|
2014
|
|
|
Jokaera hori salatzeko, hainbat adibide jarri ditu mahai gainean koalizio abertzaleak. Esaterako, udalaren webgunea gaztelania hutsean eguneratzen dutela jakin zutenean, eskaera formal bat egin zuten erregistroan webgunea
|
bi
eletan egoteko. Hala ere, udalak eskatutakoa ez duela aintzat hartu adierazi dute.
|
|
2015
|
|
|
6 Dokumentazio orokorra euskara edo
|
bi
eletan bidaltzen dela adierazi dute gehienek, baina departamentu batzuetan hobetzeko aukera zehatzak ere aipatu dira. Talde fokaletan ikusi da jende askok gaztelaniaz irakurtzen dituela dokumentuak, jatorrizkoa gaztelaniaz sortzen dela uste duelako.
|
|
|
Gaztelaniaz bakarrik direnen kopuruak ez du ia gora egin Azalpenekin alderatuz gero, eta
|
bi
eletako aukerak egin du gora nabarmen. Hala eta guztiz ere, inkestan azalpenak euskaraz jaso dituzten 48 pertsonek adierazi dute dokumentazioa gaztelaniaz jaso dutela.
|
|
|
17 erantzun bildu ditugu
|
bi
eletan aritzearen alde, hau da, harremanak euskaraz eta gaztelaniaz izatea eskatzen diote Aldundiari. Esate baterako:
|
|
|
Departamentu batzuetan harreman hizkuntza aukeratzeko eskaintza egin diete, eta batzuek
|
bi
eletan aukeratzen dute, gero haiek berrerabili behar izaten dutelako informazio hori, eta haien harreman sarean ez dago ulermena bermatuta. mentazioa gaztelaniaz sortzen dela uste dute, eta itzulpenen kalitatearekin zalantza, beraz, gaztelaniaz irakurtzeko joera. Azpikontratatutako zerbitzu batzuekin arazoak daude...
|
|
|
2 Euskal hiztunek jasotzen duten publizitate, idazki/ inprimaki eta informazio telematiko ia guztia
|
bi
eletan edo euskaraz bakarrik dago. Salbuespenak dira gaztelaniaz jasotako komunikazioak.
|
|
|
• Komunikazioan irizpideak betetzen dira: publizitatea, idazki/ inprimakiak eta informazio telematikoa
|
bi
eletan bidaltzen dira nagusiki edo bestela euskaraz. Sailen batek aipatu du gora egin dutela euskaraz bakarrik bidalitako mezuek.
|
|
|
• Hizkuntza aukeratzea eskaini diete. Gehienek
|
bi
eletan izatea aukeratu dute. Batzuek zalantzan jartzen dute itzulpenaren kalitatea, eta, ziurtatu nahi dute ondo ulertu dutela.
|
|
|
Komunikazioan irizpideak betetzen dira: publizitatea, idazki/ inprimakiak eta informazio telematikoa
|
bi
eletan bidaltzen dira nagusiki edo bestela euskaraz. Sailen batek aipatu du gora egin dutela euskaraz bakarrik bidalitako mezuek.
|
|
|
Estranetak ere
|
bi
eletan daude, baina nagusiki gaztelaniaz erabiltzen dira. Batzuek diotenez, itzulpen hauek ere ez dira horren onak.
|
|
|
— Departamentu batzuetan harreman hizkuntza aukeratzeko eskaintza egin diete, eta batzuek
|
bi
eletan aukeratzen dute, gero haiek berrerabili behar izaten dutelako informazio hori, eta haien harreman sarean ez dago ulermena bermatuta.
|
|
2016
|
|
|
Bezeroek eskatzen badute harremanak euskaraz ez izatea, aukera edukiko dute gaztelaniaz egiteko. Kasu horretan,
|
bi
eletan bidaliko dizkiete paperak, euskara lehenetsiz.
|
|
|
Bost urte baino lehen, bi finantza erakundeek euskaraz bakarrik bidaliko dizkiete dokumentuak 30 urte baino gutxiagoko bezeroei. Haiek kontrakoa adieraziko balute,
|
bi
eletan bidaliko lizkiekete agiriak, betiere euskarari lehentasuna emanez. Bezero berriak hartzerakoan irizpide hori segitzeko hitza hartu dute.
|
|
|
Ezertarako balio ez duten doako erabakiak hartu dira, gainera». Hezkuntza Departamentuan
|
bi
eleko agiriak debekatu izana jarri du adibide.
|
|
|
«Soluzio bakarra da eskolatik hiztunak gehitzea. Hiru sareetan garatu behar da
|
bi
eleko hezkuntza: murgiltze ereduaren esperimentazioa orokortu behar da ama eskoletan, eta lan horrekin jarraitu behar da lehen eta bigarren hezkuntzan».
|
|
|
lan bikoitza eskatzen diete. «Guk idatziak
|
bi
eletan egiten ditugu, eta elebakarrek, gaztelania hutsean zabaltzen ez dituzten kasuetan, itzultzera bidaltzen dituzte. Normalizaziorik ezaren adibide nabarmena da».
|
|
|
Igoera handia izan da, gainera: 2004an, dokumentuen %5 egin zituzten
|
bi
eletan, eta 2015ean, %66.
|
|
|
79. Luis Etxeberri donazahartarraz
|
bi
ele (1887, 1889)*
|
|
|
Erdel iztija, Ezpañako edestija, bata ludistija be zelan. Anei bider esango dau españatarrak ixan genduzan, ezpañatarrak daukoguz..."(" Ikastoletan
|
bi
elez", Euzkerea, 1930, 505).
|
|
|
79. Luis Etxeberri donazahartarraz
|
bi
ele (1887, 1889) 212
|
|
|
urtarrilaren 16an larunbat arrastiriko 6: 30etan" Bertsuaz
|
bi
ele" bertsularitza ezagutzeko edo berdin bertsuen moldatzen ikasteko parada interesgarria zauku eskainia.
|
|
|
Bertsuaz
|
bi
ele Urtarrilaren 16an, larunbatez, Artetxea gelan, bertsularitza ezagutu edo hobeki ezagutu nahi dugun guzieri parada ezin hobea zauku eskainia, bideo, audio, kantu eta solasen bidez eta bi presuna adituen laguntzarekin. Hor ere jateko eta edateko segurtatua da denentzat, memento goxo bat elgarrekin iragaiteko gisan.
|
|
|
Bertsuaz
|
bi
ele
|
|
2017
|
|
|
27 egunez torturak jasan zituen, ikasle erakunde bateko kide izatea egotzita. Delitua,
|
bi
eleko egunkari bat argitaratzea, arabieraz eta kurdueraz. Jewanek ez zuen epaiketarik izan; bestelako azalpenik eman gabe kartzelatu zuen Baath alderdiaren aparatuak.
|
|
|
Honatx, zertara datorren kontua: . Gaur egun besterik uste den arren, komunitateen komunikazioa
|
bi
eletan edo gehiagotan egitea [iraganean nazio minorizatzaileen] aldetik eragindako hedapen, behartze eta inposizioen ondorioa da? 185.
|
|
|
Behaketan bildutako informazio guztia, entzundako hizkuntzan transkribatu zen, oro har euskaraeta gaztelania; nahiz eta ingelesez ere saio batzuetako zatiak egon. Hala ere, translanguaging, euskara, gaztelania eta ingeleseko saioetan zegokion hizkuntzaz gain, beste
|
bi
eleak ereentzuten ziren, esaterako: gaztelaniako saioan, euskara eta ingelesa hainbat momentutan entzutenziren.
|
|
|
Beste batzuetan, berriz, idatzitako hitzen hats zizelkatua, haizeak eroaten ez duena, betiereko geratzen dena, konpromisozkoa. Azken horiekin natorkizu, irakurle estimatua, ofizialtasunez dauzkagun
|
bi
eleetako bati buruz mintzatzera, ezen elebidunen Herri honetan, elemindun ere sentitzen naiz.
|
|
|
Bi mintzaira,
|
bi
ele ditugunean ele bi tasun hitza agertzen da segituan. Hitz hau oso erabilia da gaur egun, erabiliegia, zeren aipatzen den bakoitzean esanahi desberdinak biltzen baititu.
|
|
|
Panpi Goyty heletarra, Kanboko Thermesetako langileak ordu hori hautatua zuen bozkatzerat jiteko. Ezagunak ginen, eta
|
bi
ele egin ginituen. Aitortu zuen asetzen hasia zela Thermes horietan langile izateaz, eta nahiko zuela egun batez ikusi nola ibiltzen zen gure Saski sortu berri hori.
|
|
|
Erranaren bortxaz, Peiok honela luzatzen zituen agurrak: " Namaste, gizon edo emazte, denak gazte" eta ere" Tashedele, egin ditzagun
|
bi
ele". Eta hitz hauk ere ikasi dituzte:
|
|
2018
|
|
|
* Batetik, kontsumitzaileen dekretua: laneko hizkuntza beharbada ezin da dekretu bidez arautu (batez ere, enpresa pribatuetan) baina bai enpresek eskaintzen duten zerbitzua
|
bi
eletan izan dadin. Kontsumitzailearen eskubideetan oinarrituta.
|
|
|
Beraz, lan munduan halako eraldaketak egiten hasi aurretik, uste dut badirela beste hainbat eta hainbat esparru, zeinetan euskararen prestigioa irabazteko ahalegina (eta lehenetsi) egin behar den. Adibidez, politikarien komunikazioak
|
bi
eletan egitea lortuko bagenu, bozkatu behar duen jende orok ez al luke pentsatuko euskaraz aritzea beharrezkoa dela. Garrantzitsua dela?
|
|
|
Azurmendiren arabera, hizkuntzak balio dio nazio bati bere kasa eta bere erara pentsatzeko; hezkuntzak berdin erabili behar du bere hizkuntza nazionala bere burua hobetzeko. Politikoki zuzenaren izenean, testu oro
|
bi
eletan idazteko ohitura hartu dugu, eta ohitura horrek arazo praktiko ugari sortzen dizkigu. Euskaraz idatzitako oro etengabean erdaretara itzuli behar denez, eta erdaretan dagoena euskaratu behar denez, hizkuntza bera desitxuratzen ari zaigu, eta harekin, hezkuntza sisteman lan egiteko gure tresna komunikatibo ezinbestekoa, kontzeptuen esanahia eztabaidatzeko ahalke.
|
|
|
Hori baizik ez zekiten etxean aitatxiren Ameriketako egonaldiaz; hori eta, Ingelesez
|
bi
ele nahasi zituelarik, sortu zuen egoera irrigarria, ardura kontatzen omen zuen istorioa. Halako batean menditik hirira jaitsi zelarik, hoteleko neskari gelako giltza — keyeskatu beharrez, muxua — kiss— eskatu zionekoa.
|
|
|
Euskal herritarrek, hegoaldeko arraza eguzkizalea, barbaroek ez bezala, entelegatzen zituzten adimenaren argiak eta kreazioaren bizi argia. Gisa horretan, mintzairaren xehetasun txipienetan, bi giza arraza handien adimena eta
|
bi
eleen izaera berezia aurkitzen ditugu, aroz aro mundu sozialarendako borrokan!
|
|
2019
|
|
|
2.2 Estandarren beharra eta egokitasuna arreta soziosanitarioan hizkuntzak bizi duen korapiloa kontuan hartuta, gutxiengo egoeran dauden frankofonoen hizkuntza eskubideak babesten dituen eta arreta soziosanitarioa frantsesez sustatzen duen Societé Santé en français (SSF) erakundeak, arreta pazientearen hizkuntzan emateko estandarrik ez zegoela ikusirik, eta aeBetako CLaS estandarren ereduari jarraituz, zera antzeman zuen: kanada osorako, hots, lege edo administrazio esparru guztietarako estandar batzuen beharra. euren helburua, funtsean, eremu elebidunetan kalitatezko arreta
|
bi
ele ofizialetan bermatua izateko komunikaziorako estandarrak sortzea zen, betiere kanadako egoerari eta legediari egokiturikoak. hartara, health Standards organization (hSo) erakundearekin elkarlanean hasi ziren 2014an, eta estandarren proiektua 2017an abiarazi zuten. Biak ala biak irabazirik gabeko entitateak dira.
|
|
|
— Bestetik osasun politikaren kudeatzaileak, hau da, administrazioa, dagokien eremuan (izan lurralde, eskualde, probintzia), osasun arreta
|
bi
ele ofizialetan prestutasunez eta egokiro ematen duten zerbitzuerakundeak identifikatzeko irizpideak eskura izan ditzaten.
|
|
|
Ikerketa klinikoa
|
bi
ele ofizialetan egin behar dela ere xedatzen dute, eta pazienteek hautemandako emaitzen Neurketak (Patient Reported Outcomes Measures edo proms) nahitaez pazientearen hizkuntzan egon behar direla zehazten dute.
|
|
|
Aitor Montes – Arreta soziosanitarioa ele ofizialetan eskaintzeko estandarren aukera Euskal Herrian eskatu, akreditazio ofiziala eskuratze aldera. hizkuntzalariek ondo hauteman dutenez, hizkuntza komunitate bakoitzak zerbait ikas dezake beste batzuen egoerari erreparatuz, baina euskal herriak bere ezaugarri propioak dauzka. hori horrela, gure ingurunearen ezaugarri administratibo zein soziolinguistikoei egokituriko estandar batzuk sortzeko aukera egon daiteke, nazioarteko adituekin batera (kanadarrak eta galestarrak batik bat), kasu honetan aukera hori eskaintzen duen hSorekin. Beste era batera esanda, kanadako estandarrak gurera ekarri eta gure egoerara egokitu daitezke. estandar hauek nazioarteko elkarlana sustatzen lagun dezakete, kasu honetan hainbat ezaugarri partekatzen dituzten eremu elebidunen arteko sinergiak bilatuz, arretaren normalizaziorako tresna gisa. azken batean, kanada, euskal herria eta gales
|
bi
ele ofizial dituzten eremuak dira, non hizkuntzen arteko aldea handia den (elkarren artean ulertezinak izaterainokoan sarri), eta antzerako kultura dutena, azken batean mendebaldeko herrialde aurreratuen artean baitaude horiek guztiak. osakidetzarentzat, beraz, aukera bat eskaintzen dutela esan daiteke: bere giza baliabideak kontuan hartuta (kanadan edo galesen baino askoz profesional elebidun gehiago, alde handiz), hizkuntzaren gaian mundu mailako lidergoa lortzekoa. euskararen, eta hortaz, arretaren normalizazioak, nazioarteko prestigioa ekar baitiezaioke, bere izena eta irudi korporatiboa hobetuz. erreferentea izan daiteke, berrikuntzan zein ezarpenean aitzindari izateagatik nabarmenduko den erakundea. estandarrak helburu hori lortzeko egokiak izan daitezke, ebidentzian oinarrituriko irizpideak izanik, adostasunez onarturikoak, eskumena eta gaitasuna duen erakunde batek egindakoak, eta ororen gainetik hizkuntzaren gaia kalitatearen, segurtasunaren eta ekitatearen arloan kokatzen dutelarik. hau da, arlo klinikoa bete betean inplikatzen dute, hizkuntzaren auzia medikuntzaren paradigmetan eta erakundearen dimentsio formalean txertatuz. horrenbestez, balio gehigarria dutela esan daiteke:
|
|
2021
|
|
|
Autoktonoa nintzen, ez indigena. Izpiritua biribilka zebilkidan eta, hordimenak bihurritu begiak Joanarenetan iltzaturik, mentalki,
|
bi
eleen arteko ezberdintasuna ebatzi nuen: indigenak bere baitan kolonialismo zantzuak biltzen zituen eta NBE erakundeak autoktono hitza hobesten zuen gure mailako jendaldeen izendatzeko.
|
|
|
Adibidez lur eta elur. Hizkuntzalari batzuen iritziz,
|
bi
eleok esanahi bera dute, lur eta elur gauza bera. Nonbait klima oso hotza zegoen garai baten oroitzapena.
|
|
|
Eus Ele taldeko ikasleak euskaldunen dentsitatea handia den gune soziolinguistikoetan bizi dira, ohitura dute euskaraz egiteko eta euskararen aldeko hautua egiten dute. Ikasturte hasieran besteen hizkuntza hautuaren aurrean amore ematen badute ere egokitze estrategia erabiliz, ikasturteak aurrera egin ahala, euskaraz egiteko hautuari eusten diote; besteek euskaraz dakitela badakite, euskarari eusten diote eta
|
bi
eletako elkarrizketak onartzen dituzte. Hizkuntza gaitasun ona dute ahoz eta egoera informaletan, ondo moldatzen dira euskaraz, eta euskara erabiltzeko hautu kontzientea egiten dute (Dobaran, 2017).
|
|
2022
|
|
|
Karlistek, ostera, mitin bat baino ez, Mungian egiten dutena, eta euskaraz soilik. Mitin horrek zenbait berezitasun ditu, kontakizunean osorik jasotakoa ez ezik, alde bateko eta besteko gudalburuak aurrez aurre jartzen dituena da, karlistenenak euskaraz bakarrik eta liberalenenak
|
bi
eleetan, mitinlariak gaztelaniaz eta itzultzaileak hark adierazitakoa euskaratuz. Donato Arraitz da lehenbizi hitza hartzen duena eta ekitean entzuleen artean zeuden liberalek astintzen dute, Arangoitiren emazte andra Isidorak" feo" (182)," Feote" (183)," Macaco" (184)," Calla, cara de vino" (185) oihukatuz; Arangoitik" Alh duele" (183)," Fuera ese lenguaje chabacano" (186) eta Floren Andrakak" Protesto" (183).
|
|
2023
|
|
|
Behin neska batekin oheratuko eta goiza hala nahastea ere! Bazekien, bai, Arantxarekikoa gau bateko kontua zela, hamar minutuz
|
bi
ele eta dantza bat eman orduko isildu baitzituzten hitzak musuek. Gisa horretan ligatu izan zuen bakarretan, hastapenean uste izaten zuen gertakari hark determinatuko zuela bere bizialdi sentimentala:
|
|
|
Iduri du izotzarenean antzeko zerbait gertatu dela: izotz zuriari irizteko kharro, ihizotz edo izotz eleak erabiltzen dira Ürrüstoin, eta izotz beltzari kharro edo izotz beltza; arren,
|
bi
eleren arteko bitasuna da agerian; batetik, kharro, eta, bestetik, izotz (ihizotz). Azken aldaera honen kariaz, aro bidaiaria bidaian barnako ustea betetzen delakoan da:
|
|
|
Ele bertze eginez, komunzki aro bidaiariak egiten ohi duen gisan, hotzaren eremura eraman du elestaldia. Ihintza aipatu du aro bidaiariak; guttitan erabili du gaia, baina bildurikoek elkarri so egun eta
|
bi
ele gelaratu dituzte: izarrihitz eta gaurtzeren termino harrigarriak, gauari estekaturikoak, tenperaturaren beherakada behar baitu ihintzak sortzeko.
|
|
|
Zugarramurdi behe samarrean dagoenez gero (205 m), elurra ez zaie usu heltzen bertako biztanleei; aspaldi honetan, gainera, arrunt ahalketi izaten da. Alabaina, elur malutari irizteko erran diote aro bidaiariari
|
bi
ele erabiltzen dituztela: bata, elur zafla, Gipuzkoa Nafarroetako herri batzuetan adituriko elea, eta bestea, porka, gaztelaniaren emporcar aditza oroitarazten duena.
|
|
|
Boztariotsu eman dute finitako aro bilkura bidaideek. Anaiak lanak ditu
|
bi
ele zorroak aldean eramatekoz, baina uste du bukaeraraino heltzeko gai izanen dela. Gozamen hutsa izan da larraintar prestu, jator eta gisakoekin horrelako aro elesta izana.
|
|
|
bazter batzuetan ühülgiek eta dündek ordezkatu dute, baina Altzain atxikitzen dute. Ozadarra ere erabiltzen dute ortzadarrari irizteko; arren,
|
bi
eletan bizirik dirau ortzi eleak.
|
|
|
Itzulinguruka jardun du aro bidaiariak hotzaren eremura lerratu nahian, eta, azkenezkoz, horretaz elestatzea erdietsi du; ez da ardura txingorraz mintzatu izan, baina oraingoan altzaiarrek ilkiarazi dituzte
|
bi
ele interesgarri: txitxerra eta kaskabura; lehendabizikoa net hedaturik da ekialde osoan aldaera batzuk tarteko:
|