|
2008
|
|
|
Epe horren atzetik Estatuko Abokatutzak 2005eko otsailean Auzitegi Gorenaren Hirugarren Salaren aurrean aurkeztutako helegitearen aurrean, honen sententziaren zain geratzea zen helburua. Uruguairen partetik jarrera hau aurkezteak sortzen duen harridura alde batera utzita, epemuga konkreturik gabeko denbora honetan
|
bi
aldeek maila teknikoan lanean jarraituko zutela adierazi zuten.
|
|
|
Hitzarmen horrek, egun, atentzio berria sortu du, oraingoan berriz, amerikar kontinentetik Espainiarako bidean gauzatzen diren migrazio fluxuak direla eta. Espainiako autoritateek hitzarmen hau Uruguaiko herritarrei ez aplikatzearen jarrerak erantzun sendoa piztu du uruguaitarren aldetik, bai arlo politikora bai judizialera zabalduz,
|
bi
aldeen gobernuei tratatu horren aplikazioa gauza dezaten beharrezko gestioak egin ditzaten eskatuz eta, aldi berean, auzitegietan eskubide horiek galdatuz.
|
|
|
lehenik eta behin, Uruguaiko herritarrak ez direla tratatu horien subjektu eta, ondorioz, horien inguruko gatazkaz hitz egiteko bi estatu sinatzaileen arteko desadostasuna izan litzatekeela; bigarrenik, Uruguaik, dagoeneko nazioarteko subjektua dugun estatu moduan, ez duela inolako desadostasun jarrerarik kanporatu. Are gehiago, Goi Mailako Komisioaren bileran argi geratu zenez,
|
bi
aldeak ados agertu ziren Auzitegi Gorenaren sententziaren zain geratzeko ideian.
|
|
|
Horrela planteatu dira eztabaidaren
|
bi
aldeak: deskriptibismoak (Frege buru zela) eta antideskriptibismoak (Kripke).
|
|
|
7). Datu horiek, beraz,
|
bi
aldeetako baja kopuruaren tartea txikitu egiten du, 1.000 hildako inguru errepublikazaleek, 230 altxatuek; baina edozein kasutan, aldea oso nabarmena da errepublikazaleen kaltean.
|
|
|
Hurrengo egunetan finkatu ziren azaroaren bukaera arte
|
bi
aldeek okupatu zituzten posizioak. Errepublikazaleei dagokienez, Garellanoko militarrak Tantaibakarreko maldetan jarri ziren, asalto guardiak Otxandioko kanposantu inguruan eta miliziano ezkertiarrak Motxotegiko gainean; abertzaleek, bitartean, Gorbeiako gailurra hartu zuten.
|
|
|
Jakakortaxarena bera atxilotu eta Gasteizera eraman zuten eta ia ia fusilatu zuten (Iakakortaxarena, 1990). Inguruko biztanleek arazo bat baino gehiago izan zituzten familia eta ganaduak frontearen
|
bi
aldeetan banatuta zituztelako5 Are pasarte larriagoa gertatu zen Elosuan: urriaren 20an, herriko semea zen anarkista bat bertaratu, hamazazpi lagun kamioi batera igoarazi eta Ollerieta inguruan fusilatu zituen hurrengo goizean (Flores, 2002:
|
|
2009
|
|
|
Ikerketa hau egiteko erabili dugun tresnak
|
bi
alde nagusi ditu. Lehenengoak hainbat eremu ekologikotan jatorria duten aldagai soziodemografikoak (sexua, adina, egoera zibila eta familia egoera), aurremigratorioak (migratzeko arrazoiak eta finkapenerako intentzioa) eta postmigratorioak (lana, justizia, etxebizitza, emozioak, diskriminazio egoera eta hautemandako distantzia kulturala, akulturazio jokabideak, sare sozialak eta osasun mentala) aztertzen ditu.
|
|
|
beren kultura, hizkuntza, eta abar. Laburbilduz, maila ezberdinetan lan egin (norbanako, erlazional, sozio komunitario) eta komunitatea indartuko duten talde arteko irudikapen positiboak indartzea, denboran zehar mantenduko diren elkarreragin egoeren eta
|
bi
aldeetatik babesa bermatzen duten egoeren alde jokatuz.
|
|
2010
|
|
|
Ez dira baztertuak, orain arte ulertu dugun bezala, baina ezta integratu peto petoak ere. Horrela, zaurgarrituen kolektiboa osatzen dute, lehen gizartearen
|
bi
aldeek osatzen zuten errealitatearen artean kokatzen direnak alegia. Ez dute goserik pasatzen, baina ez dute nahi dutena jaten.
|
|
2012
|
|
|
Orain, berriz ere, hiriak eta industriak itsasadarreko paisaia aldatu dute, aipatutakoak dakarren zabalkunde azkarrari erantzuna emateko asmoz (hiriak gainezka egin eta ondoko espazioetara zabaldu baitzen). Jendea toki horietan ere kokatuko da, Nerbioi Ibaizabal ibaiaren
|
bi
aldeetan. Horrela sortu zen Bilbo Handia izenez ezagutu den metropolia.
|
|
|
Pentsamenduek, ordea, burmuinaren askoz alde «gazteagoan» (neokortexean) dute egoitza. Eta adimen emozionalaren funtsa, hain zuzen ere, burmuinaren
|
bi
alde horien arteko zubi lana edo lotura egiten duten neurona multzoaren funtzionamendu harmoniatsuan datza. Burmuinaren bi aldeon arteko loturak gure bizimoduan daukan garrantzia hain da handia ezen lotura hori galdu duten pertsonek ezin baitute erabakirik hartu edo aukerarik egin, ez dakitelako nola sentitzen diren erabaki edo aukera bakoitzarekin.
|
|
|
Eta adimen emozionalaren funtsa, hain zuzen ere, burmuinaren bi alde horien arteko zubi lana edo lotura egiten duten neurona multzoaren funtzionamendu harmoniatsuan datza. Burmuinaren
|
bi
aldeon arteko loturak gure bizimoduan daukan garrantzia hain da handia ezen lotura hori galdu duten pertsonek ezin baitute erabakirik hartu edo aukerarik egin, ez dakitelako nola sentitzen diren erabaki edo aukera bakoitzarekin.
|
|
|
Aipatutako
|
bi
alde horiek oso modu desberdinetan ikertu izan dira. Hartara, azken bi hamarkadotan, ikerlan ugarik izan ditu hizpide euskarazko hasierako herri komunikabideen gorabeherak, batez ere, aldizkariak xede hartuta?, eta, aldiz, oso ikerketa gutxik jarri du arreta Goiena Komunikazio Taldea moduko euskarazko talde multimedia berrietan3.
|
|
2013
|
|
|
Ez ziren erreforma sozial erradikalen aldekoak, eta abertzale moderatuak eta pragmatikoak ziren, ia denak bizkaitarrak, Ibaizabalen
|
bi
aldeetakoak, hain zuzen ere. Ia denek bizi eta lan egiten zuten Bilbon edo inguruetan.
|
|
2014
|
|
|
Kataluniaren mugakide izatea. Turismoaren garapenerako politika bideratzeko beharrezkoa da ikertzaileen, turismo eragileen eta mugaz
|
bi
aldeetarako tokiko agintarien arteko elkarrizketa. Zer baliabide, zer tresna eta zer prozedura jar daitezke martxan ondasun ez materiala ikusgai izan dadin?
|
|
|
Proiektu hau mugaz haraindiko ijito populazioen behatokiaren esparruaren baitakoa da, guk geuk abiarazitakoa. Behatokiaren helburua da gogoetarako lanak sustatzea, bai eta muga franko espainiarraren
|
bi
aldeetara bizi diren ijitoen komunitateei buruzko ikerketak sustatzea ere, betiere integrazioa helburu izanda, nortasun faktoreak eta populazioon lorpenak kontuan hartuta. Ikertzaileen, praktikarien eta eragile politikoen arteko elkarrizketa sortzea da auziaren funtsa, gutxiengo egoeran daudenen berezitasunak kontuan hartuta insertziorako baliabideen koherentziaz gogoeta egiteko.
|
|
2015
|
|
|
Lotura horiek berreraikitzeko lan egin behar dela dio. Ximun Karrere Kanaldudekoak gehitu du mendi beraren
|
bi
aldeetan bizi direla Nafarroa Beherekoak eta Baztan aldekoak. Hedabideen artean bi aldeak elkartzea posible ikusten du, eta interesgarritzat jotzen du.
|
|
|
Ximun Karrere Kanaldudekoak gehitu du mendi beraren bi aldeetan bizi direla Nafarroa Beherekoak eta Baztan aldekoak. Hedabideen artean
|
bi
aldeak elkartzea posible ikusten du, eta interesgarritzat jotzen du. Hizkuntzaren eta kulturaren aldetik aberasgarri izango dela gehitu du.
|
|
|
Haatik, Pirinioetako proiektu bat sortzerakoan, ikusteko dago zein izango litzatekeen bertako herri eta herri elkargoen erantzuna. Kontuan hartu behar da, Bizkaian eta Gipuzkoan ez bezala, herri oso txikiek osatzen dutela Pirinioetako
|
bi
aldeetako eremua, eta ez daukatela aurrekontu handirik. Baina egoera demografiko eta ekonomiko zailean proiektu bat sortzeak beste ate batzuk ireki ditzake, baita «mugaz gaindiko» proiektua izateak ere.
|
|
|
Pirinioei buruzko ikerlan berriena Gaindegia Euskal Herriko ekonomia eta gizarte garapenerako behategiarena da (Gaindegia, 2013). Gainerakoak zaharragoak dira; mendiaren
|
bi
aldeetako eskualdeen arteko harremanei buruzko lanak dira: Aezkoa eta Garazi eskualdeetako bazka eremuei buruzkoak (Amorena, 1989), Baztan eta Baigorri eskualdeetako mendiaren eta nortasunaren arteko harremanei buruzkoak (Perales Díaz, 1997; Zudaire, 1993) edota Erronkari, Zaraitzu eta Aezkoa aldeko naturari eta mendiaren garapenari buruzkoak (Sanz Tolosana, 2009).
|
|
|
Behin negoziazioen gaia aztertu ostean, prozesu hauekin bat datozen gatazka, desadostasunetaakordioeiheldukodiegu, akordioaketadesadostasunaktxanponaren
|
bi
aldeak baitira. Negoziazioaz hitz egitean, oro har, arazoak edota desadostasunak plazaratzen ez direla ikusi dugu, edo aipatzekotan, leuntzeko joera dagoela; izan ere, bikotearen batasuna kolokan jar lezakeen zerbait da gehienentzat, bikotearen idealarekin apurtzen duena.
|
|
|
Hala ere, politika gaiak eta bikote harremanak errepikatzen dira nagusiki, ziurrenik gizartean interesa sortzen duten gaiak direlako biak ala biak ere, eta, ondorioz, publikoarengana iristeko errazagoak direlako. Politika gaietan, gaurkotasuna duten
|
bi
aldeetako biktimen errekonozimendua (Sarriegirena), epaiketa politikoak (Colinarena) edo presidentetza (Elortzarena) leudeke. Bikote harremanei buruz eginiko saioetan, berriz, bikote ohia, biktimaren alarguna, bisitara datorren bikotea... aipatzen dira.
|
|
2016
|
|
|
2007ko abenduan euskal selekzioak lehenengoz jokatu zuen Euskal Herria deituraz, Kataluniaren aurka jokatutako adiskidantzazko neurketan. Taldeak mugaz
|
bi
aldeetako lurraldea ordezkatzen zuenez, eta bi esparru horietako futbolariez hornitzen zenez, Euskal Herria izena hobetsi zuten jokalariek. Izan ere, Arabak, Gipuzkoak eta Bizkaiak osatzen duten erkidego politikoarekin lotu ohi da selekzioaren aurretiazko izendapena, Euskadi, Sabino Arana EAJren sortzaileak euskal nazioarentzat asmatu zuena.
|
|
|
Bi taldeok Europako txapelketako eta Frantziako Ligako partida ugari jokatu dituzte azken urteetan mugaz bestaldean, Donostiako Anoeta estadioan. Ia usadio bihurtu da horrenbestez, taldeon eta euren milaka jarraitzaile lapurtarren bertaratzea, mugaz
|
bi
aldeetako elkar ezagutza indartzen duena. Hainbat urtetako hurbileko hartu emanaren bidetik, 2014ko abenduan, ituna izenpetu zuten Hegoaldeko Euskal Errugbi Federazioak eta Aviron Bayonnais talde lapurtarrak.
|
|
|
Besteak beste, errugbiaren bidez Euskal Herriko identitate partekatua eta Euskal Herriaren nazioartekotzea bultzatzeko asmoa plazaratu zuten (Urraburu, 2014). Bidenabar, gertagarria da, behinola errugbiak eta futbolak Pirinioen
|
bi
aldeetako euskal gizartea sinbolikoki zatitu bazuten ere, XXI. mendean hurbiltzeko tresnak izatea, futbola baita errugbia ere.
|
|
|
Horretarako ere kirola, eta zehazki esateko, futbola eta errugbia, izan lituzke etorkizuneko ikerketa ildoak zientzia jomuga eta bitarteko. Bada, 1920ko hamarkadaz geroztik estatu mugen
|
bi
aldeen arteko aldea handiagotu bazuten futbolak eta errugbiak, iruditeria sinbolikoa bereizita, gerta daiteke, XXI. mendeko ekimen anitzen harira, Pirinioen bi aldeetako euskal lurraldeak hurbiltzeko gailua izatea kirol horiek ere. Orain arte, euskal nortasunaren gotorlekuak izanak dira bateratzaileak baino gehiago.
|
|
|
Horretarako ere kirola, eta zehazki esateko, futbola eta errugbia, izan lituzke etorkizuneko ikerketa ildoak zientzia jomuga eta bitarteko. Bada, 1920ko hamarkadaz geroztik estatu mugen bi aldeen arteko aldea handiagotu bazuten futbolak eta errugbiak, iruditeria sinbolikoa bereizita, gerta daiteke, XXI. mendeko ekimen anitzen harira, Pirinioen
|
bi
aldeetako euskal lurraldeak hurbiltzeko gailua izatea kirol horiek ere. Orain arte, euskal nortasunaren gotorlekuak izanak dira bateratzaileak baino gehiago.
|
|
|
Izan ere, Hego Euskal Herrian futbola euskal nortasunaren agerbide lehenetsitakoa bailitzan ospetsu egin zen, eta Ipar Euskal Herrian, berriz, errugbiak bereganatu zuen, ñabardurak ñabardura, funtzio hori, eta horrenbestez ezinezko bihurtu zuen futbolaren bitartez euskal lurraldearen osotasuna, Euskal Herria, irudikatzea. Litekeena da, John Walton historialariak artikulu egile honi adeitsuki azaldu zioenez, XX. mendearen hasieran Erresuma Batutik mugako
|
bi
aldeetara etorri ziren etorkinen jatorri eta gizarte klaseen ezberdintasuna funtsean erabakigarria gertatzea horretarako. Hala, Bilboko industrian lan egitera joandako beharginek futbola berekin ekarri bazuten ere, Biarritz inguruko kostaldeko turismo jomuga goiztiarrean aisialdiko egonaldiak egitera joan ohi ziren Londres inguruko klase ertaineko kideek errugbia zabaldu zuten.
|
|
|
61). Halaber, eta are funtsezkoagoa da izatez, eragin zuen estatuen arteko mugaren
|
bi
aldeetan euskal komunitatea ordezkatzeko gizarteeta kirol ekitaldi ezberdinduak egituratu zitezela. Horrekin batera, muga sinbolikoa indartu zuen, geroko belaunaldietan eguneroko mintzagaiak ezberdinak izango baitziren Iparraldean eta Hegoaldean.
|
|
|
Horrenbestez, Euskal Herriari dagokionez, Hegoaldeko industria ustiapen bortitzaren eta Iparraldeko gabeziaren arteko aldeak eragin bikoitza eduki zuen. Batetik, futbolaren eta errugbiaren mugaz
|
bi
aldeetako ezarpen ezberdinduak sinbolikoki Euskal Herriaren lurraldeen arteko zatiketa handiagotu zuen. Bestetik, Hegoaldean Industria Iraultzak euskal nazionalismoaren hedapena lagundu bazuen ere, Iparraldean ez zen horrelako bultzadarik izan, eta euskal mugimendua ez zen bertan sustraitu.
|
|
2020
|
|
|
Tipikotasun eta legezkotasun printzipioak banaezinak dira. Jurisprudentziak behin eta berriro errepikatu duen moduan, legezkotasun printzipioak
|
bi
alde ditu: alde formala (gai zehatzetan lege erreserba dagoela) eta alde materiala (tipikotasun printzipioa).
|
|
|
Batzuek enfiteusi kontratuen bidez ustiatu zituzten beren lurrak, Azkoitiko Maria Perez Errekaldekoak egin bezala 1504an. Mokorona etxea errentan eman zion Joan Perez Mokoronakoari 8 urtez, hark etxe hartako behi eta ahuntzak bazka zitzan, langileak kontratuz behar izatekotan eta irabaziak
|
bi
aldeen artean erdibituz33 Maria Fernandez Lazarragakoa Birgalako andreak ere, 1512an eman zuen testamentuan, alokatzen zituen zenbait lursail eta erletxe aipatzen zituen34.
|
|
|
" la solia feryr e castigar" 115 Ekonomikoki indartsuak ez ziren familia adarretako kide batzuek ere adar aberatseko senideen etxeetan jarduten zuten neskame. Kasu horietan, iturriek
|
bi
aldeen arteko maitasun zantzuak agerian uzten dituzte. Adibidez, 1515ean Toda Likonakoa lekeitiar alargunak Maria Aldaikoa iloba bere neskamea izan zela aitortzen zuen," me ha seruido en muchos tienpos e tanvien al dicho Pero Saez, mi marido", bai ezkondu aurretik eta ostean, eta ondarearen zati bat ematen zion testamentu bidez 116.
|
|
2021
|
|
|
Ñabardura bat egin beharrean gara: nahiz eta aldeetako bat (ez biak, alegia) erakundeko kide ez izan,
|
bi
aldeek beren adostasuna adierazi badute gatazka erakunde horrek konpon dezan, mekanismo hori erabiliko da. Edozein kasutan, gatazka bide horren bitartez konpontzeko bi aldeen onespena behar da.
|
|
|
nahiz eta aldeetako bat (ez biak, alegia) erakundeko kide ez izan, bi aldeek beren adostasuna adierazi badute gatazka erakunde horrek konpon dezan, mekanismo hori erabiliko da. Edozein kasutan, gatazka bide horren bitartez konpontzeko
|
bi
aldeen onespena behar da. Adostasun hori inbertsio hitzarmenetan jasotzen da, bertan atzerriko inbertitzaileak zein inbertsioaren estatu hartzaileak onetsi behar dute gatazkaren bat sortuz gero nazioarteko arbitrajea erabiliko dutela hura konpontzeko.
|
|
|
Eta, zein kultura alternatiboaz gozatzen duena? Zein dira
|
bi
alde horietan dauden profilak?
|
|
|
Ez dira ulertu behar batak bestea ordezkatzen duten formatu gisa, elkarren osagarri moduan baizik (Sivertsen, 2016a). Eredu honek ez du lingua franca desberdinek ezagutzaren hedapenean duten papera baztertzen;
|
bi
alde bereizten ditu, aldiz, hizkuntzen aferan: nazioartera begira erabiltzen diren hizkuntzak, eta tokiko gizartera baliagarriagoak direnak.
|
|
2022
|
|
|
Alde batetik Branka aldizkariko kideak zeuden (Jose Luis Alvarez Enparantza" Txillardegi", Benito del Valle, Xabier Imatz). Haien aburuz, Euskal Herriko arazo nazionala eta soziala txanpon bereko
|
bi
aldeak ziren eta arazo nazionalak behar zuen lehentasuna. Txillardegi batik bat sekula ez zen marxismoaren defendatzaile izan, nolabaiteko sozialismo humanista orokor bat sustatzen zuen.
|
|
|
Gudaz aritzeko, denek ala denek gatazka bat irudikatu dute;
|
bi
alderen arteko erabateko talka. Oro har, gerraren konplexutasuna aintzat hartzen dute eta, gerran bi taldeetan beti biktimak eta borreroak daudela onartzen dute.
|
|
|
1) Alde txikia dago mugaren
|
bi
aldeetako adinekoen artean, baina gero eta handiagoa bihurtzen ari da adinean beheiti joaten garen ber, batez ere gazteen artean. Frantsesa/ gaztelania eta Iparraldeko batua/ Hegoaldeko batua dira horretan eragina dutenak.
|
|
|
Gure hipotesia hauxe da: adinekoen artean, espero dugu muga politikoaren
|
bi
aldeetan Garaziko base dialect aren continuum a aurkitzea. Alabaina, gazteenen artean, muga politikoa hizkuntza muga bihurtzen ari dela uste dugu; hau da, continuum hori hausten ari dela.
|
|
|
Gure eremuari dagokionez, adibidez, betidaniko harreman estua egon da Garazi ibarra zatitzen duen muga politikoaren
|
bi
aldeen artean, ez baitago muga geografikorik, eta historikoki, kulturalki, sozialki eta linguistikoki bat izan baita ibar osoa. Muga politikoak ez du garrantzi handirik izan XX. mendearen erdira arte.
|
|
|
Gure eremuari dagokionez, Luzaiden Salaberrik (2000) hobikaria baino ez zuen atzeman. Hiztunen artean bildu ditugun jarrerei helduz, aldagai hau Garazin salient edo deigarri dela erranen genuke; hots, pertsona bat Hegoaldekoa edo Iparraldekoa den errateko balio die, nahiz eta mugaren
|
bi
aldeetako adinekoek, behinola, apikaria erabiltzen zuten.
|
|
|
0o>/ C_ ## bilakabidearen kasuan, berriz, [a] aldaeraren adibide gutxi batzuk baino ez ditugu Luzaiden, gehienak azken urteetan Arnegin bizi den bertako gazte batenak. Dardarkarien eta 0o>/ C_ ## bilakabidearen kasuan, mugaren
|
bi
aldeetako adinekoen artean, jada, badago desberdintasunik, mugatik iparraldera daudenen artean, frantsesetik heldu diren aldaerak hedatzen hasirik daudelako. Helduen kasuan, mugatik hegoaldekoekiko aldea anitz handitzen da; batez ere, dardarkariei dagokienez.
|
|
2023
|
|
|
8. Esklusibitate juriskdizionalaren printzipioa deitzen denaren
|
bi
aldeak dira, herritarentzat oinarrizko berme gisa eratzen dena. Epai sistemaren eraketan haren garrantzia azpimarratzen du:
|