|
2018
|
|
|
Eta ekainaren 30ean,
|
bi
alarde izan ziren Irunen lehen aldiz: Betiko Alardearen Aldekoak taldeak antolatutakoa, emakumezko soldadurik gabea; eta publikoa, udalarena, parekidea.
|
|
|
udal alardea izateak ematen zigun zilegitasunaz hazi behar genuela. Eta beste batzuek planteatu zuten bide hori zatiketa soziala eragiten ari zela,
|
bi
alardeak betikotzea ekarriko zuela, eta bestearekin bat egiten saiatu behar genuela. Oso erabaki zaila izan zen?.
|
|
|
Irunen, berriz,
|
bi
alardeen arteko konparaziora eraman da debatea, Patxi Xabier Perez Goñik antzeman duenez: –Hogei urteren ostean, tradizionalekoek jada ez dute aipatu ere egiten emakumeak alardean irtetea; honezkero normaltzat dute gurean ateratzea.
|
|
|
Diagnostiko horrek agerian utzi du alarde parekideen aldeko borrokaren bilakaerak bi jokaleku oso desberdin ekarri dituela. Irunen
|
bi
alarde daude: batek emakumeak baztertzen ditu, eta bestea parekidea da.
|
|
|
batek emakumeak baztertzen ditu, eta bestea parekidea da. Azken urteetan, desfile bakoitzak bere bidea egin du,
|
bi
alarde egotea, normaltzat, jotzeraino:
|
|
|
Kontuan hartu behar da ikasle horietako askok 14 urte dituztela, eta bizi osoan ezagutu dutela Irunen egoera hau:
|
bi
alarde egitea. Beraz, haiek gaizki sentitzen dira hor ikusten diren gauza askorekin:
|
|
|
Erabakiak gogora ekarri zuen zer nolako eragina izan dezaketen kanpoko faktoreek alardean. Garaian garaiko balio nagusien araberako ikurrak arazorik gabe erakutsi dituzte beti
|
bi
alardeek: diktaduran, esaterako, erregimenaren aldekoak ziren; baina aldagai horiek baimendutako hegemonia politikotik kanpokoak izateak ezinegona eragin zuen.
|
|
|
Aldi hartan, halaber, sumatzen hasi zen alardearen eliteek gogoa zutela desfilearen kontrola beren gain hartzeko. Udalek antolatzen zituzten orduan
|
bi
alardeak; horixe zen usadioa. Irunen, esaterako, udalean ordezkaritza zuten talde politikoek tokia zuten Alardearen Juntan.
|
|
|
Kritiko mintzatu da Lekuona ere: . Nolabait, esaten da
|
bi
alarde daudela, bakoitzak berea egiten duela, eta ez dagoela arazorik. Gatazka ukatzea dakar?.
|
|
|
Eta EAEko Auzitegi Nagusiak aitortu egin zien eskubide hori andreei 1998an, gatazka judizialeko lehen epai esanguratsuan; urtarrilean eman zuen Hondarribiko sententzia, eta otsailean Irungoa. Orduan publikoak ziren
|
bi
alardeak, udalek antolatzen baitzituzten: 1997ko alardeetan parte hartzen uzteko eskatu zieten emakumeek udaletako juntei, baina Irungoak baimena ukatu zien, eta Hondarribikoak isiltasun administratiboz alboratu zituen.
|
|
|
Hautu hori egin du Denis Itxasok, Gipuzkoako Foru Aldundiko ahaldunorde nagusi eta Kultura diputatuak. 2016an Irunen izan zen,
|
bi
alardeak ikusten, eta 2017an Hondarribira ere joan zen. –Iruditzen zait konponbidea etorriko dela uztartuz festarekiko errespetatua eta berdintasunezko parte hartzea.
|
|
|
–Iruditzen zait konponbidea etorriko dela uztartuz festarekiko errespetatua eta berdintasunezko parte hartzea. Eta, epe laburrean, ez dut uste hori iritsiko denik
|
bi
alardeetako bat deuseztatuz, baizik eta biak onartuz; pasatu beharreko fase bat da. Ez dut inor engainatuko:
|
|
|
–Gorrotorik gabe hitz egin behar da, horrek ez baitu laguntzen. Eta, egun,
|
bi
alardeak kudeatzen dituzten batzordeetako kideak enkistatuta daude; gorrotoa dago hor korapilatuta. Beste pertsona batzuek hartu lukete lekukoa, eta errespetutik abiatu?.
|
|
|
Han, normalizatuta? daude
|
bi
alardeak, eta herritar askok ez dute gatazkarik antzematen, emakumeek badutelako berdintasunez parte hartzeko aukera, nahiz eta alarde bakarrean izan; ondorioz, bi alardeak bateratzeko aukera ez dago agendan. Arazoak, baina, latente dirauela adierazi du Txaro Arribasek:
|
|
|
Han, normalizatuta? daude bi alardeak, eta herritar askok ez dute gatazkarik antzematen, emakumeek badutelako berdintasunez parte hartzeko aukera, nahiz eta alarde bakarrean izan; ondorioz,
|
bi
alardeak bateratzeko aukera ez dago agendan. Arazoak, baina, latente dirauela adierazi du Txaro Arribasek:
|
|
|
Komertzio batek ere ez du gure publizitatea jartzen, oraindik arazo bat delako gure alde agertzea. Edonola ere, sintomatikoa da
|
bi
alarde egotea, arazo bat adierazten du: alardeetako batek emakumeak diskriminatzen dituela?.
|
|
|
Alarde parekidearen barruan ere, ohitu egin dira
|
bi
alardeetara. Hala aitortu du Inma Landa jeneralak:
|
|
|
Hortaz, gurean ere jende askok ikusten du primeran gaudela horrela; zertarako bat egin??. Izatez,
|
bi
alardeek bat egiteaz baino gehiago, mistoko kideak tradizionalean sartzeaz mintzatzen dira. Eta badira aukera horrekin uzkur daudenak ere.
|
|
|
Halere,
|
bi
alardeak ez dira oso desberdinak: alde bakarra da andreak daudela mistoan.
|
|
|
Gatazkaren lehen bi urteetako gorabeheren ostean, bereizi egin ziren Irungo eta Hondarribiko estrategiak: Irunen
|
bi
alarde egitera jo zuten; Hondarribian, ordea, konpainia parekide baten alde egin zuten, horren bidez alardean sartu ahal izango zirelakoan. Baina Jaizkibelek urteak itxaron behar izan zuen herriaren erdigunean atera ahal izateko.
|
|
2020
|
|
|
Kito kontua! Hurrengo urtean
|
bi
alardeak elkarrekin! Eta urte batzuk aurrerago, biak bat eginda!
|