|
2008
|
|
|
esaterako, 29.2 (Characterize> verbs) eta 29.3 (Dub>) azpisailak elkarren artean bereizten dira lehenengokoek as bidezko sintagma predikatiboa onartzen duelako eta bigarrenek ez. Beste batzuetan, berriz, ez dakigu zeren arabera bereizten dituen sailak; edota, hobeto esan, sailak zein alternantziak bereizten dituen; esaterako, 9.1 (Put>) eta 10.1 (Remove>) aditzek onartzen dituzten eta onartzen ez dituzten alternantziei begiratzen badiegu,
|
bi
aditz sailek alter nantzia berak erakusten dituzte; ordea, 9.1 sailekoek, put an entity at some location, adierazten dute, eta 10.1 sailekoek, berriz,, remove an entity from a location?.
|
|
2021
|
|
|
Gaur goizean Larrun mendian izan naiz. Bestalde,
|
bi
aditzok ez dira era berean erabiltzen euskararen lurralde osoan. Adiera batzuetan egon erabiltzen da Hegoaldean, eta izan Iparraldean.
|
|
|
23.2.2.4a Badira beste
|
bi
aditz mota, non (adiera jakin batean behintzat) adizkiak formalki objektu zuzen batekiko komunztadura markatzen baitu, baina ez baita gero ageri objektu zuzenik perpausean. Batak (intrantsitibo ergatibodunak) du motako adizkia eskatzen du, baina ergatibozko subjektua baino ez du hartzen, eta objektu zuzenik ez da perpausaren osaeran:
|
|
|
Beraz,
|
bi
aditz hauen balio kopulatiboaz ari garelarik, kontuan izan beharreko puntu nagusia zera da: aditz bakoitza zer motatako predikatuak adierazteko erabiltzen den hizkera bakoitzean, eta egitura kopulatibo horietan parte hartzen duten elementuek zer eragin duten horretan.
|
|
|
Solas egin aditzak osagarri hurbil bat badu kasu soziatiboa hartzen duena; ez, ordea, gosaldu aditzak. Ondorioz, sintagma soziatiboaren erlatibazioa ez da baldintza beretan egiten
|
bi
aditzekin. Halaber konfiantza izan lokuzioak badu osagarri bat[+ bizidun] ezaugarria duena eta inesiboa eskatzen duena; ondorioz, osagarri horren erlatibazioa ez da hain gogorra nola baita, adibidez, jakin aditzarekin ager daitekeen sintagma ablatiboarena(* [Lehenago ere egia jakin zenuen] norbaiti).
|
|
|
Askotan eta presa handiz deitzen du Jonek; Askotan eta ezustean azaltzen da Jon; Sarri eta ezkutuka ikusten dut Ane epaitegiaren inguruan. Hauetan ere badirudi juntaduraren ohiko moldetik urrundu egiten garela, bi juntagaien arteko etena handixeagoa dela, eta lehen esan bezala, bi perpaus edo
|
bi
aditz sintagma elkartzen direla, bi predikazio daudela. Eta berriro, enfasia, fokalizazioa... ditugula tarteko.
|
|
|
Partizipioetatik sortu ziren izen zenbait lexikalizaturik geratu dira hizkuntzan (esan zaharrak, hilak, irabaziak...), eta beste batzuk partizipio erabilera galdu eta oso osoan dira izenak (erauntsi, bizi...). Gauza bera esan genezake
|
bi
aditz elkarturik moldatzen diren izenez: joan etorriak, har (tu) emanak, sal (du) erosiak...
|
|
|
Nekaturik nago; Liburu hori irakurrita daukat. Jakina, azken
|
bi
aditzok ere onartzen dituzte tua motako atributuak: Nekatua nago; Liburu hori irakurria daukat.
|
|
|
zoragarri, jostailu, bihurgune, gozamen, irakurle, saltzaile, ekarpen, salerospenak, ebaska, erranka; helmuga, lisaburdina, garbigela. Salbuespen bakarrak aditz elkarketak dirateke, ekialdean,
|
bi
aditz elkartzean, lehenak aditzoinaren itxura hartzen badu, mendebaldean partizipioa agertzen delako: Gelara sar atera/ sartu atera bat egin zuen; harreman/ hartu eman...
|
|
|
nork irakurtzen duen eta zer irakurtzen duen. Aipatu ditugun
|
bi
aditz horietako parte hartzaileak sintagma ergatiboaren, sintagma datiboaren, eta sintagma absolutiboaren bidez adierazten ditugu (ikus 18 kapitulua: " Egiturazko kasuak").
|
|
|
Beste
|
bi
aditz laguntzaileak* edin eta* ezan dira, hauek ere forma eraikiak, ez baitute lekukotasunik testuetan: joan dadin, esan dezan adizkietan ageri zaizkigu, hurrenez hurren, bata eta bestea.
|
|
|
Ha venido el perro; Hemos oído lo que ha dicho. Bietan haber aditza dugu, ez euskaraz bezala
|
bi
aditz.
|
|
|
39.3.10c Egitura hauetan, bestalde, ikusi dugu
|
bi
aditz daudela: perpaus erlatibokoa eta ela menderagailua daramana; bi aditz horiek berbera izan behar dute halako egituretan:
|
|
|
39.3.10c Egitura hauetan, bestalde, ikusi dugu bi aditz daudela: perpaus erlatibokoa eta ela menderagailua daramana;
|
bi
aditz horiek berbera izan behar dute halako egituretan: horregatik jarri diegu biei azpi indize bera goiko formulan.
|