|
2002
|
|
|
Par principe. Erri kanta hoiek
|
beste
erri batzuetakoak bai, edapenerako maneagarri ez direla uste dut".
|
|
|
Hemendik urrun,
|
beste
herri batzuetan be, elizgiroa herri hizkuntzaren aldekoa izan ei da. Gure artean Eliza katolikoak berak baiño be, abade batzuk eta fraile batzuk arduratu izan dira, beren beregi, euskerearen onean eta mesedean lan egiteko.
|
|
|
JAYAK. Gabon jayak dirala ta ainbat uritar ikusi doguz gure artian. Batzu batzuk juan be egin dira
|
beste
erri batzutara jayok igaroteko asmoz.
|
|
2003
|
|
|
Liburu horretan, liturgia osoan (hau da, mezatan eta beste sakramentuetan) erabilten diran irakurgai eta salmo kanta guzti guztiak sartu dira. Ez dabe bardin jokatu
|
beste
herri batzuetan: hor dozu gaztelaniazkoa, esaterako.
|
|
2007
|
|
|
Europa sartaldeko
|
beste
herri batzuek latinetik kanpo ere ezagutu zuten kristautzea. Irlandan eta Bretainian gaelikoa erabili zuen Elizak dotrina irakasteko, eta Mauritanian ere bertako hizkuntza, kasu baterako.
|
|
2009
|
|
|
Bizkaiko
|
beste
herri batzuetan ez bezala, Herriko Etxeak kudeatu ditu zuzenean herri ondasunak. Lehenago deskribatu dugun partzela pribatuen eta Aldundiaren ardurapeko basoekin batera, hirugarren jabetza eredua eratu da Herriko Etxearen inguruan.
|
|
|
Bertan ageriagoa da gipuzkeraren eragina martirioen pasarteetan. Inguruko
|
beste
herri batzuetako aldaerekin konparatuta, ematen du Gipuzkoa aldetik zabaldu zen bertsio baten aurrean gaudela. Ziurrenik elizaren bidez zabalduko zen, eta ohitura errepikatzeak eta bertsioa herritartzeak aldaketa handiak eragin zizkion.
|
|
|
Sokatirak erro sakona dauka Jataben, lekuko guztiek azpimarratzen duten arren ez dela egundo talde profesionalik egon,
|
beste
herri batzuetan legez. Adineko lekukoen esanetan, beti ezagutu dute sokatira herriko jaietan, San Lorentzotan Santa Kurtzetan baino gehiago.
|
|
|
San Juan egunaren bezperan ez ezik, San Inazio egunean ere joaten ziren jatabearrak Gaztelugatxera, Arrietako, Errigoitiko... eta
|
beste
herri batzuetako biztanleekin batera.
|
|
2011
|
|
|
Saltzaileak be ibilten ziran auzotegietatik gora eta bebera, Morgako bertakoak zein
|
beste
herri batzuetakoak etxerik etxe. Bermeotik, esaterako, arrain saltzaileak etorten ziran antxoa, sardina, txitxarro eta beste arrainkiak saltzen; Muxikaraino trenez eta handik Morgara oinez etorten ziran.
|
|
|
alde batetik, sakristauaren taldeek urteten eben eta hareei arrautzak emoten jakezan, gero eurek saldu eta diru apur bat aterateko. Bestetik, Mariaren Alabak alkartekoek be urteten eben eta, azkenik,
|
beste
herri batzuetatik be etorten ziran Morgara kantetan, Bermeoko andrak, kasurako.
|
|
|
Esakerea da bidezainen, kamineruen izerdiak bakarrik osatu leikezala gaixotasun larrienak; horren entzutea bada Bizkaiko
|
beste
herri batzuetan be. Izan be, gerraostean hamaikatxo hil ziran tifusak, sukar ustelak kutsatuta.
|
|
|
ez daukie tradizino zaharrekoen antzik, eta gipuzkeraren eragin garbia daukie. Beste kopla batzuk, ostera, herri tradizinokoak dira bete betean, eta Bizkai sartaldeko
|
beste
herri batzuetan kantetan izan diran bardin edo antzekoak. Ondoko kopla txorta hau Busturiko abesbatzak kantetan izan dau igaroko hogei urteetan, eta, dinogunez, gipuzkerazko taiu landukoak eta Bizkaiko herri tradizinokoak nahastauta dagoz berean.
|
|
|
Aurrean esan deutsuedan legez, betidanik uste izan dot nire asaben arteko erdiak Busturikoak zirala, baina orain denpora gitxi konturatu naz, Félix Oleaga nire aita eta Agapita Torrontegi nire amama Busturikoak izan baziran be, euren gurasoak Busturian
|
beste
herri batzuetako etorkinak izan zirala. Halanda be, ondo busturitartu ziralakoan, itxi egidazue euren omenez zeozer esaten.
|
|
|
Ondoko errezitadu honek udabarriaren etorrerea iragarten deusku. Busturian kantetan zan bertsinoa
|
beste
herri batzuetakoaren antz antzekoa da:
|
|
|
Markinan, inguruko
|
beste
herri batzuetan esku artean izan zituan ardura karguak be zehaztasunez eta umorez kontetan deuskuz. Etxebarrin, Don Berdinardino Barrutiaren aldamenean, Barinagan eta Gerian, besteak beste.
|
|
2012
|
|
|
Nafarroan eta Euskal Herri osoan ikurra da santutegi hori. Urtean zehar hainbat erromesaldi egiten dira Nafarroako herrietatik, eta urtean behin santua bera eramaten da
|
beste
herri batzuetara. Horrez gainera, San Migel Arretxinagakoa (Markina, Bizkaia) ezaguna da harri mirarizkoak dituelako elizaren barruan.
|
|
|
Inguruko herrietako otzaraginak erreskan ipinten ziran. Elgezabaltarren esanetan, astero karrokada bat zaran saltzen eben plazan, eta beste karrokada bat trenean bialtzen eben, Getxo, Erandio eta
|
beste
herri batzuetako sindikatoetara eroateko.
|
|
2013
|
|
|
Aratusteak gure inguruan ezagunagoak dira
|
beste
herri batzuetan, Nafarroan kasurako. Baina bere neurrian gure lurraldean be badago gai horretaz zer esan eta zer erakutsi, eta horretara dator lan hau.
|
|
2015
|
|
|
Egon dan aldaketarik handiena da, neure eretxian, herri barruan egiten zan bizimodua hedatu egin dala. Gaur egun, gizarte bat, komunidade bat, ez dago gehienbat herrian; hori hazi egin da, nasaitu egin da
|
beste
herri batzuetara, beste uri batzuetara. Hori posible izan da garraiobide barriak egon direalako.
|
|
2020
|
|
|
Abadiñarrak, herrian bizi direnak nahiz
|
beste
herri batzuetara joandakoak, sanblasetan elkartu ohi dira urtero. Lehen, etxekoandreak goizean goiz mezatara joan eta gonbidatuentzat aparteko bazkaria prestatzen zuten; orain, azokako postuetan txorizo taloa dastatzea da ohitura.
|
|
2021
|
|
|
Zeanuriko plazara joateko, ordubeteko bidea geunkan, eta beste hainbeste bueltarako. Noizean behin eta urte sasoiaren arabera, Arratiako
|
beste
herri batzuetara be jasten ginan. Areatzara, esaterako.
|
|
|
Kotxea neukanetik, Arratiatik
|
beste
herri batzuetara mobitzen hasi ginan. Izan be, Bizkaian zehar eta honegaz muga egiten eban Gipuzkoako herri askotatik ibilten ginan:
|
|
|
Beraz, behean zein goian, jentetza ikaragarria mobidu zan egun bietan. Gerora, Arratian eta inguruetako
|
beste
herri batzuetan be hasi ziran Ipiñaburun egin ziran antzeko jaialdiak egiten. Ia danean, herriko eta auzoetako jaietan, ohitura bihurtu zan meza osterako pare bat bertsolari ekartea.
|
|
|
Emakumezkoak ziren espartingile gehienak, Zaraitzu, Erronkari eta Ansó ibarretako neskatxa gazteak batez ere; baita Aragoiko iparreko
|
beste
herri batzuetakoak ere.
|
|
2022
|
|
|
Horrek adierazten du bakiotarrek ez ziotela aparteko garrantzirik ematen hareatzari. Leku izen hori ohikoa da kostaldeko
|
beste
herri batzuetan ere, hala nola Muskizen (Arena hondartza) edo Getxon (Areeta/ Las Arenas auzoa); baita barruragoko beste batzuetan ere, kasurako, Bilbon (Areatza/ Arenal pasealekua) edo Arratiako haraneko Areatzan.
|
|
|
Azkenik," itsasoko bainuen" onurak pixkanaka gizartean zabaltzen joan ziren, eta horrek hondartza asko, Bakiokoa kasu, hiriko biztanleentzako osasun, atseden eta aisialdirako leku bihurtu zituen; azken finean," udarako" gune. Hareatzak zituzten
|
beste
herri batzuek, Getxok edo Gorlizek kasurako, trena zeukaten; Bakiok, ostera, ez. Beraz, Bakioko hondartzara joaten ziren Bilboko familiak maila onekoak ziren.
|
|
|
dantzaren zatiak eta koreografia, dantzan egiten zuten partaideak eta euren janzkera. Gainera, Santurtzin, inguruko
|
beste
herri batzuetan bezala, horrelako Aurreskuak egiten zirela erakusten digu, eta ez noizbehinka bakarrik; hemeroteka da horren adierazle.
|
|
2023
|
|
|
Eta Arratiako alboerrietako etxe batzuek ere eduki badaukate andaputxua. Bizkaiko
|
beste
herri batzuetan ere, Nabarniz, Ajuria, Ajangiz, Trapagaran eta Karrantzan, esaterako, ageri da han hor hemen.
|
|
|
Bizkaiko
|
beste
herri batzuetan, Zeberion eta Zeanurin, kasurako, hagina teilatura bota eta saguzarrari abesten zitzaion; eta Lemoizen, ostera, Ama Birjinari. Gainera, hainbat herritan, teilatura barik beheko sutara, oilotokira edota ortura ere jaurti izan dituzte hortzak.
|
|
|
Arratzuko kortetan,
|
beste
herri batzuetakoetan lez, askak egoten ziran piztiei ozalea zein pentsua jaten emoteko, bajuagoak txahalentzat eta apur bat altuagoak behientzat, baita estraminak be bedarrarentzat.
|