|
2010
|
|
|
Euskaldun askok euskal estatu bat nahi izatea arrazionala dela, ez patologikoa, edozeinek ulertzeko modukoa behar luke da berez. Espainolek bakarrik ez,
|
beste
herri batzuek ere badute euren estatua, eta arrazionaltzat eta normaltzat hartzen da. Espainolek beste edozeinek baino hobeto ulertu lukete herri batek estatua izan nahi izatea, beraiek estatu bat dutenez gero, eta estatu hori babestu nahi dutenez gero.
|
|
2011
|
|
|
Berez Plaza edo Plazakoa izan behar luke, beste leku batzuetan bezala, baina ez da. Nolanahi ere, Plazenea ren modukoak badira
|
beste
herri batzuetan ere, analogiaz segur aski, eta aski berriak irudi dute, gehienxkoenek bederik. Ikus Salaberri (2006:
|
|
|
Sutegia, bestalde, arragoa izan daiteke, edo hau egoten den eraikina, aroztegia alegia, baina ‘beheko sua’, ‘lurreko sua’, ‘sua dagoen gela’ adiera ere ezin erabat baztertu. Sutegia
|
beste
herri batzuetan ere kausitzen dugu, Berueten adibidez.
|
|
|
Aitasemegi auzoan.Titillatik bertan, Aldaira bitarte horretan zegoen. Herri barrendik Aitasemegi auzora oinez ateratzeko bidea da; baita
|
beste
herri batzuetara (Arantzara eta Zubietara) ateratzekoa ere.
|
|
|
Osagaiak zubi eta musu izen arruntak eta artikulua dira. Hau
|
beste
herri batzuetako Zubiaurre edo Zubialde-ren baliokidea da, hots, zubiaren aitzinean," musuan" dagoen etxea adierazten du. Zubiaz beste aldean, aldamenean dagoen etxeari Puentenea erraten zaio.
|
|
2012
|
|
|
" Ezin da eguzkia ukatzen jarraitu. Tortura dela eta, Europako
|
beste
herri batzuetan onartzen dute arazoa, hemen ez da onartzen".
|
|
|
Eta bostek zeregin horretan eman dute arratsalde guztia, hain herri prestua kokatua dagoen lekuko malda piko guztiak igotzen eta jaisten. Harik eta, arratseko zortziak irian, eta bere errege pazientzia guztia erabat ahiturik, On Karlos Il.a atera den arte dorre nagusiaren goi goialdera, eta, orduan, orga builoso ñimiño haiek konfiskatzeko agindu, eta, altuera hartatik manatu du, oihu batean, handik aitzina lasterketa horiek bere erreinuko
|
beste
herri batzuetan egin daitezela, Oibarren, Artaxoan edo Galipentzun konparaziora, eta nahitaezkoa izan dadila errodamenduak belusezko feltro lodian bildurik egotea jende onaren belarriak onik eta salbu egon daitezen halako kirrinka hotsetik.
|
|
2013
|
|
|
Erregeordeari idatzitako gutun batean, Elizak indioekiko harreman ona aipatzen zuen. Zioenez, bere etxean jatera eta lo egitera etorri ohi ziren, ez noizbehinka bakarrik, baizik eta sarriegi; eta ez buruzagiak bakarrik, baizik eta portu hartako jendea bisitatzera etorritako edonor, baita
|
beste
herri batzuetakoak ere.
|
|
|
Bere irakurketa ez du lehenaren apologiatik eta bigarrenaren mespretxutik egiten. Indoeuroparraren ikuspegi patriarkalista eta prometeotarra egokiak iruditzen zaizkio gauza askotan, eta
|
beste
herri batzuen ikuspegi matriarkalista komunitarioaren osagarri ikusten du. Iradokitzaileak dira euskaldunen joera atabikoez eta gabeziez egiten dituen irakurketak.
|
|
|
" Arrasateko Kooperatiba Esperientziak
|
beste
herri batzuekin bat eginik gizartea eraldatzeko borondatea du. Horretarako, Euskal Herrian jarduten du, haren berreraikuntza ekonomiko eta soziala gauzatzen, eta euskal gizarte aske, justu eta solidarioagoa eraikitzen laguntzeko, honako tresna hauek baliatuta:
|
|
|
Ikastolena bezalako sare bat sortzea eta berrogeita hamar urtez horrelako eskola eredu bat garatzen segitzea, ez du frankismoak bakarrik azaltzen. Frankismopeko
|
beste
herri batzuetan ez zen gertatu. Katalunian edo Galizan ez dago herrietan sortu eta gurasoen aldetik autonomoki kudeatutako eskola sare indartsurik.
|
|
|
Une honetan hizkuntza minorizatu bat fundamentuz garatzeak bietako bat eskatzen du: edota aro garaikidean hizkuntza berreskuratu duten
|
beste
herri batzuk egin duten bezala botere plangintza sendo bat, gobernu indar tinko bat hizkuntzari espazio hegemoniko indartsuak sortzeko (eta begi bistara ez dago gure kasuan eskura posibilitate hori bizi gareneko koordenada demolinguistiko, territorial eta politikoetan, hau ez da Israel), edota bestela hiztun masa zibilaren atxikimendu sendo xamarra, ilusio apar gorakor bat, frankismo ostean izan ... Lehena ez da kalkulu politiko zuhurretan sartzen, eta bigarrena ahultzen ari zaigu.
|
|
|
Herritarren gogo aldarteari antzematen asmatzea, berau pizten, baretzen edo indartzen jakitea, prozesu askoren erdia da. Euskalgintza modernoaren fruituak munduko
|
beste
herri batzuetako eragileekin partekatzen saiatzen garenean, sarri iristen gara puntu honetara. Atzerriko lagunok teorian ikus ditzakete euskara batuaren prozesua, eta ikastolen sorrera, eta arlo askotan egindako inurri lana... baina belaunaldi haren gogo aldartea da apur bat jokoz kanpo uzten dituena, beraien herrien emozionalitatean irudikatu ezin dutena.
|
|
|
—Egia da igitairik gabe ez zirela gertatu izanen zorigaitz hauek, baina agian Hoxpineren heriotza ez da txiripa bat besterik, eta ezin liteke esan igitaiak eta aurrerapena kako amorratuak edo suge beltzak direnik
|
beste
herri batzuetan.
|
|
2015
|
|
|
Gai komunak identifikatu eta adituen trukea egingo dugu? Hizkuntza biziberritzeko arlo zehatzei buruz mintegiak egingo ditugu kataluniar, euskaldun, kurdu eta
|
beste
herri batzuen artean?
|
|
|
Bagenekien nasak hainbat eskualdetan banatuta zeudela, eta lurraldean jatorrizko
|
beste
herri batzuk eta mestizoak ere bazirela. Hala ere, nasen esparrua trinkoagoa irudikatzen nuen.
|
|
2016
|
|
|
Halaber Andoaingo semeari zera oroitarazi zion, bera bakarrik ez zegoela dantzen aurkako kruzada horretan, izan ere Azpilkueta, Lesaka, Azkoitia, Asteasu, Oiartzun eta
|
beste
herri batzuetako erretoreek bere eginahalak egiten baitzituzten gaiaren gainean. Azkenik, dantzaren egoera Nafarroan deskribatzen zuen, eta argikiro uzten zuena hauxe zen, han egiten ziren dantzak desberdindu behar zirela Gipuzkoan egiten zirenetatik, askozaz ere likits laban lizunagoak, eta finean, arriskutsuagoak zirela klarki esanez.
|
|
|
Agian
|
beste
herri batzuetan egoera bertsuan dauden pertsonengan bilduko duzu arreta, ordura arte horrelakorik egin ez bazenuen ere eta hasiko zara pentsatzen hor arazo orokor bat dugula, ia automatikoki bilakatzen dugula etsai desberdin pentsatzen duena. Teoriak beste zerbait badio ere, egiaztatuko duzu askorentzat bortxa pitin bat, agurra ukatu, irainak, propio atzamarkatutako autoa edo erretako posta kutxak eragin baikorra dutela bilatzen duzun horretan, zure helburuetara daraman ibilbidearen abiadura bizkortzen dutelako.
|
|
2017
|
|
|
Mamutzoneak dira Mamoiadan (Mamujada bertako ahoskeran) eta Barbagiako
|
beste
herri batzuetan inauterietako pertsonaiak. Sardinieraz berba horrek ‘txorimalo’, ‘txori izugarri’ ere esan nahi du, eta mamu, mamuntone, mommoi eta gisako aldaerak erabiltzen dira ‘leize zuloetako mamua’, ‘ume izutzailea’ eta horrelakoak izendatzeko; mamulai k ‘mozorrotu’ esan nahi du eta mamulau k ‘mozorrotua’ Esan beharrik ez, begi bistakoa da euskarako mamu, mamarro, momorro, zomorro, mozorro eta abarrekin duten hotseta esanahi kidetasuna.
|
|
|
Orain dela urte gutxi batzuk eskatu izan balidate artikulu hau idaztea, 2010ean adibidez, guztiz bestelakoa izango zen emaitza: esango nuen teoriarik sendoena zela euskaldunak, eta neurri txikiagoan Europa mendebaldeko
|
beste
herri batzuk, Madeleine aldiko ehiztari biltzaileen ondorengoak zirela nahiko era zuzenean. Baina orduan ez zegoen duela milaka urteko gizakien hondakinei ateratako ADN zaharrik, eta honek dena aldatzen du.
|
|
|
Genetikak eta arkeologiak esaten digutenaren arabera (eta hizkuntzalaritzak ere ez dio aurkakorik), Marija Gimbutasek onduriko Kurgan teoriak markatzen duen bidetik hedatu ziren herri hauek. Oso oinarri sendoko modelo honen arabera, herri indoeuroparrak
|
beste
herri batzuk konkistatuz eta asimilatuz zabaldu ziren nagusiki, eta oso neurri txikian kolonizazioaren bidez. Beren jaiotetxea edo urheimat a estepa euro-asiarrean zegoen, eta Samara eta Khvalynsk kulturetakoak ziren. Zenbait adar isolatu Asia Txikira (hititak eta luvitak) eta Asia erdi ekialdera (tokarioak) hedatu baziren ere, Europa Erdialdean, Balkanetan eta Eskandinavian eragin zuten nagusiki hasieran.
|
|
2018
|
|
|
Horrek sumina eragin zuen. Izan ere, Diario de Navarra k herritarrei dei egin zien Santuaren aldeko meza nagusira olde handian joateko, eta jendetza handia bildu zen,
|
beste
herri batzuetako alkateak eta foru diputatu ohiak ere bertaratuta. " Hura ohiko egintza arrunta zen iruindarrentzat[...] baina[...] identitatearen ikur bihurtu zen (katolikotasuna eta nafartasuna), kontserbadoreek lorioski goraipatua", hori guztia Errepublikaren aurka," Errepublikak Nafarroaren barne barneko izaeraren aurka ekin nahi ziola zirudielako". 206" Batzuk gizarte hura" errepublikanizatzen" saiatzen ziren; baina, aldiz[...], beste sektore batek Covadonga berria egin nahi izan zuen Nafarroan[...], katolikotasunaren eta espainoltasunaren gotorlekua, Errepublika laizistaren eta zakarki berritzailearen aurka" (Ugarte, 2001, 28).
|
|
|
Hortaz, elezaharra bere tokian gorde eta ustezko etimologia zokoratu dugu. Euskaraz, milu edo mihilu landare bati erraten zaio (Anis silvestre; cenejo Artaxoan eta Erriberako
|
beste
herri batzuetan). Horri, tze ugaritasun atzizkia erantsita, mihilu deritzon landarea ugari hazten den (edo hazten zen) tokia dugu.
|
|
|
Testu hark zioen" Euskal Herria Araba, Gipuzkoa, Bizkaia eta Nafarroa probintziek osatzen" zutela," izaera naturala" zutela eta" Estatu autonomo bat" osatu behar zutela" espainiar Estatuaren barnean". Karlistek bat egin zuten ideia harekin, ez ordea PSOEk eta UGTk.291 Ondoko egunetan, Nafarroa Garaiko
|
beste
herri batzuek ere eskatu zuten askatasuna berreskuratzea. Adierazpen guztietan, Nafarroa Garaiko herriek (besteak beste Zangoza edota Gares) azpimarratzen zuten" baskongadoen" anaiak zirela eta denen arteko batasun bat nahi zutela, foruen berreskuratzearekin batera.
|
|
|
Euskaldun anitz atsekabetu ziren Espainiaren garaipen harekin, nahiz eta Euskal Herriko leku frankotan hauteman zen jendearen bozkarioa, suziriak, autoetako tutak eta Espainiako banderak. Frantziak 1998ko txapelketa irabazi zuenean, Euskal Herriko
|
beste
herri batzuetan kantatu zen, harro," La Marseillaise". Euskal Herriak ez zeukan lekurik txapelketa hartan, selekziorik ez baitauka.
|
|
2019
|
|
|
Zadeko bizilagunak eurak elikatzetik aparte, Rennes eta Nantesko herri kantinak, etorkinen okupaguneak, edo Europan barrena beste borrokagune batzuk hornitze aldera erabiltzen dituzte komuneko lurrak. Lur beharrean diren inguruko baserritarrek edo
|
beste
herri batzuetako lagun jendeek ere badute lur horiek erabiltzea.
|
|
2020
|
|
|
Etxarri Aranatzen eta
|
beste
herri batzuetan kantatzen zirenek ere hasiera berdina zuten: " Ur goiena,/ ur barrena,/ Urteberri egun ona,/ bakearekin osasuna...".
|
|
|
Bohemiaren antza hartzen zion Urzidilek Euskal Herriari, geografiaren eta historiaren bidegurutzean, hizkuntzaren eta memoriaren gordailuak biak. Ez herri bakartuak zirelako, baizik alderantziz,
|
beste
herri batzuekin aniztasunean bizitzeko gauza zirelako. Indartsuenaren legearen aurka, dominazioaren kontra, mintzaira eta herri gogoa mantentzen.
|
|
2021
|
|
|
Ezohiko kasua da. Ahozko kultura askotan, Grezian ez bezala, tupusteko talka bat izan zen,
|
beste
herri batzuek hesitu edo inbaditu baitzituzten, eta bortxan beren hizkuntza eta hitz idatzia inposatu. Antropologo eta etnologoek idazketarantz emandako aldaketa horren lekuko biziak aurkitu ahal izan dituzte herrialde kolonizatuetan, eta, haietako askotan, inbasioen traumarekin batera, alfabetoaren agerpenak indarkeriaren arrastoa utzi du.
|