|
2006
|
|
|
" Eta zer gara gu ba?". Modu horretan hasten ziren gure eztabaida guztiak; halere, berehala joan ginen Almagrotik, eta gidak seinalatzen zizkigun
|
beste
herri batzuk bisitatzera abiatu ginen. Leku gatzgabeak iruditu zitzaizkigun gehienak:
|
|
2009
|
|
|
Gure ustez, eta hau eginkizun dagoen zerbait da? oso esanguratsua izango litzateke konparaketa bat egitea
|
beste
herri batzuekin, ez bakarrik euskaldunekin. Horrela jakin ahal izango genuke ea haiek ere ez ote duten kantagintza baliatu iragana berpizteko, edota uko egin ote dioten ere giltzarri diren osagaiak proiekzio kolektiboko elementu gisa erabiltzeari.
|
|
2010
|
|
|
" Euskal Herriak autodeterminatzeko eskubidea dauka. Bere status politiko, ekonomiko, sozial eta kulturala era libre eta demokratikoan erabakitzeko herritarrek duten ahalmenean datza eskubide hori; bai marko politiko propioaren bidez, bai bere subiranotasuna, osorik edo zati batean,
|
beste
Herri batzuekin partekatuz".
|
|
2011
|
|
|
Laster da Espainiako ontzietan armak etorriko diren eguna eta gauza guztiak ondo loturik edukitzea komeni da. Erasoa bera geuk egingo dugu, Basokook, baina eraso osteko ekintzetan
|
beste
herri batzuek ere edukiko dute euren zeregina. Espainiako Erregearen soldaduei bakean ez uztea da gure asmoa, batetik eta bestetik etenik gabe eraso egitea.
|
|
2018
|
|
|
Lecompte jeneralaren ustezko jakako botoiak, oraindik ere odolez zipriztinduak; Clement Thomasen gorpua zeharkatu zuten balak, fusilatu zuten hormatik bertatik ateratakoak... Paristar batzuk Saint Denisera eta inguruko
|
beste
herri batzuetara joaten ziren egunero, haraino heltzen zitzaizkien gutunen bila, betiere prusiarren begiradapean. Borroka egun haietan, guardia nazionalak batetik bestera ibiltzen ziren, brankan ur zirrituak ixten aritzen diren marinelen antzera; kale eta hiribideetatik, etengabe pasatzen ziren hildakoen gorpuez zamatutako gurdiak eta zaurituz gainezkako bi pisuko omnibusak:
|
|
|
Beste milaka batzuk atxilotuak izan ziren, eta Versallesera edo hiriburutik kanpoko
|
beste
herri batzuetara eraman zituzten preso, epaituak izateko. Egunero egunero, atxilotuen ilara luze batek egiten zuen bidea, gizon eta emakume, zahar eta gazte, soldaduak zaindari albo bietara, eta eliza baten aurretik igarotzen ziren aldiro, belaunikarazi egiten zituzten guztiak, barkamena eska zezaten horrela.
|
|
2019
|
|
|
Elur euria ere bai, beheraka agudo eta txuxen jausten delako, pisutsu baitator, euritsu edo urtua. Horrek ez du ezar  tzea lortzen; jardun eta jardun, bota eta bota, dakarren abiaduran antzematen zaio, urtsuegi, bustiegi datorrela, eta lurrera iristean elur gesala uzten du, elur baltsa, elur kresala esango dute
|
beste
herri batzuetan. Elur busti horrekin ez da elur  maindire edo elur izararik ezartzen, ezta barrutietan eta teilatuetan ere.
|
|
|
Azken honek laburtzen du bere bidaia eta aldats gorakoa, eta, horrekin, eguneko argia. Abuztuaren erditik aurrera, eguna moztu eta euliak zorroztu (gaiztotu diote
|
beste
herri batzuetan). Baserriko eskarmentutik dator hau, bai lanarekiko argi moztualdia, eta baita ukuilutik gora igotako ziztalari ttiki horien akordua ere, latoso eta pelma jartzen baitira zenbait egunetan.
|
|
|
Baina, Kontzilio osteko egutegi berritze eta enkajatze horretan, ekialdekoekin koadratzeko, eta abenduko egun hauek liturgia propiala daukatelako, berriro uztailaren 3ra pasatu da eta halaxe ospatzen. Baina, Euskal Herrian, ikusten da usadio zaharren mailan, eta hain egun egokian zegoelako, gustura ospatzen dugula Santo Tomas eguna hiri ba  tzuetan eta Santamasak
|
beste
herri batzuetan. Ez dago batere gaizki.
|
|
2020
|
|
|
Gizon moduan, berarekin harreman oso ona izan dut beti. Bi taldeetako jokalariak bazkariak egiten genituen Getarian eta
|
beste
herri batzuetan. Gogoan dut Jose Antonio Urangak noizbehinka baserriko oilaskoak eramaten zituela.
|
|
2022
|
|
|
Gau hartan, ilunpean lo zegon Victòria eta, haren ondoan zetzala, hagitz urrun imajinatu zuen LluÃsek lepazuria,
|
beste
herri batzuetako zuhaitzetan goiti, masien gaineko teilatu gorabeheratsu, marroi eta horien gainean. Sorrabonicako urbanizazioko etxeetako teilatu gorri, zuzen eta distiratsuetatik urrun, lorategi eta piszina eta horma berri eta meheetatik urrun.
|
|
2023
|
|
|
Berba berezien ildotik, batek bota du ekaitzaren eraginez euri zaparrada laburrari murruskara esaten diotela. Dirudienez,
|
beste
herri batzuetan ere entzuten da horrelako hitz onomatopeikoa: Azpeitian, Tolosan, Beterri aldean, oro har;" Hainbeste trumoi tta oiñeztu ta azkenian murruskaratxo bat eitteko".
|
|
|
eta itxasaize. Kostalderaino lerro zuzena urratuz gero, Oriorekin egingo genuke topo; horixe dute erreferentzia asteasuarrek; Getxon eta Laukizen ere itsasoko haizea iparraldetikoa izan ohi da, baina
|
beste
herri batzuetan sartaldeko haizea izaten da, hala nola Aian (Asteasutik kilometro gutxira), Ataunen eta Iparraldeko zenbait herritan, itsasoarekiko mendebaldean kokaturik baitaude. Ekialdeko haizeari haizegorri deritzo Asteasun; beti kolore gorriak eguraldiaren gordintasuna adierazten du; bazter frankotan gorri iparrari loturik egoten da haren lazkeria adierazi nahian, baina bero gorria ere erabiltzen omen da Zuberoan.
|
|
|
" Axe berdi; antza danez, arrantzaliak ipar haiziari esateko modu bat". Aro bidaiaria akordatu da Bizkaiko kostaldeko
|
beste
herri batzuetan ere aipatu diotela: Mundakan eta Bermeon.
|
|
|
Ipar mendebala dela-eta, arrantzaleek noruesteko axi ahoratzen duten arren, herrian galgoe/ galgoi baltza ere entzuten da," ipar sartaldeko haizea, oso hotza"; galgoi soilik, berriz, hego mendebala da. Ez da arrotza galgoe berba
|
beste
herri batzuetan; esaterako, Zumaian, haizea bera da, hego mendebala, eta Zestoan galgoaize esaten da. Aro bidaiariak uste du berba enigmatikoa dela, misterioz betea.
|
|
|
Aho batez erantzun diote aro bidaiariari Erromako zubia dela erabiltzen dutena. Dirudienez,
|
beste
herri batzuetan, antzeko kontua gertatu da; horregatik, aro bidaiariak uste du lehenbailehen batu behar direla herrietako adierazle bereziak, betiko galdu baino lehen, betiko ahanzturaren zorroan jausi aitzin.
|
|
|
Jakina denez, ekialdeko hizkeretan mirail ispilu da; halatan, bada, pagolarrek izotz burruntziak ispiluekin berdintzen dituzte. Ez da arrotza izaten horrelako erkaketa egitea, zeren
|
beste
herri batzuetan berina, bitre, kristal eta kristira eleez baliatzen dira, hots, beira dauka gogoan elestariak.
|
|
|
batak, ostabar, besteak, uztadar, beste batek ortzada (r gabe); atze atzean dagoen adineko batek esan du azerien boda erabiltzen duela ostadarra bikoitza denean, baina galzorian dagoela kontzeptu hori. Liluraturik dago aro bidaiaria, zeren
|
beste
herri batzuetan azeri besta edo kidekoak eguzkiari eta euriari loturik baitaude, baina Hondarribian herritar baten oroimenean gorderik dago ostadar bikoitzari irizteko. Zoragarria!
|
|
|
Deabrua agertu da berriz ere: Deabrian ezkontza, aldi berean eguzkia eta euria direla aditzera emateko;
|
beste
herri batzuetan azeria ezkontzen da, baina Bardozen deabruak indar handia du, nonbait; euri ttipiak elebide, bardoztarren artean mintzatu eta euri xirphila ihardetsi dute; euri zirtzilarekin zerikusirik ote. Euria gogotik erori edo jauts ahala ari duelarik, bardoztarrek labasi eta ur kholpe eleak baliatzen dituzte.
|
|
|
Ostaturaturiko batek lantzer hitza jaurtiki du mahai gainera; gainetikoek baietz adierazi dute buruarekin. Erronkarin eta Zuberoako
|
beste
herri batzuetan ere entzun daiteke ele hori.
|
|
|
" Ezpabere, iparreko haxe hotzari esateko iper haxe, norteko haxe, leiaxe, haxe berde eta haxe baltza berbak ibilten direz". Izendapen horiek
|
beste
herri batzuetan erabiltzen dira, eta orduan haien berri luzeago jardungo da; oraingoan leiaxe aipatzekoa da, leia (izotza) ekartzen duen haizea, barne muinetaraino sartzen da haren gordintasuna, sano1 sarkorra da, hain da hotza. Lei berba arrunt askoa da Getxo aldean, Frediren esanetan:
|
|
|
Ez dira gutxi horrelako euri txikian zikinkeria eta lohikeria igartzen duten euskal hiztunak:
|
beste
herri batzuetan euria ugerra, zirtzila, lardatsa... izan daiteke. Aurrerago, Lekeition, aro bidaiariak elizitatu nahi izango du zeinen lohia den euri xehe hori:
|
|
|
Elizitatzen jarraitu du aro bidaiariak eta azaldu die larrabetzuarrei txitean pitean hiztunek
|
beste
herri batzuk hartzen dituztela erreferentziatzat haizeen izendapenetan, oso eroso gertatzen zaieeta. Ez da arrotza izaten Euskal Herri barneko herri edo kanpoko izenez baliatzea.
|