|
2000
|
|
|
Euskal idazleak oso gutxi irakurtzen ditu
|
beste
euskal idazleen liburuak. Nik, irratia dela eta, astero liburu bat irakurri dut azkenaldian.
|
|
|
Euskal idazleek
|
beste
euskal idazleen lanak irakurtzen dituzte, baina horrek belaunaldika funtzionatzen du. Nik nire belaunaldikoek idatzitakoak irakurtzen ditut.
|
|
2001
|
|
|
Agian satira idaztea probatuko dut, oso dibertigarria izan behar du eta; poema gehiago idatziko dut, niretzat oso genero ona delako... Orain arte bi lan egin ditut,
|
beste
euskal idazle askok bezala, eta hemendik aurrera bakarra egingo dut.
|
|
|
Baina zergatik? Euskal idazle bati buruz hitz egitera dator
|
beste
euskal idazle bat, eta hor ere ghettoan sartu nahi gaituzte, ezkutatu egiten dute idazle euskaldunak garenik! Martin Ugalderi buruz erdaraz ematen badute informazioa, non dago hor euskara?
|
|
2003
|
|
|
Urte berean" Mikel eta erdeldunak" izeneko ipuintxoa plazaratuko du Egan aldizkarian.23 Hamarkada horretan aldizkari hori bihurtuko da Oskilla23 Ipuin honek" Kirikiño Saria" irabazi zuen, Euskaltzaindiak eta Bizkaiko Aurrezki Kutxak antolatua, Gerediaga Elkartea ere artean zela. Ipuin hau, bestalde, Oskillasoren euskara pentsamoldea dela ta esanguratsuenetarikoa da, beraren umorearen erakusle onenetarikoa izanaz bestalde. soren eta
|
beste
euskal idazle itzaltsu askoren topagune eta literatura erreferentzia. Ondoko urteetan ere (19631965) Egan aldizkarian sortzapenezko edota itzulpenezko kontaera laburrak argitarako ditu; bai eta han idatziko ditu batasunaren inguruko saio laburrak eta berean izango ditu gai horrezazko eztabaida dialektikoak Mitxelena eta Villasanterekin.
|
|
|
Baina gure adiskide ta lagun handiaren eretxia nahinon aurkituko dozu orriotan; gainera, haren Bizkaiko Euskal Idazleak liburua guztiz egokia dozu antologia honi onura gehiago aterateko. Bizkaiko
|
beste
euskal idazle askok legez, Zaratek be beste euskalkien edo" euskara batua" ren bideari ekin eutsan, azken urteotan. Gure euskalkia bizkaitar ez diran askok maite izan dabe; landu, oso gitxik.
|
|
|
Erderaz dago. Irigaray euskaltzainak
|
beste
euskal idazle batzuen artean gure Abeletxe be aitatzen dau. Aitatu eta txalotu.
|
|
|
Bide honetatik jo dabe
|
beste
euskal idazle guztiak be: erabiliaz eta landuaz, geroago ta bigunago bihurtu deuskue artzain, baserritar eta arrantzaleen hizkuntza zahar gozoa.
|
|
|
Garibairen bide beretik, eta haren tesiak garatuz,
|
beste
euskal idazle batzuk euskararen eta euskaldunen inguruko apologiak idatzi zituzten: Andres Poza bizkaitarrak (De la antigua lengua, 1587), Baltasar Etxabe gipuzkoarrak (Discursos de la antigüedad de la lengua cántabra vascongada, 1607), etab. Baziren euskal foru herrialde bakarrean zentraturiko historia lanak ere, baina elementu tubalista kantabrista berberak sartzen zituztenak, adibidez, Juan Martinez Zaldibiaren Suma de cosas cantábricas y guipuzcoanas (1571).
|
|
|
Bizkaia, Gipuzkoa eta Nafarroako herrietan eman zituen misioak. Misiogintza aprobetxatzen zuen, hain zuzen ere, euskalkien ezaugarriak aztertzeko, eta
|
beste
euskal idazleekin harremanak estutzeko (horien artean J.A. Mogelekin). J.M. Zabalak berari buruz idazten duen aipamen biografiaz  koak frantziskotar ezin hobearen topiko guztiak biltzen ditu:
|
|
2005
|
|
|
Gurean, Koldo Izagirrez gain, batez ere Potteko idazleei egotzi behar zaie literatura fantastikoa euskal literaturan errotu izana. Euren eklektizismo barruan literatura fantastikoaren eragina nabarmena da idazle hauengan eta euren eragina
|
beste
euskal idazle batzuengana zabaldu da. Literatura fantastikoa, beraz, joera berritzaileekin agertzen da 80ko hamarkadan.
|
|
|
«Euskal» izaera horrek zer esan gura zuen zehaztea ez da erraza. Baina pentsa daiteke besteak
|
beste
euskal idazleei lehentasuna eman nahi zitzaiela: jada ikusi dugu aldizkariak agertzen zituen kolaboratzaileen zerrendetan (baita Madrilgo aldikoan ere) soilik Euskal Herriko pertsonak iragartzen zirela.
|
|
2008
|
|
|
Iparraldetik zetorren zazpi probintzien lurraldetasun diskurtso bateratuak Larramendi eta Hegoaldeko
|
beste
euskal idazle batzuen artean eraginen bat izan bazuen ere, ez dirudi Hego Euskal Herriko elite politikoen artean oihartzun handirik izan zuenik, XIX. mendera arte bederen. Aitzitik euskal herrialde desberdinak biltzen zituen lurraldetasun ideia berri bat azaldu zen, batez ere Araba, Bizkaia eta Gipuzkoara mugatua.
|
|
2009
|
|
|
Etxeparek berak legearen eta justiziaren gogortadak pairatu zituen,
|
beste
euskal idazle batzuen modura. Era berean, legearen eta justiziaren ministroak izan ziren euskal idazleetatik hainbat.
|
|
|
Baliteke, poesiarekin izan nuen lehen harremana Loramendiren Enada beltza rekin izan baitzen. Gero etorri ziren
|
beste
euskal idazleen irakurketak eta atzerrikoak. Ez dut uste alferrik agertzen denik enara beltzaren sinbolo hori.
|
|
2010
|
|
|
...ltz eta sagardoaz bezainbeste hitzez horditzen hasiak ginenean (arte zaila baita, guztion esku ez dagoena, mintzagai berri bat, egoki, bere tenorean ateratzen jakitea), hizpidera ekarri zuen idazle ustez gazte batek erdarazko egunkari batean, euskaraz, idatzitako iritzi artikulua, zeinean, bere burua (eta bere kasua) Kundera (rena) rekin edo Murakami (rena) rekin konparatuta, kexatzen omen baitzen
|
beste
euskal idazleek ematen dioten harrera hotzaz edo horrelako zerbaitez, ez nago-eta edukiaz seguru, zeren eta, gutariko batek, gaian interesa erakutsi genuenez gero, besteoi artikulua ozenki irakurtzen zigun bitartean, nik dela normalean saihesten dudan maionesak gaitz egin zidalako, dela egunotan Marcel Prousten Denbora galduaren bila irakurtzen hasi naizelako eta beraren esaldi luzeetako prosodia...
|
|
|
Elexpuruk, ordea, egile eta mende desberdinetako pasarteak erakutsi zituen bere blogean, lagun hitzaren hainbat adiera eta azalpen erakutsiz. Gómezek, ordea, frogatutzat eman zuen Leizarragak eta
|
beste
euskal idazle zahar batzuek lagun hitza erabili zutela hurko edo kide itzultzeko, eta ez adiskide adierarekin, alegia ez amigo, ami edo amicus itzultzeko.
|
|
2013
|
|
|
beeko bear goriak narama. Agur soro, sagar, mendiak!. la ehun urte geroago
|
beste
euskal idazle batek bidaia poetiko berdintsua egin berri du. Baina Lizardiren txangoa naturatik hirira doan bitartean, Rikardo Arregi Diaz de Heredia hiritik hirira dabil.
|
|
2015
|
|
|
Praka ezaugarritzen duen beste alderdi nagusia nafar erdal idazleen lehorreratzea dugu, zenbakian kolaboratu baitzuten Pablo Antoñanak, Ramon Irigoyenek eta Miguel Sánchez Ostizek, Nafarroako eta are Espainiako literaturako izen garrantzitsuenak ziren Antoñana edo bilakatuko ziren idazleak Sánchez Ostiz. Egiazki, ordura arteko kolaboratzaile gehien bildu zituen zenbakia genuen, aipatutakoez landa Bilboko bi erdal idazlek, José Luis Merinok eta Javier Aguirre Gandariasek parte hartu baitzuten
|
beste
euskal idazle batzuekin batera Jon Kortazar, Andolin Eguzkitza, Joanes Urkixo. Pott Tropikala kenduta, Potteko zenbaki luzeena ere izan zen, 36 orrialderekin.
|
|
|
Ager-ek ere bai. Gure lerroak irekitzen dauzkitzugu bai eta
|
beste
euskal idazleri ere. Artetik erraiteko Euzko Gobernuak izigarriko plangintza bat ari du martxan ezartzen Euzkadi birreuskalduntzeko.
|
|
2016
|
|
|
Ezkerraren ahotsa 1982.ean isildu zitzaigun gurean. Gure artean izan zeno, harreman mardoak izan zituen Nafarroako
|
beste
euskal idazleekin, tartean Jose Agerre edota Mariano Izeta, eta Madrileratu ostean Euskal Herriko gorabeherak jarraitu izan ditu, horren lekuko Karlos Garaikoetxeari egoera politikoaz eginiko azterketarekin helarazi gutunak. Atzerriko zenbait euskaltzalerekin ere harreman guritsuak mantendu ditu, Tauerrekin edota Holmerrekin hain zuzen ere.
|
|
|
Egun hartan ere, Astarloari eginiko estatua inauguratu zen. Euskal Jaien bigarren egunean
|
beste
euskal idazle famatu bat izan zen meza nagusian predikalari, Pio Mortara alegia. Festa horietan sarituta gertatu ziren euskal idazleak:
|
|
|
Garaikide zituen
|
beste
euskal idazleek egin antzera orduko hainbat argitalpenetan barreiatu zituen bere idazki naroak, besteak beste Euzkadi (1930), Euzko Enda (1939), Gernika (1951), Karmel (1956), Jesusen Biotzaren Deya (1952), Anaitasuna (1952) eta abarretan; halaz guziz bere lan ia osoa gutiz gehien irakurtzeko aukera badugu, izan ere Jaime Kerexeta Gallastegik hartu zuen artari eskerrak egun Mañarikoaren ipuinak ... Dituela bost urte eskas, eta Gero Euskal Liburuak argitaletxearen eskutik, aipatu Elorrioko apezak bildu eta Josu Unzuetak bateraturik agertu zen aspaldi Bilboko Jesusen Biotzaren Deya eta Anaitasuna aldizkarietan agerturiko ipuinak.
|
|
|
Gorago aipatu bezala, Segundo ilobak Zaar barri laburren bilduma ederra atera zuen Bilbon 1991.ean Labayrukoen eskutik lan hori Gernikako apez jubilatuen etxean zegoela ondu zuen, 1977 eko Azkue sarira aurkeztu zuela; alabaina, Manuel Estonba gertatu zen edizio hartan irabazle. Edozein modutan ere, eta beste egile ugarirekin gertatu zen bezala, ezin da ukatu gerrateak txipitu eta neurri batean ere galduarazi zigun
|
beste
euskal idazle baten aurrean bagaudela.
|
|
|
Handik gutxira, martxoaren 26ko XLIV. zenbakian" Oiturearen indarra" ipuina, eta apirilaren 9ko XLVI. zenbakian" Gizonik aundiena" pasadizoa agertu zituen, eta 1932ko apirilaren 17ko XLVII. zenbakiaz geroz, ordea," Egiz eta txantxetan" eta" Irri solasean" izenburuko sailak agertzeari ekin zion, non pasadizo, ipuin eta xelebrekeria zenbait kontatzen zizkigun. Oraino beste kolaborazio pare bat atera zuen Anastasi Agerrek Amayur astekarian, euskararen aldeko bat eta estatutuaren bozketari buruzko beste bat, baina aski garbi duguna zera da, horren gazte hil ez balitz, ausaz, askozaz idazle ezagunago zatekeela, Nafarroan garai hartan erruz loratu ziren
|
beste
euskal idazleak bezainbeste behinik behin.
|
|
|
Hegoaldeko euskaldunek oraino sobera goratua ez bide duten Abbadia hark bultzatu zenbait literatur sariketetan epaile moduan jardun zutenen artean Lissardy izenekorik bazen, 1853koan bederen, Dassance, Harriet, Goyhetche, Ducos eta Larembourerekin batera. Datuak ez luke garrantzia handiagorik ezpada zenbait urte beranduxeago Probintziyako
|
beste
euskal idazle handiak bere olerkiak sinatzeko aukeratu gaitzizena izen bera ez balitz, Lizardi alegia. Aunitzetan grafia kontuei behar ez den garrantzia ematen tematzen gara, goiti zein beheiti, zinez garrantzikoa dena ahantziz, hau da, grafiak gora behera, Lizardi eta Lissardy garela, ez ordea, fresneda zein frenaie.
|
|
2018
|
|
|
Mendibururen lan idatzia ez zen makala izan. Bere idazkeraren kalitatea beti goraipatu da, eta euskal Zizero deitzeaz aparte, geroantzeko
|
beste
euskal idazle askorentzat jarraitu beharreko eredua izan da, tartean Campion, Larreko edota Arrigarai.
|
|
2021
|
|
|
Bertsolaritzari arreta berezia jarri zion
|
beste
euskal idazle garrantzitsu bat Xabier Lete da. 1960ko eta 70eko hamarraldietako Pizkundeko Euskal Kantagintza Berriak ahozko euskal ondarearen berreskurapen eta berrerabiltze abangoardistarekin lan itzela egin zuen, eta Letek mugimendu hartan parte hartze garrantzitsua izan zuen.
|