|
2015
|
|
|
Estreinaldia joanden hilabetean iragana. Bainan bestalde xaharberritu behar dira
|
beste
eskualdea, lehengo kapera eta Apezpikuen egoitza deitzen den etxea. Eraikin berri bat ere egin beharra dute sahetsean.
|
|
|
Denbora berean, duela hiru urte finkatu hautua berme, ohoratzen dira gerlan hil guziak. Indoxinan hilak, edo Aljerian, edo berdin Afrikako
|
beste
eskualde batzutan...
|
|
|
Zernahi laspelki botatzen baitugu airea berotzen dutenak. Karraskan ari baigira ere zuhaitzak ken eta ken, Amazonian eta
|
beste
eskualde frangotan, gure gostuko arrazoin hautak ba hola jokatzeko, bainan hori arras kaltekor bizkitartean.
|
|
|
IG Metal sektoreko langileen sindikatu bakarra eta enpresa buruena otsailaren 23an adostu dira, soldatak %3, 4an emendatzeko. Ituna Bade Wurtenberg eskualdean izenpetu dute, haatik
|
beste
eskualdetan segitzen diren negoziazioetan hitzarmen hori erreferentziatzat hartuko dute bi parteek. Soldata emendioa indarrean emanen da apirilaren 1ean urte batentzat.
|
|
|
Orai Euskal Herria deitzen dugun lurraldean, edo lurralde horren zati handi batean behin, lehenagoko mintzaira eta ohidurak begiratu dira. Horko jendetza aise gutiago kurutzatuz eta nahasiz kanpotik jin jendearekin, nahiz beti izan diren kanpotiarrak hemengotu direnak, bainan araberan
|
beste
eskualdetan baino aise gutiago... Berezitasun hori agertzen da odolean ere.
|
|
|
• Euskal Herriaren ezagutza sakondu: gure herriaren
|
beste
eskualde bat ezagutzea, Euskal Herriaren aniztasuna agerian ezartzea (euskalkia, geografia, bizimodua, ekonomia....).
|
|
|
Hirugarren egunean etxera buruzko bidea har eta bisita Tarascon S/ Ariege,
|
beste
eskualdean mendia iragan eta Espainia, hor gaindi iragan baita ainitz jende gerla denboran desertur ala Inglaterrari buruz, aipu handiko hiria Pechiney usina hor zueno 1970 urte arte, hor ere bada ikusteko, denboran Foix hiriko kondearen peko egona baitzen. Goxo zuen arribatzean Heletara Mari Odilek arroltze moleta onjoekin, xingar doi batekin, baitzaukan bidaiariak errezebitzeko.
|
|
|
Aste bat iraun duela horrek Normandiatik (Caen) abiatu eta. Hortik
|
beste
eskualde ainitzetara ere zabaldu baita laster oldarrean. Egia da laborari eta abere hazle ainitz zinez gaizki direla beren ekoizpenekin.
|
|
2016
|
|
|
Geroztik Europa bakean bizi zaigu, eta ez dugu aski estimatzen. Aldiz deitoratzen dugu, arrazoinekin, munduko
|
beste
eskualde batzuek gure lehengo astakeriak errepika ditzaten, besteren esperientziak bakoitzarentzat baliorik ez balu bezala.
|
|
|
Liburu osoa irakurtuz, ikusten ahal da zer izigarrikeria den gerla. Oraiko belaunaldiek ez dute asmatzen ahal zer ifernu bortitza iragan zuten Frantzia iparraldean, duela ehun urte, Euskaldunek milaka,
|
beste
eskualdetakoek bezala funtsean. Beldur izigarriak jasan dituzte, obusak ondo ondoan lehertzen zirenean...
|
|
2017
|
|
|
Pentsa ditaike denetara ezin helduz baino hobe dela proiektu egingarrieneri lehentasuna emaitea eta gaineratekoeri berantago lotzea. Gisa batez egia da, bainan
|
beste
eskualdetik, erran zahar hau ere maizegi ikusten da: gero dionak bego dio.
|
|
|
Horietarik zenbaitzuk Itsasun mintzatu ditugu eta erran daukute" Accueil Paysan" horrek alternatiba berriak eskaintzen dituela laborantzari, nun nahiko jendea errezebituz, Hego Euskal Herritik, Bretainiatik eta Tolosa aldetik jinikakoak gehien bat, bainan oro har Frantzia guzitik eta mundu zabaletik ere, Koreatik eta abar. Etortzen direnetan denetarik bada, hala nola irakaskuntza, ingeniaritza eta ofizio liberaletatik asko, bainan ere
|
beste
eskualdetako laborariak, hemengo laborantza eta lan moldeak deskubritu nahi dituztenak. Bazko eta Omiasaindu artean dute gehienik jendea errezebitzen, nahiz zenbaitzuk urte guzian idekirik egon.
|
|
|
Hego Ameriketako
|
beste
eskualde ainitz bezala, Ekuador herrialdea españolen legepean egona da luzaz eta luzaz. Bere gain jarri zen 1822an bainan Kolonbiari lotua eta handik zortzi urteren buruan zen lotura hori hautsi.
|
|
|
Herrialde horri loturik daude Galapagos ugarteak eta nola joanden astean ez ditugun batere aipatu, aldi huntan behakoño bat emanen diotegu. Hein bat urrun dira Ekuadorreko
|
beste
eskualdetarik, kasik mila kilometrotan, Barea edo Pazifiko itsasoan... Zonbat dira orotarat?
|
|
|
Igande arratsalde hortan, denbora biziki txarra zen Armendaritze aldean,
|
beste
eskualdetan bezala. Halere, lehen partida jokatu da baina partida erditsutan trinketa busti da, zaparrada batengatik.
|
|
2018
|
|
|
Egia da hegazti horiek udaberriaren seinale bezala direla. Fama hori dute Euskal Herrian bainan ere
|
beste
eskualde frangotan. Lehen, nun nahi baziren eta diote jakintsun batzuk ere ez dute beste solasikainara berak zonbait urtez segidan jiten zirela etxe bererat.
|
|
|
Bizkitartean, ja hautagai izaiteko xede zerbait agertzen duten frango arramoldaketa hortaz baino gehiago beste zerbaitez ari dira. Alde bat mintzo dira Afrikatik eta
|
beste
eskualde askotarik jiten diren etorkin horietaz. Batzu eta besteak bozketa ibiliko diren keinkan, hori izanen ote da gai nagusia?
|
|
|
Aosta deitu eskualdean gira hor. Eskualde hortan jende gehienek frantsesa dute mintzo, Saboia aldeko hitz zonbaitekin nahasiz eta Aostak badu ere bere gisako autonomia, Italiako
|
beste
eskualde batzuk dutena baino zabalagoa bainan hori baginakien bestalde ere, jendetzaren aldetik Ipar Euskal Herria baino aise ttipiago den lurralde batek ere ukan dezakeela eta lañoki goza hein bat autonomia. Pariseko jakobino handikariek ez dute hori oraino ikasia...
|
|
|
Euskal Moneta, lekuko diru baten sortzeak ere hurbiltasuna ekarri badu, ingurumen arloan ere badu zer erakutsi, elkartearen lan ildoetan sartzen baita euskoa erabiltzen duten saltegiak engaiatuak direla ingurumenarentzat. Bide beretik,
|
beste
eskualde ainitzetan bezala AMAPak sortu dira azken urte hauetan, Ipar Euskal Herrian 30 baino gehiago badira, hemengo laborarien ekoizpenak zuzenean salduak direlarik, horrela ondorio kaltegarri gutiago dela gure lurrarentzat.
|
|
|
Latinetik heldu den izena. Denboran, hor ere
|
beste
eskualde ainitzetan bezala, Elizari zerga kondu pagatu behar zen detzima delakoa, mozkin guzien ehuneko 10 a, bainan bazen ere beste zerga bat, aise arinagoa haatik, hura ere Elizak altxatzen zuena, hunenbesteko bat mozkinen lehen emaitzen araberakoa, hortakotz deitua" primizia". Izena bera denetan galdua orai bainan Guardian beti atxikitzen dutena izen hortako" bodega" hor dutelakotz...
|
|
|
Gaur egungo egoera biziki larria dela erran daukute, hemen berean Euskal Herrian, Irunen muga pasatu nahian ari dira eta berriz botatuak bortizki poliziarenganik
|
beste
eskualdera. Baionara heltzen direlarik gehienek kanpoan lo egiten dute, arazo humanoak sortuz.
|
|
|
Historiaren aldetik ere, Ikariak badu bere berezitasun bat askitto harrigarria. Greziako
|
beste
eskualde guziak bezala, luzaz Turkoen menpean egona da. 1912an, ikariatarrak ere jazarri ziren turkoen kontra eta turkoek lekuak hustu zituztelarik ugartea bere gain jarri zen...
|
|
|
Jendeen segurtasunaren gatik hola hobe dela. Kontra direnen arabera, tokia desbistatuko da, autoak
|
beste
eskualdean ezarriz bazterra pollitago litake.
|
|
|
%40 kanak deitzen dituztenak, erran nahi baita biziki aspaldi han kokatu zirenen ondokoak. Beste gehienak Europatik harat joanak, kasik denak Frantziatik, bainan badira ere Asiatik eta Ozeaniako
|
beste
eskualde askotakoak edo sortzez edo motaz bederen. Nola Kaledonia Berria frantses ekarria den, frantsesa da mintzaira ofiziala.
|
|
|
Joanden astean Korea aldeko mendi hotzetarat egin dugu itzuli bat, han baitira jokatzen, aste huntan guzian oraino, neguko OlinpiJokoak... Aldi huntan,
|
beste
eskualde bat, biziki hotza hau ere, daukagu solasgai, Laponia, Europan denetako hotzena dena. Laponia hori ez da dena Estatu berean.
|
|
2020
|
|
|
Irringarri ere litake ez balitz izaitekotz nigarringarri! Korsika da denik ere hein batean heltzen, ez baitute
|
beste
eskualde bati lotu, denbora batez zonbaitek nahiko zuten bezala... Eta Alsazia ez da haatik gisa berean tratatua izan.
|
|
2021
|
|
|
Arbonan Berruako lur batzuen saltze prezio ezin sinetsia ikusi eta, ELB eta Lurzaindiak abiatu okupazioak, herritarrek erantzun baikorra eman zaie, gau eta egun jendea okupazio gunean egonez. Espekulazio handi horren kontra ez badira herritarrak mobilizatzen,
|
beste
eskualde batzutan jasaten duten hormigoitzea hemen ere jasanen baitugu.
|
|
|
Batzuk diote Marine Le Pen ere hor dela haatik bainan gai izanen dea bigarren itzulirat heltzeko eta bigarren bozaldi hortan gainaren hartzeko? Ekainean ikusi da tanto parrasta bat irabazten duelarik eskualde batean beste hainbeste edo gehiago galtzen dituela
|
beste
eskualde batean.
|
|
|
Joan den aldian, errepikatu dauku gero eta arrangura gehiago badela hor gaindi, bereziki Pariseko aldean. Artategietan tokiak eskas eta zonbait ehun eri
|
beste
eskualde batzuetarat eraman behar gostaia gosta. Bainan segidan erranez ez dela halere konfinatze tinkiago baten beharrik.
|
|
|
Bainan segidan erranez ez dela halere konfinatze tinkiago baten beharrik. Aise eri gutiagorekin
|
beste
eskualde askotan neurri dorpeagoak badirelarik. Nork behar du zerbait konprenitu holako saltsa badelarik?
|
|
|
Dena den beraz, Frantzian gaindi zernahi manifestaldi izan da gure mintzairen alde. Dela Bretainian ala Korsikan, bai eta Alsazian, Okzitanian eta
|
beste
eskualde terrak azkarki harrotu dira. Denetan arrangura bera, gure mintzairak behar direla funtsez gerizatu, behar zaiotela eman sail guzietan, eta erakaskuntzan nola ez, merexi duten toki guzia!
|
|
2022
|
|
|
Ekitaldi horretan zeuden hizkuntza gutituen aldeko lagunek irakasleak, Hezkunde Nazionaleko ikuskariak eta hezkuntza saileko arduradunak, Euskaltzaindiko ordezkaria, etab. denek zioten estimagarri dela
|
beste
eskualdeetakoen berri hartzea. Eta elkartasuna horrela sustatzen ahal baita.
|
|
|
hau, 2019an Iñigo Urkulluk eta Europako
|
beste
eskualde batzuk migrazio krisiaren aurrean elkarrekin jarritako" Partekatu" programaren jarraipena da.
|
|
|
Jende frangok beren elkartasuna erakutsi dute kenka larrian gertatu direnen aldera, hori ere azpimarratu behar da, gauza ederra baita! Elkartasun guziz goresgarria ere suhiltzaileen artean, su handiak jasan dituzten tokietan frango ba ezinduak, laguntzaileak etorri Frantziako
|
beste
eskualde guzietarik!
|
|
2023
|
|
|
Untsa gogoetagarri ere baita. Ikerle askok diote gisa hortako makurrak gero eta gehiago izanen direla nunahi, Pariseko aldean gehienik naski, bainan
|
beste
eskualdetan ere! Gastu handiak batzu eta besteentzat, ez baita erretx finkatzea nork dituen horiek denak pagatu!
|
|
|
Berak dioenaz: " adimena ezarri behar da oraiko zentzugabeko espekulazioaren ordez." Korsikako esperimentazioa baino urrunago joanez, korsikar deputatuek
|
beste
eskualde batzuri problematika zabaltzea pentsatzen dute, hala nola Euskal Herriari, Bretainiari, Alpeeri, Normandiari edo Atlantikoko kostaldeari adibidez. Egia da problematika berdina bizi dugula Ipar Euskal Herrian eta Portugalen hartzen diren erabakiak edo Korsikarako frantses Parlamentuan eztabaidatzen ari diren lege xedeak, on direla ezagutzea eta gogoetatzea gure eskualdearentzat.
|
|
|
Tokika arrangura handiak badira, biziki handiak! Biarnon, Bordeleko aldean eta
|
beste
eskualde frangotan. Holako gaitzak, untsa lotzen delarik, alimaleko makurrak egiten ahal baititu!
|
|
|
Ura eta ekonomia sailekin batean, arlo hau elkargoaren 2023ko buxetan lehentasunetan sartu da, 20 milioi euro baino gehiago baztertuak baititu. Jendartean diren aldaketek, buraso bakarreko familien emendatzea, populazioaren zahartzea eta
|
beste
eskualdetatik heldu diren 3.000ko bat pertsonek, eskaintza eta galdearen arteko gehiegizko desoreka sortzen dute. Ondorioz fenomeno espekulatiboa eragiten da, egoitzen prezioen emendatzearekin, Ipar Euskal Herriak etxebizitza sailean krisi handia jasaiten du.
|
|
|
Ez uste ukan herri aberatsek dituztela dena galdu duten jendeak aterpetzen, iheslari gehien gehienak auzoko herri pobreetan edo sorterriko
|
beste
eskualde batean errefuxiatzen baitira.
|
|
|
Etxetik bortxaz ihes egitera behartuak izan diren jendeen hiru laurdenak, ez dira beste Estatu batera joan ahal izan. Herri bereko
|
beste
eskualde batetara eskapatu dira. Joan den urtean orotara
|
|
|
Jende multzo handien joan etorri arrazoi nagusiak gerlak eta gertakari klimatiko katastrofikoak dira. Bistan dena jaz Ukrainako gerlak ukan duela eragin handia, 8 milioi herritar errefuxiatu baitira kanpoko herri batetara joanak, bainan beste 17 milioik sarraskietatik ihes egin dute gutiago hunkitua zen Ukrainako
|
beste
eskualde batetara. Ez da, maluruski, gatazka armatu bakarra izan eta munduan deserrituen nonbrea azkartu da, 15 urtekoz segidan.
|
|
|
Gertakari eta mugimendu berdinak agertzen dira Somalian ala Etiopian. Uholde ikaragarrien ondorioz 8 milioi pakistandarrek bizilekua aldatu behar ukan dute, herri bereko
|
beste
eskualde batera ihes eginez. Bestalde, gaur egun aitzineko urteetako gerlek ere badituzte ondorio latzak, adibidez Sirian, nun erbesteratuenaz bestalde kasik 7 milioi jende deserritua izan den herrian egonez.
|