|
2000
|
|
|
Euskalgintzako taldeek, sindikatu euskaltzaleek eta alderdi politiko abertzaleek oso argi izan behar dute hurrengo urtetan euskalgintzak emango dituen urratsak eta zenbait gizarte joeren garapenak (lerro euskaldunen matrikulazioa, euskararen aldeko jarrera, arloz arloko egitasmo desberdinen garapena etab), ematekotan, gizarte komunikazio sare erraldoi horren bultzada ez den
|
beste
eragile baikorrik ez duela izango.
|
|
2001
|
|
|
Zenbateraino errepikakorra? Itzultzaileak espezializaziotzat duen lan alorrak, egilearen estiloak eta
|
beste
eragile batzuek eskatu eta behar besteraino. Benetan itzultzen diharduen edonori laster etorriko zaio gogora pentsakizun hau:
|
|
|
Arborikulturan ari direnen artean
|
beste
eragile baten izena entzunen hasia da: Bursaphelenchus xylophilus, alegia.
|
|
|
Politikariek izan dute presentzia handiena, nahi bada. Baina ez dira atzean gelditu
|
beste
eragile batzuk, zenbait intelektual. Savaterrek, esate baterako, behin eta berriz lotu ditu hezkuntza (adiera zabalean) eta biolentzia.
|
|
2002
|
|
|
Desobedientziak Xabierrek esan bezala badauka filosofia bat, aspaldidanik egiten ari dena, mendetan izan da desobedientzia, bortxaren aurkako desobedientzia. Nire ustez modu ausart batez esanda, desobedientzia praktikatzen duen pertsonak berau zapaltzen duen
|
beste
eragile bat' behar' du parean. Desobedientzialariaren bidean bere aurka ari den norbait dago, bere duintasuna agerrarazten duena.
|
|
|
Datozen asteotan bi mila lagunetik gorako bilerak egingo ditugu, dokumentuari azken ikutuak emateko. Ondoren,
|
beste
eragileekin hitz egingo dugu honetaz, nahiz eta egoerak urrats handirik emateko aukerarik ematen ez duela badakigun.
|
|
|
Ohikoak esateaz gain, analisi ausart eta zorrotza egin du egun euskal gizarteak bizi duen egoeraz. Eta gizarteko
|
beste
eragile askok bezala, beldur agertu da, Alderdi Poliltikoen Legeak ekar dezakeenaz. Betiko lekuan, beraz.
|
|
|
Toki horietan badirudi ez dela gertatzen ari espero zitekeen erabileraren igoera. Hor
|
beste
eragile batzuk ere erabakigarriak dira: komunitatearekiko partaidetza, euskaltzaletasuna, norberaren pentsamoldea...
|
|
|
inbertsio zuzenak, bereziki azpiegituretan? eta
|
beste
eragileek egindakoinbertsioak finantzatzeko egindako transferentziak, besteak beste.
|
|
|
Pezeta arruntetan neurtuta egon arreneta, beraz, prezio igoeren eragina ere barneratzen duten arren, ondorioa ukaezinada: azken hamarkadetan euskal enpresek eta eragile ekonomikoek aparteko joeraerakutsi dute nazioarteko
|
beste
eragile ekonomikoekiko harreman ekonomikoaksendotu eta areagotzeko. Joera hori ikusgarria da, batez ere 1993 urtetik aurrera; izan ere, 1992 urterainoko lehen epean barne merkatu espainiarrak indar handiazuen, gastu publikoaren hazkundeari zein inbertsioaren igoera trinkoari esker.Horrela, Hego Euskal Herriko enpresentzat kanpo merkatuaren erakarpena gutxituegin zen sasoi horretan; are gehiago, pezetaren garaiko indarra kontuan hartuta.Dena den, arrazoi desberdinak daude 1993 urtearen ondorengo jauzia ulertzeko.
|
|
|
Madrilgo gobernuaren aurrean politikalibrekanbista baten aldeko presioa egitea, Bizkaiko oligarkia monarkikoaren boterepolitikoa murriztea, eta langileria sozialista menperatzea. Ikusmolde hori ez zaitoso egokia iruditzen, alde batetik, terminologia bera oso anbiguoa delako; bigarrenik, ideologia politikoak garatzeko garrantzitsuak izaten diren
|
beste
eragile ez materialistak aintzakotzat hartzen ez dituelako; eta, hirugarrenik, Ramon de la Sota yLlano enpresari handia salbuespen deigarria zelako, euskal nazionalismoarenmugimenduaren barruan adibide bat izan beharrean. Oso berandu jota, LehenMundu Gerrako urteetan bereganatu zuen Sotak Bizkaiko gainerako industria oligarkek zuten botere eta ospe berbera, eta, halere, 1936an hil arte nazionalistaizaten jarraitu zuen22 Beraz, lehen nazionalismoaren oinarri sozialen nondik norakoak birplanteatu genituzke, lan horretan orain arte gutxiegi balioetsiditugun faktoreak kontuan hartuz, hala nola tradizio kulturalak, konfesionalak, hezkuntzari loturikoak, eta, baita ere, tokian tokiko beste elementu ez estrukturalak (tradizio politiko familiarrak, edo jauntxoen eta, indar bizien?
|
|
|
Irakasleen eta eskolen kontuez gain, hain nabaria ez den baina berebiziko garrantzia duen
|
beste
eragile bat balioztatu behar da hemen, testuliburuena alegia. Oso testuliburu gutxi daude euskaraz; irakasgai gehienetarako ez dago bat ere, eta arazo larria da hori.
|
|
2003
|
|
|
Sare hauek ongizatezko gizarte eta estatuetan gero eta gehiago agertzen ari dira, estatuak esku hartze zuzena duelarik. Haatik, honezkero, estatuak ez ditu erabaki politikoak soilik hartzen,
|
beste
eragile politikoek ere hartzen dituzte berarekin, oso helburu zehatzekin gainera, sindikatuek eta gizarte mugimenduek kasu. «Policy network» terminoa OVNI edo OHE (Objektu Hegalari Ezezaguna) politikoak azaltzeko modu bat da.
|
|
|
Horren ondorioz, eragile ezberdinek beren kultura propiotik landutako proposamenak plazaratu dituzte, batzuek gatazkaren gainditze bide batean, beste batzuek apustu politiko zehatzago baten inguruan. Kontestualizazio hori egin beharra dago, Ibarretxeren proposamenaren balio kualitatiboa ukaezina bada ere, badirelako
|
beste
eragile batzuk herri honetan proposamenak egin dituztenak. Abertzaleen Batasunak, ELAk, Batasunak... euren proposamenak egin dituzte.
|
|
|
EAEko Legebiltzarrak proiektu autonomikoa lantzen duen aldetik, gero eta zailagoa du eztabaida eta adostasun politiko zabalak lortzea. Nazio Eztabaidagunean, berriz, alderdi politiko ez diren
|
beste
eragile batzuek eztabaida dezaten beste aukera bat lantzen ari gara. EAEko Legebiltzarrean ezin eser daitezkeen hainbat eragilerekin eseri nahi dugu eta hauen konfiantza lortu.
|
|
|
Arkitekturan agindu, erabaki eta berau baldintzatzen dutenak arkitektoak ez badira, ezagutza eta interes desberdinak dituzten
|
beste
eragile sozial batzuk baizik, proposamen batzuk gailenduko eta gailentzen dira, non erabilgarritasuna jada ez den nagusi.
|
|
|
Horrek NBEk sortutako nazioarteko ingurumen intituzioen ahulezia adieraztendigu. Garapen Jasangarrirako Kontseilua, XXI. Agendaren jarraikortasunerakotaldea, gobernu eta
|
beste
eragile instituzional eta sozial batzuen eztabaidak eta iritziak elkargurutzatzeko gunea izan da, baina ahalmen ejekutibo edo erabagarririkgabe.
|
|
|
Hori dela eta, zenbait autorek (ikus Jameson, 2000) eta
|
beste
eragile batzuek (Le MondeDiplomatique kazetak) Estatua indartzea proposatzen dute globalizazio neoliberalari aurre egite aldera. GPA (Herrien Ekintza Globala) moduko sareek, aldiz, tokian tokiko erabakiguneak, erabakigunehurbilagoak hobestea proposatzen dute, gardentasunaren eta aniztasunaren izenean.
|
|
|
Elikagai horietan, maionesa bezalako plater edo saltsak prestatzean edo ontzean arrautza gordina erabiltzea da protagonista nagusia. Salmonelak eragindako elikagai toxiinfekzioen kopurua kasuen erdia baino handiagoa da Salmonellari zenbakizko garrantzia ematen dioten eta elikagaien manipulazio eskasarekin zuzenean erlazionatzen diren
|
beste
eragile kausal batzuk Clostridium perfringens eta Bacillus cereus dira, biak ere egoste eskasarekin, egosi ondoren hozte eskasarekin edo birberotze desegokiarekin lotuak. Aipagarriak dira, halaber, bakterio jatorriko toxinek eragindako elikadura intoxikazioen agerraldiak, batez ere Staphylococcus aureus ek eragindakoak.
|
|
|
Hala ere, kasu batzuk noizbehinka gertatzen dira, batez ere etxeko kontserbak egiteko ohitura tradizionalagatik, batez ere prozesu horrek Portugalen duen eragin handia nabarmenduz. Agente birikoen artean, A hepatitisaz gain, Irlandan eta Erresuma Batuan bereziki deskribatutako
|
beste
eragile kausal batzuk nabarmendu behar dira, Norwalk motako birusek eragindako prozesu gastroenteriko arinak eragiten dituztenak. Agente parasitarioei dagokienez, hala nola trikinei dagokienez, basurdearen haragia kontsumitzeaz gain (transmisioan inplikatutako elikagai gisa), azken urteotan agente transmisore berri bat agertu da, espero ez zena.
|
|
|
Landare igokariak, loreontzi txikiak edo zurtoin luzeko espezieak ohikoak dira edozein lorategi edo terrazatan, baina bertikalak direnez, hauskorrak dira haizearen eta
|
beste
eragile batzuen eraginez. Kanpoko elementu horiek edo beren pisuak alearen hazkundean eragin negatiborik izan ez dezaten, komeni da euskarri batzuk erabiltzea, hala nola gidak, tutoreak edo jasogailuak, haren garapena zuzendu eta berresteko.
|
|
|
Badira auzi lokal edo espezifikoagoengatik —ingurumena, osasungintza, genero auziak, auzi etnikoak, sexu aukerak... — borrokatzen duten taldeak ere. Azken 30 urteotan garrantzia hartu duten
|
beste
eragile batzuk gobernuz kanpoko erakundeak dira (GKEak). Duela gutxi, ATTAC (finantza transakzioen zergak herritarren alde ordainaraztekoekimena) bezalako taldeak ere sortu dira, banakoei kanpaina espezifikoetan parte har dezaten ahalbidetuz —ATTACen kasuan finantza fluxuei prezioa jartzearen alde— Izaera ekumenikoagoa duten beste erakunde batzuk ere agertu dira.
|
|
2004
|
|
|
Borondatearen eragina ez da ukatzen, horrenbestez eta besterik gabe, hainbat arrazoi tarteko, euskara galdua duelako edo. Euskal naziotasunaren partaide izan nahia
|
beste
eragile askoren baitan ere bai baitago: kultura, historia, lurraldea eta abar.
|
|
|
Toki horietan badirudi ez dela gertatzen ari espero zitekeen erabileraren igoera. Hor
|
beste
eragile batzuk ere erabakigarriak dira: komunitatearekiko partaidetza, euskaltzaletasuna, norberaren pentsamoldea...?. 639
|
|
|
Tortilla apur bat gordinik geratzen bada eta berehala jan edo hozkailuan gordetzen bada, ez da ezer gertatzen. Zer
|
beste
eragilek izan dezakete infekzioa. Estafilokokoak.
|
|
2005
|
|
|
Akordio zabal hau bultzatu dezaketen
|
beste
eragile batzuk PSOE bera eta Jose Luis Rodriguez Zapatero dira. Orain arte keinu txiki batzuk ikusi dira eta ez da gutxi, baina, orain, errealitatean erakusteko aukera iritsi zaio, eta berak ere mugitu du, hiru urte baitauzka Espainiako hurrengo hauteskunde orokorrak iritsi aurretik.
|
|
|
Orain eskatzen dut adostasun hori benetan herri honek, Euskal Herriak, garatzeko eta etorkizunean islatzeko behar duen akordio minimoa izatea. Akordio zabala
|
beste
eragile guztiek hor lan egin ahal izateko. Behar beharrezkoa da, horrek islatzen du hezkuntza sistema guztia.
|
|
|
Bestetik, eskolaren funtzio nagusia euskara ona eta ondo erakustea izango da, baina badakigu euskararen erabilera ez badugu ziurtatzen, erabilpenik gabeko ezagutzak ez duela etorkizunik izango. Egia da erabilera sustatzeko badirela eskola baino eraginkorragoak diren
|
beste
eragile batzuk, baina eskolak berak ere egiten duena baino askoz gehiago egin beharra dauka bide horretatik. Beste elementu bat da euskararen irakaskuntza euskal kulturan txertatzea.
|
|
|
Azkeneko lerroa: eskolaren eta gizarteko
|
beste
eragileen arteko elkarlangintza bideratu behar da. Eskolak ezin daitezke lau pareten artean egon itxita.
|
|
|
Ikusi dugunez, egunkariek, errealitatearen notario hutsarena baino gehiago, gatazkaren narratzaile, komentarista eta partaidearena egiten dute, gatazkaren bilakabideak sorrarazitako albisteak etengabe errelatatzen, komentatzen edo interpretatzen baitituzte. Hau da, H. Barrat ek25 iradoki bezala,
|
beste
eragile politiko batdira. Eragileak legitimatzen edo deslegitimatzen ditu egunkariak, gertaera batzukikaragarri handitzen ditu, eta beste batzuk ikusezin bihurtzen, egintzen eta iritzienarteko muga maiz zeharkatzen ditu, estereotipoak eta hizkera konnotatiboa gehiegierabiltzen ditu, eta batzuetan arazo konplexuak axalkeriaz trata ditzake...
|
|
2006
|
|
|
Eta denbora ez da bakarrik ezker abertzalearentzako kontzeptu klabea. Interes desberdinengatik denbora
|
beste
eragileentzako ere faktore garrantzizkoa da. Datozen hauteskundeetan Batasuna nola eta non izango den?
|
|
|
feministak, oro har, amatasunaz dutenean, salbuespenak salbuespen, bizitzaren aspektu horrek emakumeenbizitzetan dituen ondorioez kezkatzen dira. Eta horrek erabateko garrantzia duzeren eta
|
beste
eragile guztiek, aldiz, adituak deitzen ditugun horiek, pediatrek, psikologoek...?, politikariek eta agente sozialek, umeen ongizatea azpimarratu etalotura psikologikoen eta emozionalen garrantzia aipatu ohi baitute emakumeenbizibaldintzak eta bizipenak alde batera utzirik (Yanagisako eta Collier, 1987).
|
|
|
Behin puntu honetara iritsita, aipatu behar da identifikazio eredu tradizionalak erabiltzen ez dituzten tipologia familiarrak existitu ere existitzen direla, adibidez, alarguntasuna, dibortzioa, ama ezkongabea, zurztasuna, gurasoetako batekhaurrak abandonatzea, eta abar... Hau horrela izanik,
|
beste
eragile sozial batzuekgaratutako identifikazio ereduetan oinarrituta ez da antzeman garapen psikologikodesegokia haur homoparentalengan. Gure uste apalean, eta hau guztia aztertu dutendokumentuetan oinarrituta, inportanteena da, familiaren tipologiaz aparte, haurhomoparentalen eta beste haurren arteko elkarreraginak errazten duen familiaaniztasunaren existentziaren ezagutza konpartitzea.
|
|
|
– Familia heteroparentalen antzera, familia homoparentalek ere ez luketearazorik izango identifikazio irudiak ezartzeko orduan, kontuan izanik, elkarreragin aske eta tolerantea
|
beste
eragileengandik (alegia, ikastetxekoirakasle zein ikaskideengandik, adiskide nahiz beraien gurasoengandik, etahedabideetatik) jasotzea ezinbestekoa dela.
|
|
|
Sistemaren
|
beste
eragile bat familiara datorren haur berria da. Horregatik, haurraren ezaugarriak ere kontuan hartzekoak dira gurasoen moldatze eran dagoenaldakortasuna aztertzeko.
|
|
|
Amnistia Internazionala (AI) ‘2006ko txostena” aurkeztu berri du. Giza eskubideen egoera munduan’ Testu horretan 150 herrialdetan giza eskubideen aurka egindako gehiegikeriak dokumentatzen dira, eta nabarmentzen da beharrezkoa dela gobernuek, nazioarteko komunitateak, talde armatuek eta botere postuetan edo eragina duten
|
beste
eragile batzuek erantzukizunak hartzea. Bestalde, AIk txosten honen bidez jakinarazten du giza eskubideen aldeko aktibistek mundu osoan duten bizitasuna, tokiko ekimenen bidez, nazioarteko gailurretan edo manifestazio masiboetan.
|
|
|
Nahi duten guztiek beren iritziak www.060.es web orrian utz ditzakete. Jordi Sevilla Administrazio Publikoetako ministroak Kontseilu Aholku emailearen agiria aurkeztuko die autonomia erkidegoei, udalei eta esparru horretan parte hartzen duten
|
beste
eragile batzuei, haren gainean iritzia eman dezaten. Hiru bloke Etorkizuneko legeak hiru multzo handi ditu:
|
|
2007
|
|
|
Herri mailako elkartea, euskaldunentzat bilgune, euskaraz bizitzeko aukerak irabazten eta euskararen erabilerari tokia egiten urtez urte txindurri lanean aritu da. Herriko
|
beste
eragileekin elkarlanean aritzeko bokazioaz, euskararen berreskurapenean zentratuta bazkideen aniztasuna izan du oinarri, adinez, pentsaeraz, lanbidez zein afizioz ezberdin zirenak batuz eta euskararen aldeko borondateak gehituz. Euskaldunon ahuldadea ezagututa, alferrikako eskakizunak albo batera utzi eta Arrasateko euskaldunek behar zituzten zerbitzuak Euskara Elkartetik bertatik sortzeari ekin zioten AEDko bazkideek.
|
|
|
euskal lurraldean jardun duten ikastetxeen izatea eta balioa eguneratzeko ikuspegi intelektual baten beharra. Hezkuntza adituen zeregina litzateke ikuspegi hau gauzatzea eta
|
beste
eragileei ezagutzera ematea. Haatik, adituen lan hau burutzeko Eskola erakuntza zientziaren laguntza ezinbestekoa da.
|
|
|
Jendeak badaki hemen sartzeko elebiduna izan behar duela, eta horrek sekulako eragina dauka". Iñaki Arrutik
|
beste
eragile bat aipatu du: " Herritarren borondatea funtsezkoa da.
|
|
|
Gaztelaniaren kasuan gertatu aldera, euskararen kasuan, ofizialtasunik ezak berarekin ekarri zuen kontzeptuok itzulpenen bidez sartzea hizkuntzan, edo, osterantzean, esparru juridikotik kanpoko
|
beste
eragile batzuek halakoak erabiltzea.
|
|
|
2 Posizioaren arabera, garaiko zientzialari eta
|
beste
eragileen diziplinazgaindiko aktibitatea praktika diziplinar tradizionalak ordezkatzen eta horien mugainstituzional formalak zirriborratzen ari da. Ordezkatze hori litzateke, hain zuzenere, aplikazio eremuetara bideratua den ezagutzaren ekoizpenaren ezaugarribehinena, 2 Posizioari jarraitzera.
|
|
|
Hirugarren lekuan konstituzio zibilak, eta laugarrenean elkarrarteko ekintza eta elkarrarteko pentsakera, historia eta literatura nazionala. [Azken] hauen bitartez onduriko izpiritua ez da
|
beste
eragileez gain beste bat, ezpada guztiak burutuz betegin egiten dituena. Lehenik eta behin nazio bat egiaz halako bat bilakatzen da, harengan halakoa izan nahi izateko pentsamendua zoritzen denean, hala halakoa izateko sentimenduak gogobizitzen duenean721.
|
|
|
“Mikrobioentzat toxikoak izan eta forma erresistenteetarantz eboluzionatzera behartu duten substantzia multzo bat sartu da. Ez gara antibiotikoez bakarrik ari, baizik eta ingurumenaren poluzio kimikoan dauden
|
beste
eragile batzuez ere ari gara. Agente horiek toxikoak dira edozein organismo bizidunentzat eta, beraz, baita mikroorganismoentzat ere, eta eboluzio prozesu hori behartzen dute”, esan zuen Nombelak.
|
|
|
Galdera hauei erantzun bikaina eskaini diete herritarrek sinadura bilketarekin. Eta sinadura bilketak eskaintzen digun babesarekin deialdia luzatu nahi diegu
|
beste
eragileei alde batera utz ditzaten kontabilitate elektoral hutsean oinarritutako interesak eta prozesuaren eta hauteskunde demokratikoak sustatu ditzaten.
|
|
|
Itzubaltzetako Segik, herriko
|
beste
eragileekin batera burutzen duen lana guztiz zilegia da. Era berean, jarduera politiko natural bera izaten jarraituko dugu Segirekin, orain arte bezala, aurrerantzean ere bai.
|
|
2008
|
|
|
Udalez gain,
|
beste
eragile batzuen arteko elkarlanaz aritu ziren Lekeitioko (Bizkaia) ikastetxeetako ordezkariak AEK euskaltegiko irakaslearekin batera. Lekeitio herri euskaldunera etorritako ikasle atzerritarren hizkuntza gaitasuna eta integrazio soziala areagotzeko martxan jarri duten programaren berri eman zuten.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako laguntza izanik ere (500.000 euro), aurrekontu hori ahula dela esan dezakegu, hizkuntza menperatu horren beharren aurrean. 2007an adibidez, elkarteek eta
|
beste
eragile pribatuek aurkeztuak ziren 82 proiektuetatik 33 ezeztatu dituzte, hautatze irizpideetan ez direla sartzen azalduz. Diru eskasa funtsezko arrazoia zen, gure ustez.
|
|
|
" Hierarkiaren maila bakoitza, edo hierarkizazioaren goia eta erdialdea ongi hornituta daudenean, mailaketa sanoa da". Beste arazo bat izan daiteke, hala ere, hierarkizazio horretan testuen kalitateak agindu beharrean
|
beste
eragile batzuk nagusitzen badira, hala nola, arrazoi ideologikopolitikoak, merkatu irizpideak, taldekeriak, eta abar.
|
|
|
sublimazioaren suan; su purifikatzaile hura, jelosiaren aldeko indarrak mirespenaren aldeko bihur zitzakeena, arimaren operazio alkimiko batean? loratu ere, loratu baitzitzaion azkenean Ricardori ezpainetan irri mehe bat,
|
beste
eragile bat ere izan zezakeena, hagitzez ere arruntagoa, mutilak bere irudia eta zuzen itxura zaindu behar baitzituen, azken batean: bere marka eta etiketa, alegia, orekarekin zein zehaztasunarekin lotzen zuena, hargatik baitzen, hargatik batez ere?
|
|
|
Alde batetik, hizkuntzaren erabilerarekin batera gertatu den aldaketa, bereziki sintaxiari dagokiona (hizkuntz gaitasunak eta itzulpenaren morrontzak neurri batean azal dezaketena), eta bestetik lexikoari dagokiona (espezializaziokoari baino gehiago orokorrari). Eta aldaketa horietan bada ahaztu ezin dugun
|
beste
eragile bat: hizkuntz premia berriei erantzun beharra.
|
|
|
Karaktere kateekin
|
beste
eragile logiko arruntak erabili beharrean, test moduko espresioa erabiltzen da:
|
|
|
Gainditu gabeko erronken artean, Unicef ek komunitateen eta familien indartzea nabarmentzen du; hori “funtsezkoa” da haurtzarora bideratutako edozein ikuspegitarako. Ildo horretatik, esan du gobernuen, GKEen eta
|
beste
eragile batzuen laguntzak “osatu eta indartu egin behar dituela familien eta komunitateen ahaleginak, adibidez, oinarrizko zerbitzuetarako sarbidea ziurtatuz”. Beste erronka bat da ama haurren osasun programak indartzea, biztanleria GIBik gabeko haur baten helburu orokorra lortzen laguntzen duten txertoak, eltxo sareak eta beste osasun esku hartze batzuk gabe gera ez dadin.
|
|
|
Suaren aurkako bernizak altzarietan nahiz etxeko beste ataletan aplika daitezke: ateak, leihoak, zoruak, habeak, etab. Gainera, propietate antikorrosiboak izan ohi dituzte, eta, beraz, eraginkorrak dira eguraldiak edo kanpoko
|
beste
eragile batzuen ekintzak eragindako higaduraren aurrean, suteaz gain. Horregatik, substantzia horiek ez dira soilik zuraren gainean erabiltzen (eraikin bateko altzari edo egituretan gehien erabiltzen diren materialak), baita gainazal metalikoen gainean ere, hala nola altzairuaren eta burdinaren gainean.
|
|
|
Orain arte, Comenius ek lau ekintza mota finantzatzen zituen; alde batetik, irakasleentzako prestakuntza ikastaroak barne hartzen zituzten, eta, bestetik, ikastetxe bateko aktore guztiek parte hartzen zuten ekintzak; besteak beste, ikastetxeen arteko eskola elkarteek eta elkarte horiek garatzeko prestatze bisitek. Baina ikastetxeek, irakasleek eta ikasleek hezkuntza sisteman duten postu nabarmenaz gain, badira hezkuntza esparruan parte hartzen duten
|
beste
eragile batzuk ere, hala nola, guraso elkarteak, gazteen klubak, liburutegiak edo museoak eta, jakina, hezkuntza politikaren ardura duten eskualdeko eta tokiko agintariak. Horiek kanpoan gera ez daitezen, Etengabeko Ikaskuntzako Programak joan den azaroan onartu zuen Comenius programaren barruan Comenius regio izeneko elkarte mota berri bat sortzea.
|
|
|
Orain arte emakumeek egin dituzte lan mundua eta bizitza pribatua bateratzeko ahaleginik handienak; Martinez Tolaren ustez,
|
beste
eragileek esku hartu dute aurrerantzean.
|
|
|
Denbora garrantzitsua da, baina
|
beste
eragile asko dago: estereotipo kultural eta sozialak, enpresen barne kultura...
|
|
|
Alderdi politiko zein
|
beste
eragile sozial batzuk tresnatzat ikusi izan ditut «askatasunaren» bidean.
|
|
|
Abertzaleen Batasuneko, Eusko Alkartasuneko, Aralarreko, Euskaria Fundazioko, ELB sindikatuko eta Ofizialeak eko ordezkariak izan ziren bileran. Azpimarratu dutenez, ordea, Mahairen bitartez bileran izandako ordezkariez gain, Lizarra Garaziko akordioa sinatu zuten EB ez gainerako
|
beste
eragileen iritziak ere kontuan hartzen dituzte. Epe labur ertainean eragile horiek ekimenean parte hartuko duten itxaropena dute.
|
|
|
Udalak hartutako erabakiak gauzatu. Jokabide irekia izanda, herriko
|
beste
eragileekin batera lan eginda, eta baliabideak jarrita.
|
|
|
Uematik bertatik eta honek euskalgintzako
|
beste
eragileekin lankidetzan, modu iraunkor eta eraginkorrean, Euskal Herri osorako euskararen ofizialtasuna eskatzeko, esparru juridiko politiko berrian euskara ezagutzeko betebeharra arautua izan dadin lan egiteko, eta aginte judizial propioa aldarrikatzeko eta hor Euskararen epailea edukitzeko hizkuntz eskubideak urratzen badira, horiek zigortu egin dira, ezta? ...
|
|
|
alde batetik, izan ere, bere lagunaren nagusitasuna irenstezina egin behar zitzaion; baina, bestetik, behar adina borondaterekin sentitu behar zuen, bere patu hura ontzat emateko eta lagunari zizkiòn zeloak beste su batean erretzeko: sublimazioaren suan; su purifikatzaile hura, jelosiaren aldeko indarrak mirespenaren aldeko bihur zitzakeena, arimaren operazio alkimiko batean... loratu ere, loratu baitzitzaion azkenean Ricardori ezpainetan irri mehe bat,
|
beste
eragile bat ere izan zezakeena, hagitzez ere arruntagoa, mutilak bere irudia eta zuzen itxura zaindu behar baitzituen, azken batean: bere marka eta etiketa, alegia, orekarekin zein zehaztasunarekin lotzen zuena, hargatik baitzen –hargatik batez ere– zerbait eta norbait, hurkoen begien aurrean.
|
|
|
Egungo egitura politikoak ez du permititzen Euskal Herri osorako instituzio unibertsitarioa eraikitzea banaketa legalarekin topo egin gabe. Horrexegatik abiarazi behar da beste ikuspuntu batetik,
|
beste
eragile batzuek bultzatuta. Egitura supra autonomiko batek eragin behar du, nazioak, gaurkoz, ez duelako berezko egiturarik.
|
|
2009
|
|
|
Batasunak berriz lortu du gizarteko esparru zabaletan esperantza zirrikituak irekitzea, baina iraganeko hutsegiteek kolokan jartzen dute bere sinesgarritasuna. Apurka irabazi du eta luke
|
beste
eragile politikoek horretan laguntzea. Orain Batasunari beste begiratuko zaio ETAren jardunari edo jardun ezari eta horren aurrean lehenak duen jarrerari.
|
|
|
historian zehar, kultura ezberdinetatik nortasun ezberdinak sortu dira; kultura, taldea definitzeko faktore garrantzitsua izan da. Areago, taldea bereizten duten eta nortasuna ematen duten
|
beste
eragile garrantzitsu batzuek kultura baliatu dute haien inguruan nortasuna eratzeko. Adibide bat estatu nazioa dugu.
|
|
|
ikurrak nonahi zabaltzen direlarik, identifikaziorako aukerak ere zabaldu egiten dira. Horrela, taldearen identifikaziorako propio sortuak ez diren egitateak ere (objektuak zein praktikak) berebiziko nortasun ikur bilaka daitezke, areago —geroxeago aipatuko dugun moduan— nortasun emaile nagusi izandako
|
beste
eragile batzuk eginkizun horretan ahultzen ari direnean. Futbola, bere ingurumari adierazkor guztiarekin (taldeen koloreak, kamisetak, ereserkiak, espazioak, denborak eta abar) adibide ezin hobea dugu.
|
|
|
Baina etxeari, ordena naturaletik kanpo dauden
|
beste
eragile batzuek ere eragin liezaiokete. Esaterako, ganadua gaixotasunetatik babesteko ohikoa izan da etxeetako gortetan San Antonen irudia ipintzea.
|
|
|
Hala ere, Aralarreko idazkari nagusiak argi adierazi du beti egon direla elkarrizketarako prest, bai EAJrekin, bai PSErekin, eta
|
beste
eragileekin ere bai.
|
|
|
Irakurtzen ikasteagatik garunean sortutako aldaketak
|
beste
eragile batzuek sortutakoetatik desberdintzea ia ezinezkoa izan da, azaldu du Manuel Carreiras Ikerbasqueko ikertzaileak eta Basque Center on Cognition, Brain and Languageko zuzendariak. Kolonbiako gerrillako kide ohiekin lan egitea aukera paregabea izan da irakurtzen ikastean garuna nola aldatzen den ikusteko, gaineratu du.
|
|
|
Tradiziotik datozen inertziak handiak dira, baina XIX. mendean eta XX. mende hasieran akademiak modu batean ulertzen ziren, eta beste ulerkera bat eman behar diogu Euskaltzaindiari, XXI. mende hasieran hizkuntza bera eta hizkuntzaren beraren egoera soziolinguistikoa, soziologikoa eta politikoa ez baitira akademia klasiko batenak bezalakoak. Gizarteak eskabide batzuk baditu, eta akademiak,
|
beste
eragileekin batera, horiei erantzun egin behar die. Bide horretan ari gara, hain zuzen ere decalage hori ahal den neurrian eta moduan orekatzeko ahaleginetan.
|
|
|
Aski da aurkibideari begiratu azkar bat ematea hizkuntzaren gaineko kontuak oso kontu konplexuak direla konturatzeko, eragile asko inplikatzen dutenak: batetik filologo eta hizkuntzalariak, baina bestetik herri aginteak eta, jakina, bien artean gure gizartean hain garrantzitsuak diren masa hedabideak;
|
beste
eragile esanguratsu batzuk ere ezin ahaztu: eskola komunitatea eta, honi estuki lotuta, argitalpen mundua.
|
|
|
Laburbilduz, guraso, entrenatzaile eta
|
beste
eragileek gomendio hauek betezgero, kiroltasunaren inguruan lan egiten dugunok betebehar eskuragarriagoa izangodugu kirola testuinguru hezitzaile bat izatea lortu nahi dugunean. Aurrean dugunerronka zaila izango dela badakigu.
|
|
|
Herritarren arteko desberdintasunak murrizteak eskatzen du GKEek ahaleginak areagotu behar dituztela kalitate hobea eskaintzeko. Horregatik, Adierazpenaren sinatzaileek konpromisoa hartzen dute, besteak beste, erakundeetan gardentasunaren eta erantzukizunaren printzipioak errespetatzeko eta betetzeko, eta konpromiso horretan
|
beste
eragile batzuk inplikatzeko, hala nola administrazio publikoak. Erakundeak dokumentu honi atxiki ahal izateko, beharrezkoa da irabazi asmorik gabeko entitate gisa eratuta egotea, onura publikokoa, estatu mailakoa eta hiru urtetik gorako antzinatasuna duena.
|
|
|
Hala, gehitu zuen estatu kideetan “esfortzuak bikoiztea” saihestuko zela, baliabideak mugatuta zeudelako eta minbiziari buruzko ezagutza zatituta zegoelako. Gaixotasunaren ikerketan, prebentzioan eta tratamenduan koordinazioa hobetzeko, estrategiak osasun sistemen eta erakunde nazionalen, aditu zientifikoen, pazienteen erakundeen eta inplikatutako
|
beste
eragile batzuen arteko informazio trukeak eta jardunbide egokiak sustatzearen alde egiten du. Hungaria (241 heriotza 100.000 biztanleko 2007an) buru da minbiziak eragindako heriotza tasari dagokionez; ondoren, Polonia (208), Eslovakia eta Txekiar Errepublika (204).
|
|
|
“Haurren eritasun enterikoak hiltzen dira maiz gure ingurunean; udan zein neguan gaixotzen dira haurrak, eta ospitaleratze ugari eragiten dituzte. Normalean, diru sarrera horietako gehienak errotabirusaren erantzukizunekoak izaten dira, nahiz eta
|
beste
eragile batzuek ere parte hartzen duten, txertorik gabe”, esan zuen Álvarezek. Kalkulatzen da herrialde garatuetan bost urtetik beherakoen ospitalizazio arrazoien %10 gastroenteritisaren prozesuek eragiten dutela, eta horietatik ia %8 kausa biral batek.
|
|
|
Diezen arabera, aldaketa politikoak eta beste gizarte eredu baten aldeko aldarrikapenak, lotuta? joan behar dira,, subiranismoan oinarri potentzialak zabalduz, gizarteko
|
beste
eragileak eta sindikatuak alde eta protagonista bihur daitezen?.
|
|
|
Tailer, bideo emanaldi, kontzertu, hitzaldi edota erakusketen bidez" gazte borroken aniztasuna irudikatuko dugu, herriko gazteak borrokara lotzeko asmotan"." Borroka" horien artean parekidetasuna, ekologia, sozialismoa edota hizkuntza moduko gaiak landuko dituzte. Horretarako, Etxarriko Gazte Asanbladaren, Bilgune Feministaren, Amnistiaren Aldeko Mugimenduaren, Euskal Herrian Euskarazen, LABen eta
|
beste
eragile batzuen laguntza izanen dute. Astearen antolaketan egon diren gazteek esan digute" gaztetasuna eta askatasuna eskutik datozen kontzeptuak" direla.
|
|
|
Lan eta ekonomia alorreko mahaian, esaterako, ELAko, USOko, CCOOko, EILASko, ESK-ko, LABeko eta UGTko kideek parte hartu dute. Naziotasunaren gaia zuen mahaian, Alternatibako batzuk parte hartu dugu, baina baita Ezker Gogoako kideek ere, zein LKI eta ezker muturreko
|
beste
eragile batzuetakoak. Horrek ekarri du elkar ezagutzea eta kultura politiko guztiak uztartzen saiatzea.
|
|
|
Nik uste, ETAk egindako kalteagatik, abertzaletasunaren banaketagatik eta euskal auziari zuztarretik heltzeko Estatuaren borondate politiko ezak sortarazten duen blokeo instituzionalagatik. Arrazoi hauez gain, bada aintzat hartzeko
|
beste
eragile bat: euskal gizartearen kultura politikoa astintzen duten eraldaketa sozialak.
|
|
|
autogobernuaren eta burujabetzaren ikuspegitik, Madrilen agintea duen eta agintea hartzeko aukera duen alderdiekin (PSOE eta PP) ez dago zereginik ez negoziazioaren bidetik ez jarrera transbertsalen bidetik; nazionalismo instituzionalak (EAJz bakarrik ari da?) erabakita dauka Estatuari aurre ez egitea eta, beraz, nazionalismo instituzionala nekez izango da metaketa subiranistako parte; eta Estatuarekin konfrontatzeko prest dauden indar subiranisten metaketa posible izan dadin ezinbestekoa da ETAk, bere kabuz, indarkeria uztea. Eta eman beharreko pauso hori eman aurretik
|
beste
eragileek egingo dutenari buruzko bermea eskatzen dutenentzat ere izan du erantzuna Adolfo Mu, ozek, agiria aurkeztu duenean emandako azalpenetan: –Ondoren zer gertatuko den ez dakigularik ere, edozein hipotesi gaur egungoa baino hobea da?.
|
|
|
Nafarroa Bairen barne egoeraz kritika gogorra egiten da txostenean, eta, 2011tik 2015era begira, konpromisoak berresteko proposamena luzatzen da. Gaur, zuzendaritza izendatu berriak NaBaiko
|
beste
eragileekin biltzeko plangintza antolatuko du. Aralarrek zuzenean deituko die alderdiei eta independente batzuei.
|
|
|
Gehiengo sindikalak, EAJk, EAK eta
|
beste
eragile askok Hezkuntza Sailak egindako curriculum dekretu proiektuen egitasmoa kritikatu dute, eta Hizkuntza Aukeratzeko Askatasunaren Aldeko Plataforma, aldiz, pozik agertu da Zelaak proposatutako aldaketarekin. Halere, plataforma horrek ez du oso argi aldaketa horiek nola gauzatuko diren.
|
|
|
Ezker abertzalearen dokumentu honetan badaude berritasunak, Fase politikoaren eta estrategiaren argipena izenburuko dokumentuaren ildo beretik. Batetik,
|
beste
eragileak zer egiteko prest dauden zain egon gabe jarduteko beharra jasotzen du, hau da, prozesu demokratikoa abiaraztea ezker abertzalearen alde bakarreko erabakia da. Planteamendu horren atzean honako gogoeta hau dago:
|
|
|
Fosil molekularrak dira. Honela azaldu du David Hausslerrek, proiektuaren
|
beste
eragileetako batek: Egungo animalien DNA ezberdintasunetan dago iraganeko gertakari biologiko handietarako giltza, hala nola lau barrunbeko bihotzaren garapena edota zeregin jakin bakoitzera egokitutako hegalen eta besoen arkitektura zoragarria.
|
|
|
Euskaldunon bateratzaile den euskara, herri egiten gaituena, eta hura indartzeko itzelezko lana egin duen euskalgintza jarri zituzten beste behin miran, ez bakarrik Egunkaria. Itxiera haren bidez, euskalgintza kriminalizatzeko urrats garrantzitsua abiatu zuten, eta argi erakutsi zuten lehenago AEK eta
|
beste
eragile batzuekin egin zuten bidetik euskararen gizarte eragileak begiz jota zituztela, eta politikoki komeni zitzaien neurrian, haien kontra joko zutela, herri ekimenak lan handiz eraikitakoa azkar batean hankaz gora botatzeko.
|
|
|
Epaiketa hasi zen egunean Aralarrek eta Ezker Batuak herritarrei deia egin zioten manifestazioan parte hartzeko. Atzo
|
beste
eragile batzuen txanda izan zen. Ezker abertzalearen ustez, Espainiako Estatua Euskal Herriari egiten ari zaion eraso zabalaren barruan dago Egunkaria ren aurkako auzia.
|
|
|
Confebasken balorazioak eta aurreikuspenak bat datoz
|
beste
eragile ekonomiko batzuek egindakoekin. Herenegun bertan Araba, Bilbo eta Gipuzkoako merkataritza ganberek egindakoarekin, esaterako:
|
|
|
Hazkundearen
|
beste
eragile nagusia, gure etxeko herri gehienetan bezala, Espainiako Estatuko beste toki batzuetatik etorritako immigrazioa izan zen. Hiri handiek eta hiriburuek, beraz, ez zuten garrantzi handirik izan kantagintzaren lehen urteetan, sorleku gisa behintzat (Donostia da salbuespen bakarra).
|
|
|
Herriko
|
beste
eragile batzuk, boterean jada, zokoratzen saiatzen zirena kantagintza narratzen jarraitzen saiatzea gauza guztiz normaltzat hartzen zen garai hartan.
|
|
|
Foruan, bestalde, etsituta ez eze, kezkatuta ere, gerogarrenean etorriko zen epaiketa ez bidezkoaren kausaz. Joanmari Torrealdai eta Egunkaria kazetaren
|
beste
eragileak ikusten zituen Akarregik arduratuta, inola ere merezi ez zuten epaiketa baten zain. Epaiketa hori, zer esanik ez, justizia izeneko baten bidetik dator.
|
|
2010
|
|
|
Berri agentziek jakitera eman zutenez, arratsaldean EA eta ezker abertzaleko ordezkariak
|
beste
eragile batzuekin ere bildu ziren dokumentua aurkeztu, garatu eta akordioak lortze aldera egiten ari diren bileren harira.
|
|
|
Bigarrenik esan behar dugu dokumentu horren edukia ez duela herriak behar adina ezagutzen. Hori ezagutaraztea, alegia, herriarengana hurbiltzea eta
|
beste
eragile politikoengana eramatea, akordioan bertan dagoen konpromisoetako bat da.
|
|
|
EArekin ekainaren 20an urrats garrantzitsu bat egin genuen. Urrats hori ez da itxita dagoen urratsa, akordio estrategiko hori irekita dago
|
beste
eragile abertzaleei. Ezker abertzaleak markatua du etapa honetarako zein den lehentasuna, eta guretzat lehentasuna gatazka politikoa gainditzea da, oinarri demokratikoen baitan.
|
|
|
Aste horretan, hainbat eragilek jarduerak antolatzen dituzte, baina guztietan helburua bera izaten da. Ez naiz goraipatzen hasiko unibertsitateak antolatu dituenak,
|
beste
eragile askok ere oso gauza interesgarriak egin baitituzte. Gaurkoan zutabe honetara ekarri nahi dudana aste horretan bertan banatutako sari batzuk dira.
|
|
|
Denbora ezker abertzalearen baitan indar korrelazio berria eta borroka armatua alboratzeko erabakia han hemenka zabaldu eta sustrai dadin. Denbora
|
beste
eragileek ere ikus dezaten apustua serioa dela. Denbora ENAMek politika eta soilik politika egin ahal izan dezan.
|
|
|
ETA Damoklesen ezpata da". Dena dela, EAk apustu egiten du egoera argitzen doan heinean, baita
|
beste
eragileen apustua ere argitzen den neurrian, eta ez bakarrik arlo teorikoan, urrats praktikoak ematen ari diren heinean. Jakin badakigu ahalegina pikutara joan daitekeela eta egoera zailean gera gaitezkeela.
|
|
|
Oraindino prozesurako osagai guztiak mahai gainean ez badaude ere, prozesua bideratzeko jartzen ari diren bitartekoez berba egiten dugu denok. Ezker abertzalea bakarrik abiatu zen, eta gero
|
beste
eragile batzuk etorri dira: EA, Aralar, Alternatiba...
|
|
|
Mota hauetako arazoak sortzen dituzten zergatien inguruan eztabaida dago komunitate zientifikoan, baina, orokorrean, nahasmendu bipolarra eragiten duten hiru faktore aipatzen dira: aldez aurretiko jarrera genetikoa,
|
beste
eragile estresagarri batzuk eta substantzia toxikoak hartzea, argitu du Luis De la Herran Bilboko Delta Psikologia Zentroko zuzendariak.
|
|
|
Mozioaren sustatzaileen hitzetan, Euskal Herrirako agertoki politiko berri bat sortu nahi duten
|
beste
eragile askoren konpromisoa eta ekarpenek Gobernuaren aurkako jarrera baino ez dute erantzun gisa. Izan ere, Espainiako Gobernuak Euskal Herrian bizi duen indarkeria eta gatazka politikoa konpontzeko borondate gutxi du, eta etengabe oztopoak jartzen ditu bidean, gaineratu dute.
|
|
|
Nazio Eztabaidaguneko topagunean, gainera, elkarrekin ari ziren Batasuna, EA, Aralar eta AB, besteak beste. Alderdi hauek, sindikatu eta
|
beste
eragile ugarirekin batera, gatazkaren konponbiderako hainbat oinarri hitzartu zituzten 2005eko martxoaren 5ean, Oinarrizko Hitzarmen Demokratikoan. Konponbidearen gakoa Euskal Herriaren erabakitzeko eskubidea gauzatzean datzala zioen, funtsean, akordioak:
|