|
2000
|
|
|
Iparraldean gertatu dena da euskotar jendea gutxiengoa dela, kanpotar asko etorri delako
|
bertara
bizitzera. Joan zaitez Miarritzera:
|
|
2004
|
|
|
–Bere gaineko pisua alokairuan zegoela jakin nuenean, berehala aldatu nintzen
|
bertara
bizitzera. Lagun min egin ginen –emakumeak eten labur bat egin zuen, begietako hezetasuna ezkutatzeko– Mireiak dezentetan aipatzen zintuen.
|
|
2006
|
|
|
Lehen gutunean erregeak dio berak eta bere aitak agindu zutela Seguran hiribildua egitea, eta
|
bertara
bizitzera joaten ziren aitoren semeek eta beren orubeek ez zutela petxarik (erregeari ordaindu beharreko zergak) ordaindu behar (ezta fonsadera ere, gudura joateko zerbitzuaren ordez ordaindu beharreko zerga edo prestazio publikoa jatorriz, gero zerga feudal bihurtua, edozein motatako lan-prestazio moduan eta gero espezietan eta dirutan kobratua, ozterate nafarra); aldiz, nekazariek(, labradores... Mesede egiten die, orobat, Legazpin ziren burdinolak(, masuqueras?
|
|
|
Ez dakigu aurretik zein pribilegio jaso zituen edo zein foru jaso zuen eta noiz izan zen berau, baina fundazio berria edo berritzean jasoko duena Vitoria hiribilduko forua da (Logroñokoan oinarrituta Antso VI.a Nafarroakoa Jakintsuak eman ziona 1181ean), eta gero gehitzen zaizkio ezaugarri berriak. Batetik
|
bertara
bizitzera joan daitezkeenak aitoren semeak eta nekazariak dira; lehenek ez dute zergarik ordaindu beharrik, salbuetsiak zeuden (baita gerrako fonsadera ordaintzeaz ere), eta, ostera, nekazariek erregeak agindutako eta eskatutako petxak edo zergak ordaindu behar zituzten (baina bakarrik Seguran eta ez beste inon, errege-jurisdikzio berri honen menpe geratuz gutunaren bidez). Abantaila ekonomikoak eman zizkien; bertara bizitzera joango zirenei hiribilduaren barrutitik kanpora zituzten lurrak mantentzen eta erabiltzen uzten baitzien (divisero ziren lurretan), eta aldi berean hiribildukoek zituzten eskubide berdinak zituzten hiribilduari erregeak utzitako mendi eta larreetan (egurra jasotzeko, urak erabiltzeko, abereak bazkatzeko?) 262 Divisero izatea oinordeko eskubidea izatea zen (jabea izatea nolabait, jaraunsteko hala behar denez izan), eta XIV. mende ingurutik aurrera aitoren seme izatearen sinonimo bihurtu zen; kasu honetan landatzen zutenez ari da, nekazariez, pentsa daiteke, baina edonola ere beren lurrak dituztenez.
|
|
|
Batetik bertara bizitzera joan daitezkeenak aitoren semeak eta nekazariak dira; lehenek ez dute zergarik ordaindu beharrik, salbuetsiak zeuden (baita gerrako fonsadera ordaintzeaz ere), eta, ostera, nekazariek erregeak agindutako eta eskatutako petxak edo zergak ordaindu behar zituzten (baina bakarrik Seguran eta ez beste inon, errege-jurisdikzio berri honen menpe geratuz gutunaren bidez). Abantaila ekonomikoak eman zizkien;
|
bertara
bizitzera joango zirenei hiribilduaren barrutitik kanpora zituzten lurrak mantentzen eta erabiltzen uzten baitzien (divisero ziren lurretan), eta aldi berean hiribildukoek zituzten eskubide berdinak zituzten hiribilduari erregeak utzitako mendi eta larreetan (egurra jasotzeko, urak erabiltzeko, abereak bazkatzeko?) 262 Divisero izatea oinordeko eskubidea izatea zen (jabea izatea nolabait, jarauns... Horrez gain, Legazpiko olak erakartzen dira Segurako barrutira, babestuak izan daitezen hiribilduaren inguruan, zeuden lekuan lapurren esku baitzeuden, ez baitzegoen babesik haientzat, babes militarra agian, baina jurisdikzionala ere eskainiko ziena, jakina.
|
|
|
Tolosa, adibidez, 1256an fundatu zuenean Alfontso X.ak berak, Victoriako forua eman zien, eta zehaztu zuen bere petxero zirenak Gipuzkoako lurretan ezin zirela
|
bertara
bizitzera joan, bada, aitoren seme-alabei mugatuta geratu zen, Seguran ez bezala? (Roldán, 1991).
|
|
|
Etxea botatzea oso kontu grabea izaten zen. Hiribildu bati fundazio-gutuna ematen zitzaionean,
|
bertara
bizitzera zihoazen auzokideei orube deitzen zen lur zati bana ematen zieten, etxea eraikitzeko. Etxea izatea auzokide bakoitzaren eskubidea zen eta, aldi berean, bere eskubideen bermea ere izan ohi zen.
|
|
2007
|
|
|
Oraindik ere ohikoa da bere abizena norvegiar itxurako batengatik aldatu zuen jendea ezagutzea. Samitasuna ezkutatzea ez zen horren helburu bakarra, lurrak erosteko eskubidea ere lortu nahi zuten, Estatuak aukera hori
|
bertara
bizitzera joan ziren norvegiarrei bakarrik ematen baitzien. Ume haiek eskolan ez zuten beren iraganari buruz ezer ikasi, nortasuna galdu eta norvegiar bihurtu ziren, batez ere kostaldean bizi zirenak.
|
|
|
Lehenego aldiz euskara-gaztelera-frantsesera ez diren hizkuntzen neurketak datu garrantzizkoa ekarri du. Jakina da euskararen herrian eta bereziki hego Euskal Herrian
|
bertara
bizitzera heldu den migrante askoren etorrera. Euskalgintzako eragileon artean etorrera horren zenbatekoei buruz askotan mintzatu izan gara, ze kopurutan eragiten ote dion euskarari, edo zenbat jendez ari ote garen.
|
|
|
Gonazpian sartu dio eskua malkoak xukatu dituenean, baina Irenek hankak gurutzatu ditu eta sofaren ertz-ertzean eseri da. Entziklopedian irakurri du non dagoen Hudsongo Badia,
|
bertara
bizitzera joan nahi duenaren irrikaz.
|
|
2008
|
|
|
262/ 00:00:00: 00/ MICHAEL PALIN} Gulcan, honelako kobetan bizi direnak joan guran daude. Zeresan zuten aleman bat
|
bertara
bizitzera zetorrela ikusizutenean?{ App: 263/ 00:00:00: 00/ GULCAN} 44.28.00 Harrituta geratu ziren.
|
|
2009
|
|
|
Zugaztieta auzoko bizilagunen bozeramaileak, ostera, pertsona gatazkatsuak direla errepikatu du. Ijito-familia
|
bertara
bizitzera ez joateko eskatu dute bizilagunek manifestaldi batean, Trapagaranen.
|
|
|
Ijito-familia
|
bertara
bizitzera ez joateko eskatu dute bizilagunek manifestaldi batean gaur arratsaldean, Trapagaranen.
|
|
|
Has daitezela, eta ikusiko zer emanen duen, laburbildu Abdou Diakhatek. 1985ean etorri zen familia
|
bertara
bizitzera Paristik. Senegalen sortua da.
|
|
2011
|
|
|
80\. urtean joan nintzen lehenbizikoz, eta ideologikoki bihotzekoa izateaz gain izugarrizko jakin-mina pizten zidanez, urtean bi edo hiru bidaia egiten hasi nintzen, 2002an
|
bertara
bizitzera joan nintzen arte. Hasieratik jabetu nintzen komunistak izan arren ez zirela errusiarrak.
|
|
2012
|
|
|
Hauritarrak, irakasle erretiratuak biak, ekologista ezagunak dira Hordelin poetaren sorlekuan. 1967an
|
bertara
bizitzera heldu zirenean, lehen semearen haurdun zegoen Inge eta, hamar kilometrora, Neckarwestheim zentral nuklearreko lehen erreaktorea eraikitzen ari ziren. " Bonba atomikoen ondoren, guk ere sinetsi genuen energia horren erabilera baketsua gauza ona zela", onartu du.
|
|
|
Era berean, berera hurbiltzen zirenak euskalduntzeko eta bere kulturan txertatzeko indarra zuen. Zenbat herri txikitan ez ote da gertatu, edonondik etorritakoak ere
|
bertara
bizitzera, denbora tarte nahiko laburrean bertako euskalkia ikasi eta herriko etDislokazio kulturala betebetean gertatzen ari da gure arnasguneetan. Zein da herri horietako gizajendearen, gazteen eta haurren kulturakontsumoaren hizkuntza?
|
|
|
Eskuratutako estatuak beren lege eta askatasunekin bizitzen ohitutadaudenean, hiru era daude eusteko: lehenengoa, suntsitzea; bigarrena, norbera
|
bertara
bizitzen joatea; hirugarrena, beren legeekin bizitzen uztea, zergak kobratuz eta lagun iraunaraziko dion kide gutxikogobernu bat ezarriz. Izan ere, estatu hura printzearen esku egonda, gobernukide hauek badakite ezindirela haren adiskidetasunik eta sostengurik gabe bizi, eta edozer gauza egingo dute hari eusteko.Eta askoz ere errazago eusten zaio libre bizitzen ohitutako hiri bati bere biztanleen bitartez, besteedozelan baino».
|
|
2014
|
|
|
—Bigarren behaketa Baliarrainen3 herritarrek egiten duten herri afarian izan da. Bertan jaio edo beste herrietatik
|
bertara
bizitzera joandako herritarren arteko hitano praktikak apreziatzeko aukera izan dudalarik.
|
|
|
–Venezuelan bizi den gure osaba batek erosi ziguan. Baina ez zekiat inoiz joango den
|
bertara
bizitzera. Ez diat uste?.
|
|
2016
|
|
|
" Eta azterketa horretan nahiko argi agertzen dena da etxebizitza berrien eraikuntza izan dela udalerri euskaldunetako beheranzko joera hori eragin duena; batez ere, herri txikiagoetan. Alegia, kanpotik, inguruko herri erdaldunagoetatik
|
bertara
bizitzera joandakoen eraginez izaten da beherakada, bai ezagutzan eta, ondorioz, baita erabileran ere". Beste faktore batzuk ere ezin direla ahaztu dio Uemako koordinatzaileak.
|
|
|
Euskalgintzak instituzionalizazioaren ondorioz lortu ez duen atxikimendua lortu da euskararekiko, neurri batean, kulturgintzari eskerrak Gasteizen. Duela gutxira arte, baskoak kanpotik
|
bertara
bizitzera etorritakoak ziren gasteiztar askorentzat. Orain, berriz, bertan bizi eta euskaraz ez dakitenak.
|
|
2017
|
|
|
Auzoan jaio eta hazi diren pertsonez gain,
|
bertara
bizitzera etorritakoak gehitu zaizkie, eta hauek ere Zabaletaren dinamizazioan paper garrantzitsua jokatu dute.
|
|
2018
|
|
|
Elgarrestak uste du datuen interpretazioak eta azterketa kualitatiboak garrantzitsuak direla halako puntuak argitzeko. " Izan ere, ez dakigu goi mailako ikasketak dituzten emakume horiek bertan jaiotakoak diren, edo gerora, beraien ibilbide profesionala egonkortuta dagoenean, aukeratu duten
|
bertara
bizitzera joatea. Garrantzitsua izango da hori argitzea, irakurketa aldatu egiten baita".
|
|
|
Horrekin lotuta, herritik kanpora bizitzera joan direnen eta hil direnen kopurua altuagoa izan da bi udalerrietan
|
bertara
bizitzera joan direnen eta jaio direnen kopurua baino. Bermeoren kasuan, joan-etorri horiek euskararen kalterako izan dira; Ondarroan, aldiz, ez du apenas eraginik izan.
|
|
2019
|
|
|
39 erdaldun bat herrira etortzen denean (turista moduan, egun pasa), esate baterako, erdaraz egiten zaio. horrek ez du, ezinbestean, eguneroko mintzajardun arrunta itzulipurdikatzen. Besterik da erdaldun asko sarri (herriko tabernak, plaza-ingurua eta are bertako jolas-parkeak zabal okupatuz, zer esanik ez
|
bertara
bizi izatera) etortzen direnean.
|
|
2020
|
|
|
Eta zuen bien senarrekin baino, zer esanik ez. Ez dirudi bizimoduz asko aldatu beharko dudanik
|
bertara
bizitzera joateagatik, eta momenturen batean laguntza berezi baten beharrean egongo banintz, bertako langile espezializatuek zaindu eta artatuko nindukete eta ez nintzateke zuentzako buruhauste bat izango.
|
|
|
Noiztik zabiltza Suitzan bizitzen? Zer dela eta joan zinen
|
bertara
bizitzera?
|
|
|
Etxeberrieta auzoan hazi zen, Zipitria-enea etxean, eta etorri aldiko ohartzen da garapen urbanistiko handia jasan duela herri osoak. “Nahiko gainbehera zihoan Etxeberrietak bizitasuna hartu du gazte ugari
|
bertara
bizitzera etorrita, eta ikusgarria da Zumearekin batera erakusten duen kaleko bizitza”.
|
|
2021
|
|
|
Haren emazteak beraien maila sozialarekin bat zetorren habia berrian nahi zuenez gero, eraikin hura eros zezan bultzatu zuen senarra. Eta hori dela eta, egun gutxiren bueltan, eraikin hura erosi eta
|
bertara
bizitzera joan ziren.
|
|
|
Bazirudien mila urte zeramatzala ETAk munduan. Horrelakoa zen mundua gu
|
bertara
bizitzera etorri ginenean. Misha hartza, Mariano Ferrer-en goizeroko irrati kronika, aitaren aroztegiko Matxi zakurra, Mi querida España kantatzen zuen gure bizilagun Carmen, Eusebioren baratzea, Pioren behiak, Pontikako ijitoak, Los mangaperros, Torrot eta Abelux bizikletak, izebaren Trintxerpeko etxea, The Beatlesen Ob-la-di-ob-la-da, Xabier Leteren Amaren bularra, Domingo Gorringo pirata, Zipristin liburuxkak, eta ETA.
|
|
2022
|
|
|
Kotxe handiak, cowboy txapelak eta country musika, adibidez. Baina, bestalde, azken urteotan Google, Apple edo Tesla bezalako enpresa teknologiko asko San Frantziskotik Austinera mugitzen ari dira, eta horregatik jende gazte ugari ari da etortzen
|
bertara
bizitzera. Horrek tradizioa eta modernitatea uztartzen dituen giro berezia sortzen du hirian.
|
|
|
Garraio-azpiegitura onak izaten dituzte bertaratzen den jendearen jatorriko herriekiko. Aipatutako hirugarren faktorea lotarako auzoen sorrerak izan da, eta fenomeno hori herri handi batetik gertu edota ondo komunikatua dagoen herri txikietan eman ohi da; normalean familia bakarreko etxeak edo atxikitako etxeak izan ohi dira, eta
|
bertara
bizitzera hurbiltzen den jendeak bizitza ondoko herri edo hiri handiagoan egiten du. Aipatutako azken bi eragileek, herri horretan aurkituko ditugun pertsonen profilak, eta, beraz, bertan emango diren harremanak aldatuko dituzte.
|
|
|
Ertzaintzaren bi auto, Udaltzaingoaren hiru patruila eta anbulantzia bat. Auzo honetako bizilagunak ere ez ginen falta(
|
bertara
bizitzera etortzea gomendatzen dut), gure auzokideari laguntzen lehenak izan baikara.
|
|
|
Hala ere, landun baino enplegu gutxiago dago (5.200 landun eta 4.700 enplegu); beraz, bertako biztanle zenbaitek ibarretik kanpora atera behar dute bizia irabaztera. Dena den, azken hamarkadetan, biztanleen hazkunde positiboa egonkortu egin da(% 5,4); beraz, gazteak bertan bizitzen geratzen dira, eta areago, bada kanpotik
|
bertara
bizitzera etortzen denik ere (ibid.).
|
|
2023
|
|
|
Horrez gain, helduen euskalduntzea garatu beharko dela azpimarratu dute elkarrizketatuek. Jakinik aurreikuspenei segi urtero 3.000 etorkin datozela
|
bertara
bizitzera-nagusiki Frantziako herritarrak-, euskalduntzerako ahalak eta kanalak biderkatu beharko direla diote. Gaur egun, 1.600 ikasle ditu Aek-k, guztira 22 herritan banaturik.
|
|
|
Baietz, tren geltoki haren alboan edo inguruan, antza, herri bat egon behar zuela esan nion, bertan lan egiteko kontratu bat sinatu berri nuelako, eta beraz
|
bertara
bizitzera nindoala. Arani kontatu nion bakarrik, berak bakarrik zekielako halako erabaki bat hartzera zerk bultzatu ninduen eta, harrituarena apur bat egin zuen arren-holako albiste bat jasotzean egin beharrekoa baita harritzea-ez zen saiatu iritziz aldatzeko konbentzitzen.
|
|
|
Asko hitz egin genuen, Iratiri buruz hitz egin genuen batez ere. Zer moduz ari zen Beasainen, nola moldatzen zen egunero haraino joateko, ea ez ote zuen
|
bertara
bizitzera joan nahi, bikoterik ote zuen, asko elkartzen ote ginen, Villabonara joaten ote zen, osasuntsu ote zegoen, gutxitan deitzen zuela aita.
|
|
|
Mendigunea ez dela «behar adina» ezagutzen uste du Irastorza basozainak: «Bertatik
|
bertara
bizi duten abeltzainek bai, eta beste multzo batek ere bai, baina gehiengoak ez du ezagutzen». Horregatik, haurrei naturaren inguruko ezagutzak zabaltzeak sekulako garrantzia duela dio.
|