|
2000
|
|
|
Zendu berri dugun Federiko Krutwig euskaltzainari, duela hiru urte, bera euskaltzain izendatu zutenetik mende erdi betetzen zela eta, Euskaltzaindiaren omenez eskaini zitzaion Iker alea, eta bada
|
bertan
lan jakingarririk. Adibidez, euskaltzainkideen lanen artean, Henrike Knörr-ek Federiko Baraibar arabar hizkuntzalariaren eta Julio Urkixoren artean 1906 eta 1917 urteen bitarte horretan izandako gutunen bilduma eskaintzen digu, aurkezpenez eta oharrez, 163 orrialdeetan.
|
|
2004
|
|
|
Eta ez zen Felix supermerkatuko plastikozko poltsa gutxi ikusitakoa. Karmelek supermerkatuko plastikozko poltsaz betea zuen etxea,
|
bertan
lan egiten zuen eta. Supermerkatua ixten zutenean beti eramaten zituen etxera zenbait poltsa.
|
|
2005
|
|
|
Belarrian zeraman uztai txiki bat zuen atzamarren artean. Monika,
|
bertan
lan egiten zuen neska, begira zegoen, tipula txikitzeari utzita une batez; sei hilabete lehenago, gero alde egin zuen Santurtziko tipo bati belarri batean zeuzkan sei uztaiak kenduarazi nizkion, beraz, ez nuen aukerarik.
|
|
2009
|
|
|
Basaurin, Ibaizabal eta Nerbioi ibaiek bat egiten duten lautadan kokatua zegoen. 1981ean, prejubilazioa hartzera behartu zutenean, 23 langile ari ziren
|
bertan
lanean. 1985ean, itxi egin zuten tailerra.
|
|
|
Une hartan, beharbada, bulego burua popatik hartzera bidaltzeko zorian egon zen Domingo, baina, ordainean, bulego buruaren irriari beste irri batez erantzun zion, berea konplimenduzko irri hotza izan bazen ere, baina irri bat, azken batean; Domingo, beraz, ebidentziarekin aurkitu zen aurrez aurre, errealitate gordinarekin, alegia?, zeinak bi aurpegi erakusten baitzizkion: bata fabrikaren aurpegia zen,
|
bertan
lan egiten zutèn gizonen harreman gogor bezain berriketa gutxikoek zehazten eta finkatzen zutena; beste aurpegia berea zen. Domingorena?, zeren fabrika ispilu bat ere izan baitzitekeen, non bakoitzak bere buruaren irudia ikus baitzezakeen; esan nahi baita Domingok berehala atera zituela ondorioak, hain ziren begi bistakoak, ispiluari so egin bezain laster: bera. Domingo?
|
|
|
Gimnasioan, izan ere, Teofilo Mariak Tasio Loidi ezagutu zuen, bere adineko mutila, gas fabrikako zuzendariaren seme nagusia zena eta
|
bertan
lan egiten zuena, mantentze laneko teknikari gisa hasieran, eta sailburu gisa gero: hots, Tasio ez zen orbetarrena bezain familia aberatsekoa, baina bai hirian ongi kokatutako familia batekoa.
|
|
|
Gimnasioan, izan ere, Teofilo Mariak Tasio Loidi ezagutu zuen, bere adineko mutila, gas fabrikako zuzendariaren seme nagusia zena eta
|
bertan
lan egiten zuena, mantentze laneko teknikari gisa hasieran, eta sailburu gisa gero: hots, Tasio ez zen orbetarrena bezain familia aberatsekoa, baina bai hirian ongi kokatutako familia batekoa.
|
|
|
Une hartan, beharbada, bulego burua popatik hartzera bidaltzeko zorian egon zen Domingo, baina, ordainean, bulego buruaren irriari beste irri batez erantzun zion, berea konplimenduzko irri hotza izan bazen ere, baina irri bat, azken batean; Domingo, beraz, ebidentziarekin aurkitu zen aurrez aurre –errealitate gordinarekin, alegia–, zeinak bi aurpegi erakusten baitzizkion: bata fabrikaren aurpegia zen,
|
bertan
lan egiten zutèn gizonen harreman gogor bezain berriketa gutxikoek zehazten eta finkatzen zutena; beste aurpegia berea zen –Domingorena–, zeren fabrika ispilu bat ere izan baitzitekeen, non bakoitzak bere buruaren irudia ikus baitzezakeen; esan nahi baita Domingok berehala atera zituela ondorioak, hain ziren begi bistakoak, ispiluari so egin bezain laster: bera –Domingo– beste ardi azpiratu bat zen, erosotasuna nahiago zuena zuzentasuna baino, zerbait egin ezean; zer egin zezakeen, baina, baldin eta errealitateari aurka egin ziezaiokeenean egin ez bazion?; eta, hala ere, zerbait egin nahi zuen... eta egin ere, egin zuen, biharamunean bulegariari aparte deitu eta bere patrikatik bost duro eman zizkionean, esanez:
|
|
2010
|
|
|
Ez zen irudipen hutsa: barrutik ezagutzen zuen aroztegi metalikoa, aitak
|
bertan
lan egitera behartuta; eskolatik irtenda arratsalde batzuetan, larunbat goiz askotan eta ia opor guztietan" Lagundu egin behar didak" esango zion aitak semeari, beste azalpenik gabe, eta burua makurtuta jarraitzen zion tailerrera semeak aitari; aitzakia bakarrak salbatzen zuen Kepa lan behartu hartatik: eskolan azterketa zeukala esateak.
|
|
|
AITZIBERREK ez eskuko telefonoan ez etxekoan erantzuten ez duela-eta, haren lantokira deituko du Julenek, eta horrela jakingo du jadanik ez duela
|
bertan
lan egiten, eszedentzia eskatu zuela urte pare baterako eta ez dakitela non dabilen.
|
|
2012
|
|
|
Langilea izan zen bere bizitza guztian, ia beti ondo ordainduta. Bere lehenengo lana 16 urte zituenean izan zuen, zerrategi batean, uda batez egin zuen
|
bertan
lan. Geroztik beti egin zuen lan, eta bere emazteak, bata zein bestea, ez ziren dirua erraz xahutzen zuten horietakoak izan.
|
|
|
Euskaraz ikasten asko lagundu zidan, baita Euskaltegian
|
bertan
lanean hasteko orduan ere, eta Lizarrako kuadrillan sartu ninduen. Orain Euskaltegiko zuzendaria zen.
|
|
2013
|
|
|
Orduak pasatu ditugu gidatzen,, zu Thelma eta ni Louise, esaten didazu belarrira, eta barre egiten dugu. Motel baten ondotik pasatu gara, eta
|
bertan
lan egiten duen jendeari buruz hasi gara hizketan. Nola sentitzen ote dira egunak eta egunak pasatu eta ia gehienetan inor ikusten ez dutenean?
|
|
|
Hainbat dokumentu zahar begiratu ditu interneten. Eta hamaika aldiz deitu du telefonoz Bilboko egunkari garrantzitsura, oraindik
|
bertan
lanean segitzen duten lankide ohiei kontsultak egiteko.
|
|
2015
|
|
|
Era berean, hilabete batzuk lehenago aldizkari beraren 342 zenbakian (VI) agertutako agur hau ere topatu dugu: . Deia kaleratu da, gure agurra
|
bertan
lan egiten duten guztientzat.?
|
|
2016
|
|
|
Eta zer esango zien Itzurun argitaletxekoei? Zorionez, bera
|
bertan
lanean hasi baino lehen kaleratu zuten Antxon Bengoetxearen poema liburua. Argitalpen hura ez zen behintzat bere erruagatik kaleratu.
|
|
|
1969an, Baionako Comptoir du Sud Ouest izeneko elektrika etxean sartu nintzen,
|
bertan
lan egiten zuen Pettan Elizalde lagunaren bidez. Artetik kontatzeko, arras ongi oroitzen naiz ere, nola Pettanek eta biek parte hartu genuen, Azkaineko plazatik Larrungo kaskora eta berriz plazarainoko lasterkaldian. Orduan herriko auzapez zen Andde Luberriagak lehen aldikoz antolatu zuen mendi lasterkaldia izan zen.
|
|
2017
|
|
|
Baina hilabete haiek igarotzean, Claudiari ezezkoa eman zioten egoitzakoek. Ez zuela
|
bertan
lanean jarraituko esan zioten. Musu truk lan egindako hilabete haiek, beraz, ez zioten lana lortzeko ere balio izan.
|
|
|
Baja hartu behar zuela esan zienean goikoei, bidali egin zuten. Hamar urtean
|
bertan
lanean egon ondoren.
|
|
|
Neskak bentako langileak eta jabeak agurtu zituen modu adiskidetsuagatik, Lurra
|
bertan
lan egina zela deduzitu zuen Aurorak.
|
|
|
–Jode, ezagutzen diat. Benito Mennin zegoan jada nik
|
bertan
lan egin nuelarik, erran zuen Lurrak?. Gainera, maiz egoten duk Intza eta Txokoto ostatuetan azukarilloak eskatzen.
|
|
|
Posta elektronikoari eta mahai gaineko paperei begirada bat emanda ikusi zuen ez zuela deus berririk. Antsoaingo trastelekuetako lapurretari buruzko ohar bat begiz jota, konturatu zen goiz hartan
|
bertan
lan egin zuela afera hartan. Ordudanik urteak pasatu zirela ematen zuen.
|
|
2018
|
|
|
Biharamunean hasiko zen estudioan bizitzen baina honezkero bizpahiru aste eginak zituen
|
bertan
lanean; ordenagailu berri berria ere hara eramana zioten zuzenean dendatik.
|
|
|
Pisua uzten zidan karrera ikasi bitartean, are lan bat topatu arte ere. Baina bera Lanzarotera zihoan, baietz, bazihoala, meditaziorako erretiro gune batean bizitzera,
|
bertan
lan egitera eta pertsona gisa haztera. Jada nagusia nintzen, hamazortzi urte bete berriak, ez nuen amarik behar, aita nuen gertu gainera, emergentzietarako, baina hura ere ez nuen, zertarako, hamazortzi urte.
|
|
|
tira, dena amaitu zen arte. Gustura zegoen Mélanie
|
bertan
lanean. Ez gehiegi.
|
|
|
Coco Chanelen dendan sartu ginen eta arduraduna aho bete hortzekin gelditu zen nire soinekoa ikusi zuenean. Bi urte lehenago Vogue aldizkarian ezagutzera eman zuten modelo bat zela esan zidan, eta ahizpari idazteko erregutu zidan
|
bertan
lan egin nahi bazuen. Dendatik atera ginenean, Perrin jaunak kontatu zidanez, gerra piztu zen urtean zabaldu zuen boutique bat Coco Chanelek Deauvillen eta handik urtebetera bigarrena Biarritzen.
|
|
2020
|
|
|
Publifikazio prozesua bihar bertan zabal daitekeen prozesua da, horrelako prozesu batean eskola publiko orok (eskola orok publikoa izan lukeela kontuan hartuz) jangela publikoa izan luke,
|
bertan
lan egiten duten emakumeek soldata duina irabazi lukete eta umeak eskolan bazkaltzera bultzatu litzateke, emakumeen etxeko lan karga eta lan ez ordaindua murrizteko. Horrek demokratizazioa zabaltzen du, jangela publikoek pribatuek baino janari osasuntsuagoa bermatzeaz gain, umeen eta emakumeen ongizatea handitzen dute ardatz horretan, bai jangelan lan egiten duten emakumeena baita etxeko lanetan eta zaintzan ari direnena.
|
|
|
Ertzainak esan zionez, oso ohikoa omen da informazio zerbitzuetatik erretiratzen direnek segurtasun enpresa bat irekitzea eta segurtasun zerbitzuetako jendea entrenatzeko gimnasio bat zabaltzea. Hala ere, bera ikusi ahal izateko errepideko klub batera joan behar izan omen zuten, ia gauero han agertzen delako, ertzainek ez dakite bertako sozioa delako, bertako segurtasunaz arduratzen delako,
|
bertan
lan egiten duen emakumeren baten bezeroa edo hiru arrazoiengatik aldi berean. Ea gizonaren irudirik bazuen galdetu omen zion orduan Leirek, eta ertzainak, zalantza batzuen buruan, klub horretan ateratako argazki nolabaiteko bat erakutsi omen zion pantailan, eta mugikorrarekin kopia bat egiten utzi.
|
|
|
–Hori dena kontatuta dago. Liburuak idatzi dira,
|
bertan
lan egin zuten askok dena kontatu dute. Egunkariek ere egunero idazten zuten gutaz.
|
|
|
Geroztik 6 film luze eta 12 dokumental burutua zen enpresa. Nik bost urte neramatzan
|
bertan
lanean. Ugazaba andrea ona zen berean:
|
|
|
Ahoz aho zebilen Sixto Borboikoak eta haren segizioak ostatu hartu zutela Irache hotelean. Mari Puyk berak egiaztatu zion Migueli,
|
bertan
lan egiten baitzuen.
|
|
2021
|
|
|
Alargun batzuen egoera arintzeko, auzoan
|
bertan
lana ematen zitzaien. Uretamendin etxebizitzak eraiki zirenean, baziren haiek ordaintzeko dirurik ez zuten familiak.
|
|
2022
|
|
|
Asko izan dira azken urteotan Kurdistaneko alde batera edo bestera Euskal Herritik joandako ordezkaritzak. Rojavara mundu osotik iritsi dira
|
bertan
lan eta borroka egitera joandako jendeak; eremu militarrean ere bai hainbat, baina baita beste esparru askotan ere, irakaskuntzatik erietxeetaraino. Horien artean ez da euskaldunik falta izan.
|
|
|
Siriako kurduen artean ez eze, kanpoko kazetari eta ikertzaileen artean ere gutxi lantzen zen gaia. Besteak beste, oso zaila zelako
|
bertan
lan egitea. Öcalan kanporatu eta hamarkada bat beranduago, Siriako kurduen antolamendua erabat klandestinoa zen, polizia sekretuak estu hartzen baitzituen herritarrak salatari sare erraldoi baten bidez. Karlos Zurutuza euskal kazetaria izan zen hara joan eta Euskal Herrira eta beste hainbat lekutara Rojavako istorioak ekarri zituen lehenetakoa eta ia bakarra; sarritan, ezkerreko sektore askoren gutxiespen eta guzti, errepublika arabiar sozialistaren alde iluna erakusteagatik.
|
|
|
Konkistatutako populazioa lekualdatu edo sarraskitu ordez hura hantxe
|
bertan
lan indar mendeko bihurtu zuten koloniek (Latinoamerikako lurralde gehiena, India eta Asia hego ekialdea eta Afrikako zati batzuk) jasandako genero ondorioen eraginez, kolonizatzaileen presiopean tokiko kultura birmoldatu behar izan zuten. Indian zeuden britainiarrek maskulinitate irudi desberdinak eraiki zituzten haien gobernupean zeuden jende desberdinentzat; esaterako, bengalar femeninoak paxtun eta sikh basatiekin alderatzen zituzten.
|
|
|
Playboy korporazioa fantasia horren komertzializazio bikoitza kudeatzera igaro zen 1960an, lehenengo Playboy klubak irekitzearekin batera. Irakurlea bazkide bilakatzen zen, eta
|
bertan
lan egiten zuten emakumeak" untxitxo" irrigarritzat zapaltzen ziren. Bideo pornografiaren industriak izandako hazkundeak iradokitzen du kolektibizazio hori oraindik ere gertatzen ari dela217.
|
|
|
Primok eta Pakitak, ezkonberriak ordurako, etxea zaintzea zuten ardura nagusia. Bortz urte eman zituzten
|
bertan
lanean, Pakitaren ama eritu arte. Hori izaten zelakoz, ezkontzarekin batera, lana uzteko bertze motibo bat garaiko emakumeentzat.
|
|
|
" 200 pezeta16 pasatxo irabazten nituen astean, 1965ean, Burlatako lantegi hartan, eta Onenara etorri nintzenean, aldiz, 300dik17 goiti irabazten hasi nintzen. Atarrabian
|
bertan
lan egiten hasi, eta aunitzez ere gehiago irabaztera etorri nintzen! Sekulakoa iruditu zitzaidan".
|
|
|
Ez bederen bere nahiagatik. Haren ahizpa ari zen
|
bertan
lanean, eta Maite karamelu lantegian gustura ari bazen ere, ahizpak agindu zion Tabacaleran hasteko. 19 urterekin hasi zen lanean, 1968an, lantegi hartan lan egin ahal izateko derrigorrezkoa zelakoz 18 urteak beteta edukitzea.
|
|
|
Txekhoven aitak, jatorriz jopuen seme izanik, bere buruaren eta familia osoaren askatasuna erostea lortu zuen, garaiko 3.000 errubloren truke. Gizon zorrotz eta fededun honek janari denda bat ireki zuen, eta seme alabak txiki txikitatik jarri zituen
|
bertan
lanean. Txekhovi oso goiz egokitu zitzaion familia mantentzeko erantzukizuna bere gain hartzea, sei anai arrebetatik hirugarrena izan arren.
|
|
|
Ez zen garai bereziki argitsua: sei hilabeteko ordezkapen bat baino ez zen hura, hamaikagarren kontratu laburra kazetaritza, komunikazio digital eta azkar zahartzen ari zen telebistaren munduan, eta, okerragoa zena, bikiez haurdun zegoela jakin zuen
|
bertan
lanean hasi eta egun gutxitara. Ozta ozta amaitu zuen ordezkapena bikiak heldu bitartean.
|
|
|
Kameralari gaztearenari esker dago Edu hemen, hark baitio gaztigatu, oraindik unibertsitatean dabilkion lagun batek ekitaldiaren berri emanda. Ez zion esan
|
bertan
lanean ibiliko zirenik.
|
|
2023
|
|
|
Eta hantxe zegoen, zakuto eta guzti, ia dirurik gabe. Ez bat eta ez bi, itsasontzi batean sartzea erabaki zuen,
|
bertan
lan egingo zuela eta ea hartuko zuten eurekin. Hala kontatzen du behintzat; aleman zipitzik jakin gabe nola hala ulertu zela barkukoekin eta eurekin eraman zutela.
|
|
|
Anfitrioi sentitzea gustatzen zaio eta bilerak sukaldean egitea. Gustuko du sukaldeko mahai gainera ateratzea paperak, ordenagailua eta koadernoa, eta folioak koipe tantaz zikintzea; berak dioen bezala, sinbolikoa da
|
bertan
lan egitea, garai ezberdinetan emakume askorentzat bizitzaren erdigune izan den eszenatoki berean.
|
|
|
Ebaluazioaren kultura geure egin dugu. Eta horren guztiaren oinarrian, sistemak berak eta
|
bertan
lan egiten duten profesionalak beste logika batean pentsatzen jarriko dituen eskuduntza banaketa bat egon da. Oinarrizko arreta beste modu batean pentsatu eta eskainiko duena.
|