|
2007
|
|
|
Lehendik EAEko euskaltegi batean inoiz ibili gabeko 11.652 ikasle azaltzen zaizkigu 2005 ikasturtean, horietatik 9.761 Euskal Herrian
|
bertan
jaioak direlarik. 2.000 inguru dira, beraz, Euskal Herritik at jaiotakoak.
|
|
|
Lehendik EAEko euskaltegi batean inoiz ibili gabeko 11.652 ikasle azaltzen zaizkigu 2005 ikasturtean, horietatik 9.761 Euskal Herrian
|
bertan
jaioak direlarik. 2.000 inguru dira, beraz, Euskal Herritik at jaiotakoak.
|
|
2010
|
|
|
...idun dena, laurden bat pasa baino ez da. elebidunen artean berriz, gehiengoa da gaztelania euskara baino hobeto dakiena. ikerketa berdinean esaten da, euskararen gaitasuna esplikatzerakoan adierazgarriena den aldagaia, nortasun etno kulturala dela, hau da, espainiako/ euskal herriko identifikazioa, udalerrien tamaina —hiriak eta herri txikiagoak— eta jatorrirekin batera —bi gurasoak
|
bertan
jaioak ala kanpokoak izan— gure gizarte honek bizi duen hizkuntza auzia edo gatazka, kultur eta identitate ezberdinen arteko gatazka dela ikusten da, non herri izaera ezberdinekiko identifikazioa eta jatorri, jaioterri ezberdintasunek zer ikusi nabarmena baitute hizkuntza gaitasun ezberdinekin. bereziki jatorrizkoa den hizkuntzarekiko, euskararekiko, batzuek eta besteek duten harremana da ez...
|
|
2011
|
|
|
Ikus, horretaz informazio hurbilagoa nahi lukeenak, haas en 2002ko artikuluan Suitza alemaneko eta oro har Alemaniako eta Austriako herri hizkeren bilakaera historikoaz argi azaltzen dena. une eta leku bateko garapen historikoari dagokion bereizketa da hori, gehienera ere, ez betikoa eta nonahikoa. Andaluziako esparru handietan herritar guztiek egingo zuten etxetik andaluzieraz, etxetik gaztelaniaz egiten zutenak etorri edota, haien ondorengoak,
|
bertan
jaiotzen hasi arte58 Berna inguruko suitzar alemanak bezain diglosia betean bizi izan dira nire ustez, XIX. mendera arte, soldadu bat ikusi eta solaskideari" mira, kixo: un zordao!" moduan mintzo izan diren andaluziarrak.
|
|
2012
|
|
|
" Gaur egun, Euskal Herriko biztanleria guztiaren %20 inguru Espainiako eta Frantziako estatuetan jaiotako immigranteak dira, eta horiek immigrante guztien %80 baino gehiago dira...". 5 euskaratik urrun bizi den oro izan daiteke Auzokide,
|
bertan
jaioak, espainiar zein frantziar estatuetatik etorritakoak, europatik etorritakoak, nahiz munduko beste herrialdeetatik etorritakoak. Migratzeko arrazoiak anitzak izan daitezkeen moduan, lege marko eta baliabide aldetik ere aniztasuna dago.
|
|
|
Euskararen kasua EAEn oso ondo ezagutzen duten bertako bi soziolinguista elkarrizketatu ditugu, bata euskalduna eta bestea erdalduna, bakoitza lurralde historiko batekoa, biak akademikoak eta ikerketa ibilbide zabalekoak. Eta bestetik,
|
bertan
jaioa eta bizitakoa izanik, euskararen kasua ondo ezagutzen duen baina, Iñigo Fernández Ostolaza – Hizkuntza gutxituen eraginkortasuna pertsuasio prozesuetan. Euskararen kasua EAEn batez ere, hizkuntza gutxituetan eta psikolinguistikan aditua den profesional valentziar bat ere elkarrizketatu dugu multzoa aberasteko.
|
|
2015
|
|
|
Arandak (1998) egindako lan batek hurbil gaitzake bilakaera hori hobeto ezagutzera, ordutik hamasei urte igaro badira ere. Esaterako, EAEn bizi diren bikoteen% 43
|
bertan
jaiotako gizon eta emakumeek (bikote homosexualak ez ziren aintzat hartu ikerketa honetan) osatzen dituzte;% 25 hemengo batek eta" kanpoko" batek; eta hemen jaiotakoak ez direnengatik osatutako bikoteak, berriz,% 32 dira.
|
|
2016
|
|
|
• Ia bost aldiz hazi da Gipuzkoatik kanpo jaiotakoen kopurua joandako 30 urtean, baina oraindik ere oso nagusi dira Gipuzkoan jaiotakoak (%91) —pentsatzekoa da gehienak Aian
|
bertan
jaiotakoak izango direla.
|
|
|
Ez askoz gehiago, ordea. Ez dut uste alderdi honetan foku handiegirik jarri behar dudanik, Aian
|
bertan
jaio ala Aiatik kanpo jaio, inkestan beJose Anjel Aldai – Hizkuntzen ahozko erabilera Aiako kalean eta leku publikoetan hatutakoak aiarrak direlako15 eta horiek osatzen dutena delako Aiako erkidegoa.
|
|
|
Herritar gehienak" euskaldun zahar" dira hortaz, normalean," euskaldun zahar" 182 eta" euskaldun garbi" 183 f) Trasbase demografiko (konparatiboki) murritzeko lekuak dira arnasguneak:
|
bertan
jaiotako gehienak184 bertan edo inguruan (maiz asko bera bezalako arnasgunean) bizi izaten dira; bertan bizi diren heldu gehienak bertan (edo inguruko arnasguneren batean) jaioak dira. g) Ezkontidea edo bizilaguna ere euskalduna da normalean, eta euskal familia eratzen dute (normalean udalerri berean, ezkontidearenean edo inguruan).
|
|
|
joskera ahalmenez lehen baino motzagoak dira; doinuera ebakeraz gurasoak baino erdal airekoago; ohiko hitz altxor arruntean murriztapen tasa handia ageri dute batetik, eta interferentziazko edo mailegu berrizko inpaktu sakonagoa bestetik. f) Trasbase demografiko (konparatiboki) handiko leku bihurtzen ari dira arnasguneak: bertan bizi diren helduetan gero eta gutxiago dira bertan (edo inguruko arnasguneren batean) jaioak;
|
bertan
jaiotako gazte asko arnasgunetik kanpora doa (hasieran ikastera, gero lanlekua eta bizigune ezartzera) g) Ezkontidea edo bizilaguna erdal elebiduna da gero eta maizago (zenbaitetan erdaldun elebakarra). Euskararen belaunez belauneko jarraipena ez dago etxe giroan, hori dela medio, lehen bezain bermaturik. h) Herritik kanpora (gero era herritik urrunago, normalean arnasgune esparrutik kanpora) egiten dute guraso berriek lan.
|
|
|
a) aspaldidanik erdaraz bizi diren herritarrak: bai
|
bertan
jaioak eta bai (BZ 6d) edo (BZ 6e) giroan jaio, han hazi eta, ezkondutakoan edo, herri honetara etorriak; b) azken orduko euskal/ erdal bikote gazteak bietariko bat erdaldun edo erdal elebidun izanik, eta c) erdal etorkinak (azken aldikoak eta, zenbaitetan, aspaldikoak).
|
|
2018
|
|
|
Galdetegiko laginera jotzen badugu, bermeotarren %76, 3k erantzun du herrian
|
bertan
jaioak direla, eta %12k Bilbon sortu zirela; gero, neurri txikiagoan Gernika, Barakaldo, Irun, Mundaka, Ondarroa eta Mutriku aipatu dituzte. Ondarroarren kasuan, %82, 7k erantzun du herrian jaiotakoa dela, eta beste batzuek Durangon, Bermeon, Mutrikun, Donostian, Azkoitian edo Usurbilen.
|
|
2019
|
|
|
Bertako gazteak samaldan kanpora badoaz bizi izatera, kopuruz eta belaunez belauneko jarraipen aukeraz gogor ahulduko da herria. hori da arnasguneen hirugarren erronka demolinguistikoa:
|
bertan
jaiotako (edo umetan bertara etorritako) gehienek bikote euskalduna egin, bertan bizi izaten gelditu eta familia bertan sortzea, bertako herri giroan errotuz eta belaunez belauneko jarraipen katea osatuz.
|
|
|
4 transbase demografikoa murritza da/ zen herrian edo eskualdean:
|
bertan
jaiotako gehienak bertan edo inguruan bizi izaten dira/ ziren; bertako heldu gehienak, berriz, bertan (edo inguruko arnasguneren batean) jaioak.
|
|
2022
|
|
|
batetik, atzerriko migrazioa, urtez urte presentzia areagotu duena, betiere Euskal Herriko datu orokorretatik behera; bestetik, 2012 aldera arte, Euskal Herriko beste herri batzuetako migrazioa, batez ere arnasguneetan sumatu dena. Horrek ekarri du udalerri euskaldunetan gero eta txikiagoa izatea herrian
|
bertan
jaiotakoen ehunekoa, nahiz eta migratzaileen seme alabak herrian jaio diren kasu askotan; arnasguneetan izan da aldaketa handiena, herrian jaiotakoak% 59tik% 50era jaitsita.
|
|
|
• Kasurik onenean, gure hezkuntza sistematik immigrazioaren% 13 baino ez da igaroko; bertako hezkuntza sisteman osoa pasako dute, soilik
|
bertan
jaiotzen direnak.
|