|
2003
|
|
|
Gerra hasieran, atxilotu eta hurrengo goizaldean
|
bertan
fusilatzen zuten jendea. 1937tik aurrera, ordea, hilketa egin aurretik epaiketaren itxurako zerbait egitea erabaki zuten borreroek.
|
|
2004
|
|
|
Militarrek, falangistek, karlistek eta goardia zibilek ondorengo egunetan burutu zituzten hilketei gehitu behar zaizkie, 1938ko irailaren 8an, epaitu ondoren, Iruñean
|
bertan
fusilatu zituzten 14 iheslari. Lehen aipatu dugun Leopoldo Picorekin batera ekimen hori prestatzen eta aurrera eramaten nabarmendu zirelako Bautista Alvarezek, Gerardo eta Teodoro Aguado anaiek, Daniel Elorzak, Calixto Carbonerok, Baltasar Rabanillok, Ricardo Fernandezek, Rafael Perezek, Antonio Escuderok, Miguel Nietok, Antonio Casasek, Francisco Hervasek eta Primitivo Frechillak pairatu zuten itzulirik gabeko zigorrik latzena, heriotza, alegia.
|
|
|
—Genovevaren gizona eta bere bi lagunak. Hementxe
|
bertan
fusilatuak —esan zuen La Vachek kanposantuaren ertz batean etzanez. Ilargiaren argiak nahastu egiten zituen koloreak:
|
|
2005
|
|
|
Laurogeita sei urteko den arren, Nemesio Arozena dugu garai gogor haietakoak zehatzen kontatzen dituena, gerraondoan ere Francoren aurkako sasiko borrokan elikatu duen memoria zintzoan. Hogeita hamazazpiko otsailean hartu zuten tropa nazionalek preso bere konpainia erdiarekin, eta ez omen zuten
|
bertan
fusilatu besoak behar zituztelako lezoiak egiteko. Posizio gerra izan baitzen Teruelgo bataila, langile batailoietan antolatu zituzten mendi zakar haietan lubakiak egiteko, horrek salbatu omen zuen.
|
|
2006
|
|
|
Frankismo garaian lore sortak jartzen zituzten leku hartan ezkutuan, baina 1977an kripta bat eraiki zuten eta gaur egun fusilaturiko askoren hilarriak ikus daitezke bertan. Jose Luis Gonzalezek askotan bisitatu zuen toki hura gazte garaitan, bere amona Nieves Ochoa
|
bertan
fusilatu zutela uste izan baitute beti. Nieves Ochoa Vianakoa zen izatez, baina Donostiako Egia auzoan bizi zen.
|
|
2007
|
|
|
zituzten elgoibartarrak edo Elgoibarren
|
bertan
fusilatu zituzten kanpotarren
|
|
2008
|
|
|
–Ez haut
|
bertan
fusilatzen, faxistak daudelako horretarako!
|
|
2009
|
|
|
Milizianoen eta gudarien kasuan, politika desberdinak erabili zituztenmatxinoek garaiaren arabera. Hasieran, harrapatutako boluntario errepublikazaleaktokian
|
bertan
fusilatu zituzten, Gipuzkoako frontean bereziki. Handik gutxira, aldatu egin zen politika hori eta, nahiz eta behin baino gehiagotan gertatu horrelako ekintzak, gerrako presoek beste trataera bat izan zuten.
|
|
2010
|
|
|
Lehengo garaian, frankistek Altza udalerria Donostiako udalerrian txertatu baino lehen, etxetxo batzuk besterik ez bazeuden ere, oso ezaguna zen tiro zelaiari esker. Gero, Francoren armadak Donostia eta Altza hartu ondoren, terrorearen sinbolo bihurtu zen tiro zelai hori, presoak horra eramaten baitzituzten,
|
bertan
fusilatzeko. Lekuko zaharrek ziotenez, beldurgarria izaten zen bertatik ailegatzen zen entzunkizuna.
|
|
|
Komando buruak Nikolairi paparretik ostera heldu, eta sutan esan zion: . Hago isilik, oraintxe
|
bertan
fusilatzea nahi ez baduk!?. Eta, berriro askatzen zuela, ezker eskua ukabil bihurturik, gehitu zuen:
|
|
|
Baina, Berniard eta Lauaxeta atxilotu egin zituzten hiri bonbardatuan. Han
|
bertan
fusilatuko zituztela zirudien arren, frantsesak bizia salbatu zuen txiripaz eta azken unean Frecce Neri tropekin joandako hiru kazetari italiar agertu zirelako. Gasteiza eraman zuten.
|
|
|
Komando buruak Nikolairi paparretik ostera heldu, eta sutan esan zion: " Hago isilik, oraintxe
|
bertan
fusilatzea nahi ez baduk!". Eta, berriro askatzen zuela, ezker eskua ukabil bihurturik, gehitu zuen:
|
|
|
oihukatzeko agindu zieten fraide presoei. Bibok ahapeka esan omen zituzten, baina biraorik oihukatzea ametitu ez zutenez, 674 hantxe
|
bertan
fusilatu zuten Jose Azurmendi, irailaren 21 eguerdian. jViva Cristo Rey! egin omen zuen orduan.
|
|
2011
|
|
|
Hoyo de Manzanaresen geunden, Madrilen. Horma hartan
|
bertan
fusilatu zituzten zortzi bederatzi urte lehenago, 1975eko irailaren 27an, FRAPeko hiru kide haiek. Jakinean, eta berriz ere toki berean tiro egiteak sortu zidan egunsentiko hotzak sortu ez zidan hotzikara.
|
|
2012
|
|
|
Dudarik ez. Abisu eman zioten, frankistek harrapatuz gero,
|
bertan
fusilatuko zutela. Faxistei ez zitzaien komeni munduak jakitea Alemaniaren eta Italiaren neutraltasuna ustezkoa baino ez zela.
|
|
|
Berako hilerriaAbenduaren 6an Nafarroako Bera herriko hilerrian egindako omenaldiak gogora ekarri zituen
|
bertan
fusilatu eta lurperatutakoak. Ehundik gora gorpu dira hilerriko paretaren ondoan lurperatutakoak.
|
|
|
—Ez badidak hitz ematen nagusitzat hartzen nauala, oraintxe
|
bertan
fusilatuko haut!
|
|
2013
|
|
|
Iluntze batean zaindari batek Nikolai II.a tsarrari Moskura eraman behar zituztela esan zion eta, bidean arazoak ez izatearren, argazki batzuk egin behar zitzaizkiela; beraz, etxeko sotora jaitsi behar zutela guztiek. Hantxe
|
bertan
fusilatu zituzten Nikolai II.a tsarra, Alexandra tsarina, Olga, Tatiana, Maria, Anastasia printzesak eta Alexis zarevitx txikia.
|
|
|
Hainbertze urtez sufrimenduan eta isilpean gorde behar izan dute Espainiako Gerrako biktimek. Orain, Espainiako Gerra hasi zenetik 77 urte geroago, Berako Udalak gogora ekarri ditu
|
bertan
fusilatutako eta desagertutako gizonak. Bera izan zen Nafarroa guztian fusilamendu gehien egin zen herria.
|
|
2014
|
|
|
Bi aldiz deklaratu du Merinok epaile aurrean: armarik eskura ez zutela dio, eta lehenengo tiro zaparradaren ondoren harkaitz gainera igoarazi zituztela Aizpuru, Delas eta bera, eta
|
bertan
fusilatu zituztela bi kideak. Behin seinaleak egin ondoren, eraman egin zuten Jimeno, eta ezer askorik ez zuela ikusi dio, baina bai entzun.
|
|
|
—Nik ez dut konplizea aurkitu beharrik. Nik konplizeak pauso oker bat ematea besterik ez dut behar, jo eta
|
bertan
fusilatzeko.
|
|
2015
|
|
|
—Bizirik atera ziren ikuskapena egitera joan zen mediku bati esker. Giza azpiko egoera hura ikusita, presoen aitzinean esan zien jagoleei hura krudelkeria hutsa zela, berehala zulo hartatik ateratzen ez bazituzten hobe zutela atxilotuak
|
bertan
fusilatzea. Ondorioz, askoz aireztatuagoa zen hirugarren galeriara eraman zituzten.
|
|
|
—Zori ona izan genuen, harrapatu gintuzten gehienak deialdiko soldadu arruntak ziren eta taldearen ofizialak ez zuen eskuak odolez zikindu nahi izan. Beste iheslari batzuk ehizatzeko agertu zen jendeak, ordea, atxilotu eta
|
bertan
fusilatzen zituen presoak. Jende haren artean baziren eskualdea ezagutzen zuten nafar ehiztariak.
|
|
|
Hartara, hantxe
|
bertan
fusilatu genituen.
|
|
2016
|
|
|
– Tiroa jotzen duen aurrenekoa
|
bertan
fusilatuko diat!
|
|
2017
|
|
|
Hainbat gudarirekin batera atxilotu zuten han. 1937ko uztailaren 5ean, epaiketa sumarisimoa egin ondoren, faxistek tiroz hil zuten Santa Isabel hilerriko iparraldeko horman; Lauaxeta ere
|
bertan
fusilatu zuten.
|
|
|
Bonba batek zauritu ondoren, bizirik atxilotu zuten azkenik. Gizateriaren kontrako krimenak leporatuta, Srebrenicara eraman eta
|
bertan
afusilatu zuten.
|
|
2018
|
|
|
–Arraioa Carmen hori! EIk zer ikusten ari garen jakiten badu, oraintxe
|
bertan
fusilatuko gaitu. Suizida hutsa da!
|
|
2019
|
|
|
Zer gertatuko litzateke faxisten patruila batekin topo egingo balu? Ziur asko
|
bertan
fusilatuko lukete, espetxealdirik gabe, epaiketarik gabe. Jo eta bertan akabatu, kito!
|
|
2020
|
|
|
Urbina traidore bat da, maskara kendu du, eta beti da hobe traidore bat bere kastako azeriekin egotea eta ez zeure etxeko oilategian artoa jaten. Eta egunen batean harrapatuko bagenu, eta harrapatuko dugu, zin egiten dizut maite dugun guztiaren gainean, egun hartan
|
bertan
fusilatuko dugu. Baina egiteko hori ez da zurea.
|
|
|
Arropa eskuan hartuta joan da. Bulegotik irten eta doktoreari garrasi egin dio, sartzeko eta laguntzeko urdanga hari janzten, bera herrira doala Guardia Zibilaren bila; errezatzeko nahi duena eta agur esateko elkarri, gaur
|
bertan
fusilatuko duela, eta hobe duela ihes egiten ez saia  tzea: hemen soldadu armatu bat zagok, badakik, harekin hitz egingo diat, ni banoak Guardia Zibilaren bila, hi legez eta behar den bezala fusilatu nahi haut eta; sasipoeta putakume hori neure eskuekin txikituko diat ilundu baino lehen, eta beste honi, berriz...
|
|
2021
|
|
|
Berehala, hantxe dituzte alemanak, eta badakite, François Lasserre makiak kontaturik, nolakoak litezkeen alemanen manerak. Alemanak altsaziar bat dute interprete, eta errabiaturik ari da, mehatxuka, etxaldeari su emango diotela, heiagoraka,
|
bertan
fusilatuko dituztela denak, etxeko semeak non diren jakin nahi dutela kostarik kosta. Alemanek hormaren kontra bultzatu dituzte Larlus senar emazteak eta alaba Aimée.
|
|
|
Han, urriaren 24 eta 25a bitarteko gauean iratzartu egin zituzten, aske zirela esateko. Ilunetan, Oiartzungo kanposantu aldera eroan zituzten, eta
|
bertan
fusilatu, paretaren kontra.
|
|
2022
|
|
|
Hilaren 18ko ekitaldian bertan “oroigarri bat jarriko dugu”, iragarri dute. Lekukotzei esker hain zuzen,
|
bertan
fusilatutakoen artean Igara bizilekua zuen Jose Heredero Pinela usurbildarra eta Juan Antonio Irulegi andoaindarra zeudela berresten duten “zantzu asko ditugu”. Horregatik eremu horretan oroigarria kokatu nahi dute, Pinelari, Irulegiri eta “zorigaitzeko hilobi horretan egon daitezkeen beste herritar guztiei aitortza egiteaz gain, urteetan ezkutuan egondako bidegabekeria nolabait ikusgarri egiteko”.Usurbil 1936 elkartetik irailaren 18ko ekitaldian oroituko dituzten bi fusilatuei buruzko zehaztasunak eskaini dizkigute.
|
|
2023
|
|
|
Lehenago aipatutako Minaren lagunez gain, hauek ere baziren espedizioan bat egin zutenak: ...idatzi zuen; Infante kubatarrak" Dibisioaren buletina" idazten zuen; Von Ruuth kondeak adore handiz itsasoratu zen Soton lehorreratu arte, orduan ihes egin zuen koldar; Metternich austriarrak Arredondoren lehenengo kanoikadak entzundakoan harengana bildu zen; Novoak adore handiz defendatu zuen Los Remedios gotorlekua Mina hil ondoren, harik eta irtenaldi batean errealistek harrapatu eta
|
bertan
fusilatu zuten arte; Arago katalana E1 Sombreroko setiotik bizirik irtetea lortu zuenetako bat izan zen, gerora insurgenteen buru bilakatu zen; Young koronel iparramerikarra gaztelaniaz ez zekiten atzerritarren" Ohorezko Guardiako" buru izan zen, eta El Sombreroko defentsan kanoi bala batek burua erauzi zion; Bradburn koronelak Young ordezkatu zuen El Sombreroko agintaritzan eta zorte h... Xabier Mina hil ondoren, Bradburnek borrokan jarraitu zuen, Mexikok independentzia lortu arte Vicente Guerrero erreboltariarekin bat eginez.
|