|
2001
|
|
|
gure ibaietako ubide eta ibaiertzen degradazio eta desnaturalizazio handiek errekuperatutako bizitza mantentzea ikaragarri zailtzen dute. Orain arte, ibaien bizitza errekuperatzera zuzendutako politikek, soilik ur kutsaduraren arazoa konpontzea izan dute helburu, baina ibaiertzak leheneratu eta
|
bertako
basoak errekuperatzen ez diren bitartean nekez lortuko dugu bizitza luzaroan irautea.
|
|
|
Izan ere, itzuleran, baskoien gaiztakeria etatraizioa nozitu zituen. Lekuaren estutasunagatik armada ilara luzeetan zebilelarik, baskoiek mendi tontorrean segada bat prestatu zioten,
|
bertako
baso itxiak eta ugariakzirela medio, tokia ezin aproposagoa baitzen segadak prestatzeko. Baskoiek, bideraazkar eta lasterka jaitsita, fardeleria zeraman erretagoardia eta armadaren zatihandienaren atzeraegitea babesten zuten gerrariak erasotu zituzten, eta, borrokanhasita, guzti guztiak akabatu.
|
|
2004
|
|
|
Greenpeace talde ekologistak soja multinazional transgenikoen Argentinako basoberritze bereizi gabearen aurkako kanpaina jarri du abian, eta Gobernua
|
bertako
basoak “saltzen” ari da. Salta probintziako Pizarro erreserba naturalean, Buenos Airesetik 1.550 kilometrora, jartzen du arreta ingurumen erakundeak.
|
|
2005
|
|
|
Cuento vasco de Navidad narrazioak basajaunak gure artean bizi ziren garaira garamatza. Gure arbasoak euskal lurretara etorri aurretik jada hemen ziren beraiek, askoz denbora gehiago zeramatelako
|
bertako
basoetan bizitzen. Mesfidantzaz begiratu zieten etorri berriei, eta gauza bera gertatu zen haiekiko gure arbasoen partetik.
|
|
2008
|
|
|
Euskal Herrian hainbat elkartek osatzen dute mugimendu ekologista, eta horietako bat da Basauriko (Bizkaia) Sagarrak. Orain dela 25 urte sortu zen, Bizkaiko ondare naturala berreskuratzeko asmoz, eta
|
bertako
basoa lehengoratzea eta degradaturiko lursailak onera ekartzea dituzte helburuak. Basaurin aritzen dira batez ere, baina inguruko herrietara zabaltzea lortu dute, boluntarioen sareari esker ekimenak antolatzen hasi dira, adibidez, Galdakaon, Arrigorriagan eta Etxebarrin.
|
|
2009
|
|
|
Gaur egun, oso estaldura txikia dute baso naturalek lursail publikoetan. Hala ere, lursail publikoetan gero eta
|
bertako
baso gehiago sartuko direlakoan dago Azkarate. Gipuzkoaren% 20 publikoa da, eta egoera horretara eraman nahi dugu.
|
|
|
Eta, bide batez, Urdaibai fundazioaren jardueraren berri eman ahal izan dute zikoinen proiektuaren bitartez. Batetik, inguruko komunikabideek askoz interes handiagoa agertu dute proiektu horrekiko, berez, ekologiaren ikuspuntutik garrantzi handiagoa duten beste batzuekiko baino; adibidez,
|
bertako
basoa leheneratzeko eta babesteko proiektuekiko baino.
|
|
|
laborariek arazo bat zeukaten. Yunnanen,
|
bertako
baso
|
|
2012
|
|
|
Aldiz, basoa zabaldu egin da, eta horrek eragina eduki du basoko espezieetan. Dena den, kontuan hartu behar da
|
bertako
basoa oso motel ari dela hedatzen, eta gehiena landaketak direla.
|
|
2013
|
|
|
–Zein da
|
bertako
basorik handiena, andereño?
|
|
2014
|
|
|
Baina arrazoi nagusia ez da aipatutako bat bera ere. Izan ere, azken urteotan jendartean zabaltzen ari diren biodibertsitatearen aldeko joerek, garapen jasangarri eta iraunkor baten alde lan egiteko nahiak, bertakoa, gurea dena bultzatzeko gogoeta eta ahaleginek, eta
|
bertako
basoak, jatorrizko espezieekin berreskuratzeak hartu duen garrantziak, aldaketa bat dakar gure basoen egitura eta kudeaketara.
|
|
|
Domekan aldiz, mendi bizikleta irteera egingo dute. Trekutz Irimo aldera abiatuko dira
|
bertako
baso eta naturaz gozatzera. Herritar guztiei irekita dago, hortaz, interesa eta zaletasuna duten guztiak gonbidatuta daude. Hitzordua igandero bezala, 9:00etan Palmeran izango da.
|
|
2015
|
|
|
GSBko atributu nagusiak identifikatu egin ziren(
|
bertako
basoa, mahastiak, baso landaketak, biodibertsitatea, aisialdia) eta «kostu» atributuarekin batera, horien mailak ere definitu. Bestetik, populazioaren lagin esanguratsu bati inkesta pasatu zitzaion (400 pertsona EAErako), zeinei atributu multzoen aukeren artean egokiena hautatzea eskatzen zitzaien.
|
|
|
Horrela, atributuen gehikuntzaren arabera horietariko bakoitzarekiko EAEko pertsona bakoitzak duen OBa balioztatu zen:
|
bertako
basoa, 2,55 euro; biodibertsitatea, 1,39 euro; aisialdia, 1,98 euro; mahastiak, 0,50 euro; baso landaketak, 0,66 euro.
|
|
|
Lur erabileren aldaketak aurreikusten dituzten lau agertoki eraiki ziren GIS teknikaren bidez: batetik, mahastien indartzea adierazten zuen agertoki bat, eta bestetik, ekologia balioen indartze maila hazkorra adierazten zuten beste hiru agertoki; zenbat eta
|
bertako
baso gehiago izan agertokiz agertoki (baso landaketen kontura batik bat hazten dena), orduan eta ekologia balio handiagoak. Horrela, kontuan hartuta pertsonako OBa eta agertoki bakoitzeko lur erabilera aldaketaren hasierako egoerarekiko, agertoki bakoitzaren onura soziala balioztatu zen moneta terminotan (ikus 3.7 taula).
|
|
|
Horrela, kontuan hartuta pertsonako OBa eta agertoki bakoitzeko lur erabilera aldaketaren hasierako egoerarekiko, agertoki bakoitzaren onura soziala balioztatu zen moneta terminotan (ikus 3.7 taula). Zentzuzkoa denez, ekologia balioen indartze maximoko agertokiak zifra garaiena lortuko du (264,93 milioi euro EAE osorako), izan ere,
|
bertako
basoak (non artelatza dagoen) bereganatzen du azalera handiena agertoki horretan.
|
|
2016
|
|
|
Biodibertsitateari buruzko informazioa aurki daiteke erakusketan, baita mendigunean egin diren eta egiten ari diren kontserbaziorako lanak ere. Gainera, ikusgai dira
|
bertako
baso eta kobazuloen erreplikak. Udaletxeko teilatua eraberritzeko lanek iraun duten bitartean, instalazioa moldatu eta baliabideak gehitu dizkiote erakusketari.
|
|
|
Azaldu zuenez, “guk beti sinistu dugu ondarea ez dela bitrina batean dagoen gauza bat, baizik eta ondareari bizia eman behar zaiola.” Aurkezpenean bildutakoek horretan bat egiten zutela nabarmendu zuen. “Adibidez, Sakanan sekulako harrotasuna dago, eta nabaritzen da, herrien identitatea eta mantendu nahi dela; bai bertako produktuak ekoiztu, bai
|
bertako
basoak zaindu.” Gurdi-Bidea horretarako “oso lanabes inportantea” izan zitekeela gaineratu zuen. Leozek esan zuenez, ekimenarekin “giza harremanak sendotzeko” asmoa zutela.
|
|
2017
|
|
|
Erreportajean aipatutako parke guztiek dituzte interpretazio zentroak. Bisitariari harrera egiteaz gain, parkeko eta
|
bertako
basoetako informazioa emanen diote bertan: fauna eta flora, geologia, historia, antolatutako jarduerak...
|
|
|
Bizkaiko ekologistek kopuru hauek aldatu nahi dituzte. Lur publikoetan (%27 soilik)
|
bertako
basoa berreskuratuz bertako baso azalerak %41 lortu arte eta landaketa aloktonoa %59ra jaitsi.
|
|
|
Bizkaiko ekologistek kopuru hauek aldatu nahi dituzte. Lur publikoetan (%27 soilik) bertako basoa berreskuratuz
|
bertako
baso azalerak %41 lortu arte eta landaketa aloktonoa %59ra jaitsi.
|
|
|
3 Agertokia: Nekazaritza berriaren eta
|
bertako
basoaren sustatzea.
|
|
|
Alternatiba: Nekazaritza berriaren sustatze aktiboa eta
|
bertako
basoa Arnoko KBEn
|
|
|
Alternatiba: Nekazaritza berriaren sustatze aktiboa eta
|
bertako
basoaren sustatzea Arnoko KBEn eta kanpoan.
|
|
|
Nek. sustatze aktiboa eta
|
bertako
basoa Arnoko KBEn
|
|
|
Nek. sustatze aktiboa eta
|
bertako
basoa Arnoko KBEn eta kanpoan
|
|
|
Mutrikuko landa eremurako, 2.b. alternatiba,, nekazaritza eredu berrien sustatze trinkoa, eta 3.b. alternatiba, nekazaritza sustatze aktiboa eta
|
bertako
basoa Arnoko KBEn eta kanpoan, izan dira alternatiba egokienak. Bigarren mailan 2.a. alternatiba, nekazaritzaren sustatze aktiboa, eta 3.a. alternatiba, nekazaritza sustatze aktiboa eta bertako basoa Arnoko KBEn azaltzen dira.
|
|
|
Mutrikuko landa eremurako, 2.b. alternatiba,, nekazaritza eredu berrien sustatze trinkoa, eta 3.b. alternatiba, nekazaritza sustatze aktiboa eta bertako basoa Arnoko KBEn eta kanpoan, izan dira alternatiba egokienak. Bigarren mailan 2.a. alternatiba, nekazaritzaren sustatze aktiboa, eta 3.a. alternatiba, nekazaritza sustatze aktiboa eta
|
bertako
basoa Arnoko KBEn azaltzen dira. Azkenik, eta desegokiena bezala azaltzen dena 1 alternatiba dugu, gaur egungo dinamiken jarraipenaren aldekoa.
|
|
2018
|
|
|
Esaterako, gure putzuen inguruko baso mota eta zuhaitz landaketek bertako faunaren osasunean eraginik baduten edo ez ikusi nahi izan dute. Baso horien artean daude, hariztia bezalako
|
bertako
basoak, eta landaketen artean, pinuarenak eta azken urteetan gurean asko ugaritu diren eta eztabaida handia sortu duten eukalipto landaketak. Azterketa horiek egiteko, Aranzadikoek espezie bioadierazle bat aukeratu dute.
|
|
|
Aranzadiko lan-taldeak Euskal Herriko eukalipto landaketetan, pinu landaketetan eta hariztietan harturiko uhandre palmatuak aztertuta ondorioztatu ahal izan duenaren arabera,
|
bertako
basoetako banakoek ezaugarri sexualak hanketako palmaturak, gandor kaudala eta buztaneko harizpia luketen tamainakoak dituzte. Eukalipto landaketetan, ordea, arrek palmatura, gandorra eta harizpia txikituak dituzte.
|
|
|
Egoera hau izanik,
|
bertako
basoa leheneratzeko beharrizan larria azpimarratu du Kolore Guztietako Basoak plataformak, eta horretarako neurriak hartzerakoan," ausardia administrazioak izan behar duela" dio Villasantek. Proposamena, gehienbat, Bizkaiko Foru Aldundiari eta udalei zuzendurik dago, baso autoktonoak berreskuratzerakoan beraien esku hartzea esanguratsuena delakoan.
|
|
2019
|
|
|
Durango eta Elorrio ere armagintza gune garrantzitsuak izan ziren. Armagintzarako burdina bertako meatzeetatik ateratzen zuten, Muskiztik, Mutiloatik, Arrasatetik, etab. Zura ere
|
bertako
basoetatik. Nafarroak ere arma fabrika garrantzitsuak izan zituen.
|
|
2020
|
|
|
Landaketak egin diren eremuetan, errekatik 100 metroko distantzian
|
bertako
basoa mantentzea edo errestauratzea, bisoiaren eta muturluzearen kudeaketa planek adierazten duten bezala.
|
|
|
Are gehiago, alkateak Baso Biziak elkartearen “aldeko kanpaina” egin zuen, gogora ekarriz, Udalak ere baduela “baso autoktonoen aldeko irizpidea”. Hala, prestutasuna erakutsi zuen Baso Biziak elkartearekin “eskutik joateko”, “landatze lanetan laguntzeko, koordinatzeko…” Halaber, jakinarazi zuen
|
bertako
basoen aldeko elkartea urtarrilaren 13ko Ingurumen eta Landa Garapen Batzordera gonbidatu dutela.
|
|
2021
|
|
|
Hainbat herritako elkarteak batu dira Baso Biziak plataforma berrian. Eukaliptoa espezie inbaditzaileen zerrendan sartzea nahi dute, legez landaketa horiek debekatzeko eta
|
bertako
basoen alde apustu egiteko.
|
|
|
Baso kudeaketa «eskasaren» eredu gisa azaldu du hori:
|
bertako
basoa kentzea landaketa bat egiteko. Landarlan Goierriko ingurumen elkarteko kidea da, eta baita hainbat elkarte batzen dituen Basoak Bizirik plataformako kidea ere.
|
|
|
Horrez gain, oinarrira joango bagina, arazo nagusia da zein basogintza ikuspegi dugun luzera begira, basoa nola ulertzen dugun. Eukaliptoaren edo pinuaren aurrean zerbait landatzea hobea da, baina
|
bertako
basoen eta bertako espezie autoktonoen hedapena bultzatu genuke.
|
|
|
Hemen, lur publikoetan ere pinua landatzen da. Gure ustez, erakunde publiko batek ez luke dirua irabazi behar natur baliabideen bidez, baina uste dugu erakundeetatik bultzatu lituzketela lur publiko eta pribatu horietan
|
bertako
basoa hedatzeko diru laguntzak. Orain arte laguntzak beste norabidean eman dira.
|
|
|
Uste dugu ez dela diputazioen ekimen propioz izan. Gainera, zalantza dugu ea
|
bertako
basoa biziberritzeko apustua egingo duten, edo beste monolaborantza baten landaketaren alde egingo duten.
|
|
|
Lurra ez da berriz sortzen den elementu bat; ehun urtean zentimetro bat sortzen da. Muinean dagoen auzia da
|
bertako
basoak ehun urte behar dituela, eta eukaliptoarekin hamabost urtera etekin ekonomikoa duzula. Irabazi ekonomikoa, batzuentzat.
|
|
|
Udaletan, lur publikoetatik hasi, eta gero lur pribatuetan ere pedagogia falta ikusten dugu. Egun,
|
bertako
basoa bultzatu nahi baduzu, ez duzu diru laguntzarik. Diru laguntza bat jasotzeko, landaketa bat egin behar duzu; ezin diozu bere prozesu naturala egiten utzi.
|
|
|
Diru laguntza bat jasotzeko, landaketa bat egin behar duzu; ezin diozu bere prozesu naturala egiten utzi. Zergatik ez bultzatu beren jabegoetan
|
bertako
baso naturala uzten duten herritarrei diru laguntzak ematea. Horrelakorik ez da gertatzen.
|
|
|
Horrelakorik ez da gertatzen. Eusko Jaurlaritzak baditu programak
|
bertako
basoa biziberritzearen alde, baina ez dira ezagunak.
|
|
|
Baina pausu horretarako dirua behar dugu. Batetik, Herriok udala animatu nahi du bizilagun guztiontzat baso erakargarriagoak bultza ditzan, lurrak erosiz, eta hauetan zein lehendik ditugun herri lur apurretan
|
bertako
basoa landatuz. Bestetik, ordea, uste dugu erakundeei eskatzeaz gain, herritarrok ere badugula zer egina.
|
|
|
Ekimen biek dute helburu bera: herriko mendietan
|
bertako
basoa bultzatzea. Udalaren egitasmoak hartu du lehentasuntzat eta Baso Biziakenak, berriz, herriko beste eremu batzuk.
|
|
|
Testuinguru horretan eta eukaliptoa landatzeak ekar ditzakeen kalteez ohartarazi ostean, eratu zuten iaz herriko naturazale batzuek Soraluzeko Baso Biziak elkartea, aurretik Udalak abiatua zuen Soraluze Baso Bidez egitasmo instituzionalari gizarte ekimenekoa gehituz. Baso Biziak elkarteak herriko hainbat eremutan
|
bertako
basoa lotuko duten korridoreak osatzea eta ekimenak herritarren parte hartze bidez garatzea hartu du lehentasun gisa. Udalak, bere aldetik, Muskiritzun, lurretan, eragitea jarri du lehentasun gisa eta planifikazioan eta finantziazioa bilatzean egingo du ahalegina, parte hartzea modu puntualagoan bideratuz.
|
|
|
Elkarteko ordezkariek elkarteak urtebetean egin duen bidearen berri eman zuten, azpimarratuz, urtebetean elkarteak burutu duen ekintza kopurua, “zeozer egin dugu, ezta? ” adierazi zuen Koldo Azkorbebeitia zuzendaritzako kideak. Izan ere, Baso Biziak elkarteak hamabi hilabetean legalki elkartea sortzeaz gain, Azaliatxo eta Unamuno jabeen eta Lurgaia Fundazioaren arteko hitzarmenak bideratu ditu, basogintzari buruzko hitzaldiak antolatu ditu, Udalari proposatu dio
|
bertako
basoa duten lursailei zergarik ez kobratzea (udalbatzarrean onartuta dago), bi landaketa eta ezkur bilketak burutu ditu eta garrantzitsuena, bazkide kanpaina azkar bat egin ostean, herritarren babes zabala jaso du, bi hiru hilabetean 103 bazkide eginda. Bazkide bakoitzak, urtean 60 euroko ekarpena egiten dio elkarteari eta oraingoz, horixe da elkarteak duen diru iturri nagusi eta finko bakarra.
|
|
|
%27a
|
bertako
basoa
|
|
|
Erosketa horren harira, elkarteko zuzendaritza kideek Baso Biziaken estrategia bergogoratu zuten. “Elkartearen asmoa da
|
bertako
basoz osatutako korridoreak eratzea, basoak lotuz eta horretarako lursail estrategikoak erosiko ditugu Sagar Errekan bezela edota lur jabeekin hitzarmenak sinatu, Azaliatxoko eta Unamuno baserriko jabeekin egin dugun moduan”.
|
|
|
Ikuspegi hau azaleratu duten pertsonek bizi diren tokiarekiko atxikimendu indartsua dute, kultur identitatearekin oso erlazionatuta dagoena; eta basoarekiko balio harreman mota hauek, euskararekin dute zerikusia. Alde batetik, ezin dute bereizi
|
bertako
basoa eta natura, bere kultur identitatetik eta tokian tokiko haien atxikimendutik. Eta euskara bitartekari bat da guzti horretan, euskarak baldintzatzen du tokian tokiko atxikimendua, kultur identitatea eta naturarekiko atxikimendu hori.
|
|
|
Gainera, beste ikerketa batzuen antzera, azterlan horrek erakusten du basoek ur goraldi handiak arintzeko duten potentziala txikia dela (batez ere uholde mehatxua dagoenean), ohiko kale premisek diotenaren kontrara; hala ere, lurzoruaren erabilerak izan dezakeen eragina aldatu egiten da lekuan lekuko eta urtean urteko aldagai klimatikoekin. Prezipitazio kopuru txikiagoetan, basoek eta landaketek larreek baino ahalmen handiagoa dute ur goraldiak arintzeko; baina ahalmen hori murriztu egiten da prezipitazioa handitu ahala, eta prezipitazio altuko urteetan ur goraldien magnitudea murrizteko landaketa exotikoen potentziala txikiagoa da
|
bertako
basoena edo larreena baino.
|
|
|
Bestalde, eta hein handi batean eukaliptoaren hedapenak sortutako alarmarengatik, hainbat udalerri eta eskualdetan
|
bertako
basoak berreskuratzeko lanean ari diren taldeak sortu dira: esate baterako, Soraluzen, Eibarren, Elgoibarren, Orion, Amurrion, Arratian... 10 Harreman oso emankorrak ari dira sortzen horietako askorekin, herritarrengan kontzientzia sortuz eta urtero etorkizuneko basoen hektarea batzuk berreskuratuz.
|
|
|
9 Prentsako albisteak: ugaritu ez da din urtera igo du gipuzkoak baso espezieak mozteko adina www.elcorreo.com/bizkaia/costa/bakio protege montes nt.html www.berria.eus/albisteak/185029/eukaliptoaren landatzeak ondorio larriak sor ditzake ingurumenean.htm rako lanean segitu beharra berretsi du baso biziak plataformak.htm www.berria.eus/paperekoa/1855/008/ 001//
|
bertako
basoen eta espezieen hedapena bultzatu behar da.htm
|
|
2022
|
|
|
Elkarlanean aurrera eramandako ekintzak helburu bikoitza du: batetik, landa eremuan
|
bertako
basoa eta paisaia berreskuratzea eta, bestetik, jendartea ingurumenaren balioez heztea, bereziki umeen eta gaztetxoen parte hartzea sustatuz. Azaldu dutenez, herriko 0,9 hektarea inguru basoberritu eta ehunka zuhaitz landatu dira ekimenari esker.
|
|
|
Zuhaitz landaketa egin dute gaur, osteguna, Munoaundin. Azkoitiko Udalak Munoaundiko herri lurretan
|
bertako
basoa berreskuratzeko proiektua jarri zuen abian iazko urtearen amaieran, eta Urola Bizirik natur taldeak duela hilabete egin bezala, gaur herriko ikastetxeetako kideak joan dira zuhaitzak landatzera.
|
|
|
Kolore Guztietako Basoak ekimenaren proposamena Txorierrira zabaldu nahi du Zizegorrik, helburu hauek dituela:
|
bertako
basoen azalera leheneratzea eta handitzea, ekoizpen dibertsifikazioa eta naturatik hurbil dagoen basogintza sustatzea eta baso laguntzak birbideratzea, jabe pribatuei babesa emateko. “Bertako espezieak bultzatu behar dira.
|
|
|
Elgoibarko Baso Biziak taldea sortu dute hainbat herritarrek,
|
bertako
basoa sustatzeko asmoz()
|
|
|
Herritar ugari gerturatu dira gaur goizean Agirretxeberri baserriko lurretara, eta 330 bat astigar eta haritz landatu dituzte. Ia bi hektareako eremuaren kudeaketa eta zaintza Kukubasoren ardura izango da datozen 25 urteetan, eta elkartearen ardura izango da
|
bertako
basoa garatzen ari dela bermatzea. Familia giroan, goiz pasa ederra egin dute bergararrek bertan.
|
|
|
Zonalderik maldatsuenak
|
bertako
baso iraunkorrerako laga eta beste azalera guztixa bertako espezieen ustiapen ekonomikorako. Zergaitik ez?
|
|
2023
|
|
|
Elosumenditik Hirukurutzeta alderako pagadiak beti izan ditut gustuko, leku lasaiak eta
|
bertako
basoa disfrutatzeko aukera ematen diguten inguruak.
|
|
|
leihatilak, aurreko eta atzeko kristalak, faroak, atzerako ispiluak… baita kristalak garbitzekoak ere. " Uste dugu Errez en kontra propio eginiko ekintza dela hau, inguruan zeuden kotxeek ez baitute inongo kalterik jaso", adierazi dute ohar bidez." Bost urte pasa dira bestelako basogintza eredu baten aldeko bide hau hasi genuenetik, ilusioz,
|
bertako
basoak berreskuratzeko eta berauek modu jasangarrian ustiatzeko helburuari helduz. Ezagutzen gaituenak badaki Errez bezalako proiektu txiki bati kalte handia egin dakiokeela dituen baliabide material apurrak suntsitzeak", gaineratu dute.
|
|
|
Aldi baterako bazen ere betiko maiestatea berreskuratuta. Halakoxea zen basoetako jaunaren boterea; etxetik urrun izanik ere,
|
bertako
basoak pizteko modukoa.
|