2000
|
|
Irakurlegoa zaharkituz doa hamabost urtehauetan gutxienez18 Alabaina, egunkariaren erredakzioak ez du ez artikuluenaurkezpena, ez eta bere edukia aldatu. Sud Ouesten zuzendaritzak bere jarduerakdibertsifikatzeko hautua egin du, elkarte
|
berriak
sortuz nahiz jadanik existitzen direnhedabideen elkarteetako parteak erosi edota berrerosiz. Kudeaketa honek metatze prozesu ugari ekarri ditu.
|
|
Sistemaren egiturari dagokiolarik, legeak atal edo sektore publiko oso batenzehaztapena egin du, sistema horren funtsezko ardatz gisa7 Azken eraldaketarenondoren, sektore hau France Television telebista korporazioak, gaur egun bere baitanFrance2, France3 eta La Cinquieme sozietateak hartzen dituena?, Reseau Outre mer, irrati telebistakoek, Radio France eta Radio France Internationale irratiek eta InstitutNationale de l. Audiovisuel (INA) eta ARTE France aparteko sozietate publikoekosatuko dute8 France Television eta Radio France korporazioak dira sistema publikohonen funtsa9 eta legeak Estatu mailako lurrazaleko zenbait kate hornitu eta gestionatzeko betebeharra ezarri die, betiere zerbitzu publikoaren betekizunen pean10.Legearen azken eraldaketarekin, betekizun horien artean, halaber, programa eskaintzaosatu edo aberastuko luketen zerbitzu eta programa berriak eta horiek ekoitzi etaemateko teknika berriak garatzeko agindua ere ezarri zaie. Alegia, teknologia digitalaerabiliz lurrazalez, kablez zein satelitez emitituko diren kanalak eta zerbitzu elektroniko berriak garatzeko betekizuna ere badu sistema publikoak, ez hortaz, bakarrik, lurrazaleko zerbitzu analogikoak?, eta horretarako filial
|
berriak
sortzeko baimenaeman zaio France Televisioni11 Horretarako, sistema publikoak betiere lehentasunaizango duela zehaztu da, hala behar izanez gero, frekuentzien edo baliabide irrati elektrikoaren esleipenean, modu analogiko zein digitalean. Are gehiago, programaziohorien banaketa zerbitzuaren horniketarako, seinalearen banaketarako, alegia, berariazsortutako elkarte publiko bat osatuko dela xedatu da12.
|
|
Herrienburujabetasunari ez dio lekurik uzten, eta ezin da etorkizun demokratikoagoa iragarri. Aditu kritikoak ezinbestekoak dira analisi mota
|
berriak
sortzeko, teknofanatikoen diskurtsoa gezurtatzeko eta irtenbide teoriko praktikoak asmatzeko.
|
|
teamendu bat egiteko gaibaldin bagara, hau da, euskal gizarteari guk nahi duguna bakoitzaren ongizatea bermatzea dela demostratzeko gai baldin bagara, eta hainbeste eskatu deneskubidea aplikatuta, egoera demokratikoagoa lortzeaz gain, ongizate baldintza hobeak lortzen dituela ikusten baldin badu, euskal gizarteak ez dio ezgaur ez etorkizunean eskubide horri uko egingo. Erakunde
|
berriak
sortzeak lagunduko ote lukeen. Bai, zalantzarik ez.
|
|
sinbolizazio beharraren pean moldaketak egin daitezkeelaerakusten dutelako. Are interesgarriagoak dira, prozedura berdinak beste edozeineraldaketetan erabiltzen ahal direla azaltzen baldin badute adibidez, elementu arrotzakmailegatu eta bertsio
|
berriak
sortzen direnean.
|
|
Proposamen zurrunak egiteari muzin egiten diogu, zeren uste baitugu formatuek gure zerbitzuan egon behar dutela, gure mezuaren alde, helburu eta entzuleriaren soslaiaren alde edozer egin nahi izanda ere. Izaera erabilgarria daukatela-eta, nahastu egin ahal dira eta ekoizkin
|
berriak
sortu, guk horren behar edo premia izanez gero.
|
|
d) Simulazio bidez sortutako hots mugatuak; mikrofonoetatik jasotako hots errealen antza dute eta egiazkoak bailiran igor daitezke. Fonotekak eta audio erregistroak gorabehera, beti izaten da beharrezkoa noizbait hots
|
berriak
sortzea, bai egoerak hala eskatzen duelako, bai denbora eta erritmo zehatzetara egokitzeagatik. Horretarako, espezialista edo adituak behar dira.
|
|
Sarean egoteaz batera, aplikazio
|
berriak
sortu dira irratigintzan. Irratiguneak izaera multimediatikoaz jabetzen dira; irudiak, datutegiak, animazioak, bideoa, testu dinamikoa?
|
|
Hirugarren garaia 1960ko hamarkadaren hasieratik 1977ko informazio liberalizaziora iritsi artekoa da. Periodo honetan irratigintzan ideia
|
berriak
sortu ziren: gero eta pertsonalizatuagoa zen hedabidea dugu irratia, eta informazioaren esparruan kaleko jendearen problematikara hurbiltzeko saioak egin ziren.
|
|
jadanik Cadiz-ko Konstituzioan aurrikusia zena izan zen egitura berri honen aitzindari. Egitura
|
berriak
sortzeko Estatu espainiarrak XIX. mendean aurrera eramandako prozesua zein neurritaraino izan zen garrantzitsua ikusteko, hona hemen Medina-k dioena: –El núcleo del Ministerio de Educación en España lo constituyó la Dirección General de Estudios, prevista en... la Constitución de... 1812, siendo su disposición orgánica y funcional más importante el Reglamento general de Instrucción Pública de... 1821?.
|
2001
|
|
Azken urteotan hizkuntzen irakaskuntzan aldaketa ugari eman dira; besteak beste, edukiak sekuentziatzeko moduak berraztertu dira. Hortik ikasgelako lanaprogramatzeko eredu
|
berriak
sortu dira, betiere behinenik honako irizpideakaintzat hartuta (Ikus Helduen Euskalduntzearen Oinarrizko Kurrikulua, 21 orria):
|
|
Suposatzen nuen, baita ere, etxegehienetan telebista bat baino gehiago edukiko zutela, eta ikasleek nahiko ondo jakingo zutela zein motatako saioak zituzten gustuko eta zein ez, hau da, gai izangozirela telebistaren nolabaiteko erabilera selektiboa edo kritikoa egiteko. Horretazaparte, asko interesatzen zitzaidan bideorik zeukaten jakitea, edukiz gero ariketenprestaketan inplikatu nituelako eta aukera didaktiko
|
berriak
sor zitezkeelako.
|
|
Gainbeheraren garaia izan zen, ordea: urbanizazio handiak desagertu egin ziren, villae ak abandonatuta geratu, etainguruan populamendu
|
berriak
sortu ziren.
|
2002
|
|
Garapenerako eskualde agentziak proiektu berrietan hartzen du parte, arrisku kapitalmodura. Era berean, enpresa
|
berriak
sortu edo daudenak erosi nahi dituzten inbertitzaileen eskariak jasotzen ditu. –Nafarroako Plan Teknologikoa?
|
|
Heziketa: azken hamarkadetan gauzatu den iraultza mikroelektronikoakteknologia
|
berriak
sortu ditu, eta horiek jarduera ekonomikoetan baliatzeko, ezinbestekoa da enpresako hainbat alde birregokitzea,, kapital ukiezina, birbaliotu eta areagotzeko: lanaren antolaketa, motibazioa, komunikazioa, langileen kualifikazio edo gaitasuna eta, oro har, langileen ekimenarekin, sormenarekin eta berrikuntzak egiteko ahalmenarekin loturiko aldagai, ukiezinak?.
|
|
Nafarroako kasuan, 1997an Hitzarmen ekonomikoan aldaketak sartu zituzten, nafarrek eskumen berriak bereganatu baitzituzten (Nekazaritza Ganbarak, Lanbide Heziketa okupazionala, etab.) eta tributu itundu berri batzukonartu ziren; beraz, finantza fluxu
|
berriak
sortu ziren. Hori dela eta, 1998anNafarroak 317,36 milioi euro ordaindu behar izan zizkion AdministrazioZentralari ekarpen likido modura.
|
|
1978ko Espainiako konstituzioan figura horiek onartuak izan ziren, eta berelehenengo xedapen gehigarrian lurralde foralen eskubide historikoak onartutzatagertzen dira. Xedapen hori nahiko anbiguoa bada ere, horretan oinarritu ziren legegileak Araban eta Nafarroan indarrean zeuden Kontzertua eta Hitzarmen ekonomikoa mantentzeko, eta Bizkaiaren eta Gipuzkoaren kasuan berriro martxan jartzeko, Autonomia Estatutuan jasoz eta lege
|
berriak
sortuz.
|
|
3 Irakasle erdaldunen erreziklatzea eta euskaldunen prestaketa antolatzea, beren lana euskaraz burutzeko gai izan daitezen. 4 Irakasle euskaldun
|
berriak
sortzeko beka sistema eratzea. 5 AZPkoen euskalduntzea bideratzea.
|
|
Informazio eta Komunikazioaren Teknologia Berriak eta euskal unibertsitatea, hona hemen etorkizunez beteriko binomioa, fruitu ederrak eman ditzakeena.Informazio eta Komunikazioaren Teknologia Berriak erabiltzean, distantziaren etadenboraren mugak apurtzen dira, eta distantziaren garrantzia txikiagotzen da, ikasgela birtuala toki desberdineko partaidez osatu arren benetako desplazamenduakekiditen direlako, eta ikasteko prozesu gehienak asinkronoak izatean ordutegizorrotzik ez dagoelako. Ikasketa prozesua horrenbeste baldintzatzen duten espazio/ denbora bi faktore horiek gainditzean, aukera
|
berriak
sortzen zaizkio, euskalunibertsitateari?.
|
|
Informazio eta Komunikazioaren Teknologia Berriak eta euskal unibertsitatea, hona hemen etorkizunez beteriko binomioa, fruitu ederrak eman ditzakeena.Informazio eta Komunikazioaren Teknologia Berriak erabiltzean, distantziaren etadenboraren mugak apurtzen dira, eta distantziaren garrantzia txikiagotzen da, ikasgela birtuala toki desberdineko partaidez osatu arren benetako desplazamenduakekiditen direlako, eta ikasteko prozesu gehienak asinkronoak izatean ordutegizorrotzik ez dagoelako. Ikasketa prozesua horrenbeste baldintzatzen duten espazio/ denbora bi faktore horiek gainditzean, aukera
|
berriak
sortzen zaizkio, euskalunibertsitateari?.
|
|
Beraz, nahitaez harreman
|
berriak
sortuko dira ikasleen eta irakasleen artean.Ikasketa prozesua gehiago izango da ezagutzen elkartruke bat, orain artekoezagutzen transferentzia baino. Era berean, ikas eta irakasteko moduen aldaketekeskolaren eta unibertsitatearen aldaketa ekarri dute.
|
|
Sail
|
berriak
sortzea eskatzen du horrek, edo sailak apurtzea, erdibitzea. Banaketek eta dibortzioek aho latza uzten dute, zer egingo diogu ba!
|
|
Gure kezka nagusiaren adibide ezin egokiagoa da plangintza berriak ezartzerazihoazenean idatzitakoa. Hain zuzen, 1997ko azaroaren 12an Unibertsitatekogehigarrian 14 orrian, Euskaldunon Egunkarian. Euskaratu ala Euskal Plan
|
berriak
sortu?, izenburupean idatzitakoa jasoz, hona hemen Josu Amezaga irakasleakemaniko erantzunak zer dioen:
|
|
Azpiatal honetan esandakoak beste ataletan bildutakoekin bat egiten dutelaikusi da. Horrekin esan nahi dugu ez dagoela kontraesanik eremu ezberdinetatikdatozkigun mezuekin eta iturri guztietatik jasotakoekin funtzionatzeko modu zabalbat adostu genukeela, inoiz ahaztu gabe, ordea, teoria eta proposamen
|
berriak
sortzen ari direla, eta sortuko direla, eta horiei begira zelatan egotea delagure patua.
|
|
Egia esanda, arkeologiaren barnean aldaketa nabariak ekarri dituzte biezaugarri horiek, eta, beste batzuen artean, Harris erregistro sistemaren sorkuntza (H. Harris, 1991) eta garapena aipatu behar da, baita talde profesional
|
berriak
sortzea ere, adibidez.
|
|
Ez da, beraz, hego haizeak jo eta beste zereginik ez dutelakoan, gizartearen ikerketa ogibide dutenen inozokeria hutsa kategoria
|
berriak
sortu beharraren erronka. Bada ahantzi ezin daitekeen fenomeno bat:
|
|
eta, arriskuen ekoizpen logikaren? inguruko azalpen txiki baten bidez, frogatu nahiko da nola modu zientifiko tekniko batean ekoitzitako arriskuetatik arazo, gatazka eta aukera
|
berriak
sor daitezkeen. Honako hau da erronka:
|
|
Sistemari bere biziraupenak eskuetatik ihes egin ez diezaion, berak sortu dituen aukerak kontrolatzea ezinbestekoa zaio. Nortasuna, lehen ez bezala, norbanakoen eskuetan dagoen etengabeko eraikuntza izanik, sistema diferentziatuek euren batasuna bermatua manten dezaten kontrolerako bitarteko
|
berriak
sortu beharrean aurkitzen dira.
|
|
Modernizazio erreflexiboaren iraganbidean, gizarte industrial bateko gatazka politikoaren ideia
|
berriak
sortzen dira, arriskuaren gizarte izenaz ulertu eta kritikatzen dena. Aro berri hau ez da hobea edo okerragoa, izatekotan ezberdina da, eta zentzu horretan behingoz igarri eta izendatu beharra dago.
|
|
Arriskurik eta segurtasunik eza nagusi den gizarte garaikidean autokoordinazio modu
|
berriak
sor daitezke, eta, komeni, da sortzea.
|
|
Ahultasun horri lotuta, ondoko orrialdeetan bi zatitan bereizita, indibidualizazioak gizabanako garaikidearengan sortzen duen egoera paradoxikoa aurkeztuko da: Batetik, gizarte garaikidean, inoiz baino bitarteko gehiago daude erabaki askeak hartuz norberaren nortasuna bakoitzak nahi bezala eraiki ahal izateko; bestetik, horri aurre egiteko, sistemak kontrolerako bitarteko
|
berriak
sortzen ditu, gizabanakoak bere nortasuna lantzeko beharrezkoak dituen esanahiak eta zentzuak kontrolatuz.
|
|
14). Modernitate ziurra legitimazioa galtzen doan heinean, beharrezkoa izango da modernitate anbibalentea eraikitzeko eta beronen inguruan kontzentzu
|
berriak
sortzeko gai izatea.
|
|
Teknokrazia prozesu teknoekonomikoan hautabideak plazaratzen diren unetik amaitzen da, bide horretatik gatazka
|
berriak
sortuz erakunde, alderdi, interes talde eta modu orotako esfera publikoen baitan eta euren artean. Era berean, sistema sozialen autoerreferentzialitate indiferentearen irudia zapuzten da (Beck, 1994:
|
|
Horrez gain, irrati
|
berriak
sortu dira nonahi. Emititzeko lizentziarik gabe, toleratuak dira beste batzuen seinalea oztopatzen ez duten bitartean.
|
|
Dena dela, krisialdia zegoen arren, proiektu
|
berriak
sortu ziren. Horien artean, finkatuena Bilboko Tas Tas Irratikoa izan zen, 1992an abian jarri zena.
|
|
Irratigintzan ez zuten maila nahikorik lortu, salbuespenak salbu, antolakuntza eta baliabide ezagatik. Irrati libreen eragilerik gehien elkarte soziopolitikoetatik zetorren, eta irratigintzan iharduteko ahalegin handiak eginda ere, irratiak jarraipenik izan zezan ez zen funtzionamendurako era
|
berriak
sortzerik lortu39.
|
|
Aldaketa horiek guztiak zirela medio, milurteko berriaren hasieran irrati askeak bizirik daudela esan daiteke; are gehiago, zahar batzuek, garairik okerretan bizirautea lortu zutenek? jarraitzeaz gain, emisora
|
berriak
sortu dira Euskal Herrian zehar, baina horien berri hurrengo atal batean eskainiko da.
|
|
Euskararen eta euskal kulturaren egoera administratiboa egokiena ez zen arren, edo beharbada horregatik, euskal irrati
|
berriak
sortu ziren Nafarroan 1990eko hamarkadan. Euskararen aldeko elkarteei loturik zeuden gehienetan, oso lokalak ziren eta askotan bertako udalek lagunduta sortuak; entzuleria urriari heldu arren, herri bizitzan oso murgildutakoa zen, eta zeresan handikoa.
|
|
Milurteko berriaren atarian, berriz, herri iniziatibak bultzaturiko emisorak ugaritu dira. Krisialditik jakinduria biltzen ikasi duten herri mugimenduak, iraganeko akatsak berriz ez gertatzeko asmotan tinko direla, komunikabide
|
berriak
sortuz joan dira 1990eko hamarkadaren erdialdetik hona. Mota askotakoak dira emisora horiek kudeaketari dagokionez:
|
|
Beste aldetik, uhin ertainekoak baino hedadura eremu txikiagoa eskaintzen zuen maiztasun modulatuko seinaleak; eta, ondorioz, diala hobeto aprobetxatzea ahalbidetzen zuen, eremu geografiko ezberdinetan dialeko puntu berean emisora bana kokatu ahal baitziren. Ondorioz, irrati
|
berriak
sortu zitezkeen maiztasun berrian, Uhin Ertaineko diala guztiz beteta baitzegoen.
|
|
Era berean, Geneva-n egindako irrati hedapenari buruzko biltzarrean maiztasun berriak egokitu zitzaizkion espainiar Estatuari, eta irrati gehiago sortzeko aukera zabaldu zen. Halaber, 1978ko urrian Plan Técnico Nacional de Radiodifusión Sonora izeneko plangintza onartu zuen gobernu espainiarrak1 Ondorioz, 1979ko ekainaren 8ko errege dekretuak maiztasun modulatutako uhin metriko bidezko soinu irratiaren hedapenaren zerbitzu publikorako behin behineko plan teknikoa ezarri zuen2 Horren arabera, emisora
|
berriak
sortu ziren estatu espainiarrean, horien artean Antena izenekoa. Informazioan eta iritzian oinarrituriko programazio konbentzionala eskaintzen zuen emisora horrek, baina bere berezitasuna, ordea, ez zen hori, horrelako irratsaioak FMn eskaintzea baizik, garai horretan irrati formula musikalen diala baitzen Maiztasun Modulatua.
|
|
Esan bezala, 1980ko hamarkadaren hasieran irrati
|
berriak
sortzeko aukera sortu ziren estatu espainiarrean. Madrilgo gobernuak 140 maiztasun berri banatzeko deialdia 1982an4 zabaldu zuen arren, Euskal Autonomia Erkidegoan, berriz, Jaurlaritzak zuen horretarako eskudantza, Gernikako Estatutua indarrean jartzearen ondorioz.
|
|
Lehenengo banaketa horren ondorioz, emisora
|
berriak
sortu ziren EAEn, eta lehendik zeuden batzuk finkatu, pirata moduan emititzetik legalitatera igarotzeak eman zien segurtasunari esker.
|
|
Aipaturikoaz gain, lehenengo banaketan maiztasunik lortu ez zutenek bigarren aukera batean lortzeko itxaropenaz jarraitu zuten emititzen. Era berean, emisora
|
berriak
sortu ziren 1988ko urtean. Radio Mundo zelakoa maiatzean hasi zen emititzen, Instituto Vasco de Nuevas Carreras izeneko ikastetxeko ikasleei praktikak eskaintzeko asmoz, Onda Vasca emisorak utzitako egoitzatik, emisora hark lizentzia lortu eta gero, profesional gisa emititzen hasi baitzen Bilboko erdialdetik, eta Radio Miramar zelakoaren sarean sartu zen.
|
|
Bai panorama nahasia! Denbora eta espazio mugak hautsita, hedabideek izaera marka berriak errepresentatzeko muga
|
berriak
sortzen dituzte.
|
|
Egin dezagun orain pertsuasioaren arrakastari buruzko irakurketa semiologikoa. Adierazi
|
berriak
sortzeko aparteko bide eraginkorrak dira hedabideak. Hedabideek zentzu berriak sortzen dituzte, kontzeptuen esangurak aldatzen dituzte.
|
|
Adierazi berriak sortzeko aparteko bide eraginkorrak dira hedabideak. Hedabideek zentzu
|
berriak
sortzen dituzte, kontzeptuen esangurak aldatzen dituzte. Aldaketa horien helburua, jakina, populazioaren pentsamendua arautzea izan daiteke.
|
|
Zeharkako publizitateak publizitate aipatzailea ukatzen du; haren zentzua zanpatu eta, haren ordez, egitura
|
berriak
sortzen ditu. Publizitate erreferentzialak den dena eman gura dio ikusleari erraz ulertzeko moduan, irakurketa prozesua erabat errazturik nonbait, eguneroko munduagaz lotuta gainera.
|
|
Gizakia gauza da berba
|
berriak
sortzeko, egoera berriei aurre egiteko. Eta egoera berriak hauteman daitezke izendapena eduki baino lehen.
|
|
Hori horrela, hedabideetan diharduten profesionalek erantzukizun sozial aparta dute. Nahita edo konturatzeke, joera kulturalak ezartzen dituztenez, eredu
|
berriak
sortzen dihardute pulpitu publikoetatik komunikatzaile profesional modernoek.
|
|
Hedabideen eskutik, elite berriemaileak birsemantizatu egin du mundua. Hedabideen indar hori dela medio, gizaki sozialarengan ulertarazle kolektibo
|
berriak
sortu dira. Interpretazioa telezuzendua da.
|
|
Dagoeneko, enpresak multimedia zerbitzua eta abiadura handiko sareak erabiltzen hasita daude beren bezeroekiko harremanak bizkortzeko, lan
|
berriak
sortzeko eta eskaintzeko; enpresa munduak inbertsio handiak bideratu ditu mundu berri horretarantz, errentagarritasunaren bila, konpetentziari aurre egiteko eta gero eta hedatuago den fenomeno horrek eskain ditzakeen abantailez profitatzeko aukerarik ez galtzeko.
|
|
XIX. mendeko egunkariak ezaugarri edo helburu hauexek izan zituzten: a) formala baino ez bazen ere, garaiko egunkariek Estatuarengandiko independentzia eta burujabetasuna igurikatzea; b) egunkaria gizarte egituretan txertatu eta erakunde formal bilakatzea, gainerako instituzio politiko eta ekonomikoen maila eskuratu arte; c) prentsak etikarekiko ardura erakustea, beti modu etikoan jokatu ez bazuen ere; d) egunkariek lanbide
|
berriak
sortzea. Nolanahi den, masek, masa erraldoiek?
|
|
Teknologia berriek beste modu bateko prentsa ekoizten lagunduko dute; uste izatekoa da, egunkari eredu
|
berriak
sortuko direla; egunkariek zabalkunde eredu berriak aurkituko dituzte... Seguru asko, hedabide berrien industriak bere baitan hartuko ditu eredu desberdinak:
|
|
Goi hizkera poetikoa egiteko ahalegina (eredu grekoak latineratzeko hitz
|
berriak
sortuz, adibidez) aitortu behar zaio, batzuetan asmatu eta beste batzuetan huts egin badu ere.
|
|
Flexioa sintaxiak zuzenean eragina da eta ez dakar kategoria aldaketarik. Eratorpenean, berriz, kategoria aldatzen da eta lexiko sarrera
|
berriak
sortzeko erabili ohi da. Horrez gain, eratorpena oso irregularra da morfotaktikaren aldetik eta horregatik konplexua da konputazionalki deskribatzeko.
|
2003
|
|
Gurealorrean adierazpen zehatza du hitzarmenak. Izan ere, azken urteetan nekazaritza teknologien ikerketa eta garapena bioteknologian edo ingenieritza genetikoanoinarritu da, mikroorganismoen gaineko aldaketa genetikoak eraginez eta landare, zuhaitz edo animalia
|
berriak
sortuz. Eraldaketa genetiko horien bitartez, landare etazuhaitz horiek jasaten dituzten izurriteak ekiditzea bilatzen da, eta horrela produkzioa (eta elikagaien eskaintza) handitu eta izurriteen kontrako produktu kimikoenerabilpena murriztu.
|
|
Hirugarren osagaiak zerikusi handiagoa du ideologiarekin erakundeekin baino: nazioarteko elkartasun mugimenduaren sektore batek internazionalismo berribat bilatu nahi du, guztiz bestelakoa, ez bakarrik laguntzazkoa edo ideologiko hutsa, baizik eta garapenerako eta ohiko nazioarteko elkartasuneko GKEak baino haragodoana, jendearen ilusioa berpiztuko lukeena, indar
|
berriak
sortuko lituzkeena etaaktibismo mota berri baten eragilea izango litzatekeena. Horrelaxe sortu zen Hemeneta Munduan, aldi berean planetaren beste toki batzuetan gertatzen ari zenzerbaiten isla moduan.
|
|
Azkeneko bi atalek lotura zuzena zuten UEUren antolaketarekin. Zeuden sailak sendotu eta
|
berriak
sortu behar ziren; zientzia espezializazioan oinarritzen zelako, baina beraien arteko komunikazioa itxi gabe, diziplinartekotasuna bilatu behar zen, ahal zen neurrian. Beste atal batzuetan azpimarratu zen moduan, hemen ere, sailen irekitasuna eskatzen zen, eta hori lortze aldera, euskaraz lanean ari zen ahalik eta jende gehien biltzea izan behar zuten jomuga.
|
|
Dena den, Bakaikoak ez zuen uste zuzendaritza berriak aldaketa asko ekarriko zuenik, hasieran behintzat. Haren esanetan, UEUren arazorik larriena egoera eko nomikoa zen eta, horrekin batera, kolokan zeuden sailak indartzea eta
|
berriak
sortzea. UEUren betebeharrak, aldiz, EHUko irakasleria euskalduntzea eta prestatzea ziren, era berean, Euskal Kulturarekin lotuta zeuden gaiak lantzea, unibertsitate ofizialak egiten ez zuena, antzerkilaritza, bertsolaritza eta musika adibidez?, eta ez errepikatzea unibertsitate ofizialen programak.
|
|
Baina izan zuen eragina UZEIren dinamikan eta hiztegigintzan, oro har14, hiztegi espezializatuen bidea moteldu egin baitzen, baita UZEIren hasierako dinamika ere, talde desberdinen integrazioa bilatzen zuena. Moteltze hori, Joseba Intxaustiren ustez, «segurtasun ekonomiko eta instituzionalik ez zaizkiolako eskeini» gertatu zen, eta horren ondorioz, terminologia lanek pisu nabaria hartu zuten, baita administrazioek eskatutako enkarguzko lanek ere15 Jaurlaritzaren aurrekontuak igo ahala, euskararen alde lan egiten zuten erakundeentzako laguntzak ez ziren erritmo berean igotzen; bestalde, erakunde
|
berriak
sortzeak, HABE esaterako, haserre bizia piztu zuen sektorean. Kezka, aldiz, kultura politika osora zabaldu zen.
|
2004
|
|
Arrasateko kooperatibetan, egitura
|
berriak
sortu dira enpresarekiko atxikimendua sakontzeko helburuarekin eta horretarako hain garrantzitsua den, jabetzaren zentzua, garatzeko helburuekin.
|
|
...irurogeita hamarreko hamarkadako krisi industrialaren ondoren, kontsumorazuzenduriko ondasunak (automobilak, etxetresna elektrikoak, etxerako ekipamendu ondasunak...) eta bitarteko produktuak (siderurgia, petrokimika, beira...) seriean ekoizten zituzten sektore gehienak merkatuak aseak zeudela ikusi zuten.Gertaera horrek, ezinbestean, lehia areagotzera eraman zituen, eta segidan, lehiarakoirizpide
|
berriak
sortzera. Aurrerantzean, merkatu bat elikatzeak edo berri baten jabeegiteak, kostu txikiagoa kontsumitzaileen zirkulu espezifikoak erakartzea ahalbidetuko zuen ondasun politikarekin adiskidetzea eskatuko zuen.
|
|
Arrasateko mugimendu soziekonomikoaren paradigma berriaren kontzientziahartu, eta balio
|
berriak
sortu eta lantzea beharrezkoa dela deritzogu, batik bat, nazioarteko definizio sozialari dagokionean. Korporaziotik eta organo sozialetatikegindako lehenengo hausnarketak aztertu ditugu; gure aldetik ere, politika sozioekonomikorako zenbait gako aurkeztu ditugu.
|
|
Marko orokorretik politika konkretuagoetara joz, MCC ko enpresa ez kooperatiboen langileentzako elkarte lotura
|
berriak
sortzeko aukera aztertzen ari diraKorporazio mailan. Kapital elkarteak izango diren arren, kooperatiba balioak jasonahi dituzte, langileek kudeaketan, mozkinetan eta kapitalean duten parte hartzeabultzatuz.
|
|
Gizabanakoarenaskatasun, giza berdintasun eta justiziari buruzko galderak sakonki ikertu ziren, beste zientzia batzuen asmakizunak aprobetxatuz (ekonomia, soziologia eta jokoen teoriarenak, besteak beste). Rawlsen kontraktuaiismo berriaren inguruan aldizkako beste proposamenbatzuk agertu ziren (esaterako, Habermas eta Appel en politikaren adostasunezko teoria); gainera, Rawlsek eta beste batzuek (Nozik, Macintyre, von Mises, Hayek, etab.) defendatzen duten liberalismoaren aurrean ere joera
|
berriak
sortu ziren, besteak beste, N. Bobbio, A. Giddens eta J. Habermas en sozialismo liberala, errepublikanismo berria eta demokratismo erradikala hurrenez hurren, postmodemitatearen joera politikoak (edo T. Negri eta F.Guattari ren neokomunismoa edo autonomia).
|
|
Gizartean genomika
|
berriak
sortzen dituen zenbait arazo azaltzen ditu argi liburu honek, baietikoak bai politikoak. –
|
|
c. Galdera
|
berriak
sortu.
|
|
Dialektika, aldiz, ezagutzaridagokio, eta Astrologia irudimenaz iantzen da ongien.Patologiak ere zerrendatu zituen bigarren argitalpeneko bigarren atalean. Horrela, alde batetik adimen zikiratua daukatenak badaudela dio, ezer ulertzeko gai ez direnak.Bestetik, ulertu ondoren oroimenean ezer gorde ez dutenak ere adimen gabezia dutela ustedu eta, azkenik, jende nahastua dugu, kontzeptu gehiegi sortzen dituztenak, alegia.Lehenengo atalean, berriz, adimena duenaren ezaugarria kontzeptu
|
berriak
sortzea dela dio.Latinetik ekarriak gigno, ingigno eta ingenero hitzak erabili zituen adierazteko irudimenaren sorkuntza (gogoeta horren inguruan, eta Uharteren arrastotik dudarik gabe, garatu zuenL A. Marinak bere Elogio y Refutacion del ingenio I992an). Horren arabera hiru motakoikasleak bereiz zitezkeen; maisuak dioena ongi ulertu, ikasi eta gordetzen duen ikaslea; kontzeptu asko sortzeko gai dena, eta, azkenean, inolako laguntzarik gabe, ikasteko gaitasuna duena.
|
|
Europa osoan bczala. crlijio gcrrck markatu zuten. Alde batctik, Joana III.a Albretekoaren errcformismo kalbindarraren eraginez (1560an) higanotak (hnt> onc> teak) euskal elizkizun eta irakaskuntzaren prcmiaz ohartzen dira, eta cuskaraz itzulpenakcta gauza
|
berriak
sortu bchar direla adieraztcn da nabarmcn ichen aldiz. Joancs Leizarragakhartuko du 1564an Paucn bilduriko Sinodo Kalbindarrarcn mandatua.
|
2005
|
|
sustapenbatzordearen ebazpen baten arabera, sortutako konpainia berriek euren gastuakberen kabuz ordaindu behar zituzten. Horri lotuta, udal batzordeak udalaren baimena ezarri zuen konpainia
|
berriak
sortzeko. Era horretan, udalak Alardearekikokontrola areagotu egin zuen, Alardearen eta udalaren arteko lotura indartuz.
|
|
6 Konpainia
|
berriak
sortzeko aurretiazko baimena ezartzen da.
|
|
Lumaren buruak hedatuz jarraitzen du eta kratoiaren mendebaldeko ertzera ere heltzen da non arrazoi berarengatik litosferaren apurketa sortzen duen (6.27.D. irudia). Aldi berean, ekialdeko adarrean gune bolkaniko
|
berriak
sortzen dira riftaren alpetik ekialderantz.
|
|
Mendikateen sorrera, sumendien bilakaera, lurralde bateko lurrikaren ezaugarriak eta beste prozesu geologiko guztiak orain plaka tektonika izeneko teoria bateratzailearen barnean azaldu behar ziren. Horrela, plaka tektonikarekin lotura zuzena duten ingurune geodinamiko
|
berriak
sortu edo berrantolatu beharra zegoen. Jarraian, lurrazal kontinentalaren eta ozeanikoaren barnean bereizten diren ingurune geodinamikoak azaletik deskribatuko dira, hurrengo gaietan ingurune bakoitzari buruz luze eta sakon hitz egiten delako.
|
|
Nahikoa denbora emanda, espezie baten suntsitzeko probabilitatea 1 da, hau da, azkenean guztiak desagertzen dira. Hala ere, biziak jarraitzen du, eta beraz, espezieak suntsitzen diren arren, espezie
|
berriak
sortuz doaz.
|
2006
|
|
Zientzia medikoak aurrerakuntza handiak lortu ditu erreprodukzioan, antzuak direngizabanako eta bikoteei gurasoak izateko aukera berriak emanez. Naturarengainetik giza mekanismoak aplikatzean, eta prozedura berri hauen muga etikoakgainditzen ez direla bermatzeko, araudi legala ezartzen ari da herri gehienetan.Lege hauek nahiko berriak dira, eta aurkikuntza
|
berriak
sortu ahala, aldaketakegiten ari zaizkio. Eta zeregin horretan, gizartean beharrezko debatea sortu izan da, batez ere manipulazio genetikoaren inguruan.
|
|
Guztiagatik ere, uste dut mundu sinboliko
|
berriak
sortzen ari direla euskararen munduan, euskaldun tradizional eta uniforme zaleei arrotz eta ezerosoakegiten zaizkienak. Eta hori ez dugu gure literaturan islatzen jakin.
|
|
Foruak jaso zituzten nukleo edo guneak bi motatakoak izan ziren: antzinatetik zetozen hiri edo nukleoak, ahuldu zirenak eta garai honetan berrindartu eta suspertu zirenak (auzo eta populazio
|
berriak
sortuz, Baiona edo Lapurdum zaharrean gertatu zena). Nukleo berriak sortu ziren157modu desberdinetara ere:
|
|
antzinatetik zetozen hiri edo nukleoak, ahuldu zirenak eta garai honetan berrindartu eta suspertu zirenak (auzo eta populazio berriak sortuz, Baiona edo Lapurdum zaharrean gertatu zena). Nukleo
|
berriak
sortu ziren157modu desberdinetara ere: aurreko nukleoak bilduz (Iruñea azkenean XV.etik); gaztelu edo eliza edo monasterio baten inguruan sor zitezkeen ere; aipatutako bideetan, pasalekuetan edota gune berriak sortuz.
|
|
Nukleo berriak sortu ziren157modu desberdinetara ere: aurreko nukleoak bilduz (Iruñea azkenean XV.etik); gaztelu edo eliza edo monasterio baten inguruan sor zitezkeen ere; aipatutako bideetan, pasalekuetan edota gune
|
berriak
sortuz. Azken era horretakoa da Euskal Herriko hiribildu gehienen sorrera, nahiz eta batzuetan aurretik bazen populazio gunerik bertan, baina izen berria hartzen du berriak?:
|
|
Esan behar da ere, foruak hedatzen zirenean egokitu egiten zirela eta familia
|
berriak
sortzen zirela horrela (edo azpifamiliak hobe). Lacarra k azaltzen du argien (1933:
|
|
nolabaiteko, desburokratizatze prozesua? bizi dute (erakunde eredu
|
berriak
sortu dira postaylorismoaren haritik).
|
|
heteronomia egoeretatik askatzeak urradura latzak uzten ditu, askatasunak sortzen duen hersturari aurre egin behar baitzaio. Baina, azken batean, hortxe dugu zentzu
|
berriak
sortzeko askatasuna, geure bizitza geuk erabakitako moduan gidatzeko aukera.
|
|
Komunikazio egiturek potentzial askatzaile handia dute eta, kontrol sistemikoen potentzial autoritarioaren aurrean, kontrapisu gisa joka dezakete. Bide horretatik, egitura komunikatiboak indartzearen bidetik, protestarako potentziala sortzen da, eta errekurtsoen banaketa ardatz duten mugimendu tradizionalekin batera (mugimendu sindikalista nagusiki, baina baita kooperatibista ere), bizitza moduak aldatzearen aldeko mugimendu
|
berriak
sortu dira (mugimendu feminista edo ekologista). Mugimendu feministaren ondorio praktiko eraldatzaileak nabarmenak dira gure eguneroko bizitzan, erakundeetan, unibertsitateetan eta etxeetan.
|
|
Beraz, astroen fisika gero eta ulergarriago bihurtu da; eta, aldi berean, eremu
|
berriak
sortu dira astrofisikan. Baina, teoriak horrenbeste korapilatu direnez, espezializazioa etorri da ondorioz, eta beraz astrofisikan ondoko atalak bereiz ditzakegu:
|
|
Denboraren poderioz, ezkutuko publizitate mota
|
berriak
sortu dira, lehenago aipatu dugun definizioarekin bat ez datozenak. Gaur egun, iragarkiek ez dute informazio mezuaren edo egunkariko mezuaren forma erabiliko publizitate izaera gorde edo estaltzeko, eta, horren ordez, mezu artistiko edo sormenezkoak indartuko dira.
|
|
Gaur egun, iragarlea lurraldeko mugetatik at diharduten merkataritza sozietate eta konpainiekin erlazionatzen da, nazioarteko kokapen zabala garrantzizko erreferentzia baita enpresa horientzat. Egoera horrek komunikazio estrategia
|
berriak
sortu eta garatu ditu, bai Europan, baita mundu osoan ere. Hori dela eta, nazioarteko publizitate komunikazioaren prozesu bateratu baterako lehenengo urratsak egin dira, eta mugaz haraindiko iragarlearen kontzeptua sortu.
|
2007
|
|
6 Gizartea eraldatzea: emaitzen zati handi bat berriz ere inbertitu egiten dakooperatibetan lanpostu
|
berriak
sortuz eta komunitatea garatzeko ekimeneilagunduz. Helburu nagusia, gizartea aldatzea da:
|
|
Eta konpromisoahartu behar dut, baita, bitartekoak ipiniko ditudala zuk esan nahi duzun hori esanahal izateko. Barne komunikazioko dinamika
|
berriak
sortzen ari dira, eta horienkudeaketarako, ustiapenerako ere, diziplina arteko ezagutzak sortu dira; giza baliabideen eta komunikazio sailen arteko batzorde mistoak, adibidez.Hainbat enpresetan, jadanik, erabiltzen dira.
|
|
Hala ere, zenbaitek uste du kontsumoak espazio publikoaren birdefinizioadakarrela eta ez bere azkena, kontsumoaren bidez identitate
|
berriak
sortu eta plazaratu egiten direla: balioesten duguna kontsumitzen dugu eta horrela kontsumozgure balioak, gure gustuak, gure bereizgarriak indartzen ditugu.
|
|
Norberaren estiloak bereizgarri behar du garai honetan, are gehiago Artean. Edertodago, beraz, estilo hori tradizioa berresten bizi behar duten langintzetan, bainakodeak apurtuz
|
berriak
sortu behar dituztenean gaitza da estilo jakin bati begiraegotea, batez ere, estilo hori zertan den argi ez badago. Zumetaren koadroak, esaterako, euskal koadroak al dira?
|
|
Baina kontuz, harropuzkeria postmodernistaren tranpan eroriko ginateke, etor daitekeena eta duguna nahastuz eta okertuz, estatuen eta bestelakoerreferentzien aurrean dugun mendekotasuna ikusiko ez bagenu. Eta, okerragooraindik, euskal identitate
|
berriak
sortzeko baldintzak kontuan hartuko ez bagenitueta pentsatuko bagenu euskalduntasuna libre eta arazo barik hautatu ahal den bizipen oharkabea izan daitekeela. Euskalduna eta euskal herritarra izateak lana eskatzen du:
|
|
Lehengobertsolariaren parean ez dago batere argi non kokatu behar ditugun oraingoak: badute idatzizko kultura, hiri giroan bizi dira, telebistan agertzen dira parra parra, masa ikuskizunak antolatu dira beraien inguruan... Kultur mailak, hizkuntzak, modalitateak, hierarkiak, espazioak, eta abar nahasten ari dira eta nahasketahorietatik
|
berriak
sortzen.
|
|
Bigarren fasea eraldaketa da, hau da, ezagutza zaharra eta bereganatutakoezagutza berria konbinatzeko gaitasuna (errutina eta praktika batzuen bidezgauzatzen dena). Horrela, lehendik erlaziorik ez duten bi informazio multzokonbinatzea lortzen da, eskema edo praktika
|
berriak
sortuz. Ezagutzaren egokitzeeta eraldaketa hori enpresaren estrategiak gidatzen du (Poma eta Saccheti, 2004). Fase horretan, enpresak, bere gaitasun propioak erabiliz eta garatuz, kanpokoezagutza moldatu egiten du.
|
|
Azkeneko fasean (ustiapena), eraldatutako ezagutza enpresako operazioetantxertatzen da, gaitasunak hobetuz edo gaitasun
|
berriak
sortuz (produktuak, prozesuak, antolakuntza sistema berriak...).
|
|
Enpresen lehiakortasuna hobetzeko eta euskal gizartea garatzeko direnez, zientzia, teknologia eta berrikuntzari laguntzea, horiek bultzatzea eta erraztea helburunagusitzat dutenak. Puntako ezagupen
|
berriak
sortuz, bai etorkizun handiko sektoreekonomikoetan eta/ edo, gizarte ikuspegitik, Euskal Herriarentzako arlo estrategikoakdirenetan (221/ 2002 dekretua, EHAA, 190 zk.).
|
|
Proiektu generikoak behar beharrezkoak dira ezagutza jasotzeko, eta teknologia zentroetan gaitasun
|
berriak
sortzeko. Dena den, proiektu horien inguruanhainbat arazo egon dira.
|
|
Oro har, diferentziazio hazkor baten joera azpimarratu ohi da, espezializazio handiagoa?, eta ez diferentziazioaren desagerpena. Gizartezientzietan tradizionala den joera horren arabera, konplexutasunaren indukzioakdiziplinen artean edo euren baitan egitura
|
berriak
sortuko lituzke, teoria sistemikoan subsistemak bezala?. Horren ondorioa litzateke, zientzia normalaren, pareko diren zientziagintzak sortzea.
|
|
Baina prozesu orokor horiei esker, beste eremubatzuetan erabilgarriak izan daitezkeen kontzeptu egiturak sortzen dira. Hala, ezagutza eremuak aldatu ez ezik,
|
berriak
sor daitezke ere (Pozo, 1994).
|
|
Halaber, zerga bakoitzarengatik zenbateko kopurua ordaindu behar zitzaion gobernu zentralari zehazten zen. Azpikupoaren antzeko diru kopuru horien baturak kupo guztia osatzen zuen; horrela kalkulatzen zen zenbat ordaindu behar zion Lurralde Historiko bakoitzak ogasun zentralari; Foru Aldundiek ahalmena zuten zerga
|
berriak
sortzeko, baina aurretik gobernu zentralak baimena eman behar zien eta kupo gehigarria onetsi, zerga bakoitza kopuruari lotuta baitzihoakion.
|