|
2023
|
|
|
Estatuko legeez gain, ezin ahantz daiteke autonomia erkidegoek euren eskumenen barruan zerga
|
berriak
sor ditzaketela, edo Estatuaren zergen gaineko errekargua ezar dezaketela legearen bidez; berbarako, zenbait autonomia erkidegok Bingo Jokoaren gaineko Zerga ezarri dute Bingo —Asturias Balear Uharteak—, eta beste batzuk Jarduera Ekonomikoen gaineko Zergan gutxieneko kuoten gaineko errekarguak jarri dituzte —Asturias, Kantabria eta Murtziako Erregioa— Halaber, Nafarroako Foru ...
|
|
|
Izan ere, zerga egitateaz aparte izaera ekonomikoko betebeharrak sor daitezke, eta, ikuspuntu berriaren ariora, tributuaren barne eskubideak ez ezik, eginbeharrak eta ahalmenak ere sartzen dira. Azken urteotan, bada, tributuaren ordainketa aurreratzeko tresna
|
berriak
sortu dira, atxikipenak eta zatikako ordainketak batik bat, eta, horren ondorioz, zerga egitatea ez da tributuaren egituraren ardatza. Hau da, ondare prestazio guztiak ez dira zerga egitatea gauzatzeagatik sortzen, ezpada prestazio horiek egitezko beste kasu batzuk gauzatzeagatik sor daitezke.
|
|
|
Behin Aurrekontuen Foru araua onetsi eta gero, aurrekontuak betearazteko fasea hasten da eta fase hori Administrazioari dagokio, aurrerago esan bezala. Hala eta guztiz ere, gerta daiteke ekitaldiaren barruan gastu
|
berriak
sortzea, eta Batzar Nagusiek berriro esku hartu behar izatea, hasierako aurrekontuak aldatzeko foru arauak emanda: aparteko kredituen lege edo kreditu gehigarrien legeak, transferentziak, zabalkuntzak, eransketak
|
|
|
Eztabaida daiteke figura horien bidez tributu betebeharraren egitura aldatzen den ala ez, subjektu
|
berriak
sortzen diren ala ez, baita tributu horietan betebeharraren sortzapena aldatzen den ala ez ere. Hiru tresna arautu dira:
|
|
|
autonomia erkidegoei ordainarazpen parafiskalekin finantzaturiko eskumenak transferitu zaizkie, ordainarazpenok erkidegoetako parlamentuek lege bidez arautu dituztelarik; gainera, Tasa eta Prezio Publikoen 8/ 1989 Legeak ordainarazpen parafiskal guztiak arautu nahi izan ditu, baina ez du helburu hori bete. Beste aldetik, esan behar da gaur egun ordainarazpen parafiskal zahar gehienak konstituzioprintzipioen menpe daudela, baina Estatuaren esku hartzeak ordainarazpen
|
berriak
sortu ditu, prezioak arautuz edo konpentsazio eskubideak ezarriz.
|
|
|
Balio Erantsiaren gaineko Zerga. Ondoren, beste aldaketa batzuk gehitu dira, batzuetan tributu
|
berriak
sortu direlako, beste batzuetan araugintza ahalmena handitu delako, Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergan edo Sozietateen gaineko Zergan, kasu. Zergapetze bikoitza saihesteko nazioarteko tratatuen antza dauka, hortaz tributu ahalmenak banatzen dira subiranotasun ezberdinen artean lotura puntuen arabera.
|
|
|
Nazioarteko zuzenbide publikoari helduta, zuzenbide hori azken aldian berrindartu egin da guk dugun adibiderik hurbilena Europar Batasuna da, nazioarteko erakunde
|
berriak
sortu eta estatu kideek euren subiranotasunaren zati bat galdu duten neurrian; azken finean, oso lotura estua dago subiranotasunaren eta Estatuek dituzten finantza ahalmenen artean.
|
|
|
Nazioarte mailan gauzatzen diren ekonomia harremanak gero eta ugariagoak dira; horrez gain, Estatuen tributu boterearekiko menpekotasuna ezartzeko irizpidea ere aldatu egin da, orain egoiliarra izatearen irizpidea erabiltzen baita, naziotasunaren ordez. Bi inguruabar horiek direla medio, arazo
|
berriak
sortu dira (zergapetze bikoitza, diru-laguntzak sozietate pribatu edo publikoei ematea), eta arazook nekez konpon daitezke diziplina juridiko bakarraren ikusmoldetik.
|
|
|
Trafiko juridikoa zaila da oso gaur egun, eta horrek eragin du enpresak kudeatzeko modu
|
berriak
sortzea, batik bat, ekoizpena deszentralizatuz. Gainera, sarri askotan, lan enpresaburuaren irudia distortsionatu da, horren ezaugarriak subjektu desberdinen artean banatzeko joera hedatu baita.
|
|
|
Autonomiak botere banaketa dakar, edozein boterek bere ahala banatzean autonomia ematen dabil eta horrekin botere horren deszentralizazioa gauzatu egiten da. Boterea banatzen denean erakunde
|
berriak
sortzen dira eta, lurraldeari boterearen zatia ematen bazaio, deszentralizazioaren ondorioz, lurralde erakunde berriek autonomia izango dute.
|
|
|
" Bitxia bada ere, eta gure udal plantaren beharrezko zirrikituan behin eta berriz doktrinan tematuta egotearen ondorioz, erreformaren aurreproiektuen zirriborroek ez zuten TAOLeko 13 artikulua aldatzea aurreikusten[...] Aldaketek irismen desberdina dute: lehenik eta behin, udal mugarteak aldatzeko prozedura guztietan finantza zaintza egikaritzen duen Administrazioaren txostena eskatzen da; bigarrenik, udalerri
|
berriak
sortzeko baldintzak gogortzen dira; eta, hirugarrenik, udalerrien bat egitea sustatzeko neurriak garatzen dira, 1985etik aurrera 3 paragrafoan aurreikusten zirenak..." 549 Udalerriaren udal planta aldatzean, honako pausu hauek derrigorrezkoak izango dira: ukitutako udalerriei audientzia eman, autonomia erkidegoaren aholkularitza kontseiluaren edo Estatuko Kontseiluaren irizpena eta finantza zaintzako organo eskudunaren txostena.
|
|
|
TAOLen 2 xedapen gehigarri eta LHLren 8 xedapen gehigarri berriek egokitu egiten dituzte lehendik zeuden foru salbuespenak TAAJLen erregulazio berrira. Aldiz, TAAJLen 1 xedapen gehigarri berriak salbuespen
|
berriak
sortzen ditu, TAAJLek berak udalerrien gainean ezartzen dituen muga eta kontrol berrien harira. Salbuespen aplikagarri berri horiek ez dituzte beti zehazten lurralde historikoetako foru araubideak.
|