|
2001
|
|
|
Arrazoi estetiko desberdinak sortzen dira orduan, berriro Europatik at joan eta geografia
|
berriak
sortu eta ezagutzeko. Bizirik dago oraindik Erromantizismoak artisten bihotzean egunerokotasuna arbuiatzeko eta lur berria maitatzeko erein zuen hazia.
|
|
2002
|
|
|
Jakina denez, 1970eko hamarkadan, joera pragmatikoko norabide
|
berriak
sortu ziren literatur ikerketaren eremuan. Literatur testuaren erabateko gailentasuna baztertu eta sistema kontzeptua darabilte joera teoriko eta kritiko hauek.
|
|
|
Euskal argitaletxeen munduak ere aire berritzaileak ezagutu zituen: argitaletxe
|
berriak
sortu ziren eta, horren ondorioz, euskarazko literatur produkzioa areagotu egin zen, batez ere, 1970eko hamarkadan (garai horretan sortu ziren argitaletxeen artean dauzkagu, besteak beste, Gordailu [1969], Lur [1969], Etor [1970], Iker [1972], Gero [1973], Elkar [1973]). Honetaz gain, Euskal kantagintza berriari5 eman zitzaion hasiera, Ez dok amairu (1965) taldearekin; 1965ean egin zen Durangon lehen Euskal Liburuaren Azoka; dantza talde (Argia) edo antzerki talde (Jarrai) berritzaileak sortu ziren..., eta argitalpen politika serioa eskatu zuenik ere izan zen, euskara kultura eremu guztietara irits zedin lortzearren.
|
|
|
Gure errietan, gazteak asi dira ernetzen eta azkortzen. An, or, emen talde
|
berriak
sortzen dituzte: dantzariak, txistulariak, teatrugille azkarrak, abeslari ta jende kantaria.
|
|
2005
|
|
|
Aldizkariek argitaratzeko lekua eskaini zieten idazle hasiberriei, literatura taldeak trinkotzen lagundu zuten eta eztabaida literarioa bideratu zuten. Modu horretan aldizkari
|
berriak
sortzen hasi ziren, asko ironia eta probokazioaren bazterretan. Biak 80ko hamarkadaren hasierako literaturaren oinarrizko bereizgarriak.
|
|
|
Testuinguru horretan euskal literaturak garatzeko oinarriak aurkitu zituen. Argitaletxe
|
berriak
sortu (Lur, Etor, Gero...) eta egonkortzen hasi ziren, argitalpenak ere gero eta ugariagoak ziren. Komunikabideak, aldizkariak batez ere, berritze prozesuan abiatu ziren, edo sasoiko esperimentalismoaren epelean ikuspegi berriak ekarriko zituzten beste batzuk hasi ziren agertzen.
|
|
2008
|
|
|
Halako lanen inguruko eztabaida sortu da delphy honetan, eta oro har bi iritzi nagusitu dira; iritzietako bat zera da: euskarak bizi duen egoera diglosikoa dela eta, literaturari ekarpen handirik egiten ez dion lana ere mesedegarria izan daitekeela euskal kulturarentzat, besteren artean, hizkuntza ikasteko balia daitekeelako eta irakurle
|
berriak
sortzen laguntzen duelako. Beste batzuen ustez, ordea, literaturak kalitatea izan behar du ardatz.
|
|
|
Curriculumari dagokion atalarekin amaitzeko, Hego Euskal Herriko bi curriculumen gaineko hausnarketa laburra egin gura dut. 1970eko hamarkadatik hona ikuspegi pedagogiko
|
berriak
sortu dira, baina horiek ez dira, oraindik orain, guztiz txertatu Hego Euskal Herriko hezkuntza legeetan. EAEko curriculumak Nafarroakoak baino ikuspegi berritzaileagoa badu ere, gabezia nabarmenak azaleratu dituzte biek ala biek.
|
|
2009
|
|
|
XIX. mendea hastearekin errefrau bilketan ekimen
|
berriak
sortuko dira, erromantikoek genero horretako herri jalgipenetan ere populuaren arimaren ispilua zekusatelako. Ziur asko Humboldt-en aholkuz, eta Oihenarten berri ere haren bidez izan zuelako, Juan Antonio Mogel izango dugu aitzindari mende hasieran.
|
|
2011
|
|
|
Kontuan hartu behar dugu, itzulpenari esker literatur eredu
|
berriak
sor daitezkeela, baina haien atzean, askotan, nahita egindako hautaketa bat dago, ideologia jakin bat, garai jakin bateko eragina, zentsura, promozioa... Har ditzagun, Mehrez en hitzak, guzti horren adierazgarri:
|
|
2018
|
|
|
Ekimen multzo horri, agintariek jarritako arretari eta batez ere aisialdian bultzatutako dinamikari esker, aukera
|
berriak
sortu ziren pottokarentzat, eta haren hazkuntza berreskuratu egin da. Kalkuluen arabera, Iparraldeko mendietan soilik 2000 bat izango dira.
|
|
2019
|
|
|
52 Atal honetan eleberrietako tramak eta amaierako egoerak agerian geratuko dira. diote, etengabe giro, nortasun edota hizkera literario
|
berriak
sortzeko beharrik gabe. Errekurtsibitate horren bidez, egileak irakurlearen konplizitatea eskuratzen du eta unibertso paralelo partekatua bilakatzen da fikzioaren mundu hori.
|
|
2021
|
|
|
" Curriculumak esaten duenean" emozio estetikoa esperimentatzea natura eta artea ezagutuz eta miretsiz, edertasunaz gozatuz, eta arte adierazpen
|
berriak
sortuz estetikak artean eta naturan ematen dituen emozioez gozatzeko", hori da hain justu ere arte erromantikoaren definizioan oinarritutako zerbait eta esan dezagun artearen diskurtso garaikideenetan ez direla aipatzen natura eta edertasuna, edota miresmena. Hau baldin bada artearen definizioa curriculumean, interpretazio kritikotik oso urrun dago".
|
|
|
" Teknologia berriek literatura sortzeko modu
|
berriak
sortzeaz gain, aurretik zegoen literatura teknologia horiekin komunikatzen ere laguntzen dute. Literaturari dagokionez, teknologia berriak erabiltzeak badu garrantzia, bai literatura forma berriak sortzen parte hartzean, bai aurretik zegoen literaturaren komunikazioan esku hartzean".
|
|
|
" Teknologia berriek literatura sortzeko modu berriak sortzeaz gain, aurretik zegoen literatura teknologia horiekin komunikatzen ere laguntzen dute. Literaturari dagokionez, teknologia berriak erabiltzeak badu garrantzia, bai literatura forma
|
berriak
sortzen parte hartzean, bai aurretik zegoen literaturaren komunikazioan esku hartzean". (Albaladejo, 2009)
|
|
2023
|
|
|
Loreak eta hildakoen errautsak, zeinak, aldi berean, norberak sakralizatutako lekuetan jartzen diren, mendi, errepide edo monumentu publikoetan. Era horretan, molde
|
berriak
sortzen dira, erritu pertsonalaren eta ezagutza orokorraren arteko erdibidean. Bai eta, zergatik ez esan, apainduratik hurbil ere.
|