|
2013
|
|
|
Bata dela edo bestea dela, orain duzu unea bilduma behar den bezala osatzeko, testuak egokitzeko edo
|
berriak
sortzeko. Ez galdu aukera!
|
|
|
Bi txalapartariek pertsonen eta kulturen arteko elkargune bihurtu nahi izan dute txalaparta, eta agerian utzi dute gai dela beste musika batzuetara egokitzeko eta garai berrietara moldatzeko. Tresna zaharrarekin doinu
|
berriak
sortu.
|
|
|
Eta, zer esanik ez, azken ehun urteetan izandako aldaketa. XX. mendetik aurrera, estatistika modernoaren garapenarekin, eta baliabide teknologikoen aurrerapenarekin, estatistika bizitzako alor guztietara hedatu da eta adar
|
berriak
sortu dira, besteak beste, ekonometria eta ikerketa operatiboa.
|
|
|
Aurreko jardueretan triangeluen eta laukien ezaugarriak eta haien propietate batzuk ikasi dituzu. Irudi horien konbinazioak eginez irudi
|
berriak
sor daitezkeela ikusiko zenuen noizbait. Ea zer moduz moldatzen zaren lan horretan!
|
|
|
Unibertsoko distantziak neurtzeko ohizko unitateak (kilometroak (km), esaterako), ez dira oso egokiak; futbol zelai bat milimetrotan (mm) neurtzea egokia ez den bezala. Espazioko distantzia erraldoiak neurtzeko, unitate
|
berriak
sortu behar izan dituzte astronomoek.
|
|
|
Etorkizuneko erronkak askotarikoak eta ugari izango dira. Inguru hurbilera begiratu besterik ez dago behar
|
berriak
sortzen zaizkigula ikusteko. Behar berri horiek gainditzeko soluzioak sortuko dituzten pertsonak dira.
|
|
|
Ordutik, gizakion bizitza aldatuz joan da, teknologia garatzen joan den neurrian. Garapen horrek arazo ugari gainditzea ahalbidetu duen arren, arazo
|
berriak
sortzen joan da. Prozesu teknologikoan zehazten da arazo baten aurrean soluzioa bilatzeko
|
|
|
Ideia
|
berriak
sortzeko pentsatzeko prozedura bat. Talde lana modu antolatuan garatzeko estrategia bat.
|
|
2014
|
|
|
Mapen arteko aldaketak: lurraldeen hedadura, herrialde
|
berriak
sortzea, herrialdeak desagertzea
|
|
|
2 Hiriak, Euskal Herrikoak barne, handitu, txikitu, elkartu edo banatu egiten dira, hirien arteko hierarkizazioa eta hirigune
|
berriak
sortuz.
|
|
|
Zenbaki negatiboak egoera anitzetan agertzen dira, eta haien arteko batuketatik eta kenketatik zenbaki
|
berriak
sortzen dira. Zenbaki horiek osoak dira.
|
|
|
Ohiko gorputz geometrikoak aztertu dituzu jada, baina gorputz geometrikoen mundua zabala da, eta, haiek eraldatuta, gorputz geometriko
|
berriak
sortzen dira.
|
|
|
Zergatik? Horiek ulertuta, material
|
berriak
sor daitezkeelako, eta, haien itxura eta erabilera aldatzeko, konbinatu ere egin daitezke, prestazioak hobetzeko.
|
|
|
Gaur egungo ikerketa zientifikoak hainbat arlotan dihardu lanean, material
|
berriak
sortzen, elikagaigintzan, energian, ingurumenean, osasunean, gizartean& Erronka handiak dituzte eskuartean. Giza beharrei edo jakin minari erantzuteko sortu dira gehienak, baina, sarritan, erabilera desegokien ondorioz arazoak sortzen dira.
|
|
|
Ehungintzan, arkitekturan& arlo askotan erabiltzen dira material berriak, eta, etengabe ari dira bide
|
berriak
sortzen: nanoteknologia, material inteligenteak& ingurumenarekin arazorik sortzen ez duten materialak izan behar dutela ahaztu gabe.
|
|
|
XVIII. mendean abiatuta, gizartearen beharrei aurre egiteko Europan garatu zen industria iraultzak, lan teknika
|
berriak
sortzeak eta energia iturri berrien erabilerak lan antolaketaren birmoldaketa ekarri zuten. Landa eremuetako nekazari gizartea hiriguneetako gizarte industrial bilakatu zen eta, produktu berrien ekoizpenean, lehen aldiz, kate ekoizpena ezarri zen XX. mende hasieran.
|
|
2016
|
|
|
Bizidun guztiek energia ez ezik materia ere lortzen dute elikaduraren bidez. Bizitzan zehar, izaki bizidunen itxura aldatu egiten da, zelula
|
berriak
sortzen dituzte eta zelulak hil egiten dira, eta horiek ordeztu eta berritu ahal izateko ezinbestekoak dira materia eta energia. Beraz, edozein prozesu egin ahal izateko behar beharrezkoa dute energia eskuratzea; esate baterako, lore bat zabaltzeko energia behar da, edo, lo gaudela ere, energia gastatzen dugu.
|
|
|
Anabolismoan berriz, gizakien zelulek, energiaz gain behar dituzten substantziak eskuratzen dituzte, zelulak osatzeko, bizirik irauteko, gorputza eratzeko edo zelula
|
berriak
sortzeko behar dituztenak, hain zuzen. Erribosometan, erretikulu endoplasmatikoan eta Golgiren aparatuan gertatzen diren beste aldaketa eta prozesu kimiko konplexu batzuen bidez sortzen dira substantzia horiek.
|
|
|
Zientzialariek aurkitu dute garunaren hainbat neuronen arteko konexioen bidez geureganatzen ditugula hainbat ezagutza, eta, ideia berriak ikasten ari garenean, garunaren hainbat neuronetan neurona arteko konexio
|
berriak
sortzen direla.
|
|
|
Unitate honetan izango duzu aukera eta trebakuntza ideia
|
berriak
sortzeko eta, horiek garatuz, narrazio bat idazteko: zure mundutxoa erakusten duen narrazio bat, zuretzat edo zuk nahi duzunarentzat; Baigorriko jaunarentzat izan beharrean, barruko jaun/ andrearentzat.
|
|
|
4 Eskainitako testuetan identifikatu dituzuenez gain, otutzen al zaizu zuen ikerketa soziolinguistikorako beste ideiaren bat? Ziur proposamen
|
berriak
sortzen direla batzuen eta besteen ideiei tiraka. Bestela egon lasai, lehenengo osagaian hainbat proposamen egingo baitzaizkizue.
|
|
|
Galtzeko arrisku larrian dago aragoiera; hala ere, hiztun komunitate
|
berriak
sortu dira sarean. Banatutako hiztun komunitateak, Martinez Cortesen esanetan.
|
|
|
Gizakia gizaki denetik naturan topatutako materialak erabiltzen eta eraldatzen ditu, eta baita material
|
berriak
sortu ere. Nolanahi ere, azpimarratu beharra dago garapen horren barruan aurrerakuntza nagusiak ikerketa zientifikoen bitartez egin direla.
|
|
|
Aldaketaren aurretik materia jakin bat izango dugu, eta aldaketaren ondoren, beste materia bat. Hasierako substantziak desagertu egiten dira, edota hobeki esanda, eraldatu egiten dira substantzia
|
berriak
sortuz. Aldaketa kimikoei erreakzio kimiko ere esaten zaie.
|
|
|
Zer gertatu zaio ontziari? Ontziak duen burdinak oxigenoarekin erreakzionatzen du eta atomoen arteko lotura
|
berriak
sortzen dira burdinaoxidoa sortuz.
|
|
|
dira konposatu kimikoak? Zenbat modu daude konposatu kimiko
|
berriak
sortzeko. Nola aurkitu ote dira gertaera horiek?
|
|
|
Nitrogenoa gehitzeko, NH3 osoaren kopurua igo behar da; hori delako substantziak aldatu gabe, edo, substantzia
|
berriak
sortu gabe, nitrogenoa gehitzeko era bakarra.
|
|
|
Erreakzio kimikoak material
|
berriak
sortzeko erabiltzen
|
|
|
Aztarna ekologikoak giza jardueren eragina neurtzen du, kontsumitzen diren produktuak ekoizteko eta sortutako hondakinak asimilatzeko beharrezkoak diren eta biologikoki emankorrak diren lursailen eta uren eremuan oinarrituta. Bestela esanda, baliabide naturalak zer erritmotan kontsumitzen ditugun eta hondakinak zer erritmotan sortzen ditugun neurtzen du, naturak gure hondakinak asimilatzeko eta baliabide
|
berriak
sortzeko duen erritmoarekin alderatuta.
|
|
2017
|
|
|
Hala ere, horrek ez ditu beti emaitza onak ematen, eta, gainera, aldaketak lortzeko prozesua oso luzea da. Baina, prozesu horiei, eta, DNA eta genetikari buruzko ezagutza ugariagoei esker, laborategian espezieak kontrolatu, hobetu eta
|
berriak
sortu ditu gizakiak; horri deritzogu ingeniaritza genetikoa.
|
|
|
bizidunek eboluzionatu egiten dute, eta aldaketa eta hautespen naturalaren bidez bizidunen arraza, aldaera edo
|
berriak
sortzen dira.
|
|
|
Eboluzioaren teoria: izaki bizidun guztiek antzinako bizi formetatik gaur egungoetara eboluzionatu dute, eta, aldaketa genetikoen eta hautespen naturalaren bidez, bizidunen arraza, aldaera edo espezie
|
berriak
sortzen dira.
|
|
|
Duela 200 urte, kasurako, existitu ere ez ziren egiten egun guretzat guztiz arrunt eta ohiko diren tresna eta kontzeptu asko: errolda, Internet, esleipen& Bestalde, duela gutxi arte, erakundeekiko harremanetarako hizkuntza erdara zen gurean, eta euskara horretarako erabili nahiak hitz
|
berriak
sortzera edota lehengo hainbat hitzi adiera berriak ematera behartu gaitu aipatutako eremuari dagokionez.
|
|
|
Artea jolastzat hartzen zuten, eta jokoa nagusitu zen artea egiteko orduan: poetak ez zuen errealitatea deskribatu nahi; mundu
|
berriak
sortu nahi zituen hitzarekin eta poemen itxura tipografikoarekin jolastuz.
|
|
|
Hemen dituzu testua planifikatzeko ideia gehiago: baliagarriak zaizkizunak hartu, ez zaizkizunak ahaztu, eta, behar izanez gero,
|
berriak
sortu!
|
|
|
Horixe da egingo duguna: orain arte ikasitakoa testu
|
berriak
sortzeko baliATZEa, ikasitakoari erreparATZEa, hari buruz pentsATZEa& Ez da atze aurrerik berdin dituenik eta aurreak
|
|
|
Europan, 2015 urteaz geroztik, etxeko hainbat garbigarriren etiketetarako arau
|
berriak
sortu dira, produktu kimikoak diren heinean. Hori dela eta, etiketen itxura aldatu egin da.
|
|
|
Bestalde, loturak apurtzeko energia eman behar dela esan dugu, baina ez dugu ahaztu behar lotura
|
berriak
sortzen direnean energia askatzen dela.
|
|
|
Azkenean, trantsizio egoera horretatik produktuak eratzen dira. Produktu berriek trantsizio egoeran zegoena baino energia gutxiago dute, lotura
|
berriak
sortu baitira; hain zuzen, loturak sortzean, energia askatzen da (argia edo bero eran), eta produktuak energia gutxiagorekin geratzen dira.
|
|
|
Erreakzio honetan ere, erreaktiboek energia txikia dute hasieran. Trantsizio egoerara heltzeko (loturak apurtzear eta
|
berriak
sortzear dauden egoerara heltzeko), energia eman behar diegu. Azkenean, trantsizio egoera horretatik produktuak sortzen dira.
|
|
|
Azkenean, trantsizio egoera horretatik produktuak sortzen dira. Produktu berriek trantsizio egoerakoa baino energia gutxiago dute; izan ere, lotura
|
berriak
sortu dira, eta, loturak sortzean energia askatzen denez, produktuak energia gutxiagorekin geratzen dira. Grafikoaren azterketa egiten badugu, ordea, aurrekoaren bestelakoa dela ohartuko gara.
|
|
|
Industria Iraultzarekin biztanleria oso azkar hazi zen, eta dirua irabazteko eta enplegua bilatzeko aukera
|
berriak
sortu ziren. Jende askok itsasoz beste aldera emigratu zuen:
|
|
|
Aldi berean, Industria Iraultzak langile klasea eragin zuen, zeinak gizarte berrikuntzak bultzatu zituen, hala nola ekimen, kontzeptu, ideia eta erakunde
|
berriak
sortzea. Giza-talde eta erakunde ezberdinek gizarte berrikuntza horien berri emateko egunkariak baliatzen zituztela ere ikusiko dugu.
|
|
|
Poliedro baten eta plano baten arteko ebaketetatik, esate baterako, gorputz
|
berriak
sortzen dira. Poliedro baten eta plano baten arteko ebaketari ebaketa planoa esaten zaio.
|
|
|
Eredu edo modelo matematikoek (funtzio, ekuazio, diagrama, irudi geometriko, taula&) asko laguntzen dute problemak ebazten. Trigonometriaren bidez, eredu
|
berriak
sortuko dituzu, eta problema berriak ebatziko dituzu.
|
|
|
Naturaren formak deskribatu eta irudikatzeko edo forma artifizial
|
berriak
sortzeko
|