|
2010
|
|
|
horretarako prestatu behar dugu. Horri erantzungo dion identitate
|
berria
sortu behar dute komunikabideek.
|
|
|
5) Europako hainbat lekutan bezala Euskal Herrian ere, egoera
|
berria
sortzen ari da etorkinek dakartzaten hizkuntzekin. Hori guztia aztertu behar da, hezkuntzaren eta gainerako eremuetan ere;
|
|
|
2007an nafarroako gobernuak euskararekiko hizkuntza politikaz arduratzeko euskarabidea sortu zuen. baina erakunde
|
berria
sortzeak ez du hizkuntza politikan aldaketarik ekarri eta bere bidez, hain zuzen, eragin ditu Foru gobernuak inoizko murrizketarik handienak euskararako diru laguntza publikoetan (euskarazko hedabideei, aisialdi programei, toki entitateetako zerbitzu tekniko eta kultura jarduerei...). bertzalde, nafarroako parlamentuan euskararen estatusaren inguruko eztabaida etengabea izan da. behin eta berriz ... iruñerriko lau udalerri (aranguren, beraskoain, galar eta noain elortzibar) eremu ez euskaldunetik eremu mistora aldatzea.
|
|
|
Baina erakunde
|
berria
sortzeak ez du hizkuntza politikan aldaketarik ekarri eta bere bidez, hain zuzen, eragin ditu Foru gobernuak inoizko murrizketarik handienak euskararako diru laguntza publikoetan (euskarazko hedabideei, aisialdi programei, toki entitateetako zerbitzu tekniko eta kultura jarduerei...).
|
|
|
Sei elkartea (euskal Soziolinguistika institutua Sortzen izenekoa) babesle zuela, berariaz horretarako sortua. ondoren Soziolinguistika klusterra etorri zen, Sei ren garapenaren ondorioz. garai bakoitzean zuzendariak (txillardegi eta Maria Jose azurmendi), koordinatzaileak, argitalpen batzordeko kideak berritzen joan dira, eta horrek berarekin ekarri du garapena. ez nuke puntu honetan gehiegi luzatu nahi, uste baitut bakoitzak bere neurrian zuen onena eman zuela, baina uste dut bat aldizkariaren" intra historia" azpimarratzekoa dela arlo honetan, izan ere bere iraupen eta bilakaeraren gako nagusia bertan dago. zorroztasun akademikoa, esperientzia aplikatua, militantzia eta zabaltasuna uztartzen asmatu dute aldizkariaren sustapenean lan egin dutenek. denona eta inorena ez, txikia baina ezinbestekoa, hori da bat aldizkaria izan dena eta horretan ahalegindu dira, produktuan ikus daitekeenez, bertara bildutakoak. 1996an esku bateko hatzak aski ziren aldizkariaren iraupenarekin konprometitutako pertsonak zenbatzeko, egun, ordea, bat desagertuko balitz bat
|
berria
sortu litzateke euskalgintzak bere eremu desberdinetatik dakarrenari bide emateko. ingurumaria aldatu bada, bat bera ere aldatzen joan da, ez beharbada nahi izan den moduan, bai, ordea, ahal izan den neurrian. Formatu aldetik aldaketa bistakoa da, baina aldaketa nagusia edukietan dago.
|
|
2012
|
|
|
Aurreko puntuetan irakurketa partzial bat egin dut nahita. objektuei buruz edo objektugintzari buruz aritu naiz. erdal estatua eta harekin batera estatuaren tankera eta natura hartzen zihoan jende nazionalizatuak (gizon heldu kaletar, burges, letratu eta bidaiatu hark) euskalduna nahikara asmatu nahi izan zuen hainbat helburu eta funtziotarako. hala ere, identitate politikoan eta batez ere diferentzia estetikoan asmatze hori berariazko eta beregaineko proiektu bihurtu zen: humanismoaren oldeak hartaraturik, euskaldunak sortu beharraz kontzientzia hartu zuen euskal zergintzak. orduan hasi ziren serio euskal jende
|
berria
sortu nahian: euskaldun eskolatuak, euskaldun berriak, euskaldun modernoak... proiektu hau berau da kontsumo hipermodernoaren ordu honetan erdal Bestea galarazten ari dena:
|
|
2014
|
|
|
Langileen kualifikazioan eta prestakuntzan diharduten eragileen kasuan ere (trebakuntza profesionala, lanbide heziketa, unibertsitateak...), dela eskaintzarik egon ez delako, dela horretarako behar besteko bultzada publikorik izan ez delako, edo beste hainbat arrazoirengatik, ez dute ezagutza
|
berria
sortzeko gauza diren zikloak eta ikastaroak planteatzerakoan ezagutza hau euskaraz jasotzeko modurik ezarri. Kasu hauetan gainera entitate publikoek askotan zentro hauen jabetzan eta zuzendaritzan partaide dira, eta aukera dute arlo honetarako politika bat diseinatu eta martxan jartzeko.
|
|
|
Oteizak zioen bezala: " Zerbait
|
berria
sortzen duenak arraunlari baten tankeran egiten du, aurrera egiten du baina bizkarka, atzera begira, iraganera. Atzera begira lantzen du bere bide berria".
|
|
2015
|
|
|
Hala ere, 1960 hamarkadan Euskararekiko lortu zena nahiko izan zen (miraria izan al zen?): ikastolak sortu, HABE sortu (helduak euskaldundu, edo alfabetatzeko), Euskal literatura
|
berria
sortu (Txillardegi, Saizarbitoria,...), musika berria ere(" Ez dok Hamahiru" taldea, eta beste batzuk), Euskal kultura berpiztu, eta abar, posible egin genituen.
|
|
2016
|
|
|
Garai bat agortuta sumatzen da, urtetan garatutako tresnak, kontzeptuak, leloak..., agortuta sumatzen direlako. Aipatutako aldaketa makrosozialez gain, agertoki soziopolitiko
|
berria
sortu da Euskal Herrian, azken hamarkadetan euskarak ezagutu ez duen egoera batean utziz. Horretaz gain, haur eta gazteen belaunaldi berriek aro soziolinguistiko oparo bat ekarri dute, eurei esker euskaldunen kopurua nabarmen handitu delarik.
|
|
|
Berrikuntzarako bide hau hartu ezean, egindako ahaleginak hanka motz geratu daitezke. Zaila dirudi egindakoaren gainean, eta ikuspuntu, aldagai, kategori berdinak erabiliz zerbait
|
berria
sortu ahal nire ustez, diskurtso berritzailearekin batera bestelako berrikuntzak ere gertatu lirateke: diagnostiko berriak, zabalagoak eta konplexuagoak behar dira; diziplinen artekotasunetatik sortutako diagnostikoak; egoera modu integralagoan ulertuko dutenak; kontzeptu berriak mahai gaineratuko dituztenak; ikuspegi zein paradigma berriak proposatuko dituztenak... zer dago jarrera bat edo beste baten oinarrian, abiapuntuan?
|
|
|
a) Eskolaz kanpoko erabilera ardatz izango duen lehentasun eskema eratzea: " lehenik ikasi, gero egin" ordez" eginez ikasi"; b) konpartimentazio soziofuntzional iraunkor (diglosia)
|
berria
sortzea; c) BZ5, BZ6a eta BZ6b osasun mailako arnasguneei lehentasun argia aitortzea hitzez eta, bereziki, egitez; d) (BZ 6c) mailako ingurumenak (BZ 6b) mailara itzultzen saiatzea; e) erdara (arras) nagusi den (BZ 6d) eta (BZ 6e) lekuetan (tartean hiriburu gehienetan) euskarazko harreman sareak eta hiztun taldeak (berr) eskuratzea, berariazko hizkuntza plangintzaren ondoan bide batezko euskalgin... Hori ez da, Mikel Zalbide – Mintzajardunaren egoera eta azken urteotako bilakaera.
|
|
|
Gurea bezalako bizi giro nabarretan hiru aukera horiei beste hau erantsi behar zaie maiz: aurreko hirurak batera bildurik, nagusitasun moldaera sinkretiko
|
berria
sortuz doaneko bilakaera: leku eta jardungune batzuetan (hitzez, idatziz, bietara) aurrera eginez, besteetan atzera, zenbaitetan bere hartan jarraituz,..
|
|
|
Euskara erdaren konpartimentazio eskema zabal eta egonkor
|
berria
sortu, adostu eta aplikatu beharra dago horretarako: hori gabe," arrain handiak txikia jango du".
|
|
2018
|
|
|
Kritika, kezka edota ardura sortzen duen egoera batetik abiaturik, helburua izaten da zerbait hobetzea, alegia, helburu positiboa dago kasu guztietan. Esperientzia guztiek bilatzen dute egungo hutsuneak betetzea edo egungo joerak iraultzea eta, horretarako, paradigma aldatu eta beharrizan horri erantzungo dion dinamika
|
berria
sortzea.
|
|
2019
|
|
|
c) Konpartimentazio soziolinguistiko eta moldaera soziokultural berria. guztiz bat nator, arnasguneetako etorkizuna bertako biztanleek diseinatu eta garatu behar duten ideiarekin. uste dut gakoetako bat" Moldaera soziokultural berri bat adostu eta aplikatu behar da" esaldia zehaztea dela. hain zuzen ere," gauzak nola egin behar diren hemen eta orain" frogatzeko eta moldaera soziokultural hori zer izan daitekeen usaintzeko, oso informazio iturri interesgarria izango da tolosaldea datozen urteetan. galtzaundi euskara taldea eskualdeko bilakatu da. arnasguneetako gazte talde ekintzaile eta kementsua sartu da bertara lanera, herriz herri batzordeak osatu dituztelarik eta dinamika berriak eragiten ari direlarik. ...ruko informazio zuzena zabaldu da herritarren artean eta formakuntza berezia landu eskoletan (haur irakasle gurasoekin) eta beste eragileekin arnasguneen garrantziaren eta erantzukizunaren kontzientzia errotu eta zabaltzeko eta autoestimua eta harrotasun sanoa indartzeko. motibazioa eta ilusioa erein, komunitate sentimendua indartu eta aktibazio sozialerako aukerak profitatu moldaera soziokultural
|
berria
sortze aldera. Beti ere oso kontutan izanik, arnasgune guztiak ez direla berdinak eta direla erabili kopia mimetikoak guztietarako. eta honekin lotuta dator hurrengo hausnarketa. arnasguneen bideragarritasuna, nire ustez, inguruko herriburuen ardura ere bada, eta oro har, euskal herriko bilakaera soziolinguistikoarekin lotuta egongo da. adibide batekin esateko:
|
|
|
Motibazioa eta ilusioa erein, komunitatesentimendua indartu eta aktibazio sozialerako aukerak profitatu moldaera soziokultural
|
berria
sortze aldera.
|
|
|
bai arnasguneen garrantziaz jabetzeko da argigarri, bai ingurumen hauek zer nolako egoeran dauden jakiteko eta bai, azkenik, bide egokienari eusteko zer egin zehazteko. arnasguneak ez dira ghetto batzuk bihurtu behar; ez da kanpotik erabaki behar bertako biztanleek zer egin behar duten eta zer ez. asmoa arnasguneetatik bertatik etorri behar da eta instituzioek eta kanpoko eragileek lagundu behar diote bertako biztanleriari bere helburuak lortzen. horretarako gune horietako biztanleak beren izaeraz eta izaeraren horren garrantziaz jabetzea ezinbestekoa da: ...zama bat haientzat, lasai bizi behar dira, erantzukizun guztia ez da haiena. arnasguneen kopurua hain mugatua izanik, horrezaz gainera, politika eta jabetze lan hori gehiago zabaldu behar dela iruditzen zait eta gune euskaldunen arteko loturak eta harremanak bultzatu egin behar direla. testuinguru soziokultural, sozioekonomiko eta tekniko berri honetan iraunkorrak izango diren arnasguneen egitura
|
berria
sortzeko ahalegina egin litzateke, beti ere bertoko biztanleria errespetatuz eta berak hala nahi baldin badu. ez badu nahi zergatik ez duen nahi aztertu da: arrazoi praktikoak diren, ideologikoak edo beste arrazoi batzuk.•
|
|
|
Eraldaketa prozesu hau gizarte berrikuntzaren gauzatze kolektibo handi gisa soilik uler daiteke. denbora luzez, ikuspegi guztiz ekonomiko eta kuantitatibotik ulertzen saiatu gara, baina beti genuen sentsazioa ez ginela ari historia bere osotasunean kontatzen. 80ko hamarkadan bizi izandako lehen fasean lehiatzen ikasi genuen, inbertsio garrantzitsuak eginez hezkuntza arloan eta makinaria eskuratzen gure enpresa sarea lehiakorragoa bihurtzeko; baina, aldi berean, euskal erakunde sare
|
berria
sortzeko garaia izan zen.
|
|
2021
|
|
|
Ekimen berriei lotzen bagatzaizkie, azken hilabeteotan harreman iraunkorrerako kanal
|
berria
sortu du ELEN erakundeak Europako Batasuneko batzordeko zenbait kiderekin eta eleaniztasunerako arduradunarekin, herritarren hizkuntza eskubideak erdigunera ekartzeko neurriak abian jartzeko asmoz.
|
|
2022
|
|
|
Lehenik, bilketa honek ez du jasotzen soziolinguistika eta hizkuntza ekologia lantzeko dagoen material guztia, eta, beraz, bilketa horrekin jarraitzea litzateke. Bigarrenik, etengabe material
|
berria
sortzen dela ikusteko aukera izan dugu; horregatik, horrelako bilketa bat euskarri kolaboratibo batean eskegitzea aproposa izango litzateke, material, baliabide, formazio, etab. sortzen duten pertsona edo erakundeek osatzen joan daitezen. Hirugarrenik, eta kontuan hartuta lan honen zeharkako helburu bihurtu dela irakasleei erraztasunak eskaintzea, irakasleen beharrak, materialari dagokionez, gertuagotik ezagutu liratekeela uste dugu.
|
|
|
Askotan hizkuntza gaiak gatazkarekin lotzen dira eta kosta egiten da hizkuntzaren inguruan hitz egitea eta elkarri eskaerak egitea. Tabu kutsu hori ezabatzeko kultura
|
berria
sortzen edo berritzen joan da, poliki poliki.
|
|
|
Hogeigarren mendeko azken laurdenean herrigintzatik bultzatutako helduen euskalduntze eta alfabetatzea garrantzitsuak izan ziren. Urte batzuk beranduago, ekimen instituzionalaren aldetik ere, funtsezko ekarpenak egin ziren, euskararentzako lege estatus
|
berria
sortuz eta, beste neurriren artean, eskola bidezko euskararen transmisio kulturala zabalduz. Ahalegin horien guztien eskutik, gizartean euskara ikusteko era hobetu eta hizkuntza horrekiko estimua areagotu da; baita familia bidezko berezko transmisioa bermatu ere.
|