|
2017
|
|
|
ezin da euskal diferentzia zaindu eta iraunarazten saiatu independentista izan gabe? 110 Gabilondo eta Atutxari jarraituta badirudi ezetz, ezin dela. Baina esentziarik ez den heinean, ez dago esatea euskal diferentzia halako edo halako egituraketa politikori
|
berez
dagokionik. Euskal diferentziak izan litzakeen egituraketa politiko posible guztien espektroan ez dago bat ere besteak baino berezkoagorik zaionik, ez autonomia, ez konfederazioa, ez independentzia, ezta beste ezein ere.111 Posible da, beraz erabat zilegizkoa, gainera euskal diferentzia zaindu eta iraunarazten saiatzea aukera horietako jakin baten aldekoa zein aurkakoa izatearekin batera, baldin eta onartzen bada, noski, aukera horietako guztiak direla zilegi.
|
|
|
Analisi ohikoenetan, telos modernoa gizateria osoari dagokio eta erabateko giza burujabetza zein justizia unibertsala erdiestean datza. Irudikapen modernoan, horrela, errealitatearen zerizanari
|
berez
dagokio telos desiragarri hori, arrazoimenak gidatu bilakaera historikoan gauzatuko litzatekeena.
|
|
|
Ez duzue ulertzen ni lapikoa sutan ipintzera etorri naizela hona, horixe dela nire betebehar historikoa...!" 187 Metxak eginiko salaketak zein aldaketarako deiadarra hain dira sutsuak, hain dira kartsuak, ezen irakurleak ia ez baitauka beste aukerarik Izagirrek irudikatu errealitate eredu bitarra bere egitea baino: aleturiko injustizia zerrendaren luze, zabal eta gordinak, lehenik, alienazio egoera erabatekoan gaudela onartzera bultzatzen gaitu, ezin daitekeena izan gizakioi
|
berez
dagokiguna; aldaketarako akuiluaren suharrak, bigarrenik, zehatz, sendo eta eskuragarri proiektatzen du alienazio horren bestaldean dagokeen justiziaeta askatasun horizontea, gizakiak garen heinean berez dagokiguna, alegia. Diagnostikoa argia da:
|
|
|
Ez duzue ulertzen ni lapikoa sutan ipintzera etorri naizela hona, horixe dela nire betebehar historikoa...!" 187 Metxak eginiko salaketak zein aldaketarako deiadarra hain dira sutsuak, hain dira kartsuak, ezen irakurleak ia ez baitauka beste aukerarik Izagirrek irudikatu errealitate eredu bitarra bere egitea baino: aleturiko injustizia zerrendaren luze, zabal eta gordinak, lehenik, alienazio egoera erabatekoan gaudela onartzera bultzatzen gaitu, ezin daitekeena izan gizakioi berez dagokiguna; aldaketarako akuiluaren suharrak, bigarrenik, zehatz, sendo eta eskuragarri proiektatzen du alienazio horren bestaldean dagokeen justiziaeta askatasun horizontea, gizakiak garen heinean
|
berez
dagokiguna, alegia. Diagnostikoa argia da:
|
|
|
Sakoneko egia horixe da, azken batean, Izagirrek berez erdiestea dagokigun xede edo telos modura aurkeztu diguna, gure jardun oro gidatu lukeen telos soziopolitiko modura, alegia, bai gizarte justizia, bai nazio askatasuna gauzatzean datzana. Utopiak hortxe dirau,
|
berez
dagokigun betebehar modura, eder, ukigabe... Eta eskuragarri.
|
|
|
Azken batean, Izagirreren satira bitarteko bat baino ez da, funtzio hauxe daukana: inguruko errealitate honen alienazio egoeraz ohar gaitezela, egoera horren sorburuan geure huts eta okerrak daudela uler dezagula eta
|
berez
dagokigun justiziaeta askatasun errealitatea erdiesteko lanari ekin diezaiogula. Berriro esanda, Utopiak eskuragarri dirau.
|
|
|
Ikus daitekeenez, egitasmo premodernista bete betean dago oinarriturik modernitateak postulaturiko ontologia eta epistemologian.35 Egile premodernistak zalantzan jartzen ez duten siniste batetik abiatzen dira, alegia, badela munduari
|
berez
dagokion egoera ideal bat, gizakiok batetik ezagutu ahal duguna eta bestetik errealitatean gauzatzera behartuta gaudena. Munduari berez dagokiona:
|
|
|
Ikus daitekeenez, egitasmo premodernista bete betean dago oinarriturik modernitateak postulaturiko ontologia eta epistemologian.35 Egile premodernistak zalantzan jartzen ez duten siniste batetik abiatzen dira, alegia, badela munduari berez dagokion egoera ideal bat, gizakiok batetik ezagutu ahal duguna eta bestetik errealitatean gauzatzera behartuta gaudena. Munduari
|
berez
dagokiona: hori da giltzarria.
|
|
|
hori da giltzarria. Izan ere, munduari
|
berez
dagokiona, bere zerizan berezkoa, ezin daiteke bere esentzia baizik izan. Esentzia horixe da telos a.
|
|
|
Izan ere, lehen hiru poetika horiek berezko xede edo jomuga bati loturik irudikatzen dute errealitatea, azken gauzapen umo, burutu eta berezko bati loturik, telos bati, alegia. Telos hori, bestalde, munduko izaki edo entitateei dagokienez, ez daiteke izan berorienesentzia baizik, telos egoera erdietsita, definizioz, izaki edo entitate bakoitza
|
berez
dagokionaz jabe eta ez dagokionaz libre izango baita. Horrekin batera, finean, esentzia horien zerizana nahikoa ongi ez ezagutzea jo ohi da telos egoerara oraindik iritsi ez izanaren kausatzat, arrazoimena izanik, noski, ezjakintasun deitoragarri hori gainditzea ahalbidetuko duen indar ahaltsua.
|
|
|
Ez dugu sekula nazioarekiko bat egite erabatekorik lortuko, ez dugu sekula gure konpromisoari esker nazioa esentzia modura gauzatu ahal izango, baina horrek ez du esan nahi nazioa bazterrean utzi behar dugunik. Nazioari ere
|
berez
dagokiona eman behar zaio, justiziaz jokatu behar dugu harekin, hori zehatz mehatz zertan datzan sekula jakingo ez badugu ere.
|
|
2021
|
|
|
Bide beretik, afera koiunturala ere badela uste du GE2 k. Bere iritziz, egungo gizartean indarrean dauden balioek eta joerek literaturari
|
berez
dagokion balioa kentzen diote," erraztasun, gozamen eta plazeraren aroan" bizi garelako. Hartara, modu errazean lortzen den gozamena edo plazera egungo gizartearen helburu bada, literaturak eskatzen duen ariketa kognitiboarekin nolabait talkan dago helburua konpartitua izan daitekeen arren, eta arrakala hau gehiago handitzen da kontsumitzailearen kultur hizkuntzan duen hizkuntza gaitasuna erraztasunez kontsumitzeko nahikoa ez denean.
|