|
2000
|
|
|
Galdera hurrengoa da: lazgarrikeria, nolabait esan, Beltaneko su jaialdiaren ohiturari
|
berez
dagokio, duela ehun urte bezala, edo jaialdia lazgarria da bakarrik bere jatorriaren hipotesia egia izanez gero. Nire ustez, argi eta garbi, egungo ohitura modernoaren barruko izaera berez da lazgarrikeria iruditzen zaiguna, eta giza sakrifizioei buruz ezagutzen ditugun gertakariek ohitura ikusteko bidea besterik ez dute erakusten.
|
|
2005
|
|
|
2 Behin edo behin justizia egozten bazaie animalia zentzugabekoei, modu desegoki batez egiten da, eurengan ikus dezakegun arrazoimenaren itzal edo aztarnaren bidez. Hainbatez, zuzenbide naturalaren barruko egintzak, bai beste animaliekin batera erkide zaizkigunak, hala nola ondorengoen heziketa, bai guri
|
berez
dagozkigunak, hala nola Jainkoa gurtzea, ez dira esanguratsuak zuzenbidearen izaeraren ikuspegitik.
|
|
2008
|
|
|
2 Bestela esanda: zientziari,
|
berez
dagokiona, unibertsala dena da; kasu partikularrak, berriz, esperientziari dagozkio. Horregatik ulertzen da esperientziaren arrakasta, esperientziaren bidez gizabanakoa (Sokrates edo Kalias) sendatzen baita, zientziaren ikergaia gizaki orokorra delarik.
|
|
|
Lehenengo aporiari irtenbidea labur garaturik dago IV 1 atalean. Atal horretan Aristotelesek" badena den aldetik eta hari
|
berez
dagozkion atributuak" ikertzen dituen zientzia bat dagoela ezartzen du (1003a21). Zientzia hura berezia da, beste gainontzeko zientzia partikularrek errealitatearen zati bat ikertzen duten bitartean, zientzia hark —jakituria edo filosofia lehena deiturikoak— badena unibertsalki ikertzen du (1003a22); bestela esanda:
|
|
|
Lehen zailtasunari dagokionez, Aubenquek (1987) ikusi du badenaren zientziak bateraezinak diren Aristotelesen hiru tesirekin topo egiten duela: 1) badena den aldetik eta hari
|
berez
dagozkion atributuak ikertzen dituen zientzia bat dago; 2) zientzia oro errealitatearen genero bati dagokio; 3) badena ez da genero bat. Zailtasunari irtenbidea emateko Aristotelesek 2) eta 3) tesien indarra murrizten du, genero bat ez den arren, badenak nolabaiteko batasuna duela argudiatuz, badenaren izateko modu guztiek, azken finean, erreferentzia eta printzipio bakar bat (substantzia, alegia) baitute.
|
|
|
Planteamendu horrekin Aristoteles ez da Ondorengo Analitikoetan ezarritako baldintzekin kontraesanean erortzen, badena den aldetik ikertzen duen zientzia zientzia ez baita frogagarria. Izan ere, Aristotelesen pentsamenduan printzipio frogagarriak (ez kontraesanaren printzipioa edo hirugarrena baztertzearen printzipioa bezala) badenaren berezko atributuak dira, hau da, badenari
|
berez
dagozkion atributuak, baina badena ez da genero bat. Ikusten da filosofoak, badenari buruzko zientzia orobarneratzaile bat eraiki ahal izateko, Ondorengo Analitikoetan ezarritako baldintzak arindu dituela.
|
|
|
Aristoteles, lehendabizi, badena unibertsalki ikertzen duen zientzia bat dagoela frogatzen saiatu da. Zientzia horrek badena den aldetik eta badenari
|
berez
dagozkion atributuak ikertzen ditu (cf. IV 1, 1003a21).
|
|
|
Atalean zehar Aristotelesek baieztapen horren arrazoiak ematen ditu: a) errealitate jakin baten substantzia errealitate jakin horri
|
berez
dagokion zerbait baita, eta ez errealitate anitz baten komuna edo partekatua den ezer. Izan ere, esentzia partekatzen duten errealitateak errealitate bat eta bera dira.
|
|
|
esentzia (to ti en einai) terminoaren esanahia murriztu edo unibertsal (to katholou) terminoaren esanahia murriztu. Lehenengo terminoari dagokionez, badirudi VII liburuaren kasu gehienetan formak unibertsalak direla, gizaki k gizakiaren esentzia, hau da, gizaki guztiei
|
berez
dagokiena adierazten duen zentzuan. Baina zenbait kasutan, badirudi forma edo esentzia modu partikularrean erabilita dagoela; adibidez:
|
|
2010
|
|
|
erkidego horretan ez dago jurisdikziorik, ezta benetako legegileak izan beharreko indar hertsatzailerik ere. Horrek dakar halako erkidegoetan
|
berez
dagoen perfektutasunik eza, erkidego horrek ezin duelako giza poztasunik eskaini, gizakiek eskatu bezala. Argiago esateko, erkidego horretako kideek ez diote elkarri laguntzen, eta gizarteak elkarlan hori behar du bere helburua erdiesteko edo irauteko.
|
|
2012
|
|
|
Labur esanda, azken hamarkadetan iruzurgile eta maiseatzaileek erauzi duten lekura,
|
berez
dagokion lekura itzuli behar du. Filosofiak, konpromisorik zein beldurrik gabe hartu behar du esku errealitatean; baina, aldi berean, kontzepzio filosofiko garaikideei kritikoki egin behar die aurre.
|