|
2004
|
|
|
Euskal Herrira etorri diren espainol eta frantsesek zer nolako harremanak izan dituzte eta dauzkate bi Estatu horien nazio politikarekin? Auzi irristagarri honek izan al du euskal arazoaren luze zabaleko gogoeta saioetan
|
berez
zegokion tokirik. Edo, interpretazio eta susmo gaiztoak pizteko beldur, zingira arriskutsuetan lokaztu aurretik, isilik egotea erabaki dugu euskaldunok? 75
|
|
2006
|
|
|
Hain liluraturik nengoen, ez baitzitzaidan hitzik ezpainetaratu, are gutiago entzun berri nuenari
|
berez
zegokion ihardespena: " noren eitea, ordea?".
|
|
2008
|
|
|
Etsi etsia bainago euskaldunok eta bereziki abertzaleok egin behar genukeen aurreneko lana hizkuntza definizio hori iraultzea dela. Horretarako, noski, hizkuntzari
|
berez
dagozkion lekua eta eragina aitortu behar genizkioke bere luze zabal guztian: hasi gizaki bihurtzen gaituen dohainak dituela aitortzetik eta buka berak eta ez beste ezerk egiten gaituela euskaldun zin egiteraino.
|
|
|
Jatorrizko izaera etnokultura alde batera utzi ez duena, besteak beste, ezin duelako, bere sozializazioaren emaitza delako, gizarteratze eredua hizkuntza eta kultura etnikoan egin dituelako. Alabaina, jatorrizko etorkia duen herritarrak ez du bere berezko identitatearen arabera garatu ideologia nazionalistaren esperientzia, eta
|
berez
zegokionarekin eten egiten du nazio proiektuaren zerumugan. Zerumuga honetan bere herriaren gainetik dagoen nazio estaturen bateko kide sentitzen da, eta estatu nazional horren baitan proiektatzen du bere aberri nahimena.
|
|
2009
|
|
|
Bertzeen agerian janzten eta eranzten, justizia egiten, menekoak gobernatzen, Jainkoarekin mintzatzen, eta abantzu seme alabak egiten. Bertzeen agerian hiltzea
|
berez
zegokion akabantza zen, ororen ikuskizun bilakaturiko bizi batendako.
|
|
|
Eta hala ere, Henrikek ni nahiago. Denek
|
berez
balegokit bezala onartu zuten nire nagusitza, printze lagunen, taldean.
|
|
2010
|
|
|
Jatetxera bidean, gertatu berri zitzaiona Aitziberri nola kontatu pentsatuz joan zen Julen; hitzak aukeratzen, neurtzen; neska izutu ez baina, aldi berean, gertaerari
|
berez
zegokion larritasuna aitortuz. Bazekien asteburu erromantikoa pikutara joango zela, baina lekuz kanpo zeuden plan erromantikoak halako egoeran.
|
|
2011
|
|
|
ez beraz, ez hortaz, ez horrenbestez, ez ondorioz. Humek nabaritu zuen errealitatean,
|
berez
dagoen horretan, ez dagoela kausa ondoriorik, kausa ondorioa gizakiok eransten diogula, dagoena duguna bilakaraztearren, antolatzearren, legepean kokatzearren. Eta zientzia, kausa?
|
|
|
Zoriona,
|
berez
dagokien zerbait balitz moduan, trenean ardurarik gabe elkartzen diren ikasle, langile eta abarreko bidaiari multzo bilakatzen dira; zortearen muga horren azpialdean jaio ginenok, bizitzak eskatutako eginahalak bete beharrean gauden bitartean.
|
|
|
Gainera, horrelakoetan, konparaziorako joera handia dugunez, fase terminalean dauden hizkuntza batzuen egoera oraindik ere nolabaiteko bizitza dutenekin alderatuz, azken hauek
|
berez
dauden baino egoera askoz hobean daudela deritzogu sarri. Etxean bertan daukagu, inora gabe, ohitura txar hori:
|
|
|
Orain, nire identitate etnikoaren jakitun, ikasitakoa, jaulkitzea? dagokit eta
|
berez
dagokidan erara ikasketak berrastea nire kulturaren balio material eta materialgabeak ulertzeko. Azken batean, nire kontzientzia naizenetik edo garenetik pasiboki bereizten duen alienazioa ez onartzea da xedea?
|
|
|
Arazoa, ordea, egon badago, eta hori aski jakina da: munduko edozein tokitan, milaka herritan, jatorrizko hizkuntza erabiltzeko debekua eta eragozpena indarrean baitago. Bateko, dagokien hizkuntza propioa erabiltzea eragotziko zaie gutxiengoei; besteko, berriz, ezin izango dute eskubidez zor zaien eta
|
berez
dagokien biziera soziolinguistikorik egin. Eragozpena lege, gehiengoaren izenean.
|
|
2012
|
|
|
Amaitu nuenean, eta aurrekoan bezalaxe itzuli egin zitzaienean nire hitzaldiaren funtsa han zeuden gainerakoei, hizketaldi ederra izan zuten beren artean hango hizkuntzan, eta ez batere barrerik gabe nire kontura. Azkenean, nire interpretari izandako zaldun berberak esan zidan zenbait hutsegitetan zuzentzeko erregutzen ziotela besteek, giza izaerari
|
berez
dagokion zentzugabekeriaz egin bainituen huts haiek, eta aitzakia horrengatik erantzukizun txikiagoa nuela haien ustez. Struldbruggen espeziea herri haren bereizgarri zela, ez baitzegoen halako jenderik Balnibarbin edo Japonian, non izana baitzuen bere Maiestatearen enbaxadore izateko ohorea, eta han konturatu zela bi erresuma haietako jendeak nekez sinesten zuela hori gerta zitekeenik, eta lehen aldiz gaia aipatu zidanean azaldu nuen harriduragatik nik ere gauza guztiz berritzat eta oso sinesgaitzat hartzen nuela iruditu omen zitzaion.
|
|
|
Baditut neure arrazoiak pentsatzeko Maiestatearen bisita honek aukera eman ziola Flimnapi nire kontra gaizki hitz egiteko bere jaunari. Ministro hura beti izan zen ezkutuan nire etsai, nahiz eta, itxuraz, haren izaera ozpintsuari
|
berez
zegokion baino zurikeria handiagoz erabiltzen ninduen. Bere Altxortegiaren egoera kaskarra agertu zion Maiestateari; behartua zegoela dirua beherapen handiz hartzera; Haziendako baloreak gutxienez ehuneko bederatziaren azpitik zebiltzala paretik behera; Maiestateari milioi eta erdi sprug (haien urrezko txanponik handiena, dilista txiki baten tamainakoa) baino gehiago kostatu nintzaiola; eta, guztiaren ondorioz, komenigarria izan zitekeela Enperadorea lehen aukeraz baliatzea ni handik bidaltzeko.
|
|
2014
|
|
|
ez da arraza indoeuropar, nobleei?
|
berez
dagokiena.
|
|
2015
|
|
|
Ez dago zertan onartu teknologien bigarren mailako elementuak garenik, efektu kolateralak, hartzaile hutsak?, teknologia ez baita hor
|
berez
dagoen beharrezko zerbait. Gauzak hala ikusiko bagenitu, deterministak izango ginateke, eta determinismoak ez ditu mapa onak diseinatzen teknologiaren eta gizakion mundu komuna ulertzeko.94
|
|
|
ez beraz, ez hortaz, ez horrenbestez, ez ondorioz. Humek nabaritu zuen errealitatean,
|
berez
dagoen horretan, ez dagoela kausa ondoriorik, kausa ondorioa gizakiok eransten diogula, dagoena duguna bilakaraztearren, antolatzearren. Eta zientzia, kausa?
|
|
|
ihardesten dio. Bizitzari
|
berez
dagokion zahartzeak ez du haurtzaroa zein heldutasuna, gainditzen?: beste mundu bat da, aldaketa jauzi bat da.
|
|
2017
|
|
|
Guk dakigula, instantzia nazionaletan kokatzen dira erabakimenaren gune nagusiak hizkuntza kontuetan, eta hor ebazten da hizkuntza transmisioaren irismena. Komunitate etniko lokalean indarrean dauden gizarte harremanak oso baldintzatuak daude gaurko munduan, eta, damurik, nekez lor dezakete hizkuntza gaietan
|
berez
dagozkien eskubide eta duintasuna.
|
|
|
Eta, damurik, euskaldun asko erori da amarru horretan. Arazoaren jatorria eta zergatia, ordea, ez da barnekoa, kanpokoa baizik, euskarak hezurmamitu behar lukeen funtzio nazionala erdararen esku dagoenez, euskalkiari
|
berez
dagozkion eremuetara biratu da batuaren erabilera. Alderantzizko bidean ere nahasten dira euskalkien eta batuaren erabilera moduak:
|
|
|
Tira! Gaur egoera larria salbatzeko jarrera defentsiboa ipini beharra zegoen; hurrengoan hartuko zuen
|
berez
zegokion jarrera erasokorra.
|
|
2018
|
|
|
Alabaina, ezein langilek bere ardurak saihestu ez ditzan (alegia, polizoiaren problema esaten zaion hori eragozteko), begirale bat behar da. Begiraleak, aldi berean, ez du ardurarik saihestuko baldin eta eskubidea badu, produkturen bat
|
berez
dagozkion kopuruen gainetik, lortzeko.
|