|
2001
|
|
|
Antioxidatzaileek eragiten dituzten onurez gero eta informazio hobea dugun arren sustantzia horren kontsumoa sustatu egin behar da,
|
berez
dauzkaten elikagaiak kontsumitzera bultzatuz, eguneroko dietan gehigarriak sartzea komeni den ala ez zehazteko goizegi da oraino, ez baitakigu zein diren dosi zehatz eta egokiak.
|
|
|
Organismoak
|
berez
dauzkan sustantziak, entzima antioxidatzaileak
|
|
|
Horietakoren bat naturala da, hala nola fruta eta barazki batzuek
|
berez
dauzkaten landarezko koloratzaileak (E160, beta karotenoa, naturala: fruta eta barazkiak tonu gorri eta horiz janzten ditu eta gurin, margarina eta beste hainbat elikagaitan baliatzen da), baina badira sintetikoak ere, artifizialak.
|
|
|
Margarinek
|
berez
dauzkatenez gainera, beste bitamina liposolublerik ere gehitu ohi zaie.
|
|
2002
|
|
|
Kafeina eta teobromina ere (kakaoak
|
berez
dauzkan estimulatzaileak) estalduran bakarrik aurkituko ditugu.
|
|
|
Laktosaren (esneak
|
berez
daukan arren, erantsitakoa ere izan daiteke azukre hau) proportzioa %5 %6 ingurukoa da.
|
|
2003
|
|
|
Elikabidean, izan ere, kaloria guztien ia erdia karbohidrato ugari dituzten elikagaietatik ekarri behar da (%15 %18 inguru), proteina ugari duten elikagaietatik (haragi, arrain, arrautza, esne eta esnekiak...) eta gainerako %30 %35, gantz asko duten elikagaietatik (elikagaiek
|
berez
daukatena eta prestatzeko baliatzen ditugun koipe eta gantzak).
|
|
|
honek tomateari
|
berez
daukan usaina daukana ematen dio; sagar, abrikot, sandia, papaia eta pomelo gorriaren mamian ere aurkituko dugu.
|
|
2004
|
|
|
Kontu garrantzitsua: hobe fluorra badaukate, horrek kariesaren agerpena uxatu egiten baitu, bakterioen erasoaren kontra esmalteak
|
berez
daukan erresistentzia areagotuz.
|
|
|
gaiaren (fruta batzuek
|
berez
daukaten azukrea) presentzia anana eta mahats zukuetan ohiko kontua inondik ere ez da, zuku horien koloratzaile gisa erabil daiteke.
|
|
2005
|
|
|
Gasa urak
|
berez
eduki dezake, edo erantsitakoa.
|
|
|
Karbohidratoak azukre soilek (hala nola fruktosa, frutak
|
berez
daukana) edota sakarosa (azukrea erantsi bazaio) osatzen dute, funtsez.
|
|
2006
|
|
|
Azterturiko zazpi laginetatik bostek bakarrik aitortzen dute glutamatoa erantsi izana baina denetan agertzen denez, irregulartasuna gertatu da hor: glutamato erantsi izana adierazten ez duten bi laginetan (Pescanova eta La Cocinera) substantzia horren agerpen ñimiñoaren arrazoia urdaiazpikoak edo txerrikiak
|
berez
zeukan horretan izan daiteke.
|
|
|
Laginetan atzeman zen glutamato (zaporea indartzen duen aditiboa) arrasto txikia baliteke haragizko osagaiek
|
berez
edukitzea.
|
|
|
Osagaien zerrendan glutamatoa ez da agertzen: laginetan atzeman zen arrasto txikia baliteke haragizko osagaiek
|
berez
edukitzea.
|
|
|
Gatzak
|
berez
daukala, sodioak likidoak atxikitzen ditu; sodio gehiegi metatzeak bihotzari, gibelari eta giltzurrunei aparteko lana eginarazten dio ohiko.
|
|
|
Ez lukete horrela jokatu behar, omega horiek
|
berez
baitauzka atunak eta, beraz, azterturiko lagin guztietan dautza.
|
|
|
Antioxidatzaileak
|
berez
dauzkaten elikagaiak kontsumituz baino askoz ere errazago gainditzen da horien dosia pilulak eta antzekoak hartuz.
|
|
|
Azterturiko zazpi produktuetan marrubia da osagaien zerrendan agertzen den lehena; bigarrena, azukrea, frutak
|
berez
daukanak eta produktua fabrikatzean erantsi zaionak osatzen dute.
|
|
|
Noizik edo behin baizik ez jatea komenigarria da, bai famili ekonomiaren ikuspegitik, bai osasun alorretik ere azido uriko, hiperkolesterolemia eta hipertentsio arazorik nozitzen duen jendearentzat, foie grasak
|
berez
dauzkan gantz, kolesterol eta kaloria ugari ugariengatik.
|
|
|
horrela deritzo esnekiek, okelak eta arrainek
|
berez
daukaten (eta zaporea janzten dituen) azido glutamikoaren sodio gatzari.
|
|
2007
|
|
|
(5) Azido glutamikoa: honen presentzia izan daiteke barazkiak
|
berez
edukitzearren edo gehitu izanaren ondorio.
|
|
|
Kaseina: behi esneak
|
berez
daukan proteina hau moldeko ogiei, margarinei, pateei eta saltxitxei eransten zaie.
|
|
|
Gure organismoari zuntza emateko erarik osasuntsuena dieta orekatua egin eta zuntza
|
berez
daukaten elikagaiak kontsumitzea da
|
|
|
Zuntz eduki horiek denak laborategian determinatu dira, zehaztasun osoz, CONSUMER EROSKI k eginiko azterketaren osagarri, zuntza
|
berez
daukaten elikagaien aldean, elementu hori erantsia daukatenek zenbatez hornitzen gaituzten egiaztatzeko.
|
|
|
Bistan da, beraz, arau berriak zuntz ugariko elikagaitzat jotzeko gutxienekotzat hartuko duen %6 hori
|
berez
daukate egunero kontsumitu ohi ditugun elikagai batzuek; hortaz, zentzudunena eta merkeena, premiazkoa dugun zuntzaz berez daukaten elikagai horiek gure eguneroko dietan sartzea dugu.
|
|
|
Bistan da, beraz, arau berriak zuntz ugariko elikagaitzat jotzeko gutxienekotzat hartuko duen %6 hori berez daukate egunero kontsumitu ohi ditugun elikagai batzuek; hortaz, zentzudunena eta merkeena, premiazkoa dugun zuntzaz
|
berez
daukaten elikagai horiek gure eguneroko dietan sartzea dugu.
|
|
|
Oloak
|
berez
daukan betafruktosanoak odoletako kolesterola jaisten omen du eta egunean gutxienez 3 gramo betaglukano hartze aholkatzen dute.
|
|
|
Egokien eta merkeena, gure organismoak behar duen zuntza
|
berez
daukaten elikagaiak hartzea da; zuntz erantsia daukaten elikagaietara halako egoera berezietan joko dugu, hala nola, gure eguneroko dieta kontsumituz, aholkatzen den kopuru horretara ezin iritsirik bagabiltza edo kasuan kasuko digestio aparatuaren trastornorik nozitzekotan.
|
|
|
Codex Alimentarius (lege indarrik ez duen arren, elikadura alorrean arau berriak lantzeko jarraibidea da eta halaxe darabil Osasunaren Mundu Erakundeak) arautegia zuntz dietetikoaren bi definizio proposamen ari da balioztatzen: batak, murritzagoa denak, kontzeptu hori barazki, fruta eta labore aleekin lotzen du; besteak, zabalagoa, bai zuntza
|
berez
daukaten elikagaiak, bai erantsia dutenak ere hartzen ditu aintzat.
|
|
|
Behar bezainbeste zuntz bermatzeko modurik osasuntsu eta merkeena, dena den, zuntza
|
berez
daukaten elikagai horietako asko bilduko dituen dieta orekatua egitea da.
|
|
|
Zuntz asko
|
berez
daukaten elikagaiak
|
|
|
Landarezko elikagai askok
|
berez
dauzkate osagai fitoesterol ere derizten konposatu kimiko hauek.
|
|
|
Diabetesa nozitzen duten pertsonentzat fruktosaz eginiko marmeladak egokiagoak dira ohikoak baino: aurrenekoei frutak
|
berez
daukan azukrea erantsi zaio eta betiko marmeladari, berriz, sakarosa (azukre arrunta).
|
|
2008
|
|
|
deritze horiei); horiek kopuru jakin batean hartzeak, elikagaiak
|
berez
daukan nutrizio balio tradizionalak baino mesede handiagoa egiten dio organismoari.
|
|
|
Arroza, almidoi asko daukanez, jeleak osatzeko gaitasun handia du; beraz, industrial hauek moldatzeko ez da zertan lodigarriak edo egonkortzaileak erabili produktuak
|
berez
daukan ukitu krematsua erdiesteko.
|
|
|
Ez du enpresaren helbidea adierazten eta Fosfatorik gabekotzat agertzen du bere burua baina Erantsitako fosfatorik gabea adierazi luke (haragiak
|
berez
dauzka fosfatoak).
|
|
|
Les Belles Saveurs markakoak ez du adierazten enpresaren helbidea eta, gainera, bere burua fosfatorik gabekotzat jotzen du, baina fosfato erantsirik gabe esan luke haragiak
|
berez
baitauzka.
|
|
|
Era berean, fosfatorik ez edukitzea adierazten duen estra kategoriako urdaiazpiko egosiak gehienez ere 4.500 zm eduki dezakeela ere xedatzen da bertan (haragiak
|
berez
dauzka fosfatoak).
|
|
|
Denetan lehena, erakustaldi erakargarri eta interesgarriak egitea da, piezak berak eta
|
berez
daukaten garrantzia erakutsiz eta, horrekin batera, teknologia modernoenez janztea, ikuskizuna osatzeko.
|
|
|
Hori gehitu litzaioke hainbat elikagairi (esneari, jogurtei) eransten zaien azukrea eta beste zenbaitek
|
berez
daukatena (frutak, zukuak, eztia, marmeladak, gailetak, laboreak, opilak, txokolateak).
|
|
|
Kolako freskagarriek kafeina izaten dute, eta fruta tropikal batetik ateratzen dute, kola hurretik, hark
|
berez
edukitzen baitu.
|
|
|
Gantz guztiak kontuan hartuta,% 2,7 trans motakoak; horiek dira kaltegarrienak, eta haragiak
|
berez
eduki ohi dituen arren, landare gantz partzialki hidrogenatuetatik eta frijitzeko erabili den oliotik ere etorri ohi dira.
|
|
2009
|
|
|
Jaki horiek izaten duten azukreaz gain, kontuan hartu behar da frutek
|
berez
eduki ohi dutena (erdi mailako ale batek 10 gramo azukre, fruktosa, izaten ditu), basoa bete zuku hartzeak 15 gramo ematen ditu, eta basoa bete esnek 9 gramo, eta jogurt batek 6,25 gramo.
|
|
2011
|
|
|
Saio gutxi batzuetan, bruxismoak higatu edo erorarazi dituen hortzak berregiten dituzte, konpositeak erabiliz; erretxina sintetikoak dira konpositeak, eta hortzei
|
berez
zeukaten itxura ematen diete.
|
|
|
Hala balitz, oso erraza izango litzateke hasierako prezioa puztea, eta produktuak
|
berez
zeukan salneurria jartzea merkealdiko preziotzat.
|
|
|
Askotan, erraza izaten da antzematea produktu batek lehengo prezio bera duela, merkealdia hasi aurrekoa alegia, zeren ageri izaten baita saltzaileak, azkar ustean, etiketa aldatu diola hasierako prezioa garestitzeko eta
|
berez
zeukana jartzeko merkealdikotzat.
|
|
|
Gaur egungo dieta ereduan, komeni baino sodio eta gatz gehiago hartzeko ohitura hedatu da, eta aukera ona izan daiteke ogi mota hori hautatzea, baina ez zaizkio atxiki behar
|
berez
dauzkan ezaugarriak baino gehiago.
|
|
2012
|
|
|
Lagungarria izaten da, adibidez, espezia eztitzaileak erabiltzea (kanela, iltzea, banilla, intxaur muskatua, kardamomoa, anisa...), berez gozoak diren jakiak hautatzea (fruta umotua, fruta lehortuak, marmelada naturalak...) eta barazkiak su eztian prestatzea,
|
berez
daukaten gozotasuna indartze aldera.
|
|
2014
|
|
|
Frutek
|
berez
daukaten fruktosak ez dakar halako arriskurik (hain zuzen, fruta jateak murriztu egiten ditu bihotz hodietako arazoak).
|
|
|
Gainerako gatz guztiaren %10 elikagaiek
|
berez
daukatena da (arrautzak, haragiak, arrainak, esnekiek...), eta %75a, berriz, elikagai manufakturatuetatik dator (elaboratzeko prozesuan ekoizleak eransten duena da).
|
|
|
Hiru horiek gatz pixka bat izaten dute,
|
berez
daukatena, baina oso gutxi horiek ere.
|
|
2017
|
|
|
Fruta osoak
|
berez
daukan azukrea ez da osasunarentzat arazo
|