|
2001
|
|
|
Guztira ehun bat emakume daude. Anitzek
|
beren
senarrak, haurrak edo errainak hil dituzte. Beste batzuek lapurretan edo beren buruez beste egin nahi izan dute.
|
|
|
%42k
|
beren
senarrak hil omen dituzte eta %21 baino gehiagok beren haurren bat. Beraz, tzarkeriarik gehienak familia inguruan eginak dira.
|
|
2006
|
|
|
Ttunttun jole bat aterea zen nonbaitetik. Haren soinupera, funtzionario beltzez jantzien emazteak dantzan ari ziren larruz beztituriko soldadueria basarekin,
|
beren
senarren begi urduriek zainduta. Lizunkeria eta hordikeria ohiko gaiak ziren Etxeberri ministroaren aho sutsuan.
|
|
2007
|
|
|
Alarguna zen. Saloian, marko doratu batean gizonaren argazkia ipinita zeukan, eta argazki hari begira jakin nuen emazteei
|
beren
senarren aurpegi bera jartzen zaiela alargundutakoan. Fabiolari, zalantzarik ez, gizonaren bibotea jarri zitzaion, ohituraren ohituraz.
|
|
2008
|
|
|
Hori pentsatu nuen orduan. Emakume batzuk barre haize batekin igarotzen ziren nire ondotik, emakumeei arrazoi emanez beharbada, edo
|
beren
senarrek gorrotoarekin begiratzen zidaten, emaztea lagun bati ez baizik eurei lapurtu izan banie bezala. Garibaldik eta biok elkarri begiratu genion.
|
|
2009
|
|
|
Ez zuen berriz ere egin konde proventzal burugabetuaren aipurik. Horretaz aparte, ez zuen solasgairik debeku, ezta emazteek
|
beren
senarrekin izan behar ez dituztenak ere.
|
|
|
–Frantziako erregina ama bi emakumeei kargu hartzekotan dago. Uste du, hala ere, lehenik
|
beren
senarren egitekoa dela.
|
|
2012
|
|
|
Houyhnhnm amek sexu bakoitzeko kume bat izan badute, ez dute luzaroago
|
beren
senarrekin jarraitzen, ez badute behintzat kumeren bat istripuz galtzen, gutxitan gertatzen den gauza; baina horrelako kasuetan, berriro elkartzen dira. Edo horrelako istripuren bat gertatzen bazaio emaztea ernalgarri ez duenen bati, beste bikoteren batek bere pottoko bat ematen dio, eta hauek berriro elkarbatzen dira ama ernalduta geratu arte.
|
|
2013
|
|
|
Eta ez zen hori egiten zuen bakarra, San Petersburgon, noblezia eta goi mailako emakume finen artean modan jarri zen. Emakume fin eta dotore horiek, eta baita
|
beren
senar eta maitaleek ere, modan zegoen beste zerbait ere egiten zuten: frantsesez hitz egiten zuten euren artean errusieraz mintzatu beharrean, eta hori gutxi balitz, errusieraz egiten zutenean, atzerritar doinua erabiliz egiten zuten bertakoak ez balira bezala.
|
|
|
Emazteak alde egin eta berehala atera naiz etxetik, langelako besaulkian eserita ez nintzelako ezer egiteko gai, eta parkean barrena abiatu naiz ordubeteko itzulia egiteko asmoarekin, zakur bat atzetik segika hasi zaidan arte. Behin eta berriz agertu diot ez nintzela bere jabea, nahiz eta bere jabearen antza izan nezakeen, ez niola hori eztabaidatzen, umeek ere maiz nahasten bainaute beren aitarekin edo emakumeek
|
beren
senarrarekin. Gizakiekin erakusten ez dudan pazientziarekin eman dizkiot arrazoi horiek guztiak zakurrari, baina alferrik izan da, nire inguruan jauziak eta balakuak egiten jarraitzen baitzuen, urte askoan elkar ikusi gabe egon eta elkartu izan bagina bezala.
|
|
|
Emazteek ez liekete
|
beren
senarrei inoiz so egin behar tenore hartan Marie-k so egin zidan bezala. Esku artean zeukan gutuna inarrosi zuen airean.
|
|
2016
|
|
|
jotzen dituzte emakume beltzak, eta irudi hori ez da metafora hutsa, inondik ere. Hegoafrikako legediaren arabera, emakume beltz langabeek debekatua dute eremu zurietara sartzea (herrialdearen %87 da eremu zuria!), eta debekatua dute, baita ere, kasu gehienetan,
|
beren
senarrek lan egin eta bizi diren hirietara sartzea.
|
|
|
Erradikal deitu zieten, eta haien bizkar barre egin, hasiera batean emakumeen sufragioaren alde borrokatu ziren emakumeen lepotik ere barre egin zuten bezalaxe. Zenbaiten ustez, emazteek ez zeukaten eskubiderik
|
beren
senarren sexu grinei uko egiteko, eta, beraz,, borondatezko amatasunaren, ideia ausarkeria hutsa zen, ideia gaitzesgarri eta xelebrea.
|
|
|
Emakumeek ez zutela zertan
|
beren
senarren sexu eskakizunei men egin: ideia horixe bihurtu zen, azkenerako,, borondatezko amatasuna?
|
|
|
XIX. mendean feminitatearen inguruan zegoen ideologia nagusiaren ikuspegitik, emakume beltzak anomaliak ziren, ez baitzituzten betetzen feminitatearen ohiko rolak: ama zaintzaileak,
|
beren
senarren laguntzaile atseginak eta etxekoandreak.
|
|
|
oihalak, arropak, kandelak, xaboia eta familiak behar zituen ia gainerako gauza guztiak egiten zituzten. Bai, emakumeak etxean egonak ziren, baina ez soilik umeak ekarri eta hazten zituztelako, edo
|
beren
senarraren beharrak asetzen zituztelako. Langile produktiboak ziren etxe barruko ekonomian, eta gizonena bezainbeste estimatzen zen haien lana.
|
|
|
Emakumeek, langile gisa, berdintasun ekonomikoa izan zuten gutxienez, baina, orain, ama bihurtuta, bestelakoa zuten patua: beren gizonen eranskin ziren,
|
beren
senarren zerbitzari. Amak baitziren, giza bizitza hornitzeko edukiontzi pasiboak ziren.
|
|
2017
|
|
|
Horregatik, ezin dugu pentsatu gertaera haiek azaldu zaizkigun bezala izan zirenik. Eskura ditugun idatzien arabera, askatasun handi samarra izan zuten hasieran emakumeek; esate baterako,?
|
beren
senar sinesgabeengandik dibortzia zitezkeen, eta berriro ezkondu?. Gauzak aldatu egin ziren 1534an gobernu berriak poligamia onartzea erabaki zuenean; emakumeen, erresistentzia aktiboa?
|
|
2018
|
|
|
Iltzatuak ditu jeneralaren hitzak: . Jakin zenuke Hondarribiko emakumeen ohorerik handiena dela
|
beren
senarrek ondoen lisatutako alkandora eramatea alardean?.
|
|
2019
|
|
|
emakume ezkondu askoren denbora pasa da elkarri aitortzea zer, truko? erabiltzen dituzten sentitzen ez omen duten plazer baten itxurak egiteko; burla gaiztoak egiten dizkiote
|
beren
senar engainatuen xalotasun harroputzari; itxurakeria hutsa izan litezke halako konfidentziak: frigidotasunaren eta frigidoa izan nahiaren arteko muga ez dago batere argi.
|
|
|
edo beren aurrekoen balio berberak errespetatzen tematu, edo inolako baliorik onartu ez. I. mendearen bukaeran, II.aren hasieran, emakume asko
|
beren
senarren kideak eta bazkideak ziren, Errepublika garaian bezala: Plotinak loria eta erantzukizunak partekatu zituen Trajanorekin; Sabina hain egin zen ospetsua bere obra onengatik, non bizi zelarik ere jainkotu baitzuten estatuetan; Tiberioren garaian, Sextiak uko egin zion bizitzeari Emilio Eskauro hil zenean, eta Paszeak beste hainbeste, Ponponio Labeo hil zenean; Paulinak Senekarekin batera moztu zituen zainak; Plinio Gazteak famatu zuen Arriaren. Poete, non dolet?
|
|
|
dirua, ohoreak, maila, boterea, horiek denak idoloetan tristeenak iruditzen zaizkio; gizon gehien gehienak alienaturik daude haien mesedetan; gizon pedanteak, gizon garrantzitsuak, burgesak, senarrak ito egiten dute beren baitako bizi eta egia txinparta oro; aldez aurretik eratutako ideiaz eta ikasitako sentimenduz beterik, men egiten diete gizartearen ohikeriei, eta haien pertsonaiak hustasuna baizik ez du barrenean; asperduraren basamortu bat da kreatura arimagabe horiek bizi diren mundua. Zoritxarrez, emakume asko usteltzen dira zingira ilun horietan; panpina batzuk dira,, ideia paristar argalak dituztenak?, edo deboto hipokritak; Stendhalek zera sentitzen du,, nazka gorria emakume zintzoen eta ezinbestekoa zaien hipokrisiaren aldera?;
|
beren
senar fazatien seriotasun bera darabilte beren zeregin friboloetan; ergelak dira heziketaz, bekaiztiak, banidosoak, mihiluzeak, nagikeriaz gaiztoak, hotzak, lehorrak, handiputzak, maltzurrak, eta halakoz beteak daude Paris eta probintziak; hara eta hona dabiltza Madame de Rênal baten, Madame de Chasteller baten figura noblearen atzetik. Dudarik gabe, Stendhalek Madame Grandet deskribatzen du zorroztasunik herratsuenaz:
|
|
2020
|
|
|
Gizonezkoak, noski, kalkuluak egiten hasten dira eta beren buruari edo ondokoari galdetzen diote ea Joxe Marik zenbat ordaindu ote zuen ni bezalako emakume bat erosteko. Eta emakumeek, berriz, lehia ez leial gisa ikusten naute, zilegi ez diren armekin jokatzen dudalako
|
beren
senar gizajoak limurtzeko, nire exotismoarekin, nire azalaren kolorearekin, nire odolaren beroarekin?.
|
|
|
" Ez nago umoreko", horrela ebatzi zuen gaia, ez balegokio bezala, garai berriekiko ez interesik ez atxikimendurik batere ez zuela agerian utziz. Aitzitik, bere ezagunen artean, emakumeak gogotsu zeuden bozkatzeko, asko
|
beren
senarrak bultzatuta. Guztien esanetan, UCDko Adolfo Suarez zen apusturik seguruena, hautagairik erakargarriena izateaz gain.
|
|
2023
|
|
|
Historiaren ohiko aurrerabide mantsoan ez bezala, Britainia Handiko inperioa azkar batean hazi zen XIX. mendean zehar, eta britainiar emakumeak inperioko herritar bihurtu ziren. Emakume zuriak oraindik ere
|
beren
senarren legezko ondasunak ziren garaian, tentagarria zitzaien, agerikoa denez, normalean galarazia zitzaien boteretik pixka bat hartzea, tentagarriegia beste emakume batzuk mendean hartzeari uko egiteko. Emakume batek honela azaldu zuen kontua:
|