|
2009
|
|
|
goi ikasketak kanpoan egindako gazte helduen) hizkuntzagaitasunaren bilakaera adierazten da, baina informazioa leku oso batekoa ere izan liteke: bi data hartuta, leku horretako hizkuntza portaerak konparatuz language shift edo language maintenance egoeran gauden azter liteke 2A gelaxkan, hiztunen hizkuntza gaitasunean (ahoz edo idatziz,
|
beren
mintzo sorta osatzen duten hizkuntza zein aldaeretan) aldaketa edo jarraipena den nagusi azter liteke 2B gelaxkan, eta abar.
|
|
|
Zertan geratuko zen haien nortasuna beren erlijioari eutsi ezean? Zertan geratuko zen haien aberria,
|
beren
mintzoa galduz gero. Zertan geratuko zen haien arteko elkartasuna, arrotzen artean sakabanatuta eta ezabatuta?
|
|
|
–Juduen jainkoa, beraz,
|
beren
mintzoaren ahalmenaren sinboloa izango litzateke?
|
|
2010
|
|
|
They do things differently there," beste modu batean egiten dituzte han gauzak". Lubisek, Ubanbek eta Obabako beste nekazariek" gezeta" edo" domentxa" esaten zuten bezala sagar bat hartuz, edo" mitxirrika"," inguma" tximeleta bati begira, Bikandi eta Isabelek" arazo nazionala"," herri kultura"," alienazioa" eta halako beste hainbat hitz tartekatzen zituzten
|
beren
mintzoan. ESTEn egiten genituen asanbladetan ikasle batzuk bezalatsu, noski, baina ez berdin.
|
|
2011
|
|
|
Daniel, adimen urriko mutikoa da eta anaiak denbora guztian zaintzen du aitak esan zuen moduan. Animalia batzuk
|
beren
mintzoak deiturik Obabara joaten dira, Obaba haien herria da eta zehazki anaien etxera joan ziren. Animalia bakoitzak bere ikuspuntutik kontatzen du Daniel eta Pablo bizitzen ari diren istorioa, baina beti haien mintzoak gidatuta.
|
|
2012
|
|
|
Bestalde indar berriak sortü dira eta handitzen ari. Horiek ere
|
beren
mintzoa entzünarazi nahi düe. Pastoralak, jei herrikoia izatez, herriaren deiak aranatzen dütü, haren nortarzüna azkartzen.
|
|
2015
|
|
|
Jakin nahi dugu pagolarrek Zuberoara jotzean ea
|
beren
mintzoa hangorat lerrarazten ote duten eta lekukoak ezetz diosku, herrian bezala mintzo zirela han ere:
|
|
|
Gainerat, hautagai zerrendak departamenduka muntatzen dira bainan ez da lixta bat departamendu batean agertzen ahal sail beraren kondukorik ez balinbada bozketa plantatzen lurralde bereko beste departamendu guzietan... Hots, ainitzek arrunt bihurria kausitzen dugun joko horrekin abertzale alderdiek konparazione nola entzun arazten ahal dute
|
beren
mintzoa. Nun ez duten nolazpait ardiesten alderdi" handi" bati lotzea alkiño baten menturan?
|
|
2016
|
|
|
Nik ez dut sentitu ikerlanerako elkarrizketatu ditudan herritarrek
|
beren
mintzoa gaitzesten dutenik. Iruditzen zait Frantziako kulturaren, Frantziako estatu indarraren eragin hori, laborarien sukalderaino indarrean sartu dela eta azkenean bi plano geratu direla:
|
|
2017
|
|
|
Beste trabetariko bat ezagutza eta erabilera kulturalaren artean dagoena da (1). Bazterketaren ondorioz, alde batetik,
|
beren
mintzoak ez duela gaurko bizitzarako balio uste duten hiztunak ditugu (14) eta, bestetik, alor berrietan, beren ahalegin pertsonalari esker, hizkuntza aberastu, zabaldu eta egokitzen dutenak.
|
|
|
Garbi dagoena da hiz kuntz nazio guztiek
|
beren
mintzoa eta izaera babesten dituen egitura politikoa behar dutela izan, ez gehiago ez eta gutxiago ere, benetako demokrazia hori baizik ez da eta.
|
|
|
Azkenik,
|
beren
mintzo propioa ezin izanik, herri desberdinetako hiztunek elkar ulertzeko erabiltzen dutenak nazioarteko funtzioa betetzen du: alemaniar batek eta japoniar batek komunikatzeko Ingelesa erabiltzen dutenean, adibidez.
|
|
2019
|
|
|
Orokorrean, batek imajinatzen du behialako agintari zibilak, militarrak edo eta elizakoak, guzti guztiak, urrutitik entzunarazteko moduko aho organo burrunbatsuez hornituta zeudela, hain da hala non, kontakizun historikoetan, buruzagiren batek bere armadako jendea edo beste hainbat jende multzo adoretu behar duenean, inor ez baita harritzen ehunka eta are milaka entzule xuxurlarik eta askotan asaldatuk entzuteagatik, eta hori gaur egun badakigularik elektronika paratzeak eta doitzeak zenbat lan ematen duen, soinua azken lerroetako entzuleriari makalaldi akustikorik gabe iristea nahi izanez gero, distortsiorik eta zaborrik gabe, zentzumenetan eragin eta esanahiak aldatuko liratekeelako. Beraz, ohituren eta konbentzioaren aurka eginez, eta zinez penaturik ikuskizun hauen tradizio guztiz txalotuak eta eszenografia historikoak gezurtatu beharraz, aitor dezagun, egiaren amoreagatik, alde bateko zein besteko mezulariak urrats gutxiko luze laburrera gelditu zirela, eta hurbiletik mintzatu zirela, horixe baitzen
|
beren
mintzoa entzunarazteko modu bakarra, ingurukoak, bai gazteluko mairuak eta bai portugaldarren taldea ere, mintzaldi diplomatikoa nola bukatuko zain gelditzen ziren bitartean, edo eta, gehienez ere, eztabaidak iraun bitartean, albiste emaileek mintzaldiaz esango zutenaren zain: esaldi zati batzuk, beroaldi erretoriko batzuk, bat bateko arrengurak, zenbait esperantza duda mudazko.
|
|
|
Desagertzear dauden hizkuntzen azken hiztunen kezka nagusietako bat
|
beren
mintzoaren ahalik eta arrasto gehien dokumentatu daitezen izan ohi da, etorkizuneko belaunaldiek beren existentziaren berri izan dezaten eta, ahal den neurrian, hizkuntzaren memoriak eta nolabaiteko ezagutzak iraun dezaten.
|
|
|
Hizkuntza hauen artean, Ethnologueren arabera, badira 10 hiztun baino gutxiago dituzten 114 Kasu askotan, azken hiztun hauek oso kontzienteak dira
|
beren
mintzoa eta beren kultura beraiekin batera desagertuko direla (Mariano Mendigatxa eta Fidela Bernat gogoan!). Hizkuntza horiek dokumentatzeko hainbat egitasmo dago munduan zehar.
|
|
|
N ork egin du nor? Gizon emakumeek
|
beren
mintzoa hizkuntza ala hizkuntzak gure arbasoak gizon emakume. Ez dago jakiterik!
|
|
|
Aurrerago ikusiko dugun bezala, eman, nor eta ume hitzak, edo nahi baduzu, aditzoin, galdetzaile eta izen batzuk datiboa asmatu baino lehen asmatuak izan ziren. Dudarik ez, aginte esaldi baten erdian harrapatuta, datiboa aditzaren eskutik heldu zela
|
beren
mintzoetara. Erran nahi baita, adibidean ikusten den bezala, NORI izen sintagma aditz jokatugabearen eskutik iristear zegoela; hala ere, indarrean zegoela baieztatzeko, gure azterketan, soilik laguntzailean komunztaturik erabiltzen denean, ziurtzat eman dugu.
|
|
2023
|
|
|
" Bainan gure herritar xaharren ipuin, othoitz bitxi, ohidura eta erranek lagunduko gaituzte oroz gainetik lehenagoko sinesten konprenitzen. [...] Alabainan lekukotasun ixilak deus gutitako ginituzke, ondoko gertakari batzuek edo bazterretikako kasu batzuek ez balezote itzul
|
beren
mintzoa."
|