|
2005
|
|
|
Herrialde indigenek eta
|
beren
komunitateek eta tokian tokiko beste komunitateek funtsezko lana dute ingurumenaren antolaketan eta garapenean, beren ezagutza eta jarduera tradizionalak direla eta. Estatuek beren identitatea, kultura eta interesak behar bezala onartu eta babestu lituzkete eta ahal duten guztia egin lukete garapen iraunkorra lortzeko lanean parte hartzea izan dezaten.
|
|
2022
|
|
|
Jakin, ordea, bazekiten musika zer zen eta bazekiten idazten ere, behin eta berriro idatzi honetan ikusi dugun bezala. Bazekiten zein zen
|
beren
komunitatearen erdigune sortzailea: jaia, hain zuzen.
|
|
|
Giza populazioek beren munduaren ardatza" landu eta landatzeko" leku bat aurkitzeko beharra balute bezala da; lurreko txoko guztiak zeru argitsu eta babesgarri batekin argiztatzeko beharra. Leku propio bat, haiek sagaratua, non zerua eta lurra elkartzen diren; leku apropos bat
|
beren
komunitatea ezarri ahal izateko.
|
|
|
2021eko azaroan, Bira Zapatista izenekoan bost lagun zapatistak(" maia indigenak gara" esanez hasi dira) esplikatu digute, beste gauza askoren artean, autonomia edo beregaintasunaren bidean dabiltzala
|
beren
komunitateetan eta, beraz, hezkuntza edo dena delako horri dagokion aldetik, beraiek erabakitzen dutela zer erakutsi haurrei. Adibidez:
|
|
|
Espainiak 2000ko hamarkadaren erdialdeaz geroztik bizi izan duen egoerak argi erakusten du erreakzio handia izan dela lurralde jakin batzuen gainean egindako aldarrikapenen aurka. Alde horretatik, euskal eta katalan kasuen errepaso labur batek agerian uzten du autonomien estatuaren porrota; nazio historikoek, berriz, botere handiagoa exijitzen dute
|
beren
komunitate nazionalaren garapen kultural, politiko eta soziala sustatzeko.
|
|
|
Lehenbiziko egile horien artetik, aipatzekoak dira Taiaiake Alfred (mohawk nazioa) (1999, 2005), Alexandre Bacon (innu nazioa) (2020), John Borrows (chippewa/ ojibwa nazioa) (2015, 2016), Jeff Cornstassel (txeroki nazioa) (2012), Glen Sean Coulthard (dene nazioa) (2007), Val Napoleon (saulteau nazioa), George Sioui (huroi wendat nazioa) (2003) eta Leanne Betasamosake Simpson (nishnaabeg nazioa) (2003). Egile horiek laguntza eman dute
|
beren
komunitateetako kideak eta Kanadako herritar guztiak herri horiek sufritu dituzten bidegabekeria larriei buruz sentsibilizatzen, ekitate falta horiei amaiera emateko proposamenak egitearekin batera. Egile ez autoktonoen taldean, lan garrantzitsuenetako batzuk honako hauei zor dizkiegu:
|
|
|
Hortik abiatuta, ikusten dugu elite ekonomiko eta politiko kontrahegemonikoek beren proiektu nazionalistak bultzatuz erantzuten dietela estatu zentralaren ekimenei. Mugimendu nazionalista horiek aditzera ematen dute
|
beren
komunitate politikoek gehiengoaren estatus berdina izan luketela, eta barneko eta kanpoko autodeterminaziorako eskubidea aldarrikatzen dute (Seymour, 2016). Quebec adibide esanguratsua da, kontuan hartuta 1960ko hamarkadaren erdialdetik aurrera zenbait indar politiko nagusi" berdintasuna edo independentzia" lelopean mobilizatu zirela (Johnson, 1965; Gagnon, 1991a).
|