|
2008
|
|
|
Granados, Falla, Turina edo Albeniz moduko goi mailako musikariek, adibidez, «orientar [on] su producción hacia temas morisco andalucistas, que eran justamente los que el mercado internacional identificaba con, lo español? »385 Arkitekturan ere, estilo neomudejarra sortu zen, berau, aipagarriro, hainbat zezen plaza eraikitzeko erabili zelarik. Era berean XIX. mende erdialdetik Andaluziako zenbait fenomeno folkloriko, bereziki flamenkoa, baina baita sevillanak eta beste ere,
|
beren
jatorrizko herri eta giro lokalizatuetatik atera ziren Espainia osoko hirietako café cantante espektakuluen bidez ospetsu bihurtzeko386 Garai honetan azaldu ziren orobat kafetegi dotore askotan ferra arkudun apaindurak eta bestelako dekorazio «moriskoak». Eta hola, atzerritik zetorren moda orientalista, espainiar eliteek sustaturiko «arte nazionala», eta merkatu estatalaren finkatzetik sortu eta hedatu ziren masagizartearentzako ikuskizun folkloristek, bat egin zuten espainiar estereotipo andaluzistaren eraikuntzan.
|
|
|
240 Adibidez, jakingarria litzateke Bizkaiko Diputazioan zeuden Euzko Gastediko diputatuek, eta bereziki Elgezabalek, protestarik edo egin ote zuten
|
beren
jatorrizko testua hainbeste aldatu zelako. Kuriosoa da, halaber, Arabako eta Nafarroako Diputazioen atzerapena BizkaiGipuzkoarekiko eta baita halako batean, irailean, egun batetik bestera onartzea.
|
|
2010
|
|
|
Etorkin atzerritarrak 33 dira (%6). Hauek dira
|
beren
jatorrizko herriak:
|
|
2012
|
|
|
Sarrionandiak literatura txikiak itzultzeko duen joera ere bat etorriko litzateke ikusi berri ditugun hausnarketekin. Munduko literatura baldin bada
|
beren
jatorrizko kulturatik kanpo mugitzen diren literatura lanen multzoa, 103 eta Sarrionandiak munduko literatura ez eurozentriko eta ez nazionalista baten aldeko aldarria egiten badu, ez da harritzekoa izango europar edo mendebaldar kanonetik baztertutako literaturak itzultzea. Literatura txiki horietako lanak beren jatorrizko kulturetatik atera eta euskal irakurleei euskaraz eskaintzean, zirkulazioan jartzen ditu lan horiek, eta munduko literatura bihurtzen.
|
|
|
Munduko literatura baldin bada beren jatorrizko kulturatik kanpo mugitzen diren literatura lanen multzoa, 103 eta Sarrionandiak munduko literatura ez eurozentriko eta ez nazionalista baten aldeko aldarria egiten badu, ez da harritzekoa izango europar edo mendebaldar kanonetik baztertutako literaturak itzultzea. Literatura txiki horietako lanak
|
beren
jatorrizko kulturetatik atera eta euskal irakurleei euskaraz eskaintzean, zirkulazioan jartzen ditu lan horiek, eta munduko literatura bihurtzen.
|
|
|
Iturrien bilaketak eman dizkigun datu interesgarrienen artean, testuek
|
beren
jatorrizko bertsiotik euskal itzulpeneraino egin duten ibilbidea azpimarratuko genuke. Ikusi dugunez, itzulpen asko zubi hizkuntza batetik edo gehiagotatik igaro dira Sarrionandiaren orrialdeetara iritsi aurretik.
|
|
|
Manipulazio horren lehen arrastoa itzulitako testuen hautapenean datza: hainbat testu
|
beren
jatorrizko testuingurutik atera eta liburu bakar batean jartzean, hautsi egiten ditu jatorrizkoek beren testuinguruarekin zituzten loturak, eta beste testu batzuekin jartzen ditu harremanetan, ezinbestean lotura berriak eraikiz. Kasu askotan, gainera, jatorrizko testuak beren testuingurutik ateratzean, ez ditu beren osotasunean ateratzen, baizik eta interesatzen zaion zatia soilik hautatuz eta itzuliz.
|
|
|
arintzeko tresna edo instrumentu hutsa, itzulpenaren epistemologia modernoak definitu izan duen bezala; aitzitik, hizkuntzak elkarrengana hurbildu eta xede hizkuntzaren eta xede literaturaren aukerak zabaltzeko balio duen genero literarioa da itzulpena, Sarrionandiaren arabera. Sorburu testuak
|
beren
jatorrizko testuingurutik atera, moztu, nahierara moldatu eta berak hautatutako beste testu eta itzulpen batzuen ondoan jartzean, itzulpenaren ahalmen sortzaileaz baliatzen da Sarrionandia jakintza eta errealitate berriak sortzeko. Izan ere, itzulpenaren epistemologia postmodernoan, jakintza ez da jatorrizko testuan gordeta dagoen eduki aldaezintzat jotzen, itzulpenaren bidez gauzatzen eta birmoldatzen den asmo zehaztugabetzat baizik.
|
|
|
Dena den, aitortu behar dugu Sarrionandiak testuak itzultzean hartzen duen birsortze askatasuna ez dela guk hasieran uste genuen bezain zabala, edota haren gogoetetan islatzen den itzulpenaren epistemologia postmodernoa aintzat hartuta esperoko genukeen bezain nabarmena. Sarrionandiaren itzulpen batzuk
|
beren
jatorrizko testuekin erkatzean aurkitu ditugun zenbait desberdintasun, hasiera batean Sarrionandiaren itzulpen praktika ausart eta esku hartzaileari egotzi dizkiogunak, zubi testu gisa erabilitako itzulpenari zor zaizkiola ohartu gara testuek Sarrionandiaren eskuetara iritsi aurretik egindako ibilbidea arakatu ahala, eta konturatu gara, funtsean, Sarrionandiak nahiko hurbiletik jarraitu ohi diola... Hala eta guztiz ere, zubi testuari gertutik jarraituz itzultzeko joerak ez dio, gure ustez, itzulpenaren epistemologia moderno bati erantzuten; alegia, ez dugu uste jatorrizkoa ahalik eta gutxien eraldatzea eta testu originala bere horretan ematea izan denik inoiz Sarrionandiaren itzulpen irizpide nagusia, hala balitz zubi testuak saihesten eta jatorrizko iturrietara jotzen ahaleginduko baitzatekeen, eta baita jatorrizkoaren izenburua, lerroen banaketa eta beste hainbat ezaugarri errespetatzen ere.
|
|
2014
|
|
|
9 Gauza jakina da, antzina finkaturiko testuek, moldatu ziren garaian izan zuten zuzen tasuna gorabehera, denboraren joanean, anitzetan
|
beren
jatorrizko esangura gal edo alda dezaketela, hitz eta esaera asko maiz ulergaitz edo zaharkiturik gelditzen direlako, eta horiek aldizka berrikusi eta eguneratu beharra ere izaten da. Gogoan dut, adibidez, gure belaunal diak 1950eko hamarkadan erdaraz ikasitako Pater> noster> hartan, adibidez, oraindik santifi > > sea> el> tu> nombre, > venga> a> nos> el> tu> reino> gisako lexiko eta sintaxi arkaikoak erabiltzen zirela, orain jada gaurko erara erabat aldatuak.
|
|
2021
|
|
|
Arana); Lozorrotik esnatzen dabil gosetia (Urrutikoetxea); Neska bat ispilu puskatu batzuekin jolasten dago eszenako behegainean (Berria); Musika eskola ondoko autobus geltokian itxaroten dago Iker (Urrutikoetxea). Gogoan izan dezagun alde bat gramatikalizatuak ez diren heinean, perifrasi hauek ez dutela beti balio aspektualik eta,
|
beren
jatorrizko eduki semantikoari eutsiz, jarduera adierazten dutela askotan (ikus § 26.4). Gorago erran dugu aditz estatiboek egoera egonkor bat, hau da, garapenik gabea, adierazten duten ber, ezin daitezkeela aspektu progresiboarekin konbina (§ 26.1.4.2c).
|