|
2001
|
|
|
Eta oso arriskutsua da haiei gizarte mailetan gora igotzen laguntzea. Jauntxoak haien lepotik bizi dira eta adivasiei
|
beren
eskubideen kontzientzia ematen dienak ondorio gaitzak paira litzake.
|
|
2003
|
|
|
Eta presoen alde egiten diren aldarrikapen guztiak guztiz legitimoak direla. Presoek ere
|
beren
eskubideak dituztela, eta hauek ezin direla negoziatu, eta are gutxiago ukatu. Hori ez dela gure herriak duen arazo bakarra?
|
|
2004
|
|
|
Horretarako, hurrenez hurren, honako arrazoi andana harilkatzen digu: dinamika eta motibazio pertsonalaren gainetik eratutako euskara plangintza nagusitu dela; delako herritar horiek gizaseme eginak eta helduak direla,
|
beren
eskubideen eskuko; euskalduntze politikaren esku hartzea jasaten dutela beren baitan; era horretako euskara politikaren ondorioak aldez aurretik pentsatutakoaren kontrako izanik, doi doi alderantzizkoak izaten direla...
|
|
2008
|
|
|
–Euskal Herrian bi eratako herritarrak daude, eta hiztunak euskaldunak izatearen edo ez izatearen araberakoa da sailkapen hori. (...) Euskaldunak bigarren mailako herritarrak dira, eta
|
beren
eskubideak, izatez, ez dira teorikoak izatera ere iristen?.
|
|
2010
|
|
|
Chiapasen asko ditugu. Azken urte hauetan zalaparta dezente sortu dute,
|
beren
eskubideak aldarrikatzen eta zer dakit nik. Nire iritzia nahi baduzue, negarti hutsak dira, gobernuaren lepotik bizitzera ohituak.
|
|
2015
|
|
|
zurekin nago. Agurraren titulu ukaezinek
|
beren
eskubideak abandonatzen dituzte orduan behin behingoz. Eta gure eskuak mantsotu egiten dira elkarrekin egotearen ekidistantzian.
|
|
2016
|
|
|
Gehiago ñabartuz, nazkatuta zeudela zioen, etsaiak bakarrik Euskadin bizi ziren espainiarren eskubideez mintzatzen entzuteaz, eta inoiz ez euskaldunen
|
beren
eskubideez:
|
|
|
Ku Klux Klan taldearen bortizkeriak eztanda egin zuen Floridako Orange County eskualdean, eta emakume beltzak eta haien haurrak zauritu eta hil zituzten. Beste hainbat tokitan, modu baketsuagoan eragotzi zieten
|
beren
eskubide berri hura erabiltzea. Adibidez, hauxe gertatu zen Americusen (Georgia):
|
|
|
Sekula emakumerik egon bazen, aspaldi lausotu zen haren aztarna, eta historiaren anonimotasunean galdu. Hurrengo hamarkadetan, emakumeek buru belarri jarraitu zuten lanean beren langile elkarte propioetan, esklabotzaren aurkako mugimenduan eta
|
beren
eskubideen aldeko kanpainetan. Hala ere, zantzu guztien arabera, ez zuten mugimendu marxista sozialistan parte hartu.
|
|
|
Arrazakeriaren ezaugarri historiko gailenetako bat da horixe: gizon zuriek
|
beren
eskubide zalantzaezintzat hartu izan dutela emakume beltzen gorputzetan sartzea (bereziki, botere ekonomikoa duten gizon zuriek).
|
|
|
Sekulako eztabaida dabil koloreko gizonek
|
beren
eskubideak lortuko dituztela-eta, baina ez da txintik esan koloreko emakumeei buruz, eta koloreko gizonek beren eskubideak lortzen badituzte eta koloreko emakumeek, ostera, ez, agerikoa da koloreko gizonak emakumeen nagusi izango direla eta lehen bezain txarra izango dela.
|
|
|
Sekulako eztabaida dabil koloreko gizonek beren eskubideak lortuko dituztela-eta, baina ez da txintik esan koloreko emakumeei buruz, eta koloreko gizonek
|
beren
eskubideak lortzen badituzte eta koloreko emakumeek, ostera, ez, agerikoa da koloreko gizonak emakumeen nagusi izango direla eta lehen bezain txarra izango dela.
|
|
|
1868ko urtarrilean, Revolution aldizkariaren lehen zenbakia argitaratu zuen Susan B. Anthonyk, eta, ordurako, emakume langileak hasiak ziren
|
beren
eskubideak modu agerikoan defendatzen; izan ere, emakume langileen kopurua izugarri handitua zen azkenaldian. Gerra Zibilean, inoiz baino emakume zuri gehiago jardun ziren etxetik kanpo lanean; 1870ean, emakume langileen %70 etxeko zerbitzariak ziren, eta, soroetako langileen laurdenak, berriz, emakumeak.
|
|
|
Konturatu ziren sexismoa kolokan jar zitekeela politikaren esparruan, baita haren aurka borrokatu ere, nahiz eta beren ezkonbizitzetan gauza aldaezin bat iruditu. Bai, emakume zuriek sutsuki defendatu behar izan zituzten
|
beren
eskubideak, emakume gisa, hartara beltzen askapenaren alde borroka egin ahal izateko.
|
|
|
Jendaurrean hitz egiten hasi ziren, eta hastapen iskanbilatsuak bizi: abolizioaren defendatzaile publikoak izateko, hasiera hasieratik defendatu behar izan zituzten
|
beren
eskubideak, eta, ondorioz, era berean defendatu zuten emakume orok zuela eskubidea esklabotzari publikoki aurka egiteko.
|
|
|
«Herriko etxetik mezu bat adierazi nahi izan genien herritarrei: ofizialtasuna onartua dugu, eta euskaldunek
|
beren
eskubideen defentsa egiten ahal dute». If Matxikote hautetsiak dio «estatusik gabeko politika» egiten jarraitzen dutela, atzera bota zietelako euskarari ofizialtasuna emateko erabakia.
|
|
|
«Euskaraz bizi nahi duten herritarrek ahalegina egiten dute zailtasunak aurkitzen dituztenean. Ez daude prest menpeko izaten segitzeko, eta
|
beren
eskubidea exijitzen dute. Ez dira kapritxo kontuak».
|
|
|
hasi ziren
|
beren
eskubideak lortzeko.
|
|
|
Parisko gertaeren antzekoak, zeinetan herritarrak kalera irten izan diren
|
beren
eskubideak aldarrikatzera,
|
|
2017
|
|
|
Engainatu egin zituzten hamarrenetatik aske gelditzeko protestante bihurtu ziren nekazariak ere. Ebanjelioak lurra, askatasuna eta emantzipazioa promesten zituela adieraziz
|
beren
eskubideak defendatzeko prestatu zirenean, modu basatian egin zieten eraso, sedizioaren bultzatzailetzat hartuta (ibid.: 192). 21 Ingalaterran, lur ugari eskualdatu ziren, erreforma erlijiosoaren izenean.
|
|
|
398. Gure herria gure hizkuntzarekiko konpromisorik gabeko jendearena iruditzen zait dela. [?] Euskal Herria jende asimilatuz edo kolonizatuz betea dagoela garbi dago.[?]. Nahiago dut 100.000 pertsona izatea
|
beren
eskubidea betearazten dutenak, euskararekiko konpromisodunak, 400.000 pertsona ahul izatea baino, zioen lagunak.
|
|
2018
|
|
|
baten beste adibide benetako bat da, eta koitoa da maskulinitatearen ereduzko erakustaldia. (Horregatik, gizonen gorputzak homosexualentzat saltzeak ez du esanahi sozial bera.) Prostituzioaren instituzioak bermatu egiten du gizonek sexu jarduna erosi ahal izatea eta, beraz,
|
beren
eskubide patriarkalaz baliatu ahal izatea. Prostituzioaren barrukotzat jo daitezkeen jarduera nagusiak, oroz gain, koitoa eta harekin lotutako bestelako ekintza batzuk dira, hala nola eskuzko aringarria eta aho sexua (fellatio), zeina oso maiz eskatzen baita gaur egun. Kontsideratuko balitz beste jarduera batzuk sexuaren industria zabalagoaren parte direla, orduan saihestu egingo lirateke prostituzioaren inguruko eztabaidetan sortzen diren nahasmen nagusietako batzuk.
|
|
|
Alegia: emakumeek
|
beren
eskubide zibil eta politikoak segurtaturik izango balituzte, eta ekonomikoki independenteak balira borondatezko kooperazioan oinarritutako mundu berri batean, ez lukete arrazoirik izango gizonen mende egoteko babesaren truke, eta gizonek ez lukete modurik izango emakumeen sexu ugazaba bihurtzeko.
|
|
|
–Senar bat ezin da izan bere emazte legezkoa bortxatu izanaren errudun, zeren, elkarri emandako ezkon onespenaren eta elkarrekin egindako ezkontza kontratuaren ondorioz, emazteak bere burua emana baitio senarrari, eta ezin du atzera egin?. Britainia Handian, 1884ra arte, posible zen emazte bat espetxeratzea senarrari bere ezkoneskubideez baliatzen ez uzteagatik, eta, 1891ra arte, senarrek baimena zuten emaztea bortxaz etxean itxita edukitzeko,
|
beren
eskubideak betetze aldera. Ezkontza kontratua, esparru honetan, jardun espezifiko baterako egina dago.
|
|
|
Izan ere, emakumeak ez dira norbanako gisa sartzen gizarte zibilean, baizik eta emakume gisa, eta horrek, jatorrizko kontratuaren istorioan, esan nahi du mendeko natural gisa sartzen direla (esklaboak jabetza dira). Jatorrizko kontratuari eusteko, eta gizonek
|
beren
eskubide patriarkala onartua izan dezaten, guztiz nahitaezkoa da segurtatzea emakumeak mendeko izango direla gizarte zibilean.
|
|
2019
|
|
|
Baina, antzinako nekazari gizarteetan bezala, emakumea errespetatua ere bazen, gizonak haren beharra zuenez gero; bienak ziren ondasunak, interesak, arrangurak; emakumeak autoritate handia zuen etxean. Emakume haiek, beren bizimodu latzean, izan zezaketen pertsona gisa berresteko eta
|
beren
eskubideak aldarrikatzeko modua, baina herabetasunezko eta sumisiozko tradizio baten pisua zuten gainean: Estatu Jeneralen kaieretan ez dago emakumeen aldarrikapen kopuru ñimiño bat baizik; hauxe besterik ez:
|
|
|
Poliki poliki, ordea, Mundu Zaharreko emakumeenarekin parekatu zen haien kondizioa; haienganako galaitasunak bere hartan iraun zuen; emakumeek pribilegio kultural batzuei eutsi zieten, eta familia barneko toki nagusi bati; legeek eginkizun erlijioso eta morala ematen zieten askotan, baina gizonezkoek zituzten beren esku gizartearen giderrak, guztiz. Emakume batzuk
|
beren
eskubide politikoak aldarrikatzen hasi ziren 1830 inguruan. Era berean, beltzen aldeko kanpaina bati ekin zioten.
|
|
2020
|
|
|
Egin behar duzuena hau eta hau da... Pertsona horiek
|
beren
eskubideak aldarrikatzen ari direnez, nik zuri eskatuko dizut ez etxeko zerbitzariaren kontratuak ezartzen duena, langileen estatutuak ezartzen duena baizik. Zuk hainbeste diru zor diozu aparteko orduengatik, hainbeste honengatik eta hainbeste horregatik.
|
|
|
" Langileriaren barruan ere gertatzen da: langile prekarioek eta langabeek errezeloz eta begi txarrez behatzen dute funtzionarioek eta lan hitzarmen onak dituzten langileek
|
beren
eskubideak edo soldata igoerak eskatzen dituztenean". Frustrazioari babesgabetasuna ere eransten zaio sarri, Perez Eransusek azpimarratu baitu administrazio publikoak berak ere aldi baterako lanaldiak sustatzen dituela, ez baitu beti kontratazio egonkorrik egiten.
|
|
|
Dulitzky abokatua da, argentinarra, eta bere familian hainbat desagerketa kasu ezagutu du. Gero esaten du Taldearen lanaren bigarren partea dela estatuei laguntzea bortxazko desagerketen gaian dauzkaten betebeharrak bete ditzaten, desagertuen familiek eta lagunek
|
beren
eskubide oinarrizkoak eduki ditzaten: EGIA ezagutzekoa, JUSTIZIA egin dadinekoa, KALTEAREN ORDAINA jasotzekoa, eta halakorik ez dela errepikatuko BERMEA edukitzekoa.
|
|
2022
|
|
|
Umeen beharrak ez daude erdigunean, are gutxiago Covidaren garaian. Oso gogorra egin zait hezkuntzako sindikatuak eta irakasleak
|
beren
eskubideak aldarrikatzen ikustea, umeenak bazterrean geratu direnean. Umeak ondo egoteko bermeak jarri behar dira.
|
|
|
Ez, ordea, borrokatik. Eta egungo gazteei ere
|
beren
eskubideen alde borrokatzeko eskatzen die. " Soldata arrakala ez da desagertu, kristalezko sabaiak ez dira hausten.
|
|
2023
|
|
|
2016an, AEBko Bakerako Institutuak (USIP) zera adierazi zuen txosten batean: " Emakumeen eskubideak eta emakumeek gizartean duten tokia funtsezkoak dira talde estremista biolentoen narratibetan, eta halako narratiben gainean borrokatu behar dira Afganistango emakumeak
|
beren
eskubideak ezartzearen alde". Haien arrazoibidearen arabera, talde terroristek emakumeen eskubideak mugatu nahi zituztenez, emakumeok errekrutatu behar ziren haien aurka borrokatzeko.
|