|
2000
|
|
|
Bertsotan ongi egitea ez da aski horrelakoetan. Komunikatzera iristeko entzulegoaren askotariko tenperatura hori oso ongi hartzen jakin behar du
|
berea
esan edo berea moldatu nahi duen bertsolariak.
|
|
2001
|
|
|
Itsasoa mantso zegoen, olatuak bazterreko harrietan hausten ziren, eta urak eguneko urdinberdea galdua zuen betunaren alde. Eta hango nasa buruan zegoen ontzia, Goiok
|
berea
esaten zion enbarkazioa, bazterrean estekatuta aspalditik, hondoak behea jotzen ziola, mareabeherarekin eskoratuta, eta abandonatua.
|
|
2003
|
|
|
JOSE MARIA Aznarrek
|
berea
esan du: Auzitegi Gorenaren epaia bete egin behar da eta Batasunaren herriko tabernak itxi egin behar dira; hori Auzitegiaren agindu bat da eta instituzio guztiek bete behar dute, baita euskal instituzioek ere.
|
|
2005
|
|
|
Juriskontsultoek ahalmen horri bakoitzari
|
berea
esaten diote. Guk, aurrerantzean, eskubide deituko diogu, modurik zehatzen eta hertsienean.
|
|
2006
|
|
|
Nolabait aurkezpenak eginda, bizitzan egundaino zer lan egin izan dugun banan banan galdetu digu monitoreak, bakoitzak
|
berea
esan eta, azkeneko niri:
|
|
2008
|
|
|
Askok dugu Oteizari buruz esatekorik. Nork bere egia du, eta nork
|
berea
esan dezake, baina benetan interesa duenak bere iritzia eduki du. Oteizak aberastasun harrigarria utzi digu eta banatzen saiatu behar dugu, bere jomugan egon daitezkeen guztien artean.
|
|
|
–No te adelantes con fatiga, que cuando sea tiempo oportuno y puedas ser de algún provecho para tu prójimo, Dios te sacará y pondrá en el empleo que más te convenga?. Elkarrizketa osatzeko, baina, berak
|
berea
esan behar zuen, eta ama nagusia itzuli baino lehen esan behar zuen, gainera:
|
|
|
bi barne egoera, kanpoan egoteko bi modu definitzen zutenak, espazioa ere bi ardatzen inguruan egituratua iduri?, arranoa ikusten duten txitak ama oilalokaren ingurura biltzen diren bezala. Ama nagusia ere beldurrak zegoen, beharbada, sor Imeldak
|
berea
esan ahala, ama nagusia arnasgabe bezala gelditu zen behintzat hiruzpalau segundotan, zer egin ez zekielako itxurapean?, baina, ama nagusi batek bere paperean behar zuelako edo, komunitateak ez zuen harengandik besterik espero?, bere paperari, obligazioari, ekin zion; ustezko obligazioak baino lehenagotik, dena dela, gauza arruntagoak zeuden jokoan auzi hartan, ama nagusiari beldurra gailentzen lagundu ziotenak, ausaz:
|
|
|
Koldarkeria kutsakorra dela diote; baina arrazoia, aldiz, adore emaile bikaina da; eta hala, bakoitzak
|
berea
esan zuenean, amak hitz batzuk zuzendu zizkien. Ez zegoen prest, hala adierazi zuen?
|
|
|
bi barne egoera, kanpoan egoteko bi modu definitzen zutenak, espazioa ere bi ardatzen inguruan egituratua iduri–, arranoa ikusten duten txitak ama oilalokaren ingurura biltzen diren bezala. Ama nagusia ere beldurrak zegoen, beharbada –sor Imeldak
|
berea
esan ahala, ama nagusia arnasgabe bezala gelditu zen behintzat hiruzpalau segundotan, zer egin ez zekielako itxurapean–, baina, ama nagusi batek bere paperean behar zuelako edo –komunitateak ez zuen harengandik besterik espero–, bere paperari –obligazioari– ekin zion; ustezko obligazioak baino lehenagotik, dena dela, gauza arruntagoak zeuden jokoan auzi hartan, ama nagusi... jokoan zegoen, adibidez, bere harrotasuna, eta jokoan zegoen beste mojen aurrean garrantzitsu –beharrezko– sentitzeko egokiera... eta jokoan zeuden, beraz, ustezko obligazioak baino gauza xehe eta arruntagoak, lohiagoak, ama nagusiak obligazioaren bilgarri zilarrezkoan estal zitzakeenak; ez hori bakarrik, behin hara iritsiz gero, zilarra urre bihurtzeko moduan egon baitzitekeen:
|
|
|
" No te adelantes con fatiga, que cuando sea tiempo oportuno y puedas ser de algún provecho para tu prójimo, Dios te sacará y pondrá en el empleo que más te convenga". Elkarrizketa osatzeko, baina, berak
|
berea
esan behar zuen, eta ama nagusia itzuli baino lehen esan behar zuen, gainera:
|
|
2009
|
|
|
–Konturatuko zinen bezala, nire ahizpa Maria Bibianaren bidez heldu zaizu karta, hain dut hura jatorra, zintzoa eta leiala; ideia berari bururatu zitzaion, gainera? edo biei une berean bururatu zitzaigula esan behar ote dizut, zeren hark
|
berea
esan orduko sentitu bainuen pentsamendua asmatu zidala?; egizu kontu umetan haur martirien bizitzek hunkitzen zutela, ni guztiz aztoratzen ninduten bitartean; eta orain ere ezin esan berdinak garenik: niri erretzeko grina piztu zitzaidan, eta berak bizia ere emango luke zigarreta bakar bat erre baino lehen; eta, hala ere, ikusten duzu nola arduratzen den nitaz; ohar bat, azkenekoa:
|
|
|
Ahal zuen guztietan, tratuan atsegin izaten ahalegintzen zen Ernestina, tratuaren ertzak, zorrotzak bezain lakarrak izan zitezkeenak, leuntzen ahalegintzen zela? emakume hura oin punten gainean beti, bai bere gauzetan eta bai besteekiko harremanetan ere; Reginak
|
berea
esan orduko, baina, berehala erakutsi zion ertz puntaduna. Ernestinak Jainkoagan zuen uste osoa, baina heldu zen garaia, zeinean egitea eta ekitea baitzen Jainkoaren aurrean duin egoteko modu bakarra, ausaz, egin eta egon, egon eta egin?, buruaren mugimendu azkar batek ezezko baten forma eman ziona; keinu nabarmenari, berriz, hitzak jarraitu zitzaizkion:
|
|
|
Ada"; gero, baina, post scriptum bat erantsi zion: " Konturatuko zinen bezala, nire ahizpa Maria Bibianaren bidez heldu zaizu karta, hain dut hura jatorra, zintzoa eta leiala; ideia berari bururatu zitzaion, gainera... edo biei une berean bururatu zitzaigula esan behar ote dizut, zeren hark
|
berea
esan orduko sentitu bainuen pentsamendua asmatu zidala?; egizu kontu umetan haur martirien bizitzek hunkitzen zutela, ni guztiz aztoratzen ninduten bitartean; eta orain ere ezin esan berdinak garenik: niri erretzeko grina piztu zitzaidan, eta berak bizia ere emango luke zigarreta bakar bat erre baino lehen; eta, hala ere, ikusten duzu nola arduratzen den nitaz; ohar bat, azkenekoa:
|
|
|
Ahal zuen guztietan, tratuan atsegin izaten ahalegintzen zen Ernestina, tratuaren ertzak, zorrotzak bezain lakarrak izan zitezkeenak, leuntzen ahalegintzen zela... emakume hura oin punten gainean beti, bai bere gauzetan eta bai besteekiko harremanetan ere; Reginak
|
berea
esan orduko, baina, berehala erakutsi zion ertz puntaduna –Ernestinak Jainkoagan zuen uste osoa, baina heldu zen garaia, zeinean egitea eta ekitea baitzen Jainkoaren aurrean duin egoteko modu bakarra, ausaz, egin eta egon, egon eta egin–, buruaren mugimendu azkar batek ezezko baten forma eman ziona; keinu nabarmenari, berriz, hitzak jarraitu zitzaizkion:
|
|
|
Ezetzean tematu da hasieran, dena ondo lotu nahi duela, ziur egon behar duela, ez dela atzera egiteko garaia. Pixka bat lasaitu dut, zaplada batzuk eman dizkiot bizkarrean, Frantsesarena baino beranteste okerragoa izango dela
|
berea
esan diot eta, konturatu naizenerako, ginbaila jantzi eta tabernako atarian zegoen.
|
|
2010
|
|
|
Ongi gogoratzen naiz zeinen irrikatsu eta jorantsu geunden anai arrebok, ama gure beste anaia hartaz erditzear zegoenean, haurra noiz etorriko zain, harik eta etxeko medikuak, don Zoilok?
|
berea
esan zuen arte: –Mutila da, baina??; ai, azken hitz hura, borreroaren antz handiagoa zuena, eta eten puntu haiek, hiru puntuz osatuak baina hiru mila izan zitezkeenak, soka edo kate luze baten osagai, non laster batean urkatuko baikenituen gure ilusio guztiak?!; haurra, izan ere, zen bezalakoa zen, ez behar bezalakoa?
|
|
|
gizon elbarri bat naiz, baina goitik beherainoko gizona, gure aitona zena bezala?. Ni ere han nengoen, eta
|
berea
esan ez beste aski modu adierazgarrian begiratu zidan anaiak, irri harro bezain garratz bat ezpainetan?
|
|
|
Ongi gogoratzen naiz zeinen irrikatsu eta jorantsu geunden anai arrebok, ama gure beste anaia hartaz erditzear zegoenean, haurra noiz etorriko zain, harik eta etxeko medikuak —don Zoilok—
|
berea
esan zuen arte: " Mutila da, baina..."; ai, azken hitz hura, borreroaren antz handiagoa zuena, eta eten puntu haiek, hiru puntuz osatuak baina hiru mila izan zitezkeenak, soka edo kate luze baten osagai, non laster batean urkatuko baikenituen gure ilusio guztiak...!; haurra, izan ere, zen bezalakoa zen, ez behar bezalakoa... eta hilzorian zegoen, gainera; gero, baina, urte erdia egin zuen, eta auskalo noiz arte egingo zuen, Adari egun batean eskuetatik erori izan ez balitzaio; izebak zaintzen zuen haurra ganbaran, etxekoengandik bakartuta; guztiek genekien hura, baina han ez zuen ez aitak, ez amak, ez medikuak eta ez inork haurraz hitz erdirik ere egiten, gure aurrean ez bederen, hura isilpeko gai bihurtu balitz bezala... eta nik ez nuen ulertzen, nahiz eta ez nintzen hartan askorik saiatu —ez nuen hatz txikia ere mugitu, egia esan! —, arre zetozèn urak are arreagotzeko beldurrez edo; zuritzeko modu bikaina nuen, gainera:
|
|
|
‘Ez ni tratatu haurtxo bat banintz bezala, ama: gizon elbarri bat naiz, baina goitik beherainoko gizona, gure aitona zena bezala’ Ni ere han nengoen, eta
|
berea
esan ez beste aski modu adierazgarrian begiratu zidan anaiak, irri harro bezain garratz bat ezpainetan...
|
|
2011
|
|
|
Liburuaren egileak liburua ez dela
|
berea
esan ohi du, Koldoren lagunena baizik: " Ni testigantzak eta oroitzapenak jasotzeaz arduratu naiz" dio Oruemazagak.
|
|
|
Hasten da Mari Jesus, bere eskuei gora eta behera eta alboetara eraginez, hau eta bestea eta ez dakit zer asmetan eta esaten, eta aurrean eukan Basabeko Loli Arrieta barreari eutsi ezinik. Maribel
|
berea
esaten hasi zanean, aurkitu eben barriro be haria eta ondo jarraitu eben. Baina, zati hori amaitzeagaz batera, Lolik ezin izan eutsan negarrari eutsi, zer erantzun ez jakiteak emon eutsan lotseagaitik eta erneguagaitik.
|
|
2012
|
|
|
Esan nahi duena argi adierazten daki Carlosek; are gehiago, narratzaile bikaina da, trebea ahozko jardunean; gaur egun batzuek esango luketen bezala, komunikatzaile aparta, beraz. Ideologiari dagokionez, guraso karlisten seme iraultzailearen eta Sociedad Tudelana de Amigos del PaÃsen oinordekoaren nahasketatik sortzen den marxismoa dela
|
berea
esaten dio Luisek. Marxista batzuei gertatzen zaienaz beste, bere marxismoak badu poetikotasunik nolanahi ere.
|
|
2014
|
|
|
dia zuela aurkikuntzak, baina ez zuela berak egin. Puntu honetan, nork
|
berea
esan dezala. niretzat pertsona eta idazle funtsezkoa izan zen, oteiza baino hamaika aldiz gehiago: Borobila> eta> Pun > > obrari buruzko gutun hura bidali zidalako, aurrena, kritika eginez baina idazle izan nintekeela adieraziz; bigarren, euskara zama ideologiko itogarri batetik libratu zuelako gehienek baino indar eta irizpide hobeaz, eta guretzako, hurrengo belaunaldien tzako, prest utzi.
|
|
|
Unibertsitateko irakasle izatea gizartean ongi ikusia da; horrek asko janzten omen du. Baina ofizioz irakasle diren guztiak ez dira afizioz izan ohi. Nik arrainak uretan legez ikusten dut Jabier herri literaturaren ikerketan murgildurik; hori duela bere
|
berea
esango nuke. Horrekin ez dut esan nahi unibertsitateko lana noraezean edo erdi beharturik egingo duenik, bai zera!, baina bai ariko dela ofiziotik bere burua nola askatuko, noiz handik tartetxo bat hartuko bere afizioan murgiltzeko?
|
|
|
Orduan kritika zorrotzak izaten ditu luma puntan. Hizkuntza kontuan iritziaemoteko gai da; esaterako, euskara batuaren kontuan Kili kilik
|
berea
esaten dau, ez da isiltzen:
|
|
|
Hark
|
berea
esan du, nik nirea.
|
|
2015
|
|
|
Ez da, hala ere, isildu, eta, bere arrazoibidea egiaztatzeko, beharbada, zuen ikasketa eta lanbideen berri galdetu dizue ondoren. Maisu industriala, langilea, telekomunikabideetako ingeniaria, ekonomiako ikaslea...; bakoitzak
|
berea
esan du. Ez diozue erabateko gezurrik esan, baina bizpahiru urte daramatzazue gehienek isilpeko lanetan.
|
|
2017
|
|
|
Gorbataz jantzitako zerbitzari bat hurbildu zitzaien, zer gosaldu nahi zuten galdezka. Bakoitzak
|
berea
esan eta alde egin zuenean, tarte luzeegi bat utzi zuten isilik, hitzak bilatu ezinik.
|
|
2018
|
|
|
–Eztabaidatu..., ez ziren eztabaida izatera iristen, berak
|
berea
esan eta isildu egiten nintzen ni, gehienetan.
|
|
|
Aurrera begira libre izango da nork berea pentsatzea, libre nork
|
berea
esatea. Derrigorrezkoa izango da guztiak errespetatzea.
|
|
2019
|
|
|
Egarriz iratzartzen zen eta ura eskatzen zuen, zanga zanga edaten zuen, eta dendaren sarrerara etortzen zen gaua zelatatzeko, egonarria galdurik, astroak geldo geldo higitzen zirelako. Mundua mamu bihurtzen duen ilbete horietakoa zen, gauza guztiek, bizidunek eta bizigabeek, errebelazio misteriotsuak xuxurlatzen dituzten horietakoa, nahiz gauza bakoitzak
|
berea
esaten duen eta errebelazio guztientzako topagunerik ez dagoen, horregatik ezin izaten ditugu ulertu eta ia jakitera iritsi, baina hala ere jakin gabe gelditzen gareneko atsekabea pairatzen dugu. Estuarioak dir dir egiten zuen muinoen artean, ibaiko ura dirdira hutsa zen, hala gazteluko terrazetan hauspotzen ziren suak nola gurutzatuen itsasontzietako bakoitza seinalatzen zuten kandela handiak su zurbilak bezalakoak ziren iluntasun argitsuaren erdian.
|
|
2021
|
|
|
Eta ulergaitzak direla esaten dudanean esan nahi dut ez ditudala zertan ulertu eta kontrakoa pentsatzea banitatea dela eta banitate horrek lotsatu egiten nauela, irakurri gabe idaztean iruzur maila bat ikusten duen nire parte moralistak lotsatzen nauen moduan. Izan ere, bakoitzari
|
berea
esaten da eta ondo esana dago. Epaiak tribunaletarako dira, sermoiak mezatarako eta txipiroiak afarirako.
|
|
2022
|
|
|
One+ one zuen titulutzat zinemagilearen muntatzeak, baina ekoizleek, muntatze alternatibo bat egin, eta Sympathy for the Devil izenarekin zabaldu zuten lan hura. Aurrestreinaldian, oihuka eta haserre deskribatzen dute Godard sasoi hartako kronikek, film hura ez zela
|
berea
esanez, eta indarka atera behar izan zuten segurtasun langileek aretotik, garrasika. «Faxista hutsak zarete denak!».
|
|
|
Bikote harremana deskalabru bat zen. Senarrak umea ez zela
|
berea
esan zidan, ez zela posible, beti etxetik kanpo egoten nintzelako. Sekulako mina eragin zidan, azken tanta.
|