|
2000
|
|
|
Honakoa irakur daiteke (gaztelerazkoaren itzulpena): «Eman eta eskaintzen dugu Hernaniko barrutian, itsas-ertzean, San Sebastian deitutako monastegi bat,
|
bere
lurrekin, sagarrondoekin, itsasuntziekin...». X. mendean jada sagardoa egiteko sagarrondoak lantzen ziren seinalea.
|
|
|
eguneroko elkarrizketatan belarria jarrita, lupaz aztertzen zituela pelikula eta liburuetako letra txikiak. Gure interrogatorioan hamaika kolpe saihestu ditu baina ez da
|
bere
lurretan satortuta ibili. Originaltasunaren kasu misteriotsua itxita inkognita bakarra utzi digu argitzeke:
|
|
|
Azken egun hauetan, tratamendu txar horren testigu zuzenak izan gara. Euskal komunikabideei akreditazioak ukatu zaizkie Paris eta Madriletik; hain segur ere, Euskal Herria
|
bere
lurrean ikusmenik, entzumenik eta mintzamenik gabe utzi dute.
|
|
|
Mendearen bukaera aldera, eta neurri handian karlistaden ondorioz, udalerriak zor handiak izan zituen eta Karrantzako ekonomia guztiz deseginda geratu zen. Zorrak kitatzeko, Karrantzako udalak partikularrei saldu zizkien
|
bere
lurrak. Saldutako lurretan baserri berriak aniztu ziren eta hauek, beharrezkoa zuten guztia ekoizten saiatu zirenez, ingurunea arras aldatu zen, landazabala nagusitu eta baserrien inguruan, baratzeak, labore lurrak, sagastiak, abereentzako larreak eta irasailak ugaritu baitziren.
|
|
|
sorterria atzean uztea bere kabuz hartutako erabakia izan dela. Sorterriak ez diola ezer berririk eskaintzen, edo beste nonbaiten aurkituko duela
|
bere
lurrak ematen ez diona, hori uste du bidaiariak. Nahi bai.
|
|
|
Baina, salbuespenak salbuespen, zalantzarik ez dago ezen landareen mundua guztiz bertzelakoa dela. Eta ez landareen artean gerlarik eta borrokarik ez dagoelako, zeren eta haiek ere berdintsu eta orobatsu baitabiltza, nor gehiago, hatsarrean batik bat, errotzeko behar duten lur puskaren bereganatzeko; ordea, borroka haiek ez dira hain nabarmenak eta odola ez da nehoiz ere isurtzen, eta, gainerat, noiz eta landare edo zuhaitzen bat
|
bere
lur puskan errotzen den eta fintkatzen, bakean uzten ditu aldamenekoak. Horregatik ote nago, jaun André, mundu begetalaren kanon estetikoetarik gero eta hurbilago, halako suertez, non, bertze erlijione batekoa banintz eta arimen transmigrazionean sinetsiko banu, zuhaitz baten baitan piztu nahi bainuke bertze munduan, eta ez tigre baten baitan?
|
|
|
Eta, aizue: baldin hil bazarete, ohorea zuei, zeren galdu baita Nafarroa, baina irabazi duzue zeruko loria, zeuen eginbidea bete ondoren, Gaztelako tropei buru eginik, zeren nork
|
bere
lurra defendatzea baita gizonaren lehen obligazinoa eta eginbidea, eta entseiatzea nork bere lur galduaren berreskuratzerat.
|
|
|
Eta, aizue: baldin hil bazarete, ohorea zuei, zeren galdu baita Nafarroa, baina irabazi duzue zeruko loria, zeuen eginbidea bete ondoren, Gaztelako tropei buru eginik, zeren nork bere lurra defendatzea baita gizonaren lehen obligazinoa eta eginbidea, eta entseiatzea nork
|
bere
lur galduaren berreskuratzerat.
|
|
2001
|
|
|
Penelopek, halere, bera baino ez du maite. Gauzak horrela, Ulises
|
bere
lurretako zerrizainarekin bizitzen jartzen da, eskale itxuran, eta zoriogaiztoko itxura horrekin dabil emaztearen ezkongaien artean, bere etxean irainak jasoz. Azkenean, baina, semeak eta biek mendeku errukigabea hartzea lortuko dute, aipatu ezkongai guztiak akabatuz.
|
|
|
Hau da, zu erabiltzen denean, testua irakurtzen duenari zuzentzen zaion elea dugu. Hurbiltasuna bilatzen duela espresabide honek aitortu behar, baina, era berean, kronika zaharren dei funtzioaren errepikazioa litzateke,
|
bere
lurrean geratu denaren irudimena pizteko elementua genuke hau, egunerokotasunak ikusten uzten ez duen berritasuna adierazten dio bidaiari nomadak lurrean erroturik dagoenari. Hona hemen horrenbestez euskal kanta ezaguna gogorarazten duen erabilpenaren adibide zolia:
|
|
|
Bidaiak egin eta beste leku batzuetako teknikak bere sukaldera,
|
bere
lurrera egokitzen ditu, baina teknikoki ere oso jantzita egon behar du eta horretarako, ezagutu eta dastatu egin behar du beste leku batzuetan egiten dena.
|
|
|
Merobingiarrekin gertatua birproduzitu zen Karlomagno hiltzean, eta bizkortu egin zenprozesua: koroa ahuldu egin zen (konkistarik gabe
|
bere
lurrak ere banatzean), etanobleak indartu eta autonomo bihurtu ziren, IX. mendearen bigarren erdialdetikaurrera batez ere. Botere ekonomikoa eta politikoa botere bakarrean identifikatuziren, izaera zentrifugoa hartuz17 Ondorioz, gizarteak ez zuen dinamika bateratzailerik, eta karolingiar monarkiak egitura sendoa lortu zuen aldi batez, gerrarenbidez eta elizaren lurrak nobleei ematean, aldi berean aristokrazia menpe izateak (bere fideltasuna lortzeak) indarra eman ziolarik18.
|
|
|
Azken uneotako kritikarik gehienak irakaskuntzan kurrikulumari, edukiei eta irakasmaterialei zuzenduak dira; zehatzago, ingurunearen trataerari, espreski, geografia eta historia. Aldizkari honetako bertako 1996ko 93 zenbakian Imanol Murua Uriak ikerketa exhaustibo bat egin zuen eta bertan garbi gelditu zen hainbat testuliburuk zein eskas tratatzen zuen Euskal Herria bai bere historian eta bai
|
bere
lurretan. Oraingo kritikek (ez ikerketek) diotenez ez dago deus eskas, baizik eta sobera.
|
|
|
Kritikak itxura dogmatikoa erraz emango du ezagutzera, eta arrazoimen hutsa erabilera espekulatiboan dituen gehiegizko handiusteak uztera eta
|
bere
lur bereziaren mugen barnera atzera egitera behartuko du, hots, printzipio praktikoetara (A794/ B822 (E577)).
|
|
2002
|
|
|
Erabaki gogorra, beste herri batean hutsetik hasi behar duenarentzat. «Nik idealista izaten jarraitzen dut» dio Claudiak, «bakoitzak
|
bere
lurraren alde borrokatu behar duela uste dut. Argentinaren alde ekarpenen bat egitea gustatuko litzaidake, baina seme alabak ditut eta haien alde borrokatu behar dut».
|
|
|
Bizkaiko Foru Aldundi helburuak hauteskunde demokraziz gaur darabilenek, aspaldion izan dabe liburu bat argitaratzeko asmoa. Liburu horrek gure Lurralde Historiko honen irudia izango dau,
|
bere
lurrak gizonak, edestia, erakundeak, arazoak, saminak, lilurak eta itxaropenak agertuz. " Gura izango genduke liburu hori esaten eben izten dogun txartela lakoa izatea, gure bisitea adierazoten dogunean aina, gu ikustera datorrenari doaneango opari".
|
|
|
Baina goiz haretan, ohi neban zarrada hari, beste gehitu jakozan. Bata," Bizkaia sakona", edo" Bizkaia barru barrutik" izentzat aukeratzean artez genbiltzalakoa, bada han aldiak aldi bizkai gizonaren sakontasuna susmetan gendualako; hantxe, bitarte haundi hori, Joxe Migel Barandiaran jaunak hara heldu eta
|
bere
lur zulatzeak, bederatzi metro goitik behera sakonduak, 30.000 urte baino gehiago adierazoten ditue ta.
|
|
|
eleberri zientifiko sarituen egile kide eta ikerkuntzan lankide duen Ignacio Martinez-ekin etorrita,
|
bere
lur orotako ibilgailuan igotzeko esan digu, Leize Nagusiko Atarira elkarrekin joan gaitezen.
|
|
|
Goi bilerako laugarren egunean sortu zen biltzarreko gai nagusietako bat. Thabo Mbeki Hego Afrikako presidenteak berak ere nahiago izan zuen
|
bere
lurra suntsitzen duen arazo nagusia “ahaztea” inaugurazio hitzaldian. Hiesak milioika pertsona hil ditu Hego Afrikan, munduan gaixo gehien dituen herrialdean.
|
|
|
Paraguaiko Konstituzioak lurraren gaineko eskubideak aitortzen dituen arren, joan den ekainean errepide horiek eraikitzen hasi zen Paraguaiko Gobernua lur horiek kolonizatzeko kanpaina bat egiten hasi zen bitartean, adierazi du Survivalek Hego Amerikako Gobernuari premiazko neurriak har ditzala eskatzen diola, Ayoreoek beren lurrak gorde ahal izan ditzaten eta beren populazioa arriskuan jartzen duten epidemia piletik ihes egin dezaten. eta misiolariak Gizon zuriak lehen harremana izan zuen tribu horrekin 1940ko hamarkadan,
|
bere
lurretan baserritarren koloniak ezartzen hasi zirenean. Gaur egun, antzinako lurralde gehiena lur jabeen esku dago, eta baraualdi askok jornalari gisa lan egiten dute arbasoen lurretan.
|
|
2003
|
|
|
Artista batek nekez hautatzen du Baionan bizitzea, eta nekez bilatzen ditu bere ezagutza eta ametsak han kausitzea. Jendearen espiritua ez da hain erraz aldatuko, ez bada
|
bere
lurrari biziki atxikia behintzat.
|
|
|
" O Euskalerri eder maitea, ara emen zure semea,
|
bere
lurrari muin ematera beste gabe etorria..."
|
|
|
" gizona ta olerkaria ez dagoala zertan banandu bata besteagandik; olerkaria, besteentzat bitarteko dala, agertzaile, sarri askotan iragarle; ez gauzen asmatzaile, erakusle baino; poesia ez dala kanpoko musika soila, barrutikoa dala: " arimearen dinamika ta eragina, espirituaren dardara ta indarra, ibilia, kemena, goratasuna ta goragurea; mundukoa izan behar dauala olerkariak, bere aldikoa,
|
bere
lurrekoa ta arokoa, inguruan jazoten danaren barri jakin behar dauana;" ta bere sentimena ez gorde ta ez saldu, agertu egin behar dauana, lagun urkoentzat argi ta itxaropen emoile izan dedin"; erantzupena, eta ez urria, dauala poeta batek, bai Jaunaren aurrean eta bai gizartearen aurrean, eta, horregaitik, olerkariaren lana" zintzoa ta arteza izan bedi, ez zurikerizkoa, ez guzurrez... lekukotasuna emotea dagokiolako, testigantza ziurra."" Zer kantauko leukee gazteek, umeek, herriek, olerkaririk ez baldin balitz, eta izan ez baldin balitz?
|
|
|
Bakoitza
|
bere
lurren nagusi jartzen ari da jendia,
|
|
|
Haurrean supazterrean ikasi genituen kantu horien ondotik, mende osoa iragan zaigu, ezbaian, eta Mendiagak aitzinetik ikusten zuen bezala, zenbat herri ez da jarri geroztik
|
bere
lurren nagusi eta bere buruaren jabe, Ameriketan, Afrikan, Asian, hots, mundu guztian!
|
|
|
Demokrazia ren eraispena Egiturazko Doitze Progr ama baten azkartasun eta eraginkortasunez daramate aurrera. Enpresaglobalizazioaren egitasmoak Indiako biztanleen bizimodua hausten duen bitartean, neurri handiko pribatizazioek eta lan merkatuko" erreformek"
|
bere
lur eta lanpostuetatik kanporatzen dute jendea. Pobretutako ehunka nekazarik bere buruaz beste egiten dute pestizidak hartuz.
|
|
2004
|
|
|
2005\. urtean, emakume bat erdituko da Lagosen, edo laborari gazte batek
|
bere
lurrak utzi eta Jakartara joko du, edo miserian hondoratutako familia gazte bat Lima ondoko «pueblo joven» batera iritsiko da. Une horretan, historian estreinako aldiz hiritarrak gehiago izango dira baserritarrak baino.
|
|
|
Abelbideetan hondakinen (zabor, harri, zarama eta inork
|
bere
lurretan nahi ez dituen zakarren) isurketa kontrolatu gabeak egitea bide horiek baliatzea eragotzi eta berriro erabiltzeko gauza bihurtzea galarazten du.
|
|
|
–Zestoako egonaldi laburrean, bere burua euskaldun sentitzen hasi omen zen. Gogoko izan zuen beti Euskalerria,
|
bere
lurra eta jendea. Euskara, ordea, ez zuen ondo menderatu?. 728
|
|
|
Zapal altuekin lurzoruaren maila handitzen saiatuko gara, labore eremu zehatzetan kalitate oneko landare lurra gehituz edo, lorategia txikia bada, batez ere lurrean. Lurzoruen drainatzea hobetzeko moduak ezagutu ondoren, bakoitzak
|
bere
lurra egokitzeko modurik egokiena zein den baloratu behar du.
|
|
|
AEBko Espazio Agentzia. (NASA) Martetar krater misteriotsu bat aztertzeko agindu dio gaur
|
bere
lur orotako “Opportunity” ri, hura galtzeko arriskuan egon arren. Hegi malkartsu batetik behera egin behar du robotak, Endurance kraterraren hondora iritsi arte.
|
|
|
maitasuna, amodioa. Erdozaintzi dena amodio zela diote ezagutu zutenek; amodioa Jainkoari, he rriari, munduari,
|
bere
lurrari eta mendiei, euskarari... Amodioz egiten zuen lan, amodioz mintzatu eta amodio hori bera transmititzen zuen poesiaren bitartez.
|
|
|
Erdozaintzik kosmo unibertsoaren barnean eta harekin bat bat egina senditzen zuela gizakia, haren poesiaren irakurle guztiak ohartu dira. Laborari familia batetan sortua, bizitza guztian munduan zehar ibili arren, hiriburu haundietan ere
|
bere
lurraren deia entzuten zuen barnean
|
|
|
Gure gizartean Ni hori edozein andre gizonen (baina ez inolako animaliaren, batzuetan ezta ere andre gizon batzuen) duintasunaren aitorpenaren oinarrian jarri dugu. Neuk nahi dudana pentsatzeko eskubidea gaur egun giza eskubideen oinarri sakratua bihurtu da; eta garrantzi handiagoa emango zaio, gainera, mendebaleko biztanle baten iritzia emateko eskubideari, Afrika erdiko biztanle batek jateko eta osasunerako duen eskubideari baino, edo Amazonia aldeko talde aborigen batek
|
bere
lurraren ugazaba izateko izan dezakeen eskubideari baino.
|
|
2005
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoa, Nafarroaren maila berean ez izan arren, parke eolikoei buruzko zenbait proiektutan murgilduta dago. Pixkanaka pixkanaka, nahiz eta herritarren oposizioak hainbat arazo sorrarazi, dagoeneko hiru parke martxan daude
|
bere
lur eremuan eta urte honetan bertan beste bi eraikitzea posible izan daiteke, baldin eta martxan dauden auziek sortutako eragozpenak gainditzen badira. EAEk 510 milioi euroko inbertsioa aurreikusi du 2010 urtera arte; ordurako, parke eolikook 654 megawatt ekoiztu dituzte urtez urte.
|
|
|
Ikaragarri azkar ugaritzen hasi ziren. Nekazari batek 36 milioi eduki ditzake
|
bere
lurretan. Belar guztia jaten dute, eta animalia txikiak bota egiten dituzte.
|
|
|
Sugegorriek nekez edaten dute urmael edo putzuetanâ? ¦ Egarria belarretako ihintzarekin asetzen dute. Baina euririk egiten ez duenean ez dago ia batere belarrik eta sugeak
|
bere
lurretatik alde egin behar du eta ibaira jaitsi, nahiz eta han arriskuekin topo egin.
|
|
|
Katagorria bi borroketan hozkatu dute, baina zauriak izan arren,
|
bere
lur zatia kontrolpean du oraindik. Sugeak beste nonbaitera jo du janari bila.
|
|
|
Populazioaren %80 Chorotegas indiarretatik jaisten da, eta pobrezia, analfabetismo eta kultura identitatea galdu egiten ditu asimilazioaren ondorioz. Hala ere, 1773 urteaz geroztik
|
bere
lurraren jabe ezagunak dira, Espainiako Koroaren benetako titulu baten bidez. Herri horretan, Nikaraguako Ayuda en Acción erakundeak Hezkuntza Ministerioarekin liburu bat argitaratzea sustatu du, eskualdeko irakasleek bertako kultura ikasleei helarazteko. Gainera, erakunde tradizionalak berrezartzea sustatu du, hala nola Zaharren Kontseilua, 1927an desagertu zena eta 2003az geroztik erakunde publikoen funtzionamendu egokia gainbegiratzen duena.
|
|
|
Mireiak zioen kalamua zela analgesiko naturalena, ondo ondo ateratzen zitzaiola probetxua. Jakin nahiko nuke zer erantzungo zion gure aitak,
|
bere
lurretan horrelakorik landatzea proposatuz gero.
|
|
|
14 Herri indigenek eskubidea dute
|
bere
lurrak, lurraldeak eta natur baliabideak kontrolatzeko eta bere bizimodu tradizionalari eusteko. Honen barnean dago bere biziraupenerako baliabideak gozatzeko uneko segurtasunerako eskubidea.
|
|
|
Orain, berriz, okerreko bidetik joz, iraunkortzat har daiteke ekonomia, munduan nagusi den eredu neoliberala iraunkortasun horren zentzuaren erabat aurkakoa bada ere. Gizarte mailakoarekin ere gauza bera gertatzen da, iraunkortzat jo dezakegu hori ere, nahiz eta munduko demokraziak bakar bakarrik formalak izan eta gehiengoek aukerarik izan ez bere etorkizuna modu eraginkorrean erabakitzeko; izan ere, ez dute modurik bere merkataritza,
|
bere
lurren, uren, basoen eta abarren erabilera definitzeko, zeren eta mundu mailako sistema sozio-ekonomikoak baldintzatzen baititu bere politika nazionalak, biztanleriaren bi herenen oinarrizko beharrak asetzeke egotea eraginez horrenbestez. Politika horiek, dena den, iraunkorrak izango dira, faktore ekologikoak politika ekonomiko eta sozialak zehazten eta mugatzen dituen egunean.
|
|
|
Gizabanako eta giza-talde bakoitza perspektiba indibidualizatzaile batetik, eta ahal bezainbeste aldetatik, ikertu behar da. " Kontua, hain zuzen, gauza bakoitza
|
bere
lurrean, objektu bakoitza aldi berean sostengatzen eta mugatzen duten besteekiko erlazioan, behatzea da" 21 Hemendik abiatuz bakarrik izango da posible pertsonari bere garapen prozesuan laguntzea, ze inork ezin du bere humanizazio prozesuan aurrera egin bere historia ahaztuz eta bere zirkunstantzia espazio tenporalei bizkarra emanez. Egia da, ordea, era honetan planteatutako ikerketa antropologikoak beti aurkituko duela giza-indibidualitateak dakarren muga.
|
|
|
Bi gauza zeuzkan gogoan biribilkari ospitale psikiatrikoko gela beilegiaren ilunpean, aulkian loturik zegoela: batetik, harritzen zen oraindik, etxeko sukaldean normalean elkarren etsai erreak ziren Mikel eta Panpili
|
bere
lurren lehian ahots batez bermatzen ikusteaz; alabaina Mikel, Andde preso herritarraren sustengu komiteko zutabeetarik bat zen eta Panpili guztiz kontrakoa. Bestetik ezintasuna irakurtzen zuen amaren begitartean, gaztigu dorpe; minbiziak zurgatu senarra eta erokeriak desorekatu semea biak artatzen zituen, olde bakarraz, sekula auhen edo zinkurinik entzunarazi gabe.
|
|
|
Goizaldera Sastretegiko
|
bere
lurretan Mikel eta Panpili, alimaleko traturretan hupatuak, udalean begimendu eta madarikatu zituen: afruntu hori noizbait ordainduko zioten!
|
|
|
Ohitura zaharra zuen
|
bere
lur sailera etorri ohi ziren pilota haiek guztiak astean behin batean bildu eta, Santiago zubi zaharretik pasatzen zenean, Bidasoara jaurtitzekoa. Behin etorri zitzaizkion golf zelaiko arduradunak, pilota haiek ostera erosiko zizkiotela esanez.
|
|
2006
|
|
|
Bada, jarri gaitezen gu haien lekuan, eta joan gaitezen gu gure herritik. Jende guztiak maite du
|
bere
lurra. Hura gogoz uzten baduzu, ados; baina zure gogoaren kontra uztera behartuta bazaude, hori sufrimendua da, hori bortxaz bakarrik egiten da.
|
|
|
Munduko guztietaz ari naiz. Eta lurra lurra da, eta bakoitzak
|
bere
lurra du. Kanta honek hori adierazten duela uste dut.
|
|
|
Txori horrek bere lurraldeari abesten dio eta iruditzen zait ezin hobe abesten diola gainera. Izan ere, ez du inongo apologiarik egiten, ez du esaten
|
bere
lurra hoberena denik. Bere lurra dela besterik ez du esaten eta larre sasi horietan gustura bizi dela.
|
|
|
Horietako bakoitzak bere entxufe oinarri independenteari konektaturik egon behar du,
|
bere
lur hartune eta guzti; lapur hori hondatuko balitz zirkuitulaburrik gerta liteke.
|
|
|
Lehen ona dauka guretzat, hizkuntza bitxi batean
|
bere
lurra defenditzen duenherriaren itxura biderkatzen digulako. Euskara ikasten duten atzerritarrekikusmoldea berenganatzen dute eta harritzen dira bortizkeria, sostengatzen?
|
|
|
Ez det esan nai Ameriketan ez dala beste lekurikia bat
|
bere
lurrean beziñ doatsu bizi leikenik;
|
|
|
Testua, konparatu egin daiteke garai bereko beste fundazio edo hiri gutun batzuekin. Aguraingo Salvatierra ere 1256an fundatu zuen Alfontso X.ak; kasu horretan izen aldaketa zehaztu zuen, gero Gasteizko Victoriako forua eta eskubide guztiak eman zizkien, Segurari moduan, baina zehaztu zuen, ez zezatela ordain moneda forera deitutako zerga (jaunak kobratzen ziena
|
bere
lurrak lantzeagatik, kasu honetan erregeak), Gasteizen bezala asteartero merkatua egin zezaten eskubidea eman zien eta bertako elizen patronatoa beretzat gorde zuen (Iñurrieta, 1989).
|
|
|
Amazoniako yanomamiak, adibidez, ‘yano’ izeneko herri etxe handietan bizi dira. “Eraikuntza horien “jabetza indibidualaren” kontzeptuak ez du zentzurik, eta tribu batek
|
bere
lurretan prospekzioak egiten utzi behar ote litzaiokeen erabakitzeko duen eskubideak, adibidez, zuzenbide kolektibo gisa baino ez du zentzua”, azaldu du Survival erakundeak.
|
|
|
No era un destino cómodo. Muy pocos años hacía que la guerra con los Estados Unidos nos había arrebatado las últimas colonias, con lo cual quedaba España reducida a su mínima expresión" 739 Baina zein
|
bere
lurrari zor zaio. " No es, sin más ni más, la tierra quien hace al hombre, sino el hombre quien elige su tierra" 740.
|
|
|
Epaia kontrako aldera bideratzen zuten hainbat gauza ere bazegoen, ordea: Klemente VIII.ak aginte itxura eman nahi zuen, bai espirituko kontuetan, baita
|
bere
lurren antolaketan ere. Gizon gogor eta indartsu bezala agertu, Erromako boterearen jabe oso.
|
|
|
Bigarren heroia Eudon Handia izan zen, irabazle izanik bigarren galtzailea izan zena. Musulmanen erasoak denbora gehiagoz jasan ezinik, iparraldeko etsaiari, Charles Marteli, eskatu zion laguntza,
|
bere
lurrak zeharkatzen eta sarraskiz eta lapurretaz hondatzen ari zitzaion Al Gafiqiren aurka. Laguntza eskatu eta menia eta menpekotasuna eskaini.
|
|
|
Mehaine ez. Semearen heriotzaren berri izan bezain fite
|
bere
lurretara erretiratua zen, Arberoara, hilotzaren esperoan egon gabe. Bertze oinordekorik ez zuela uste dut.
|
|
2007
|
|
|
Txile eta Argentina artean banatzen den Maputxe Herriak
|
bere
lurren gaineko kontrola berreskuratzeko eskubidea aldarrikatu du aspalditik. Maputxeen agintarietako batek, Hector Llaitul presoak, gose greba hasi zuen joan den apirilean, Angoleko kartzelara eskatutako lekualdaketa ez ziotelako onartu.
|
|
|
Gure bisitaldia bukatzear zegoela, egungo egoerari errepaso txikia eman zion presoak: " Endesarekin batera gure etsai nagusienetakoa den Forestal Minincok
|
bere
lur soroak defendatzeko modua aldatu du: ohiko indarkeriaz eta paramilitarrez baliatzeaz gain, baliabide sotilagoak ere erabiltzen ditu orain:
|
|
|
Hain zuzen ere, gizaki sozialista sortu behar litzateke;
|
bere
lurrean, bere hizkuntzan eta bere ohitura berrituetan funtsatua.
|
|
|
Eta hori, World Watch ek gogorarazten duen bezala, nahiz eta 90eko hamarkadan nabarmen murriztu zituen kredituak, proiektuek planifikatutako errentagarritasuna eta sortutako ustelkeria baino txikiagoa eskaini baitzuten. Adibidez, Akosomboko presak, Volta ibaian (Ghana), 1966an inauguratu zutenak, 8.482 kilometro karratu baso tropikal hartu zituen, ia herrialdearen %5,
|
bere
lurretatik 80.000 pertsona eraman zituen eta eskistosomiasia bezalako gaixotasunak zabaldu zituen. Sortutako elektrizitateari dagokionez, azkenik, AEBetako Kaiser multinazionalarentzat izan zen, aluminioa ekoizteko.
|
|
|
Berrasoetako gunean okupatutako lurren berreskuratze espedienteari hasiera ematea ontzat eman zioten ordezkari guztiek. batek
|
bere
lur eremuaz gain herriarena den ondoko lurretaz jabetu delako hartu da erabaki hau. Euskara hizpide Eztabaida piztu zen hirugarren aztergaian, euskara biziberritzeko plan estrategikoaren inguruan, hain zuzen.
|
|
|
Pozoinaren kontra erremedio bat da bakarrik, batek bere kakaren jatea; handik bazoaz bertze uharte batera Kalanok deritzana. Hango erregek
|
bere
lurreko emazte ederrenak xerkarazten ditu eta bere aitzinera ekarrarazten. Gau bat batekin, bertzea bertze batekin.
|
|
2008
|
|
|
1821 eta 1823 urteen artean lortu zuen Altzak ofizialki independentzia. Biztanle entitate nahikoa zuela argi geratu zen, 150 baserri inguru zituelako
|
bere
lurretan, eta muga finkoak zedarritzeaz gain, udaletxea ere sortu zuten. 1910 urtean, berriz, Hiribildu Titulua lortu zuen, baina 1940 urtera arte baino ez zuen mantendu ahal izan.
|
|
|
Bien asmoek nekez egin zezaketen aurrera, ordea, egun seinalatu bat iritsi ezean: ...lerako eguna, muga bat ere izan zitekeena, iragana etorkizunetik bereizten zuena; izan ere, Reginaren bidaia, osotasun baten barruan ulertzen diren bidaia guztiak bezala, joan etorrikoa zen; etxetik Madrilera joan zen, mundua ikustera eta mundutik ikastera, eta Madrildik etxera itzuli zen, ikusitakotik zein ikasitakotik bere bizi proiektua gauzatzera; amets bat ere ekarri zuen, gainera, Madrildik,
|
bere
lurretan, han Regina enean, ereingo zuena, zuhaitz bat eman zezan, etxeko armarria ere, bi otso erakusten zituena zuhaitz bati eusten, ez zitzaion beste ezertaz mintzatzen, menturaz, Reginari, harrian idatzitako agindu bat balitz bezala?:
|
|
|
Erosleak, Antonio Barrenetxea, Joaquín Gantxegui, Manuel Antonio Murua eta Andrés Telleria izan ziren, eta udalak sindikoaren jokabidea onartu zuen«? para dar frente a sus muchas obligaciones, y que dicha enagenacion era solamente en calidad de prenda(?) con la rebaja de la tercera parte su regulacion y a pagar las otras dos en dinero metalico»607 Ordurako kristoren anabasa zegoen, udalak ez baitzekien zeintzuk ziren
|
bere
lurrak eta zeintzuk partikularrei salduta zeuzkanak608 Gauzak okertzeko, garraioen?, bagajeria?, zergari erantzun ezean, diputazioak mikeleteak bidaltzeaz mehatxatu zuen Eibarko Udala609, eta bere eskakizunari aurre egiteko Erribasoko lursaila errematera ateratzea erabaki zuen udalak,«?
|
|
|
Juan Jose Goicoleak, 1812an
|
bere
lurretan udalaren aginduz moztutako 30 haritzen truke, lursail bat eskatu zuen, baina berriz tasatu behar zela zioen,«, hallandose deteriorados por haber egecutado mal los Transmoches y por el arranque de mucha considerazion que se han hecho en los montes».
|
|
|
CONSUMER EROSKI Survival International erakundeak 61 orrialdeko txosten bat aurkeztu du. Bertan,
|
bere
lurren banantzeak eta derrigorrezko aurrerabideak herri tribalen osasunean dituzten eragin zirraragarriak salatu ditu. “Aurrerabidea inoiz baino gutxiago eztabaidatzen da gaur; guztiontzat ona dela uste da, besterik gabe.
|
|
|
Gillanirekin eta Zardarirekin, biekin bildu zen Condolezza Rice atzo. Eta Bombayko erasoa eragin zutenen nahiz
|
bere
lurretan dauden base terroristen aurka egiteko prest ikusi zituen agintariak. Hala, Indiako Gobernua lasaitu nahi izan du; izan ere, Bombayko erasoen harira bi potentzia nuklearren arteko gatazka piztea saihestu nahi du nola edo hala AEBetako Estatu idazkariak.
|
|
|
Bien asmoek nekez egin zezaketen aurrera, ordea, egun seinalatu bat iritsi ezean: ...lerako eguna, muga bat ere izan zitekeena, iragana etorkizunetik bereizten zuena; izan ere, Reginaren bidaia, osotasun baten barruan ulertzen diren bidaia guztiak bezala, joan etorrikoa zen; etxetik Madrilera joan zen, mundua ikustera eta mundutik ikastera, eta Madrildik etxera itzuli zen, ikusitakotik zein ikasitakotik bere bizi proiektua gauzatzera; amets bat ere ekarri zuen, gainera, Madrildik,
|
bere
lurretan –han Regina enean– ereingo zuena, zuhaitz bat eman zezan –etxeko armarria ere, bi otso erakusten zituena zuhaitz bati eusten, ez zitzaion beste ezertaz mintzatzen, menturaz, Reginari, harrian idatzitako agindu bat balitz bezala–: orbetarren zuhaitz lerdena, gurasoen odola izerdi izango zuena, hosto, lore eta fruitu ezin oparoagoak eman zitzan:
|
|
|
Internazionalistak, politiko, espiritual edo ekonomikoak? Hango jendearen duintasuna famatzen du eta, ororen buru, Hango jendeak
|
bere
lurrarekin duen lotura estu, sendo eta sakona goraipatzen. Internazionalistak bere lur maitean hamar egun pasa eta badoa atzera Hara.
|
|
|
Hango jendearen duintasuna famatzen du eta, ororen buru, Hango jendeak bere lurrarekin duen lotura estu, sendo eta sakona goraipatzen. Internazionalistak
|
bere
lur maitean hamar egun pasa eta badoa atzera Hara.
|
|
|
Horrek esan nahi duen guztiarekin: poeta den otso lisergiko gosetia
|
bere
lurrak aire eremua, zehatzago, zedarritzen, suzko liliz mugatzen ari da. Allen Ginsberg bezala, uluka sumatzen dugu otsoa, gramatika harresitzen (barresitzen) eta gramatikalariak haserrarazten.
|
|
|
Hain zuzen, unea lapurtzeari egokia zitzaion: etxeko nagusia
|
bere
lurren bisitatzera joana zen, etxeko anderea eihera aldera, sehia aldiz salerosketa batzuetarat herrirat, denak alde bat edo beste okupatuak ziren, etxaldetik urrunxka. Ile iruteko bakarrik on zen amatxi xahar bat baizik ez zagon etxean.
|
|
2009
|
|
|
Handiena, Kanala inguruan itsasadarraren eskumako ibarrean, Gautegiz Arteaga udalerrian, lehen multzokoa da ekologisten pozerako. 23 txalet, zein
|
bere
lur puska ederrarekin," hirigunea sendotzeko" Udalaren argudioen arabera. Momentuz ekologistei eman die arrazoia epaileak, orain ikusteko dago helegiteek nora daramaten afera.
|
|
|
Izan zitekeen auzoan guztiok garai berean ateratzea karkabak, ugarrainak; bide eta soro ertzetako ubideak garbitzea, soro bazterreko errekatxoetan pilatutako orbelak batzea... neguko euriteetan urak ezbeharrik sortu barik korri zezan. Baina bakoitzak
|
bere
lur eremua, eta eremutik igarotzen zen erreka zatia, garbitzen zuen. Behar horretan aparteko ardura izaten zuten errotariek.
|
|
|
Eta ondorioz, ezin izaten zen soro moduan landu edo ustiakuntzarako erabili. Hori hala izaten zen, baldin lurraren jabeak berak eroaten ez bazuen
|
bere
lurretatik. Gorpua bidez aldatzeko tratuak egin dira inoiz Jataben, euren basoetatik erabiltzeko baimena eman zieten batzuek beste batzuei eta, lekukoek esan digutenez, handik denboragarrenera erreklamazioak egon ziren, handik gorpua igaro zela, eta ordutik aurrera pasoa eta bidea zegoela.
|
|
|
(HGB, 179). Euskararen alde borrokatzeak eta euskara lantzeak, Gandiagarengan,
|
bere
lurra, bere Natura, identitatea, defendatzearen eta lantzearen aiurria du.
|
|
|
Bat batean, beste unibertso batean sartu zen. Oskar bere mundua bilakatu zen,
|
bere
lur, bere eguzki. Bere paradisua.
|
|
|
–Oraintxe ez da komeni. Lehoiak
|
bere
lurrak markatzen ditu, zelatan dabil, bila, ikerlari, inguru minguruka, erregearena eginez. Ez, orain ez.
|
|
|
Haurrari bularra bigarren aldiz eman zionean, esate baterako. Regina bere gelan zegoen ordurako, nondik haurrarekin bakarrik utz zezatela agindu baitzuen?, munstro txiki handia eskuetan hartu bezain laster nabaritu zuen Regina Aldasorok sentimendu nahasi hura, beldurrak eragindako nazka izan zitekeena, edo nazkak eragindako beldurra, bat batean haur desitxuratua komunean behera botatzeko gogoa nagusitu balitzaio bezala, haren aurkako eta bere buruaren aurkako gorrotozko sentimendu zikin garbian; ondoren, berriz, haragi puska itsusi hura titi muturretatik eseki zitzaionean. Reginak ezetz eta ezetz esaten zion buruaz bere buruari, estu eta larri?, haurrak eta haurraren itsustasunak bortxatua sentitu zen; hark, gainera, gaizki egindako haurrak?, ongi baino hobeto hartzen zion esnea, zoritxarrez, edo ongi lapurtzen zion, hobeki, lapur bat bezala sentitu baitzuen une batez, sufrimenduak eta ukoak bat egin zuten behinik behin Reginaren betartean?, hain egiten zitzaion besoetan zuèn, zer? hura bere haragian arrotz, eta hain
|
bere
lurrean atzerritar. Ataka estu hartan, nola gertatu zitzaizkion don Zoiloren hitzak?, antzeko beste kasu bat izan nuen, eta hura ez zen hiru egunetik pasatu??
|
|
|
erori egiten zitzaizkion, hain egiten zitzaion, zinez, besoetan zuèn, zer? hura bere haragian arrotz, eta hain
|
bere
lurrean atzerritar, deabruak hartua ote zegoen, bada, Regina, eta norbaitek exorzitatu behar ote zuen, don Rafael kalonjeak Madrilen Nataliarekin egin zuen bezala, exorzismo haren ondorioa porrota izan zen arren??, Ernestinak nekaezinki animatzen bazuen ere: eutsi eta eutsi, Regina?
|
|
|
aintzat hartzen hasi zen beste gai batzuk ere, jolas garaiko futbol partida, bazkalorduko edo hirian gertatutako edozein albiste, esate baterako?, egunerokotasunak, denboratasunak?
|
bere
lurrak berreskuratzeari ekin balio bezala, eternitatearen aurkako lehian: esan nahi baita Domingok bere egin zituela berriro iraganeko nortasunaren aspektu batzuk, bere bihurri izate hura, adibidez, orain jauzi eta orain zilipurdi?, ez beren jatorrizko naturaltasunean, borroka hartan guztian borondateak ere bere pauso atzeraezinak eman baitzituen eta pauso bakoitzak uzten baitzuen Domingoren ibilbidean bere oinatza, mutilaren nortasunaren jatorrizko bertsioa kutsatzen zuena, ezinbestean.
|
|
|
jatorrizko etxea eta betiko etxea, amaren sabela ointzat eta haren besoak teilatutzat zituena; badira mediku eta psikiatra garaikideak pentsatzen dutenak ezen gizonaren historia bi zatitan laburbil daitekeela: haurrak amaren sabelean egiten duena?
|
bere
lurrean eta zorioneko denboran?, eta kanpoan egiten duena, desterruan, zeren behin kanpora egin duenak barrura egitea baitu amets, horregatik desiratu zuen Domingok, beharbada, atomo bihurtzea une hartan, edo globulu gorri, apika, amaren odolbideetan barrena sartu eta han nora ezean ibiltzeko, behin zentroa aurkitu duena lasai ibil baitaiteke nora ezean, bazter batetik bestera, zentrotik zentrora, alegia?, guztiaz ahaztuta eta ezaxola, amaren bihotzarekin eta amaren taupadekin bat; gero, izeba Ernestina besarkatu zuen, Domingori esan ziona:
|
|
|
Domingok bazekien, gainera, egia zela, ongi etorria zela, alegia?, izebak abildade hura baitzuen, hurkoari leku bat egitekoa, halako eran, non, hartarako premia ikusten zuen bakoitzean, pauso bat atzera egiten baitzuen besteak pauso bat aurrera egin zezan; edo isilik egoten zen, hitz egiteko beharra zuenaren hitzak
|
bere
lurra eta bere izaera aurki zitzan; atzean zituen Domingok, baina, bi arrebak ere, aurretik, halere, Gabinogatik galdetu zuen Domingok, eta amak: –Meza entzutera joan da frantziskotarren elizara??, bata bestearen ondotik etorriak:
|
|
|
Mauleko gaztelua, Beltzuntzek zaintzan zuena, bere koinatu Lüküzeren atzaparretan zen beti. Etsaien zerrenda luzeari Agaramontena gehitua zitzaion, aski hurbil Lapurdiko eta Arberoako
|
bere
lurretatik. 1576ko udazkenean, Makean agertu nintzaion, bere eskaintza zaharra oroitaraztera.
|
|
|
Onurak Amerikako, Asiako eta Afrikako komunitate pobreenak garatzeko erabiliko dira. Aipatzekoak dira, besteak beste, Café tierra madre berria,
|
bere
lurraren jabe diren Nikaraguako ekoizleek egina, Asiako eta Hego Amerikako erakundeen artisau osagarriak, egurrezko jaiotza, bisuteria, txikienentzako produktuak, zetazko zapiak, argazki markoak eta etxerako artikuluak. UNICEFen artikuluak saltzearen ondoriozko diru sarrerak hauek dira:
|
|
|
Pedro amorraturik dago, lur jota aldi berean,
|
bere
lurra salbatzeko eta esku onetan jartzeko ezintasunak barrua jaten dio. Erregeari traizioaren berri ematen dio, badirudi Zaragozako kalifak ez duela zerikusirik izan, baina...
|
|
|
Hil arte eutsi zion Hodei Gorrik bere herria defendatzeari. Esaten dute mendebaldar bati soilik uzten ziola
|
bere
lurretan sartzen, paleontologo bati, Othniel Charles Marshi. Tratu bat egin zuten berarekin:
|
|
|
1958an bikotekidea eta umeak hil zizkiotenetik, Geronimo apatxeen buruzagietako bat bihurtu zen. 1886an eman zuen amore,
|
bere
lurrera itzultzen uzteko baldintzarekin. Hitzartutakoa ez zen inoiz bete.
|
|
|
Aldizkaria baliatu dute molde berezi batez, Itxaro Bordaren eta Koldo Izagirreren itzulpen andana batekin, Mahmud Daruish Palestinako poeta zenduaren omentzeko. Poeta unibertsal bat, baina
|
bere
lurrari lotua, Etxezaharretaren iritziz.
|
|
|
Euskal Herria (Zazpiak bat) ez omen da existitzen, ez omen da benetakoa. Ez, Frantziak eta Espainiak Nafarroako Estatua konkistatu, suntsitu eta desegin zigutenez geroztik lurraldea hiru administraziotan berek (armadaren indarrarekin, epaileen zigorrekin eta hedabide bozgorailuekin) zatituta daukagu, baina ezein lurraldetako euskaldunek, eguraldiaz gainera, badu eskubide naturala, berezkoa, nazionala eta euskal herritarra,
|
bere
lurrekoa alegia, bere hizkuntza kideek zer, nola eta non egiten duten jakiteko eta hori existitzen da eta PP PSOEk nahi baino gehiago existitu ere zorionez.
|
|
|
Hiri postalaren erdian, biurteko prestigiotsuaren baitan, San Leonardo piazzan, sakralitatea zikiratu zioten eliza baten barruan, han, Kurdistan planeta. Satelite isolatu gisa
|
bere
lurretik aparte, Europaren erdian, kanale arteko burbuila.
|
|
|
Laponian bizi da Bizar Zuri, izen bereko etxaldean. Gabonen xarmak eta salmentak inguratuta, urrutiko toki askotatik etorritako haur, gazte zein helduak hartzen ditu
|
bere
lurretan.
|
|
|
Domingok bazekien, gainera, egia zela –ongi etorria zela, alegia–, izebak abildade hura baitzuen, hurkoari leku bat egitekoa, halako eran, non, hartarako premia ikusten zuen bakoitzean, pauso bat atzera egiten baitzuen besteak pauso bat aurrera egin zezan; edo isilik egoten zen, hitz egiteko beharra zuenaren hitzak
|
bere
lurra eta bere izaera aurki zitzan; atzean zituen Domingok, baina, bi arrebak ere –aurretik, halere, Gabinogatik galdetu zuen Domingok, eta amak: " Meza entzutera joan da frantziskotarren elizara" –, bata bestearen ondotik etorriak:
|
|
|
sinetsi nahi zuelako sinesten zuen, eta sinesten zuelako jarri zuen borondatea sinesten zuenaren zerbitzuan, pentsaturik ezen bere sinestearen eta bere borondatearen ahalegin hutsez Jainkoaren nahia irabazi eta hegan egingo zuela, halako eran, non iruditu ere iruditu baitzitzaion, bizpahiru bider, hegan egitera zihoala... planeatzen ere ikusi baitzuen bere burua segundo luze batzuetan, ekisainduko ostiak indar misteriotsu bezain erreal batez erakarrita: ...menderatzen hasi zela borondatea, pittinka izan bazen ere, gorputz arimen mugimendu oharkabe batean, eta hala, gai bakarraren mende bizi zèn mutila –bere balizko bokazioaren inguruan beti– aintzat hartzen hasi zen beste gai batzuk ere –jolas garaiko futbol partida, bazkalorduko edo hirian gertatutako edozein albiste, esate baterako–, egunerokotasunak –denboratasunak–
|
bere
lurrak berreskuratzeari ekin balio bezala, eternitatearen aurkako lehian: esan nahi baita Domingok bere egin zituela berriro iraganeko nortasunaren aspektu batzuk –bere bihurri izate hura, adibidez, orain jauzi eta orain zilipurdi–, ez beren jatorrizko naturaltasunean, borroka hartan guztian borondateak ere bere pauso atzeraezinak eman baitzituen eta pauso bakoitzak uzten baitzuen Domingoren ibilbidean bere oinatza, mutilaren nortasunaren jatorrizko bertsioa kutsatzen zuena, ezinbestean.
|
|
|
...ta haurraren itsustasunak bortxatua sentitu zen; hark, gainera –gaizki egindako haurrak–, ongi baino hobeto hartzen zion esnea, zoritxarrez, edo ongi lapurtzen zion, hobeki, lapur bat bezala sentitu baitzuen une batez –sufrimenduak eta ukoak bat egin zuten behinik behin Reginaren betartean–, hain egiten zitzaion besoetan zuèn" zer" hura bere haragian arrotz, eta hain
|
bere
lurrean atzerritar. Ataka estu hartan, nola gertatu zitzaizkion don Zoiloren hitzak –" antzeko beste kasu bat izan nuen, eta hura ez zen hiru egunetik pasatu" – bere sufrimenduaren eta minezko minaren aringarri!
|
|
|
...–lehenengo egunean, bigarrenean eta hirugarrenean, auskalo zenbat alditan– eta pazientzia handiz eraikitako argudio guztiak –hain argiak eta sendoak, itxura batean, pintorearen hitzen inguruan eraikitako hura partikularki, Reginak heldulekutzat behar zuena– erori egiten zitzaizkion, hain egiten zitzaion, zinez, besoetan zuèn" zer" hura bere haragian arrotz, eta hain
|
bere
lurrean atzerritar –deabruak hartua ote zegoen, bada, Regina, eta norbaitek exorzitatu behar ote zuen, don Rafael kalonjeak Madrilen Nataliarekin egin zuen bezala, exorzismo haren ondorioa porrota izan zen arren? –, Ernestinak nekaezinki animatzen bazuen ere: eutsi eta eutsi, Regina... eta ez aipatu niri exorzismorik ez bestelako gehiegikeriarik, mesedez!
|
|
|
Kafeak eta hartu ondoren, afaldarretako batek, asturiarrak, oker ez banago? gitarra bat atera zuen eta
|
bere
lurreko kantak kantatzen hasi zen:
|