|
2017
|
|
|
Bertsoaren lurra da dudarik gabe euskararen lurra. Nik uste dut erabat dagoela bertsolaria lur horri lotua,
|
bere
lurrari, bere hizkuntzaren lurrari, erabat erroak dauzkala barneratuta. Horrek ez du esan nahi iraganari begira eta erroetara begira bakarrik dagoenik bertsolaria, eta berriz ere hau da nik uste dut gaur eguneko bertsolaritzaren ezaugarri interesgarrienetako bat:
|
|
|
Zalhagain eta Bosmendieta inguruetan itxeskatu nintzen, hatsanka, Larraineko gatu iheslariaren hatzak bilatzen eta batere epikotasunik ez zuten ametsak harilkatzen. Ez nintzen, alaina, poeta klandestinoa,
|
bere
lurrean zegoela uste zuen arrotz ehizatua baino. Spinozari esker, argi nuen zer eta nor nintzen.
|
|
|
Laborariak, fruituen esperantzan, gogotik iragaten du
|
bere
lur lanetako nekea. Merkatariak, irabazi ustez egiten du itsasoz eta lehorrez, hain arinki, hainbat bide, itzulinguru eta joan etorri.
|
|
|
Aitaren mundua baserriko mugetan bukatzen da. Hemen du
|
bere
lurra eta zerua. Hemen bera da oso osorik, ez zaio ezer falta.
|
|
2019
|
|
|
|
bere
lur jabeak
|
|
2020
|
|
|
Eta ondorio gisa uzten digulako sententzia bat: " Hasita nintzen pentsatzen, egiatan, neuk ez nituela inoiz aitatxok
|
bere
lurrean ikusi zituen mirariak ikusiko". Izan ere mirariak, ez literaturan, gauza jakina da non ematen diren.
|
|
2021
|
|
|
Gaztelako gerlarien mehatxupean, Sanchok nahi zuena lortu zuen bere neutraltasunaren ordainetan, bere gerlariak erretiratzearen truke. Gaztelako kondea
|
bere
lurretara itzuli baino lehen Zawirekin elkartu eta hizketan gelditu zen. Han, bi taldekoen bitartekari zebilen Azenariri zuzendu zitzaion momentu batean.
|
|
|
Eta Aita eta Ama ill arren, Riktrudis petralak ez dau gero aztu gurasoen erakutsia, eta ekarri deutsa orain Euskal Erriari izugarrizko lotsaria eta kaltea. Mendiola eta
|
bere
lurrak prankotarrenak izango dira gaurtik aurrera, gure etxean geuri agitzera sartuko iakuz arrotzak, ekarriko deuskuez euren oitura gaiztoak, eta agur gu eta gure gauzak, al dogunak al doguna egiten ez badogu. Aitarren seme altza bear gara danok, agiñak erakutsi bear deutsaguz arrotzari, ez dau emen erbestekok oiñik ipiñi bear".
|
|
|
Ikusten dot, arrotza, bakotxari berea emoten dakizula, eta mingarria da zure erritar guztiak zure eritxikoak ez izatea. Euskaldunari bakean izten baiako bere basetxe eta txabolatxoetan, poz pozik bizi da
|
bere
lur, soro, baso, bei, ardi, auntz eta beorrai begira. Ez iako iñoiz bururatuten beste lur bat guraritu bear dabela, edo beste erri batean obeto biziko litzetekeala, bada beretzat euskaldun lurra baiño lur oberik ez dago.
|
|
|
Aitz barrenengo kristinauak Otxoaren mandatariari ez deutse abegi onik egin, baiña beste euskaldun kristinau askok, ez iakiñean, ontzat emoten dabe guda barri gogor bat prankotarren buruko arrotasunak kentzeko (alan diñue), eta ez dakit emen zer gertauko dan, bada guzur zaleak berenagaz urtetearren asmautako guda bat Iaungoiko egiazkoak ezin leike ezertara bedeinkatu. Nabillen toki guztietan bakezko mandatari naz ni, ez prankotarren aldekoa; (badakizu Dagobertok
|
bere
lurretatik erbestetua nazala, baiña alan bere ona besterik ez deutsat opa) ez euskaldunen arerioa: gizon guztiak ditut nik adiskide eta geiago Iesusen adiskideak badira:
|
|
|
Ta Aita ta Ama il arren, Riktrudis petralak ez dau gero aztu gurasoen erakutsia, ta ekarri deutsa orain Euskalerriari izugarrizko lotsaria ta kaltea. Mendiola ta
|
bere
lurrak prankotarrenak izango dira gaurtik aurrera, gure etxean geuri agintzera sartuko jakuz arrotzak, ekarriko deuskuez euren oitura gaiztoak, eta agur gu ta gure gauzak, al dogunak al doguna egiten ez badogu. Aitorren seme, altxa bear gara danok; aginak erakutsi bear deutsaguz arrotzari, ez dau emen erbestekok oiñik ipiñi bear (132 or.; g.l.e.).
|
|
2022
|
|
|
Al Mundhir ben Yahya emirrak lortu ez zuen gauza bakarra, al Andalusen barne borroketan Sobrarbe eta Ribagorza beheko emirerri txikiak menperatzea izan zen. Bere handiusterako kolpe latza izan zen Antso Gartzesek lortu ahal izatea eta ez zuen amore emango
|
bere
lurrak uste zituenak eskuratu eta errege basati hura garaitu arte. Urte batzuk lehenago Gaztela eta Barzelonako kondeak Antsoren kontra jartzen saiatu zen, konde horien seme alaben eztei itunean Gaztelako Sancha eta Bartzelonako Berenguer Ramonekin, aitabitxi izan zenean.
|
|
|
Idazkietan Antsoren menpeko hiri eta lurraldeak agertzen ziren. Sobrarbe, Ribagorza, Aragoi, Iruñean errege zela aipatzeaz gainera, Antsok Gaskonia guztian, Gaztelan, Leonen eta Astorgan agintzen zuela adierazten zuten agirien bidez, azkenekoak
|
bere
lurrak baino gehiago babespekoak zirela aipatu gabe. Dokumentuan sinadurak jartzean garrantzitsua zen hurrenkera.
|
|
|
Fernando Muñoz, Azenari bezala zaldizalea zen. Berak ere zaldi leinu arin eta gogorrak hazten zituen
|
bere
lurretan. Aurreko aldian elkar ezagutu zutenean norberaren zaldi ederrek erakarri zituzten.
|
|
|
Akize Daxetik itzuliko zen Baskoniako erregea. Azenari bertze gerlari talde batzuek bezala bertze bide batzuetatik itzuli zen
|
bere
lurretara, errazago izateagatik eta herrietan kalte gutxiago egiteko.
|
|
|
Bere lana dorreko zaindari eta gerlariei agintzea eta armetan erakustea zen. Goizetan jauntxoak
|
bere
lurrak gobernatzen zituen bitartean, Izotzek gerlariei eguneroko ariketak eginarazten zizkien. Ukuiluko zaldiez arduratzen zen eta maiz zaldimutilei zaldiak prestatzeko agindu ondoren eguerdian itzulia egiten zuen jauntxoarekin eta beste zaldunekin.
|
|
|
Jendetza eta animaliak finkatzeko tokia aurkitu zuten. Hain zuzen ere, Urbasa eta Andiaren magalean Deierri deituriko eskualdean jaurerri bat eta
|
bere
lurrak salmentan jarri zituzten. Jauna eta bere semea hilik gertatu ziren Atapuercan.
|
|
|
Pena handia da, zeren gure herria ez da izan kolore batekoa, gure herria bizia izan da oso. Gure herriak jaso, integratu eta bat egin du
|
bere
lurretara etorrita gelditu zirenekin. Franko asko etorri izan da (gehien bat okzitandarrak) arabiarren aurka borrokatzera.
|
|
|
Azenarik ikusia zuen kondea jassako arabiarrak bezala jantzita Kordobara joan zenean. Espero ez zuena zen
|
bere
lurretan horrela janztea. Bestela ere, kultura gizonek eta nobleek miresten zuten Kordobako bizimodua eta giroa, eta neurri gutxiagoan arabiar kultura.
|
|
2023
|
|
|
Txostenaren arabera, Burgosen zegoen arazoaren muina. Horrek jurisdikzio arazoa zekarren, Artziniegak ezin baitzuen ezer egin
|
bere
lurretatik kanpo. Hori dena herritarrei azaldu behar zien, zeinak geroz eta urduriago baitzeuden basurde markak herritik oso hurbil azaltzen hasi zirenean.
|