|
2000
|
|
|
Iraupenari begira, dirudienez bederatzi hilabete edo igaro dira, eleberri hasieran Maria Lurdesen bortxaketa aipatzen baita, eta bukaeran
|
bere
haurraren jaiotza. Bestalde, oro har, linealtasuna erabiliz kontatzen zaizkigu bederatzi hilabete hauetako gertakizunak, oso gutxitan baitaude denboran atzera edo aurrera jauziak:
|
|
|
Barbier-en berriemaileak, Bithirinako Mari Beltxak, hirurogei urte zituen istorioaesan zionean, eta hari aitak esan zion,
|
bere
haur denboran gertatu balitz bezala. Kontuada ea aita hura ibilia zen beste herritarrekin batera Saindiaren gibeletik, hau da, eaalabari esana zion «segitu ginuen» ala «segitu zuten».
|
|
|
Ikusi ez ninduela uste izateko bidea eman zidaten Josefinaren begi zoruan finkatuek. Parera ailegatu, ordea, eta nire agurra aditurik, eman zien
|
bere
haurrei instalazioetan bakarrik sartzeko agindua. Hazienak so iluna egin zidan, ondotik pasatzerakoan.
|
|
|
Zenbat eta xeratsuago eta prestuago Kristinarekin, hainbat eta hotzago eta iheskorrago nirekin. Nago,
|
bere
haurrean ere, nire ezinaz ohartzen zela nolabait, eta erantzun nahi zidala. Eta horrela izan bazen buru tiki hori bere kasa erabiltzeko gauza zenetik, zer esanik ez, lau hilabete lehenago etxea utzi nuenez geroztik.
|
|
2001
|
|
|
Nolanahi ere, Internet munduan espazio zein denbora alorreko mugarik ez dagoela, aita amak nola kontrola dezake
|
bere
haurrak zein orri bisitatzen duen?
|
|
|
Plazerra zen harentzat zura lantzea. Oraindik arta gehiagorekin,
|
bere
haurra sortuko zenerako sehaskatxo fina eraikitzen ari zen. Ez zen batere alferra gazte hura, eta ez zen sekula gelditzen lan egitetik.
|
|
|
Armendarizen amak, baina, bat batean ihes egin dio bere besarkadari eta begietara zuzen begiratuz bere aurrean zutik jarri da. Ulertu, esan dio ahots minduz, zuk ez duzu ezer ulertzen, baboa, Jonek ni asko maite ninduen, asko, eta horregatik hil zuen bere burua, ni
|
bere
haur baten zain nagoelako.
|
|
|
Ama bizirik atera zuten, ordea. Berehala auzitan zen,
|
bere
haurrak hil zituela eta.
|
|
|
Goio eskolara lehenengoz lau edo bost urterekin joan zelarik, amak eraman zuen. Lar goiz zen arren, ume ugari zegoen eskolako ate handien aurrean, bakoitza bere maletarekin, bere aurpegi garbiarekin, bere ile orraztu eta arraia artezarekin, bere amarekin,
|
bere
haur seriotasunarekin. Eskolako atea ireki zutenean amak Goio barruraino eraman zuen, han egurrezko pupitrean eserita utzi eta musua emanda joan zen.
|
|
|
Zoin eder ikustea ama familiakoa, haur multcho batez inguratua. Haren atseginaren parerik ez da,
|
bere
haurrak biltzen ahal dituelarik denak bere ingurura. Langilea dela eskualduna, denek badakite.
|
|
|
–Jaun Agurgarria, nola omendu horrelako gizon bat? Ez zien
|
bere
haurrei euskara irakatsi!
|
|
|
Kronosek baino ez zituen
|
bere
haur propioak irensten.
|
|
2002
|
|
|
Makina bat historia triste egokitu zaio begien aurrean, baina amodio historia ederrik ere bai, jakina. , jaiotzetik heriotzara doan denbora tarte horrek edonori eskaini ohi dizkion une alai eta neke luzeak interesatzen zaizkio,
|
bere
haur ametsen beilari Durruti libertaria eduki zuen poeta honi. Eta sentimendu horiek jasotzen dihardu, emeki emeki.
|
|
|
Maitasunak indar handia. Ikusi ezazu ama batek
|
bere
haurrarengatik hartzen dituen atsekabeak eta buruhausteak.
|
|
|
" Hemen dago ama bat
|
bere
haurrek hila"
|
|
2003
|
|
|
Gurasoak izutu ere egiten dira,
|
bere
haurrak Bigarren Hezkuntzara pasatzean, inguruan azken kurtsoko jendea ere izango duela ikusita. Adin tarte handia da, eta gurasoak beldur dira bere haurrak ikusi egingo dituela zaharrenak porru bat egiten edo amodioa egiten.
|
|
|
Gurasoak izutu ere egiten dira, bere haurrak Bigarren Hezkuntzara pasatzean, inguruan azken kurtsoko jendea ere izango duela ikusita. Adin tarte handia da, eta gurasoak beldur dira
|
bere
haurrak ikusi egingo dituela zaharrenak porru bat egiten edo amodioa egiten.
|
|
|
Alebinetan bi kirol egiten dira eta infantiletan (13 urte) kirol bakarra praktikatzen da. Baina hori behar bezala egitea ez da teknikariaren ardura, profesionalak
|
bere
haurrekin ahal duena egiten duelako. Neurri handian, zentroaren zuzendaritzaren baitan dago, berak markatu behar ditu bideak kirola edo dena delako aktibitatea ongi egiteko.
|
|
|
I. ARRATIBEL. Eta baita entrenatzaileari lepotik heldu ere
|
bere
haurra ez duelako atera.
|
|
|
Larunbat eta igandeetan programa horien iraupena handituko da. Max Clan du izena Telecincok
|
bere
haurrentzako saioak. Zon@disney ordeztuko du, eta irailaren 6an hasiko da emititzen, goizeko 9:30etik 12:30era.
|
|
|
Bere amatxirengandik urrunago biziko zirela pentsatzeak Oya ri poza emaiten zion, bien arteko harremanak ez baitziren izpirik hobetu. Emazte zaharrak ahal zuena egin zuen
|
bere
haur ttipia arrunt emazte musulmana bilakatzeko.
|
|
|
Irakaskuntzan bi muturretan muga latzak ditugu, euskaraz ikasteko oinarri sendoa eman dezakeen haurtzaindegirik ia ez dugu, eta hizkuntzari prestigioa eman liezaiokeen Unibertsitateak erabat gaztelaniaz funtzionatuko duela ziurtatu digute bai UPNk eta bai PSNk proposatu duten plangintzarekin. Irakaskuntza prozesua hizkuntz oinarririk gabe hasi eta gazteek lan mundura sartzeko beharrezko dituzten ikasketak —Lanbide Heziketa eta Unibertsitatea— erdaraz izateak, makina bat guraso atzeratuko du
|
bere
haurra euskarazko eredura eramatetik.
|
|
2004
|
|
|
" Egitea" da ere haur horien heztea. Artetik errateko, aita batek egunean bost minutu dituelarik pasatzen
|
bere
haurrarekin, bana beste gertatzen den bezala Espainiako haurrekin, ez dakit zer heziketa egiten duen gizon horrek. Haur baten hezteko, aita eta ama biak behar dira.
|
|
|
Amets ez da deusetaz ohartu! Sobera okupatua da
|
bere
haurraz! Zeinjeloskor naizen!
|
|
|
Maiatzaren 9a.Hara, Kattalinek
|
bere
haurra galdu du! Joan ziren aldietan bezala, nigar egin du. Bere kontrolatzeko erran diot ostatua berak zuela apainduko eta segidan lasaitu da!
|
|
|
Sei astetan zehar izango da ikastaro hau, astero bi orduko saio bat eginez. Ikastaroan, aita ama bakoitzak
|
bere
haurrari masajea ematen ikasiko du. Irakaslea Nerea Mendizabal izango da, psikopedagogian lizentziatua eta haur masajeko hezitzailea.
|
|
|
Mariarekin ehizaturik sentitzen da, Miren berak ehizatu zuen. Desberdina izanen zen seguru, seguru ez zuela bizitza kareletik bota izanen, Mirenekin seguru
|
bere
haurrak sano aterako zitzaizkiola.
|
|
2005
|
|
|
Jon Mirandek
|
bere
haur besoetakoa zuen bezala, badut neuk ere liburu bat neure besoetakoa: Jose Luis Iriarteren Gure erri joku nagusiak.
|
|
|
(Badakit bere auzoarekin betirako samurtua den emazte bat:
|
bere
haur sortu berria ohakoan zeramala," begi gaixtoa" bota zion auzoak, irri eginez gainera. Eta ñiñia hil!)
|
|
|
Nola altxatuko dute haurra aita amek ez badira harekin mintzatzen? Espainiako aita bat egunean bost minutuz mintzo da
|
bere
haurrarekin, honek hiru oren eta erdi pasatzen dituelarik telebistari begira eta urtean 50.000 erailtze ikusten267 Nolako gizon edo emaztea emanen du gero haur horrek?
|
|
|
Ez da amaren gain baizik utzi behar dena. Egunean bost minuta aski zaizkio aitari
|
bere
haurra maitatzeko?
|
|
|
Eta pundu horretan ezin uka gure kontzilioa, nahi bezain kontzilio izana gatik, bide makurretik zoala. Ezkondua den gizon batek ez du
|
bere
haurrak eta emaztea uzteko eskubiderik.
|
|
|
Norbait ikusten duelarik oinazetan edo nahigabean, hartaz urrikaltzen da: gizon bat leprak joa ikusten duelarik (Mk 1,41); Naimeko alargunak
|
bere
haurra galtzen duelarik (Lk 7,13); jendea janaririk gabe ikustean basa mortuan (Mk 6,43); Jerikoko bi itsuak hurbiltzen zaizkiolarik (Mt 20,34). Xoratua egoiten da zerbait eder ikustearekin, hala nola ehuntari erromatarrak erraten diolarik nola bere menekoek obeditzen dioten manua eman bezain segur (Lk 7,9).
|
|
|
Asma ezazue hamasei urteko neska bat erdiminetan, herritik urrun eta azkenean
|
bere
haurra, behi eta ardien artean ukaitera bortxatua. Asma ezazue zenbait hilabete geroago, haurra bizkarrean (astoz erakusten dute margolariek, bainan nondik izanen zuen asto baten erosteko dirua?) ihesi joatera bortxatua, berak ez zekielarik norat.
|
|
|
] ainkoak igorria Tuba/ en gogora, Eta Tubalek
|
bere
haur guzietara.
|
|
|
] ainkoak igorria Tuba/ en baithara, Eta Tubalek
|
bere
haur guzietara.
|
|
|
Herrialde kaltetuenaren kasuan (Italia), 2006ko iraileko iraungitze data duten haurrentzako 30 milioi litro esne inguru kendu dira. Suitzako multinazionalak 2,5 milioi euro jarri zituen
|
bere
haurrentzako esne kutsatua kentzeko.
|
|
|
Baina zazpi urte betetzean, amak aski ukan zuen Cassandre ikusteaz
|
bere
haurrarekin ama bat bezala portatzen eta kanporatu zuen, erranez Carolina aski handia zela bakarrik bere buruaz okupatzeko. Carolinak asko negar egin zuen eta bere esku ttipiekin entseatzen zen ahal bezain! aster gutunen idaztera.
|
|
|
Ezkerreko besoaren gainean jarrita nago ni, amak eskuinekoaz altzoan heltzen nauelarik. Irribarrez niri begira (ni neu oso serio fotografoari so nagokiolarik), harro bide dago ni naizen
|
bere
haurraz.
|
|
|
Zernahi gisaz orduan, Ikerrek aski karba eginik eman zion Edmeak Ternua ustezko mendizalea selauruan aixolbetzeko baimena. Emazteak mutikoa
|
bere
haurra bailitzan artatu, ase eta garbitu zuen. Ordea, klandestinitatean zebilenaz mesfidatzen zen etxeko anderea, baina ez zuen deus erran, ez dudarik, ez galderarik, ez oharrik.
|
|
2006
|
|
|
Ondoren, erromesa, pozik Apostulua ikusi izanagatik, Compostelatik atera zen astoarekin eta
|
bere
haurrekin, eta Iruñeara iristean, bere hostalaria bere etxeko aulkitik erori ondoren eta lepoa bihurritu ondoren hil egin zela jakin zuen, Apostuluak esan bezala(...) 53.
|
|
|
Azterlanak 16 herrialdetako 38 zentro hartzen ditu bere baitan, eta haurdunaldian bizimodu aldaketak egitea zaila dela onartu arren, berretsi egiten du aldaketa horien eragina, bereziki dieta doitua eta ariketa fisikoa, oso garrantzitsua izan daitekeela osasun publikoaren arloan. Michael Symonds Nottinghameko Unibertsitateko (Erresuma Batua) Haurren Osasunaren Dibisio Akademikoko buruak azterlan honetan parte hartu zuen, eta azpimarratzen du amaren elikadurak haurdunaldian eta edoskitzaroan eta ama horrek
|
bere
haurrari ematen dizkion lehen elikagaiek «epe luzeko osasuna markatuko dutela». Symondsek dioenez, urte gehiago bizi garen neurrian eta osasun arrisku handiagoen eraginpean gauden heinean, gertaera kardiobaskularrei edo endekapenezko gaixotasunei dagokienez, garrantzi handiagoa du oin onarekin hasteak.
|
|
|
Hau treinerantz abiatu zen eta treinera igo zen segitua zela batere susmatu gabe. Mutikoak eta neskak
|
bere
haurrak bezala segitzen zuten eta treinean bi toki libre ikusi zituen Alik. Baïchak orduan ezti eztiki erran zion:
|
|
|
Ez dago, beraz, abiapuntuko hizkuntzarik gabeko hiztun ideal baten ikuspuntutik, hizkuntza errazagorik edo zailagorik, konplexuagorik edo sinpleagorik. Ez dago, ondorioz,
|
bere
haurrei hizkuntza transmititzeko gainerakoek baino denbora gehiago behar duen hizkuntza komunitaterik.
|
|
|
Baina aldeak alde, faseak fase, eta" pañalitoak"" pañalito", ziur samar esan liteke euskarak ere sortu duela
|
bere
haur hizkera, aberatsa eta emankorra. Eta sortu baldin bada, arrazoiren bat eta balioren bat izanen duela ondorioztatu dugu, nekez pentsa litekeelako garai bateko euskaldunak horrelako gauzak kapritxo hutsez, aspertzen zirelako, edo interes zientifikoarengatik, sortuko zituztenik.
|
|
|
Uranori ere horrela gertatu zitzaion bere aurretik, bere eskutik. Beraz, jaio orduko irentsi egiten zituen
|
bere
haurrak Kronosek.
|
|
2007
|
|
|
Koloniarrek ere euren hiriarekiko, erlazio berezia? dutela, udaletxean ipini duten S. Weidl en. Ama Kolonia
|
bere
haurrekin, brontze eskulturan ikusten da?
|
|
|
Svenek begiak itxi zituen, eta ireki zituenerako, normalean baino pixka bat handiagoak ziren
|
bere
haur begiak. Hilabetetan ez zuen besterik izan Svenek:
|
|
|
Xabier Insausti kolegak hiru urteko
|
bere
haurraren adibide hau kontatu dit: lehenbizi euskara hutsa ikasi du, gero amarekin alemana, eta hiruzpalau urterekin aitona amonen etxean espainola murduskatzen hasi da.
|
|
|
hunkigarriro mintzo zaio F. G. Welcker lagunari,
|
bere
haurren prezeptorea izana Erroman, hizkuntzen ikasketaren probetxuaz. Gizadiagaz ahalik gehiena bat egitea da giza bizitzaren xedea (Jainko tradizionalaren lekua gizadiak hartzen du Humboldt baitan); gizadia, nazioetan banatua munduan, ezagutzeko, nazio bakoitza bere hizkuntza propioan entzun behar da.
|
|
|
“Herrialde guztiek dituzte ahuleziak adingabeak zaintzeko orduan, eta zuzendu egin behar dira”, azpimarratu du Santosek. Horregatik da ona konparazioa, ezin baita esan herrialde bat
|
bere
haurrengatik onena egiten ari denik “antzeko garapen maila duen beste herrialde batek emaitza hobeak lortzen baditu”, ondorioztatu du.
|
|
|
Hainbeste zen neke nun, gehiendu eta, beren haurrak oro joan ziren egin ahala urrun, beren bizipiden bila dudarik gabe, bainan gehiago, bake bila. Mezulariak azaldu zuen Pettanek mendia utziz Xemark berari galdetzen ziola bere etxean hartzea,
|
bere
haurretan pobreena zelakotz, eta gisa hortan, bera iduria nunbait Ez zitzaiola posible hirietara joanak ziren haurren etxerat joaitea, hori baino iltzea hobe zaiola. Xemark berari zuela, beraz, egiten proposamen hau:
|
|
|
Pettan hasi zen lanean berehala, mimenez egin zuen seaska, sahetsak urritzez eta hain zen arina eta usaintsua nun guzier haur bilakatzeko eta han etzateko gura ematen zuen. Maddik berak aitortu zuen, ederra eta dotorea zela,
|
bere
haurraren errezebitzeko arras egokia. Sekulan ez eta, bihotzeko bultza bat ezin gaindituz, potta eman zion Aitatxiri, hau ez baitzen guti harritu, bainan ere, harro senditu.
|
|
|
Bakarrik, anhitz haurridez osatutako famili batean hazia izana zen, goiz goiza lanean ezarria, eta buruan hartua zuen lanetik zetorrrela norberaren bere gain jartzea. Oroz gainetik nahi zuen guk,
|
bere
haurrak, bizian edozoin kasuetarik ateratzeko lan garbi eta zuzen baten baloretan konda ginezan. Eta hori zuen, bere ustez, sar arazi nahi etxeko kasko gogorrenean, Xantianaren buruan.
|
|
|
Ez zuen ez konprenitzen nolaz
|
bere
haur gehiena harriturik zagon herri huntako alor eta pentzetaz. Eztare Joanesen sensualitatea, hunek nahi baitzuen hartu plazer tresna bat bezala.
|
|
2008
|
|
|
Etxera itzultzen zenean, triste igarotzen zuen eguna bukatzeko gelditzen zitzaion apurra. Biziki sentimentala da, eta haurrak eri ikusten zituenean, eskertzen zuen
|
bere
haurrak zein osasuntsuak ziren ikustean. Ez zioten nire medikua izaten utzi.
|
|
|
Wajihija xiiten hiri nagusia autobusez gurutzatzen ari zirela, ekintzaileak ibilgailura igo eta gidaria, hiru emakume eta bost urteko bi haur hil zituzten. Beste emakume bat eta
|
bere
haurra zauritu ziren eta beste batek ihes egitea lortu zuen. Guztiak sunitak ziren.
|
|
|
Etxegintza, preseski, bere aitak aski sufritua baitzuen zapatagintzaren mundu horretan. Eta egin ahalak egin zituen
|
bere
haurrek beste bide bat hartzeko aukera ukan dezaten. XVIII. mendetik gaur egun arte zapatagintzak egin bidea azaltzen aritu da behin eta berriz mediatekako erakusketa dela medio.
|
|
|
Bereziartuak edo urliak egiten duena ezin dut epaitu, berak ezagutzen dituelako
|
bere
haurrak. Zoriontsu badira, goza dezatela.
|
|
|
Hau da:
|
bere
haurren mugez kontziente izan eta muga horiek errespetatu ditu. Ostera, lehiakortasuna, demostratzea, errekorrak, jokabide mediatikoak... ez dira ez aberasgarri ez hezitzaile eta ekidin egingo nituzke.
|
|
|
–Zahar egiten ari naiz, esan du, viejito,
|
bere
haur irribarrea begietan?. Batzuetan, ohartzen naiz nola mugitzen ditudan eskuak hitzei laguntzeko.
|
|
|
Herritarren noizean behin elkarretaratzeak duen garrantzia. Herritar gazteak behar orduz urrunduak, berriz herriratzen ikustean azta daitekela ere herri amaren errespetua
|
bere
haurren alderatekoa. Bat ez doala bestea gabe arima azkarreko herrien iraunkortasunean.
|
|
2009
|
|
|
Eta horrelako langileak badira oraindik, baina lanaz kanpo ez delako bere kasa moldatzen, ez da buruaskia. Pertsona horrek bizirik jarraitzen du beste norbait arduratzen delako bere ongizateaz, norbaitek zaintzen ditu
|
bere
haurrak, eta abar. Hau hausten ez den heinean, badirudi enpresariak aukeratu dezakeela:
|
|
|
Baina hori planteaezina izan litzateke. Betebehar bat da norberak bere burua eta
|
bere
haurrak zaintzea.
|
|
|
Iruñeko kaleetan barna paseatzea gustukoa izan du beti I k eta, zaletasun horren bidez, ohartu zen euskara Nafarroako hiriburuan gero eta gehiago erabiltzen zela12; batez ere, gazteen artean eta guraso berriek
|
bere
haurrekin hitz egiterakoan. Aldi berean, ordea, Iruñeko errotuluetan, udal bulegoetan, agiri ofizialetan eta abarretan, gero eta gutxiago ikusten zen eta, zoritzarrez, halaxe gertatzen da gaur egun. Eta euskara ikusteko aukerak daudenean, gainera, hizkiak ia beti gaztelaniazkoak baino %30 txikiagoak dira eta kolore ezberdinekoa ere bai; apalagoa, zuritik ez oso urrun.
|
|
|
400 musikari eta abeslari baino gehiagok partekatuko dute agertokia azaroaren 4ean. Hain zuzen ere, munduko orkestrarik entzutetsuenetarikoa, San Petersburgoko Mariinsky Antzokiko Orkestra; Orfeoi Iruindarra eta
|
bere
haur kantariak; eta Zaragozako Auditoriumeko Amici Musicae Abesbatza eta Eskolania. Horiek guztiek, Mahlerren Zortzigarren Sinfonia interpretatuko dute Valery Gergieven zuzendaritzapean.
|
|
|
Zentroko zuzendariak espetxeratuei eskuetatik kentzen dizkie haurrak. Victoria etsita dago
|
bere
haurra kendu diotelako eta espetxeko baldintzak jasanezinak direlako. Gainerako presoekin batera zuzendariari aurre egingo dio.
|
|
|
Goethek heriotzaren presentzia fisikoaren beldur panikoa, kasik patologikoa zuen. Ezin zuen eraman gaixo hilurrenekoak ikustea, hiletetara inoiz ez zen joaten, ezta Schillerrenera ere, bere Printze eta mezenas eta lagun minarenera ere ez, ezta
|
bere
haurrenetara ere antza, eta bere emaztea bera agonia luze latzean ez zuen ikusi gura izan. Pentsamenduan eta elestan, aldiz, patxada handienaz lotzen bide zitzaion heriotzaren gaiari.
|
|
|
Gure amak 97 urte eginak ditu, ikus eta entzumena asko gutxituak, burua betiko argia ordea,
|
bere
haurrek eta haurren haurrek inguratua eta maitatua bizi da egun osoa. Hala ere, mingostasunik batere gabe bai, ezi ezti, baina ia eguneroko kontua izaten du, sikîra ailegauta balego nere ordué?,, goiko hori nerekin ahaztuta dôla ematen do?, edo antzeko esaldiren bat.
|
|
|
–Jaunak, zerutik begira, gizaki guztiak ikusten ditu;/ bere bizilekutik jarriak ditu begiak/ munduko biztanle guztiengan:/ berak egin zituen haien bihotzak?, kantatzen zuen salmistak. Harentzat mundua kanpadenda bat izan zitekeen basamortu nomadan, familia biltzen zuena, goian argiak Jainkoak bere eskuekin jarriak
|
bere
haur andre gizonak iluntasunean zaintzeko(. Jaunak bere hitzaz egin du ortzea,/ bere aho arnasaz astro guztiak?). Guretzat, aldiz, hipotesi oraingoenetan, Jainkorik ez dago zeruan, ez erreferentziarik gizatasunari:
|
|
|
Urteak geroago, bere buruan segurantzia sentitu ahala bakarrik ausartu da bere barnera itzultzen. Han barruan
|
bere
haur baserritar maspildua deskubritu du, bere lotsak, beldurrak; eta orain harrotasunez eta setaz asumitu egingo du. Eta bere haurtzaroa berriro bizitzen hasiko da, baina orain hura etengabeko bilaketan bilatzen, kasik berrikasten?, erroak zaindu nahita.
|
|
|
istant bat lehenago intziri bat entzun eta aditu baitzuen, ongi aditu ere, adituko ez zuen, bada!?, eta intziri hartara emana bizi baitzen jada, sentsazio ezin desorosoago batek gogoa goitik behera hartu balio bezala; kurrinka baten antzeko intziria zen: txerritxo bat ote zen, bada,
|
bere
haurra. Eta orduan, zalantzak hain estu hartu zuen, non hiruzpalau pauso eman baitzituen, Rakelek bere ohe ondoan zuèn sehaskaraino, zalantzak behin betiko argitzeko asmoz.
|
|
|
Nazario Orbek ongi bai ongi gogora zezakeen amesgaizto haietako bat: ...sentitu zuen, hain handia, non zin egin baitzion bere buruari ez zuela bere instrumentu hura dantzatuko ezkondu bitartean, zintzo zintzo beteko zuèn zinean, orain bai, noiz edo noiz apurtzeko zorian egon bazen ere, hala nola Villalbako markes jaunak gonbidatu zuèn festan, han Madrilen, non lagun egin baitzituen bi dama eder, Aquileo Cañizares negozio gizonaren adiskide zirenak; esan nahi baita,
|
bere
haur jaioberriari so, bere bekatu hura oroitzen zuela, menturaz, Nazario Orbek, eta batez ere irudi bortitz hura, begien aurrean zuèn haragi puska osatu gabeak gehiago baitzirudien odolki bigun higuingarri hark sortua beste ezerk baino; bekatu haren ordaina ote zen, bada, guztia, zeren Jainkoa kontulari akasgabea baitzen, zorren eta hartzekoen kontua ezin hobeto zeramana, eta zeren, ikuspegi har... Irudi bat gehiago ere etorri zitzaion, ausaz, Nazariori, Mateo Sukunzarekin Parisera egin zuèn bidaian, iruditu ez zitzaion, bada, Eiffelgo dorrea Jainkoaren tronua, halako moldez, non, egin ere, egin baitzion ingeniari lagunari iruzkina:
|
|
|
Bere mina adieraz zezaketèn hitzen bila abiatu zen Nazario Orbe, baina, hitzik ezean, intziri batzuk egin zituen, haur batenak iduri, eta Reginak, orduan, bere besapean hartu zuen, ama batek
|
bere
haurra hartzen duen bezala; gero, honela mintzatu zitzaion senarrari:
|
|
|
edo, antolatzekotan, urtean bakarra, festagatik beragatik baino gehiago, jendearekiko harremanei eustearren; azkenean, festa pare bat antolatu zuten lehen urtean, hiru bigarrenean, hirugarrenean berdin? harik eta seme alaben etorrerarekin Reginari irrika hura apalduz joan zitzaion arte. Reginak bere seme alabak gurtzen zituen, eta are gehiago, zeren, bere mailako hainbat emakumek ez bezala, zeinek haur jaioberria hazteko inuderen bat kontratatzen baitzuten, berak hazten baitzituen
|
bere
haurrak, hain zen indartsua, antza, haurrei bularra ematerakoan bereganatzen zuèn atsegina?, halako eran, non, handik aurrera, Regina enean festak bakandu eta urtean bakarra egitera mugatu baitziren, uda partean; sarritan desados egoten zirenak, baina, gauza batean zeuden ados, biek ala biek lehenesten baitzituzten, dantzaldiaren programazioan, dantza klasikoak eta betikoak, mazurkak, polkak eta... alor hartan ere garbi baitzuen Reginak jokabidea, zuzena bezain zurruna, hiriburuko talderik atzerakoienek nonahi aurkitzen zuten maiseaketan aritzeko moduko bazka?, markesa anderearengandik ikasitako esaldi batek ezin hobeto laburbiltzen zuena:
|
|
|
Bi aldiz zen, beraz, Henrikerekin ahaidetua. Printzeak,
|
bere
haur denboretan, bolada luzeak egiten zituen Coarazen, haren gazteluan. Miossens 17 urte zaharragoa zen, eta horrek anaia helduarena egiteko parada eman zion Henrike umearekin.
|
|
|
Bestetik, gertatu egiten da etorkinak seme alabak euskaldundu nahi baina ez duela bertoko inor aurkitzen
|
bere
haurren ikaskide izateko prest.
|
|
|
Erdibide hura, nolabait esatearren, Regina eta Ernestinaren joera ezberdinen arteko orekaren fruitua zen, oparotasunaren eta diskrezioaren artekoarena..., Regina beti agertzen baitzen, etxekoandrea bera zen arren, ahizpari entzuteko prest, baita noiznahi kasu egiteko ere, hain ziren handiak bere konfiantza eta begirunea. ...anei eustearren; azkenean, festa pare bat antolatu zuten lehen urtean, hiru bigarrenean, hirugarrenean berdin... harik eta seme alaben etorrerarekin Reginari irrika hura apalduz joan zitzaion arte –Reginak bere seme alabak gurtzen zituen, eta are gehiago, zeren, bere mailako hainbat emakumek ez bezala, zeinek haur jaioberria hazteko inuderen bat kontratatzen baitzuten, berak hazten baitzituen
|
bere
haurrak, hain zen indartsua, antza, haurrei bularra ematerakoan bereganatzen zuèn atsegina–, halako eran, non, handik aurrera, Regina enean festak bakandu eta urtean bakarra egitera mugatu baitziren, uda partean; sarritan desados egoten zirenak, baina, gauza batean zeuden ados, biek ala biek lehenesten baitzituzten, dantzaldiaren programazioan, dantza klasikoak eta betikoak –mazurkak, ... " Niri festak gustatzen zaizkit; eskandaluak ez".
|
|
|
Nazario Orbek ongi bai ongi gogora zezakeen amesgaizto haietako bat: ...sentitu zuen, hain handia, non zin egin baitzion bere buruari ez zuela bere instrumentu hura dantzatuko ezkondu bitartean, zintzo zintzo beteko zuèn zinean, orain bai, noiz edo noiz apurtzeko zorian egon bazen ere, hala nola Villalbako markes jaunak gonbidatu zuèn festan, han Madrilen, non lagun egin baitzituen bi dama eder, Aquileo Cañizares negozio gizonaren adiskide zirenak; esan nahi baita,
|
bere
haur jaioberriari so, bere bekatu hura oroitzen zuela, menturaz, Nazario Orbek, eta batez ere irudi bortitz hura, begien aurrean zuèn haragi puska osatu gabeak gehiago baitzirudien odolki bigun higuingarri hark sortua beste ezerk baino; bekatu haren ordaina ote zen, bada, guztia, zeren Jainkoa kontulari akasgabea baitzen, zorren eta hartzekoen kontua ezin hobeto zeramana, eta zeren, ikuspegi har... Irudi bat gehiago ere etorri zitzaion, ausaz, Nazariori, Mateo Sukunzarekin Parisera egin zuèn bidaian, iruditu ez zitzaion, bada, Eiffelgo dorrea Jainkoaren tronua, halako moldez, non, egin ere, egin baitzion ingeniari lagunari iruzkina:
|
|
|
Bere mina adieraz zezaketèn hitzen bila abiatu zen Nazario Orbe, baina, hitzik ezean, intziri batzuk egin zituen, haur batenak iduri, eta Reginak, orduan, bere besapean hartu zuen, ama batek
|
bere
haurra hartzen duen bezala; gero, honela mintzatu zitzaion senarrari:
|
|
|
Gorra ez zen neurrian, Nazario Orbek entzun egin zion, baina ez aditu, itxuraz... istant bat lehenago intziri bat entzun eta aditu baitzuen, ongi aditu ere –adituko ez zuen, bada! –, eta intziri hartara emana bizi baitzen jada, sentsazio ezin desorosoago batek gogoa goitik behera hartu balio bezala; kurrinka baten antzeko intziria zen: txerritxo bat ote zen, bada,
|
bere
haurra. Eta orduan, zalantzak hain estu hartu zuen, non hiruzpalau pauso eman baitzituen, Rakelek bere ohe ondoan zuèn sehaskaraino, zalantzak behin betiko argitzeko asmoz.
|
|
|
Dariorekin zegoenean, ez zuen beste inoren beharrik; han, aski izan zuen haurrarekin, baina tarteka beste emakume baten presentzia nahi zuen aldamenean. Han entzuten zituen barreka gela komunean... eta gustura alderatuko zuen
|
bere
haurra besteenekin. Ez zen izango berea bezain haur ederrik, bere semea, bere Daniel bezain ederrik, ez hura bezain bizkor eta azkar edoskiko zuenik, ez gorputz hain ondo formaturik, ez harenak bezalako hankatxo arinik, ez hain esku perfekturik.
|
|
|
// Hil hobi huntan noizbait norbait balabila,/ zure izaitearen herrestoen bila,/ lurpetik entzunen du deiadar bipila: / hemen dago ama bat
|
bere
haurrek hila.
|
|
2010
|
|
|
Normala da, bestalde, kezka hori izatea. Gure umeak Iruñerrian ikusten ditugunean, esate baterako, hangoekin komunikatzeko mugatuta sumatzen ditugu, eta gurasoari ez zaio gustatzen
|
bere
haurrarengan inolako ezintasunik sumatzea. Beste aldera ere ikus genezake, jakina; alegia, hangoa da gurearekin ezin dena komunikatu, edo gutxienez egoera simetrikoa da, eta bi aldeek dute ezintasuna.
|
|
|
X laboraria da eta gazta egiten du. Esplikatzen dit bere aitak baserria baduela, eta nahi lukeela
|
bere
haurrek jarraitzea jarduerarekin. Baina lan zaila da, eta zalantza du.
|
|
|
Edoskitzean amak arrain urdina, fruitu lehorrak eta hazi olioak hartzen baditu,
|
bere
haurrak behar dituen azido polisaturatugabeak izango ditu
|
|
|
Guri ere ederra tokatu zitzaigun, bada, Benjamin Mariarekin! Eta emakume bakoitzak nahi zuen, Ama Naturak ezarritako legeen arabera,
|
bere
haurra, baita Lulúk ere, Andrés Hurtadoren emazteak, huraxe baitzen Lulúrengandik gustatzen ez zitzaidana:
|
|
|
ez dakit nork esan zuen. Voltairek edo Diderotek??
|
bere
haurrak maite dituen gurasoak, bataiatu ahala ito lituzkeela, zerura zuzenean joan daitezen. Egia da horrelako ekintza batek kondenatzeko arriskuan jarriko lituzkeela aita edo ama, inor hiltzea bekatu larria denez, baina ez al litzateke hori bera, bestalde, gurasoek seme alabei erakuts liezaieketen maitasun frogarik handiena?
|
|
|
ezkongai ona izan zitekeen niretzat ere, zinez, hipotetikoki? Eleberriaren onena, hala ere, bukaera gertatu zitzaidan, noiz eta protagonistari bizitzeko arrazoiak moteldu eta makaldu baitzitzaizkion, zergatik eta, Lulú
|
bere
haurraz erditu zenean, biak hil zitzaizkiolako, ama eta haurra, halako eran, non, hondarrean, bere buruaz beste egitea erabaki eta pozoia, aconitina cristalizada de Duquesnel, hartu baitzuen.
|
|
|
Nire gelatxoan nengoela uste dut, bizpahiru lagunekin, jada ez dakit zeinekin. Emaztea logelan zegoen etzana, ondoan,
|
bere
haurrarekin lotan. Ahapeka mintzo ginen lagunok, eta esaten genuenak izutu egiten gintuen.
|
|
|
Ez nezake erran hiruak elkarrekin diren ala ez. Emaztea, fite fite abianki,
|
bere
haurra eskutik tinko. Justu bien gibelean:
|
|
|
Mende laurdeneko balorazio globala gauza bat da, dena den, eta oraingo (200708 ikasturteko) egoeraren deskribapen zehatza bestea. Gero eta zailagoa da gauregun
|
,
bere haurrarentzat A ereduko eskola nahi duten gurasoei aukera hori eskaintzea. Are zailago etxetik hurbil eskaintzea.
|
|
|
Guri ere ederra tokatu zitzaigun, bada, Benjamin Mariarekin! Eta emakume bakoitzak nahi zuen, Ama Naturak ezarritako legeen arabera,
|
bere
haurra, baita Lulúk ere, Andrés Hurtadoren emazteak... huraxe baitzen Lulúrengandik gustatzen ez zitzaidana: haur bat edukitzeko zuèn irrika, amatasun senak bultzatuta.
|
|
|
Burua makina bat da, pentsamendu batetik bestera jauzi egiten duena, eta ikus ezazu zer bururatu zaidan orain: ez dakit nork esan zuen —Voltairek edo Diderotek... —
|
bere
haurrak maite dituen gurasoak, bataiatu ahala ito lituzkeela, zerura zuzenean joan daitezen. Egia da horrelako ekintza batek kondenatzeko arriskuan jarriko lituzkeela aita edo ama, inor hiltzea bekatu larria denez, baina ez al litzateke hori bera, bestalde, gurasoek seme alabei erakuts liezaieketen maitasun frogarik handiena?
|
|
|
ezkongai ona izan zitekeen niretzat ere, zinez, hipotetikoki... Eleberriaren onena, hala ere, bukaera gertatu zitzaidan, noiz eta protagonistari bizitzeko arrazoiak moteldu eta makaldu baitzitzaizkion, zergatik eta, Lulú
|
bere
haurraz erditu zenean, biak hil zitzaizkiolako, ama eta haurra, halako eran, non, hondarrean, bere buruaz beste egitea erabaki eta pozoia —aconitina cristalizada de Duquesnel— hartu baitzuen.
|
|
|
Jainkoak ez dauka zuri ezer barkatzeko, jaun handiki iraindua balitz bezala. Jainkoak ez du zuregan errurik ikusten, egiazki maite duenak bere lagun minarengan errurik ikusten ez duen bezala, ezta min eman dionean ere; ama batek
|
bere
haurrarengan errurik ikusten ez duen bezala, ezta okerra egin duenean ere. Ene lagun, uxa itzazu bihotzetik erru sentipen horiek.
|
|
|
Gainera Adrian, inola ere morrosko izan ezin zena bere arazo fisikoagatik, eta gimnasiatik ere libratua zegoena, kolegioko artista ofiziala bihurtu zen Eguberriak iritsi eta bere eskuz egindako zurezko tailak ekarri zituenean: Jaiotzarako estalpe oso bat
|
bere
Haur, Guraso eta abereekin. Don Ramon apaizak, kaperaren ardura zuenak, Berruguete berri bat geneukala gure artean adierazi zuen orduan, eta Artearen Historia erakusten zigun fraideak taila haien laudorio bat idatzi zuen kolegioko aldizkarian.
|
|
|
Zer gerta ere, ispilua lehenbailehen eskuratu eta atxiki behar zuela erabaki zuen Fatimak. Aldamenean zuen
|
bere
haur txikia, zorionez lo lasaian, eta urruti gabe bere neskame leiala; dena dela, esku artean zuen egiteko hartan ez zuen behar inoren laguntzarik; hortaz, isilean jaiki, goitik beherako atorra luze bat jantzi, ohe ondoan utzi ohi zuen kriseilua irazeki, eta, haren argipean, kanpora egin zuen. Zoragarria zen lorategiaren ikusmira ilargipean, baina Fatima ez zegoen kontenplazio horietarako.
|
|
|
Gizonak aita izateko irrika izan baina emakumea amatasuna onartzeko prest ez egotea, arrazoi ugari direla medio. Adibidez, ohekide (edo larrekide) izandako gizona
|
bere
haurraren aitatzat nahi ez izatea. Gerta daiteke ere, Veroniquek egin asmo zuen bezala, amatasuna onartu bai baina aitarik (ezta osabarik) gabe.
|
|
|
Emaztearen irudia" eguzkiz jantzirik" agertu zen duela 2000 urte Joaniren Apokalipsian. Emaztea
|
bere
Haurrarekin Zerura igo zen, gure ikusmenetik desagertuz.
|