|
2000
|
|
|
Itsaso gartzeleratua", Hegats, 1989, I. alea, 5 or.) liburu honetan sumatzen den bilakaera aipatzen du, haren ahotsa orain" ahots nekatu eta etsitua" dela, kartzelaren zama bere gain daramanarena. Bereziki azpimarratzen du bere lehen liburutik hautatzen dituen poemen artean egin duen selekzioa eta berridazketa," Ez du idazten itsaso zabaletan zehar nabigatzaile inkonszienteak egingo zukeen eran, sufrimenduak ernarazten duen kontzientzia argitik baizik, alegia, poetak
|
bere
gorputzean" munduaren epilogoa" deitzen duen torturaren urraduren kontzientziatik." (8 or.)
|
|
|
Teresa kazetaria da, eta ilusio ezak ernetzen dion ezinegonak idazteko gaitasuna deuseztatu dio. " Sormenaren iturria agortua du, antzu,
|
bere
gorputza bezala, ez baitu hilerokorik ere izaten jada." (Egunkaria I) Hortaz, ilusioaren bilaketa ere, bilaketa antzua izango da. Bestalde, ilusio txiki horien bila iraganera joko du:
|
|
2002
|
|
|
Hautsez igurtziriko atea, eguneko neke ezerezaren ondoren lo zorroan egoala susmau ebanean, adimenean erne jakon asmoari amore emonez, sustrai samur batzuk lurretik atara, lora mortxakatik hazitxu batzuk sakelean gorde, adar gogor batzuk barruko min haundiz urratu eta eten, eta sustrai eta adarrok besartean hartu eta Untzorritxuk ixil ixilik toki haretatik hanka egin eban,
|
bere
gorputz eginaren zati ederrak heriotzabidean han lagata.
|
|
|
Osterantzean, eguzkiaren argia eta epeltasuna, etxearen hegoerantz egoan patio handiko leihoan zehar joaten jakozan
|
bere
gorputzera, garramura grinearen ordezko lez izanik, emebako berotasun hori.
|
|
|
Handik epe laburrean, 1933 gn., zoribeltzaren atzaparrak itsasi zitzaizkion maisu argiari. Igarian ari zala, nagi ta hagi somatu zuan
|
bere
gorputza. Urrengo egunetan, areago.
|
|
|
Itz larri, legor ta samin hoiek ebaki ondorean, Oianbeltz ek arki zabalaren magalean etzin zuan
|
bertanbehera
bere gorputz nekatua.
|
|
|
Gaitz zakar batek jo eban
|
bere
gorputza ta Bilbao" ko Gexotegi" ra eruan bear ixan zan. Jake paparrean iragan urtiotan erabili oi eban ikurra ikur jeltzalia ixentaubaz, aren laneko lagun zan erdaldun batek esan ei eutson:
|
|
2003
|
|
|
Alde batetik lotsatuta dago
|
bere
gorputzeko zatirik ezkutuenak moja baten eta neska baten aurrean erakutsi behar ditualako, bainan bere ahalgea baino askoz handiagoa da bere bildurra. Bere bildurra!...
|
|
|
Eukaristian, neurribako maitasunaren agiritzat,
|
bere
Gorputz Odolen afari pozgarrira dei egiten deusku. Zorionekoak gara, bai pekatariok, Jaunaren mahaira deituok.
|
|
|
Gizonari min handia emoten deutso oinazeak eta
|
bere
gorputzaren hondatze geldi ezinak.
|
|
|
Oraintxe eta altxatuta, mutilen ikuskizuna bukatutzat eman zuen. Panpoxa oso ibili zen maisuaren mahairantz eta, hark arbela ezabatzen ziharduela, mahai gainean jesarri zen haren zain, zangoak gurutzaturik eta burua makurtuta, ilea
|
bere
gorputzean behera jaisten zela.
|
|
|
Horretan ziharduela, Venus menditik hasita, garretan zegoela sentitu zuen, garrok
|
bere
gorputz barrenetik gero eta gorago zihoazkiola. Ito larrian marru egin zuen, begiak itxita eta hortzak estuturik.
|
|
|
Zekusan gauza polit bakarra, ezezagun hura zen... Eskerrak pentsatu zuen azkenean jantzita aurkitzen zuena
|
bere
gorputza!
|
|
|
Erabilitako kondoiak, korapilo batez itxirik, lurretik jaso eta irolera abiatu zen, Ainhizek ohetik aldentzeko nagiak ateratzen zituen bitartean, aurreko ispiluan
|
bere
gorputzaren itxurari begiratzen ziola: biluzik, blai, nekaturik... baina inoiz baino ederrago antzematen zuen, eta honek harritzen zuen, guztiz garbi.
|
|
|
Itxaron ezinda, Unaxek Arantxaren alkandoraren botoiak askatu zituen pasabidean zehar, atzetik heltzen ziola,
|
bere
gorputza haren ipurdiaren kontra estutuz.
|
|
|
Mugimendu azkar batez, Unaxek esku-oihala lurrera bota eta, esku bat gerrian eta bestea bularretan,
|
bere
gorputzaren kontra estutu eta ezpainetan musukatu zuen. Emakumeak, ezustea gainditu ostean, gainetik kendu eta muturrekoa eman zion.
|
|
|
Inguruan beste hamarren bat gezi zeuden, beraren gorputzean ezin sartu izan zirenak. Alperrik izan zen alaba
|
bere
gorputzaz babestea.
|
|
2005
|
|
|
Hartu dauan abiadeagaz semafororen bat gorri dagoala be zeharkatu dauala kalea uste dau, atzetik kotxeren baten klaxona entzun dau eta. Bildur ikarak izerdi gehiago atera deutso
|
bere
gorputz lastertuari. Geltokira sartu danerako zazpirak minutu bat gitxiago.
|
|
|
Begiak itxita, surziloak zabal zabalik, oroimenak berreskuratuta, kulunka leunean doa Obbeye bera be. Herriko perkusio hotsak, danbor hotsak entzuten dihardu, kulunkaren lagun, blaustada baten sartu jakoz belarrimintzetatik, zurrunduta eta tolestuta etorren gorputza altzauarazo eta zutunik jarri dabe, Obbeye Ndiayeren aldaka belaunak dantzan lehertu dira, atzera aurrera, ezker eskuma, bolada gozotsuetan,
|
bere
gorputzak ez dauka orain pisurik, eta bero, bero egiten dau orain, izerditan blai dago, herriko kaleetan lagunekin dantzan, ezpainak miazkatu eta musu emon barrikoaren zapore gazi gozoa sentitzen dau, perkusino hotsak entzuten ditu, ez ditu kulunka bortitzean darabilezan paterakideen oihuak entzuten, sabar dantzan eta dantzan dabil.
|
|
|
Eskua sabelera luzatu, eta hotza. Ezpainak miazkatu eta miazkatu dabil, hezetu gurean, siku sikuak ditu eta, aho zapaia bezalatsu, ura edaten emon deutsie, ugari eta fresko hori bai, baina
|
bere
gorputzak aspaldiko siketea jasandako belakia emoten dau emon, gatzgabetuko itsasoko ur amaiezinari berari be eskasa eretxiko leuskion belakia. Miazkatu eta miazkatu dabil beraz, gorputz barruko erreflexu loguratuak esnarazi eta norberaren txistu labaingarria sortu gurean, eta lortu lortuko dau azkenean.
|
|
|
Jonek be erlojuari begiratu deutso, bulegoko mahai gaineko erlojuari hain zuzen be, kanpandorrekoak zazpi eta erdiak jo dituanean. Begiratu beragaz ikusi dau Amandaren argazkia alboan eta orduantxe altzau egin da,
|
bere
gorputza zerbaitek ziztatu izan baleu legez, ziztada horrek agindutako zerbait gogoratuarazo izan baleutso legez. Lehen momentuko eta oharkabeko mobimentu hau eginda baina, jesarri egin da barriro.
|
|
|
Eguzki errainuek epeltzen eben beiraren kontra jarri eban bekokia, bere sen kontrajarriak, epeltasunaren egarri, hartara bultzatuko baleu legez, beira epela ikutzeak bere sentipen hotzak uxatuko balitu bezala. Bekokia jartzerakoan, baina, hotzikara zaurtu batek zeharkatu eban
|
bere
gorputza goitik behera, azaletik sakonerainoko hotzikara zaurtuak, buruari atzera eginarazoz. Zartada hartu ondoren, orduan bai, orduan bihotza ezezik gorputza be hotzituta jakon gelditu Emiliari, igarotako neguko haize hotzak ekin eta ekinean jardun ondoren bereganatuko beira jo izan baleu legez.
|
|
2006
|
|
|
Maite zenduala eta besteengandik urrun alde egingo zenduela etsita oihukatzen zeuntsan. Alperrik, neskatoak korronteak eroan eian laga eban, astiro
|
bere
gorputz zuri txikia olatuen kulunkan hondora murgilduz joan zan; irribarre egin eutsun azken aldiz. Eta zuk, Jon, ezin izan zenduan besterik egin.
|
|
|
Une batez, urruneko lainotza trinkoari begiratuaz, lepazurrean gora bildurrezko hotzikarearen usigia sentidu eban. Beharrari bat batean laga eta egun horretako uzta urria aldean eroiala
|
bere
gorputz nekatuan, etxe barrura zuzendu zan. Michelen urrats nekosoen aurrean, bazirudian oreka galdu horretan zibi zabuka ebilela, etxe lander eta korrokoila zabaltzen zan.
|
|
2009
|
|
|
Berbarik bat be ez eban esaten; noizik behinean trumoi antzekoren bat. Eta geroago eta gogotsuago, su eta ke,
|
bere
gorputz eskuai eragin eta eragin; arpegiari be ateraten eutsan sinurik eta pariztarik! Izerdia tangadaka eriola emon eutsan azkena bere sermoiari.
|
|
2015
|
|
|
Gaur egun holakoak ezetara be ezin leitekez topau. Euskal Bibliotekeak hartu eban
|
bere
gorputza.
|
|
2018
|
|
|
Alboko gelakoa ez zen oihuka isiltzen; azkenez musika eta dantza ahaztuz, bazekiela ordea egin zuen bere kasa, zaila izango zela esaten zuena frogatzea, zeren bakar bakarrik aurkitzen baitzen munduaren kontra. Bere mundu txikia, xumea baina propioa, hautsi zioten eta orain,
|
bere
gorputzaren eta gomuta bildumaren jabe baizik ez zela sentitzen zuen. Ezer gabe utzi zuten; sufrimendurako soilik balio zioten hildako umearen gogorapen saminekin besterik ez; negarraren negarraz eta beldurraren beldurraz bihotza zuelarik batere argirik barik eta guztiz birrindurik.
|
|
|
Garbirik zegoela zioen apaizak, kutsatzeke. Nork jakingo zuen berak baino hobeto hari berari jarraitu zion nola zegoen
|
bere
gorputzaren zati eta arima zen umea! Berpiztuko zen, bai noski!, baina orain ez zen berriro amaren barrenean haziko; horretan bai bazeukala arrazoia abadeak.
|
|
2019
|
|
|
Horrek ikusarazi eta entzunarazi egiten digu bere isiltasuna. Berritsuak ezkontzari eta gazteen etorkizun aukerei buruzko hainbat hausnarketa deslai egiten dituen bitartean, Giselek hartu duen trenak/ erabakiak
|
bere
gorputzaren kontrola aldarrikatzen du, diskurtso patriarkalaren iritzi guztiei aurre eginez. Eleberriko ahots gehienen ikuspuntuak, medikuenek, bereziki, modu batean edo bestean eskubide hori ukatu egiten diote, berritsuak galdera eta iritziak airean uzten dituen bitartean.
|
|
|
Estrategia narratiboen bidez ikusaraztea lortzen du Saizarbitoriak. Esate baterako, gordintasunez erakusten du zein zaila zaion Giseleri
|
bere
gorputzaren gaineko kontrolari eustea, eta bere erabakia irmoki aurrera eramanez, eleberrian bere ahotsa entzunaraztea. Gabilondoren harako" mende horretan emakumeak ez du ahotsik; Bestearen posizioa hartzera bortxaturik suertatzen da" (157) ikuspuntu ezberdin batetik irakurtzen du Ansak, aditzera emanez, Saizarbitoriaren eleberrian emakumeen ahotsak duen leku murritza bereziki nabarmendua geratzen dela, diskurtso patriarkal eta paternalistaren erabateko nagusitasunaren aurrez aurre, ageriagerian.
|
|
|
Esaterako, Floraren aitaren ehorzketan barregura sartzen zaio" Benito aipatu zuenean, nekez eutsi ahal izan bainion barreari; normala denez, zerraldoan zeuden hezurrak norenak ote ziren etorri zitzaidalako burura" (62). Protagonistak larritasuna sentitu beharrean barreguraz erreakzionatzen du, egoera zailari aurre egiteko arma gisa
|
bere
gorputzak probokatzen duena. Umore beltzez eta ironiaz defendatzen da ama alabek biziarazten dioten egoeratik:
|
|
|
Aitor Lizardiren ustez (2014: 16), bakardadearen desolazioa transmitituko luke irudiak," protagonistak Floraz gordetzen duen irudia, alegia, amorantearekin gau osoa kanpoan eman ostean adiskidetzear diren unean". Hala ere,
|
bere
gorputz jarrerak sexuaren osteko nahigabea adierazten duela ere esan genezake, tristura eta, agian, mina adierazten dute buru besoaren jarrerek.
|
|
|
Catriona Mackenzie, Wendy A. Rogers eta Susan Doddsek emandako azalpenen argitan, Floraren zaurgarritasunaren arrazoiak
|
bere
gorputzetik baino gehiago, bai baitakigu sendoa dela, ezkontza tradizionalean dagokion egoeratik datoz (2014: 7). Hala, estatistikek argi frogatzen duten moduan, banatzeko asmoa adierazi duen emaztearen egoera bereziki zaurgarria da, hain zuzen ere" morally dysfunctional or abusive interpersonal and social relationships and sociopolitical oppression or injustice" egoeran suertatzen delako (2014: 9), hots, erabaki hori bere aldetik hartzeko eskubidea ukatzen dion bikote harreman inposatzailean dagoelako.
|
|
2021
|
|
|
Laureano paretan da tente tente, hanka biak zabal zabal jarrita, eta
|
bere
gorputzari goitik behera begitu eta badinotso ze:
|
|
|
Egoera hartan batere gustura ez zegoela eta, txerria bere burua askatzeko mugimenduak eta ahaleginak egiten hasi zen; horien indarrez, barandatik pixkanaka pixkanaka atera, bere jabe berria lo zegoen tokiaren bestaldetik erori, eta han geratu zen zintzilik; baina, arraroa bada ere, txerria erori zen une berean lapurrari leporaino igo zitzaion
|
bere
gorputza inguratzeko erabilitako soka, abereak egindako indarraren eta bihurketen ondorioz, eta urkatuta geratu zen.
|