|
2000
|
|
|
musika herrikoia hartzen da erreferentzia gisa. Eta ahaztu egiten da musika herrikoiak ere bere jatorria baduela eta jatorri hori, portzentaje handi batean, kultoa dela eta bakoitzak entzun eta
|
bere
erara moldatzen duela. Salbuespen batzuk badaude, baina oso gutxi, Euskal Herrian eta beste edozein lekutan.
|
|
|
Bizkaieran oinarrituta, klasikoez ondo ongarrizturik, ahozkoan Iurretatik urrundu barik idazten du Josebak. Batu egin du,
|
bere
erara eta bere kasa. Zehatza inor baino zehatzagoa izanik, aberastasunak dakarkio berba egokia leku egokian idatzi ahal izatea.
|
|
|
Bizimoldeak dira, existentziaren formak, eta biakabsolutuak dira. Biziera guztia absolutuki
|
bere
era hartaraxe bizitzea eskatzen dubakoitzak. Etikoki ala estetikoki, baina bietan bat.
|
|
|
moneta. Moneta hau denbora tarte batean (laburra, ertainaedo luzea) produktu batek
|
bere
era monetarioan irauteak definitzen du. Errepikadezagun ezen, banku bateko gordailu baten edozein tituludun eduki erreala daramanmoneta kopuru baten jabea dela, eduki hori saldua, beraz, askatua?
|
|
|
Informazio hutsaren eta kazetagintza interpretatiboaren artean dago. Ez dugu ahantzi behar, datu gaurkotuak edukitzeaz gainera (informazio hutsa), kazetariak
|
bere
erara molda ditzakeela datuak. Izan ere, zilegi da albisteetan baino hiztegi aberatsagoa erabiltzea, baita xehetasun anekdotikoak edo garrantzi gutxiagokoak sartzea ere.
|
|
|
Ez dut uste horren isilean jolastu garenik behin ere. Atarira irten ginen, eta minutu batzuk igaro genituen sukaldeko leihotik sukalde barruan zeudenak nola negar egiten zuten begira, gero, bakoitza
|
bere
eran jolastu zen; eta Migelek sukaldera alde egin zuenean egun hartan osaba Andonik bazuen bere mina non asea, nonbait, gogoratzen naiz harri koskor batzuekin jardun nintzela.
|
|
|
Bada, Schlickek Vienan, Reichenbachek Berlinen eta,
|
bere
erara Carnapek, Kanten forma/ eduki bereizketa zientzia berrien babesean nahi izan zuten berplanteatu18 Beren ustez, arrazoimenak gure ezagutzari eskaintzen dizkion ezaugarriak esperientziatik datozen besteotatik bereiztea beharrezkoa zen. Versus Kant berriro ere, ez zituzten osagai formalak —razionalak— ukiezinak bailiran hartu, hau da, beharrezko eta apriorizkotzat.
|
|
|
Beren arteko desadostasuna, bakoitzak Zirkuluaren izanbeharra era desberdinean ulertzen zuelako eman zen baita ere: Neurathek lan talde gisa ikusten zuelako, eta Schlickek bakoitzak
|
bere
erara lan egin dezakeen gizabanakoen multzoa bailitzan. Jakina, taldearekiko jarrera bakoitza beren iritzi etikoekin estuki loturik zegoen.
|
|
2001
|
|
|
Orain arteko demokrazia ez da bi botereen arteko oreka baten ondorioa. Hemen, autonomien estatu delako horrek
|
bere
erara administrazio bat egokitu nahi du. Aldi berean, bere burua nazio bezala duen Euskal Herriak estatu eredurik gabekoa bide bat egin nahi du.
|
|
|
Guk ez dugu behar inoren baimenik, gizartearen gehiengoa eskubide horren gauzatzearen alde egonez gero eta bakoitza bere esparruan eta bere neurrian eskubide horren alde pauso bat emateko prest badago, eskubide hori gauzatu egingo da. Hor agertzen da desobedientzia, beraiek oztopoa jarriko dute eta
|
bere
erara erantzungo dute; hor agertuko da argi bakoitza nolakoa den, bai gu eta bai beraiek.
|
|
|
terminologiak ziria sartu ohi digu. Oso denbora laburrean zabalpenizugarria jaso du terminoak, eta bakoitzak
|
bere
erara ulertzen ditu horren azpiandauden kontzeptuak. Ikaslearen autonomia aipatu izan denean, gutxien gutxienikhiru ideia ezberdinei buruz hitz egin izan da, hirurak nolabait loturik, baina zeinbere ezaugarri propioekin:
|
|
|
–Nola? Nork
|
bere
erara, modura eta moldera; barrenak eskatzen dion bezala. Horretarako jaio denari ez dio inork erakutsiko berari eta gaiari dagokion mintzabidea.
|
|
|
Gorago esan dugunez, Erich Fromm nolabaiteko maitasunaren goresle bikaina da,
|
bere
erara:
|
|
2002
|
|
|
Euskararen geroak arduraturik zituen euskaltzale guztiak. Baina bakoitzak
|
bere
erara ikusten zituen arazo hark izan zitzakeen irtenbideak, eta horrek hika mika eta liskar franko sortuak zituen haien artean, egoera nahiko nahaspilatsu eta kezkagarria eraginez euskal munduan. Hala ere, euskaltzaleen arteko borroka kupidagabe horren erdian, bazen baikor agertzen zenik ere:
|
|
|
Azken hauek sinatu bai, baina Alderdien Segurtasun bilerara ez dira joaten. Orduan, hemen bakoitzak
|
bere
erara agertzen du akordioa, hori da tristeena. Gauzak agiriak esaten duen araberakoak dira.
|
|
|
Gotzon Garatek Nafarroan zehar bildu zituen Gero argitaletxearen Noski sailean plazaratu den «Nafarroako Ezkurran» agertzen diren ipuin eta pasadizoak, baina Noski sailaren helburua euskaraz literatura irakurtzen hasi nahi duten ikasleei liburu egokiak eskaintzea denez, traba eta nekerik gabe euskal literatura irakurtzen has daitezen, idazleak
|
bere
erara prestatu ditu irribarrea sortarazteko aproposak diren kontakizun hauek, euskara erraz baina bizian azalduz haien mamia. Horrez gain, liburuaren azken orrialdeetan, Gotzon Garate eta bere obra kokatu eta dakien euskara lantzeko aukera ematen zaio irakurleari.
|
|
|
Ekologismoa eta antolamendu politikoaren harremanaz, ikus, bakoitzak
|
bere
erara: RIECHMANN eta FERNÁNDEZ BUEY, 1994; DOBSON, 1998; VALENCIA, 1998; ARIAS MALDONADO, 1999.
|
|
|
Eta laugarrenik, garraioaren pilaketa
|
bere
era orotako kalteekin eta arriskuekin, hirietako kutsadura eta zarataren aldagai nagusiena izanik.17 Euskal Autonomia Erkidegoko (EAE) ibilgailuen parkea 879.244 unitatetakoa da, alegia, 1000 biztanletik 413 ibilgailu. Auto pribatuaren hazkundeari aurre egiteko bitartekoak ezinbestekoak izango dira XXI. mendean; horien artean aipatzekoak dira gaur egun Amsterdam, Rotterdam, Copenhague edo beste Europako hiri batzuetan, hiriguneetan ibiltzeko ezarrita dauden tarifak.
|
|
|
Horren aurrean muturrekoak diren bi erreakzio nagusitu ohi dira, gizarte garaikideetan inoiz baino argiago ikus daitekeen moduan. Alde batetik, uniformizaziorako erasoetatik babesteko nortasun itxiak sortzen dira(
|
bere
era orotako ondorioekin). Bestetik, norberaren/ talde nortasuna gutxietsi eta nagusi den kultura
|
|
|
Aipamen horretan sakontzeko ikus, bakoitzak
|
bere
erara: Sarasua, 1997; eta, Maalouf, 1999 Bestalde, euskal hizkuntza eta euskal kultura hizpide dituela, diagnostiko zuhur bat egiteaz gain, historian ez ezik, gaur egun ere, bi aldaera horiek jarrera politiko desberdinetan nabarmenduko ditu Andu Lertxundi-k (1998).
|
|
|
Bakoitzak
|
bere
erara eta hainbat irakurketaren bidez (anitzek aurkako hainbat irakurketaren bidez), hala nola, Kant (ikus: Azurmendi, 1991), Hegel, Marx, edo berrikiago, Gehlen, Vattimo, Fukuyama (1992), baina baita Habermas (1989) ere, historiaren amaieraren ordezkariak dira.
|
|
|
Eta ez soilik errealki emaniko sozialismoaren porrotagatik, baita itxura egonkorra plazaratuagatik ere, Sortaldearen erorketak Sartaldean eraginik izan duelako. Montesquieuren esaldia
|
bere
erara azalduz, Beck ek (1994: 14) erakundeek euren garaipenagatik egiten dutela porrot dio, Ekialdearen eta Mendebaldearen arteko aurkakotasunaren amaierak mendebaldeko politikaren printzipioak jokoz kanpo utziz, eta beraz, politikoaren birformulazioa eta erreforma ahalbidetuz.
|
|
|
Teoriaz barik, bada, egin dezagun berba, teoriez. Nork
|
bere
erara ulertzen du mundua; ulerpidea ez da bakarra, ez luke izan behar.
|
|
|
bada. Eta, hizkuntza gaiak alde batera utzita, kultura bakoitzak
|
bere
erara esaten ditu esatekoak (tonuak, jarioak, tempusak?), bere erara idazten ditu idaztekoak (puntuazio markak, esaldiak kateatzeko azturak, idazteko tabuak, eta abar), bere erara erakusten ditu ikustekoak (zelan mugitu gorputza mintzakidearen aurrean, zenbat urrundu hurbildu mintzekidearengana/ dik, zelan begiratu?), eta bere erara elipsatzen ditu esan behar ez direnak.
|
|
|
bada. Eta, hizkuntza gaiak alde batera utzita, kultura bakoitzak bere erara esaten ditu esatekoak (tonuak, jarioak, tempusak?),
|
bere
erara idazten ditu idaztekoak (puntuazio markak, esaldiak kateatzeko azturak, idazteko tabuak, eta abar), bere erara erakusten ditu ikustekoak (zelan mugitu gorputza mintzakidearen aurrean, zenbat urrundu hurbildu mintzekidearengana/ dik, zelan begiratu?), eta bere erara elipsatzen ditu esan behar ez direnak.
|
|
|
bada. Eta, hizkuntza gaiak alde batera utzita, kultura bakoitzak bere erara esaten ditu esatekoak (tonuak, jarioak, tempusak?), bere erara idazten ditu idaztekoak (puntuazio markak, esaldiak kateatzeko azturak, idazteko tabuak, eta abar),
|
bere
erara erakusten ditu ikustekoak (zelan mugitu gorputza mintzakidearen aurrean, zenbat urrundu hurbildu mintzekidearengana/ dik, zelan begiratu?), eta bere erara elipsatzen ditu esan behar ez direnak.
|
|
|
bada. Eta, hizkuntza gaiak alde batera utzita, kultura bakoitzak bere erara esaten ditu esatekoak (tonuak, jarioak, tempusak?), bere erara idazten ditu idaztekoak (puntuazio markak, esaldiak kateatzeko azturak, idazteko tabuak, eta abar), bere erara erakusten ditu ikustekoak (zelan mugitu gorputza mintzakidearen aurrean, zenbat urrundu hurbildu mintzekidearengana/ dik, zelan begiratu?), eta
|
bere
erara elipsatzen ditu esan behar ez direnak.
|
|
|
Botere jarduera hori ez da beti bera izaten hedabide guztietan. Egitateak eta gertaerak, albistearen kategoria irabazi dutenean, modu desberdinez erakusten dira, hedabide bakoitzak
|
bere
erara erakusten du, hedabide bakoitzak bere erara ulertzen du bere errealitatea. Hedabideetako berbaldiaren bidez, albisteen kontsumitzaileari bigarren eskuko errealitatea eskaintzen zaio.
|
|
|
Botere jarduera hori ez da beti bera izaten hedabide guztietan. Egitateak eta gertaerak, albistearen kategoria irabazi dutenean, modu desberdinez erakusten dira, hedabide bakoitzak bere erara erakusten du, hedabide bakoitzak
|
bere
erara ulertzen du bere errealitatea. Hedabideetako berbaldiaren bidez, albisteen kontsumitzaileari bigarren eskuko errealitatea eskaintzen zaio.
|
|
|
Pertsona bakoitzak
|
bere
erara hautematen ditu bere inguruko egitateak. Nork bereak diren irudikapenak dauzka egitateez; egitateak irudikapenak dira gizabanakoarentzat.
|
|
|
Errituak mundua desitxuratu eta
|
bere
erara azaltzen digu. Jakina da:
|
|
|
Goiko kasuetan, hartzaileak berak interpretatzen du
|
bere
erara, bere ezagupen historiko eta kulturalen arabera, objektuaren esanahi semantikoa. Beraz, objektu batek irakurketa desberdinak izan ditzake pertsona desberdinen kasuan, baita pertsona bakar batengan ere testuinguru desberdinetan; izan ere, konnotazioek oinarri soziala duten arren, pertsonalizatua ere badute, eduki.
|
|
|
Sistema guztiek diote prentsa askatasuna bermatzen dutela, nahiz eta sistema bakoitzak
|
bere
erara ulertzen duen prentsa askatasun hori zer den.
|
|
|
Gaia batik bat troiar ziklokoa dute. Eredua errespetatu baina
|
bere
erara moldatzen du. Izenburu batzuk:
|
|
|
Zerbitzuak aukera emango die banda zabaleko konexioa duten internautei film bat alokatzeko 24 orduz, beren ekipo informatikoaren bidez ikusteko. MovieLink ek bost estudioetako film luzeak hedatzeko eskubideak ditu, nahiz eta bakoitzak
|
bere
erara eta bere prezio estrategiarekin ustiatuko dituen. Zinemagintzak ikusi du zinema aretoetan baino lehenago estreinatu direla takila filmak Interneten, hala nola “Eraztunen jauna”, “Klonen erasoa” edo “Spiderman”.
|
|
|
Sistema erraz horri esker, haragi hotza jateak edo berotu beharrak sortzen digun gogaikarria saihestuko dugu, jakiten badugu horrela egostean baino lehorrago geratuko ginatekeela. Bestalde, mahaian erreta lotzean zipriztinak saihesteko, praktikoena saltsa beste saltsa ontzi batean aurkeztea da, bakoitzak
|
bere
erara zerbitza dezan.
|
|
|
Pozik laguna ondoan zuelako. Jipoiak ematen bazizkion ere, maite zuen
|
bere
erara.
|
|
|
batzuetan, gazte, aipatzen ditudan goiti beheiti hauetan behin edo behin usteketan edo ezjakintasunez itzuli zaidan gurasokeriaren bat ikusten baldin baduzu, espero ez zenuen doinuan edo gogoko izango ez zenituzkeen hitzetan egia esan, hori gure adinekoei erraz gertatzen ahal zaigunez gaztigatzen dizut aitzinetik, ez egin kasurik, eta ez norabaiteratu, ez du merezi eta, arrisku hori beti dago gainean. Gutun luze hau zuri egin dizut, baina aldi berean tartekotzat ere hartzen zaitut, zu eta zure adiskideek ez ezik, bizkarrean zuk baino urte batzuk gehiago dituztenek ere ongi ulertuko baitute, eta zuzen aditu, hemen diodan gehiena, zeren euskararen etxeko istorio hauek denen sorbaldak, gazteenak nola zaharrenak, markaturik utzi baitituzte, zein
|
bere
eran.
|
|
|
Andrés Neumanek dioen bezala," ez dago soberan azpimarratzea, generoetatik haratago, lirismoa ez dela poesiaren ondare esklusiboa, eta poema batean narratibitatea naturaltasun osoz aurki daitekeela". Euskal egile horiek, bakoitza
|
bere
erara, Gombrowiczek salatzen zituen gaur egungo poesiaren ajeak gainditzen saiatzen dira, eta, gainera, esan bezala, ez dira adibide bakartuak. Agian horregatik dira gero eta ugariagoak euskal poesiaren bilakaera baikorrari buruz entzuten eta irakurtzen diren adierazpenak.
|
|
2003
|
|
|
«Antiguo Testamento, del Vascuence» izenburua daraman honetan, zera gogoratzen du: herri orok daukala Jainkoa
|
bere
erara gurtzeko eskubidea, eta Jainkoak ez zuela inongo herririk bereizi. Eta batzuek Itun Zaharreko Kondaira idatzia izan duten arren judutarrak Moisesena dela uste den Tora delakoa, edota musulmanak Mahomarena dela dioten Korana, kasu, euskaldunak bezala hizkuntza ezagutzen ez zuten beste herriek ere bazutela Jainkoarekin eginiko Ituna, aldian behin egiten zituzten jatorrizko ospakizunen liturgiatik sortutako ahozko literaturan gorde izan dena.
|
|
|
Agian jendeak ez du nahi egutegiko hogei igande segidan lotzerik. Normak egokitzea eta malguago egitea litzateke kontua, jende guztia
|
bere
erara lehiatu ahal izateko. Gauza horiek denak konpontzen saiatzen gara.
|
|
|
Ezer ez esan, zure arpegiari begi begira egon, eta itxi bihotzari
|
bere
erara abestu dagiala: ederra zarealako, guztiz garbia, Jainkoaren graziak barriren barri eginiko Andrea, aspaldian ahaztuta geunkan Paradisu gizona..."
|
|
|
d) Ama Birjinaren edertasuna hain aberatsa izanik, ezin, ba, oso osorik berba bakar baten adierazo. Hau dala ta, kristinauherri bakotxak,
|
bere
erara, edertasun neurribako horren alderdi bat aintzat hartzen dau, batez be, Mariaren izena aitatzen dabenean.
|
|
|
Guztion aho mihinetan dabilen berba gozoa, baina bakotxak
|
bere
erara aitzen dauan berba errukarria.
|
|
|
Baina Ainhizek,
|
bere
eran, jaramon egiten zien. Edonora begira zegoela ematen bazuen ere, neskak mutilen begiak ere ondo zekuskien, eta bere barruan barre egiten zien.
|
|
|
Euskal Herriko Historia eta Gaur Egungo Munduaren Historiari eskainitakoak. Duela hogei urte plazaratutako terminologia arazoak bere horretan jarraitu zuten, historialarien sakabanaketak eta lehentasun desberdinek bigarren mailan utzi dituztelako, irakasle, ikerle eta ikasle bakoitzak
|
bere
erara erantzun baitie lanean sortutako kezka eta galderei.
|
|
|
–Buru sortzaileak salbuespena diren aparteko pertsonekin erlazionatzen ditugu, jakintsu etajenioekin. Baina gizaki oro,
|
bere
erara, bakoitzak toki desberdin batetik esperimentatzen du bizitzaeta, horren ondorioz, bere esperientziak ideietan formulatu eta besteei pasatzerik badu, badauka besteei eman diezaiekeen zerbait. Mundura datorren gizaki bakoitza hasiera berri bat da; eta unibertsoakhartzen du berarengan abiapuntu freskoa eta, maila txikian bada ere, egiten saiatzen da beste inorkoraindik egin ez duen zerbait?
|
|
|
Ondoko taulan (ariketa modura nork
|
bere
erara bete dezake) Urdaibaiko ondarea, herritarren beharrizanak(?) eta prozesua sendo abiatzeko behar diren atalakaurkeztu dira, biosfera erreserben hiru eginkizunak aintzat izanik: Kontserbazioa, Garapena eta Laguntza logistikoa.
|
|
|
Kontserbazioa, Garapena eta Laguntza logistikoa. Jakina, munduko edozein lekurako baliagarriada tokikoak
|
bere
erara moldatzen baldin badu.
|
|
|
Helduen Alfabetatze eta Berreuskalduntzerako Erakundea (HABE) ere garai horretakoa dugu. Ordura arte bakoitzak
|
bere
erara, ahal zuen moduan, osatutako euskalduntze mugimendua molde arautu batera ekartzea zuen helburu HABEk. Mailaka banatu zuen irakaskuntza, gelako ikasle kopuruak finkatu zituen, irakasleen titulazioak zehaztu zituen eta Euskaltzaindiak eskaintzen zuen D tituluaren ordez, Euskararen Gaitasun Agiria sortu zuen.
|
|
|
batetik, zientziaren filosofo aurrekariek zientziari buruz zeukaten irudi inozoa eta irreala; bestetik, baita egungo jendeak zientziarekiko duen irudi inozoa eta irreala ere. Eta bakoitzak
|
bere
erara ez du gustuko irudi hori: zientziaren inguruan sortutako mitoak amorrarazten du Feyerabend, zientzia babesten duten dogmek Kuhn, eta Kuhnek deitutako zientziagintza ‘normaldua’ da, azkenik, Popperrek inola ere onartzen ez duena.
|
|
|
–Sollube inguruetan gerrak, Mallonak
|
bere
erara ulertu nahi zuen gerra madarikatuak, aurrera segitzen zuen. Guda oinetan tiro egiteko zen norbait geratzen zen artean eustea zen geratzen zitzaiguna.
|
|
2004
|
|
|
Horri dagokionez, geriatrak ez zuen lasaigarririk erabili nahi izan, zeren eta, haren arabera, botika horiek “insomnioak berak baino logura handiagoa eragiten baitute egunez”. Ez da dogmarik ezarri behar, ez eta adinekoak gidatzearen aldeko edo kontrako neurririk ere, geriatra bukatutzat eman baitzen, bakoitza
|
bere
erara zahartzen baita.
|
|
|
Orixe da izkuntza bizien jokaera: bestetatik artu bai, baña
|
bere
erara aldatuz.
|
|
|
Gauzei" izen" bat eman baiño lehenago, hizkuntza batek (herri batek, beraz) ideien maillan egiten du zatiketa bat, berezketa sakon bat, oharkabezko ideia antolaera bat. Eta hizkuntza bakoitzak
|
bere
erara begiratzen du mundua. Ez dago ikuskera logikorik.
|
|
|
Eta" hopi" ei(= indiar arraza bat) buruz hau dio: " Hopi ikusleak
|
bere
era batera ikusten ditu gertakariak. Ez, dudarik gabe, ingleseraz mintzo dan batek bezela...
|
|
|
Ez zuen inolako lanik irakurtzen, adibidez, gainetik baizik: ondoren, planteatutako arazoa
|
bere
erara garatzen zuen. Eta sarritan egileak berak baino emaitza hobeak lortu ohi zituen.
|
|
|
Zein jolas zen Einsteinena? Mespretxatu egiten zuela adierazi nahi zion,
|
bere
erara?
|
|
|
Baina badirudi horiek FilosofiaHandia ren jokoaren zati bat zirela eta ez dutela lekurik Rortyren hiztegi berrian. Filosofia, orain, elkarrizketa eta idazkuntza da soilik, literatura
|
bere
eran. Bere helburua, horrela, metaforak egitean datza, eta horretara jar dadin, betebehar horien faro gorenari begiratu behar dio, hau da, poetari, abangoardiari.
|
|
|
Wittgenstein, Freud, Nietzsche, Marx... ez ziren salbuespenak izan, nork bere garaiko eta alorreko topiko, uste eta sineskeria ugariri argitasun paregabez eta ausardia handiz aurre egin zieten arren. Marx, Freud eta Wittgensteinek, adibidez, Ilustrazioarekin umotzen eta sendotzen hasi zen razionalismoaren eragin handia jasan zuten eta, ohartu ez baziren ere, metodologia eta kontzeptualizazio positibistaren morroi bilakatu ziren maiz sarri, nor
|
bere
eran eta neurrian. Nietzschek, berriz, razionalismo positibistaren gehiegizko pretentsioak zuzen onez eta zorrotz oso salatu beharrez, filosofia klasikoaren eta pentsamendu sozialistaren ekarpen eta fruitu ukaezin anitz gutxietsi zituen, transzendentziarenganako fedea desitxuratuz kristautasunaren kritika soziologista eta historizista baten bidez, Marx eta Freuden antzera.
|
|
2005
|
|
|
Hitzaldi eta aurkezpenotan, lehendik bagenekiena berretsi dugu: kontzeptu bihurria dela, alegia, hizkuntzaren kalitatearena, nork
|
bere
erara ulertzen baitu. Eta, esanak esan, zaila da txosten eta hitzaldi bidez jendeak aurrez daukan ikuspegia aldatzen.
|
|
|
Espainiako Parlamentuak, Nafarroako foruen moldaketarako legea onartu zuen 1841ean eta Nafarroa erresuma izatetik probintzia bihurtu zen. Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan, Esparterok, dekretu bidez, 1841eko urriaren 29an,
|
bere
erara moldatu zuen foruen sistema politikoa: aldatu zituen aduanak kostaldera, kendu batzar nagusiak, sistema judiziala ezarri eta azkenik probintzia arruntak bihurtu.
|
|
|
J. A. Urbeltz. Ez dugu festa definitu, beraz, bakoitzak
|
bere
erara ikusten du. Nik aldaketa ikusten dut, baina festak bi alde ditu:
|
|
|
31 J. Faus ek (1975) Jaen-en aurkitutako inskripzioa
|
bere
erara interpretatuz, iberierazko UONIOSKEKUN etik, euskara erabiliz, ladrón marcado, esanahia atera zuen.
|
|
|
esatean. Bi ahots izan daitezke tonu berekoak eta intensitate antzekoak, baina bi ahots erabat ezberdinak, tinbrea dute bakoitzak
|
bere
erakoa. Arrazoi fisiologikoak dira tarteko tinbreari nortasuna ematen diotenak, aho-sabaian, eztarritik eta ezpainetarainoko gunean sortzen den ahots klasea, berezia bezain norberarena.
|
|
|
Badakit antzeko galderak egiten zizkiola Adelak bere buruari, nahiz eta ez zizkidan aipaturiko modu horretan adierazten, jakina, ezin zizkion eta modu horretan azaldu ni nintzen nerabe bizargabeari. Hark budismoaren baitan bideratu zuen bere ezinegon existentziala, budismo berezi eta
|
bere
erarako baten baitan, eta hortik zetorkion bakea eta sosegua, hein batean; baina bazegoen Adelaren baitan beste alde bat, bakerik ematen ez ziona, nahiz eta haurrekin zegoelarik eztitasun amatiar edo jolaserako jaidura bihurtzen zuen. Batek baino gehiagok ninfomania egozten zion Adelari, baina ziur nago ez zuela halakorik.
|
|
|
Azalpenak daude ulertzeko nola burutu zuten Aita Donostiari omenaldia izenekoha rritzar hori, nola proiektu osoa. Oteizak nola atondu zituen, eskultura altxatu eta gero, han inguruko belardietatik jasotako harri batzuk
|
bere
erara, eskultura besarkatzen duen eta bisitari guztiei ongi etorria egiten dien halako trikuha rria sortu arte. Nola egin zuen Jainkoarena, finean, berak hantxe nahi zuen hilerri megalitikoa sortzeko.
|
|
|
Alde berriz, Andima Ibinagabeitiaz gain, Jon Mirande eta Nemesio Etxaniz, bakoitza oso
|
bere
erara. Andima Ibinagabeitiak:
|
|
|
beraiek gainerako nazio eta hizkuntzen artean betetzen duten lekua zehaztea, hain zuzen, euren jatorriaren arabera eta baita euren balio eta garrantziaren arabera ere, edo, bestela esanda, euskal nazioak eta hizkuntzak gizadiaren historian bete duten paperaren arabera eta horiek hizkuntzaren kontzeptua bera ezagutzeko eta zabaltzeko duten esanahiaren arabera. Azken atal honek, halabeharrez, neure ideien eta konbentzimenduen ondorioak bilduko ditu ere, baina ziur nago —aitzineko bi atalak burutuko ditudan bezala burututa— beste edozein adituk posible izango duela hirugarren hau eraldatzea edo
|
bere
erara besteren bat garatzea.
|
|
|
Aitortu eta onartu beharrekoa da, aurrenik, ezinezkoa dela beste hizkuntza bat era neutral oso batez ikastea eta, egiaz, hemendik datorkiola honen irakaskuntzari zailtasunik handiena: " hizkuntza berri orori, gehiago edo gutxiago, batek edo besteak duen mundua ikusteko eta baita hizkuntza ulertzeko era propioa gainezartzen zaio" 143 Zentzu batean bederen saihestezina da hau, ze, bestelako gauzetan gertatzen den bezalaxe, gizabanako bakoitzak
|
bere
erara eskuratzen du hizkuntza arrotz bat, hau da, ez da hutsetik hasten baizik eta egoera historiko konkretu batetik. Gizakiaren ikas irakas prozesuak, orokorrean, ez dio inoiz" tabula rasa" moduko eskema bati jarraitzen eta, honen haritik, hizkuntzen jabetzea halaber gehiago da ikuspuntu jakin batetik abiatutako" espontaneitate aktibo" baten emaitza," errezeptibitate pasibo" baten ondorioa baino.
|
|
2006
|
|
|
Nik uste neurria galduta gabiltzala. Pertsonari,
|
bere
erako janzkera dagokio. Bata konkorduna bada, konkor horren araberako jaka edo dena delakoa egin behar zaio.
|
|
|
Garaiak aldatu egin dira. Lehen jatorri izenik ez zegoenez, bakoitzak gauzak egiten zituen
|
bere
erara. Baina jatorri izena sortu zenetik, produktuak eta produktuak egiteko metodoak finkatzen joan dira.
|
|
|
Eta bideak izan zuen fruiturik, bilduma hau horren lekuko. Hara hemen liburu honek bildu dituen idazleek maldan, nork
|
bere
erara eta zalantzari leihorik itxi gabe bildu dituzten sagarretako zenbait.
|
|
|
Azken aipamena Rafael Fernández izan da, bere nobela/ bloga duen zale fenomenoa bihurtu baita. Sexuari eta askatasunari buruzko egunkari sekretuak A. Autoreak 20 minutuko lehen saria irabazi du blog onena gaztelaniaz eta eleberri bihurtzear dago, baina
|
bere
erara. “Ez dut nahi”, dio Fernándezek, “inongo argitaletxetara bidali; nik neuk argitaratu nahi dut, irakurleen laguntzarekin”.
|
|
|
Kontatzen hasten banaiz bukaerarik ez. Gainera zortea izan du, bere lagunak ere
|
bere
erara ipini dituelako, arrimatzen zaien denei ziria sartzeko prest.
|
|
|
Gehienetan Oesteko pelikulak ikusten genituen, buru belarri sartzen ginen gidoian, ez dut sekula ahaztuko Indioen jefea mendi puntan azaltzen zeneko eszena hura, arnasik hartu gabe egoten ginen denok, baina Bakeroak tiroka azaltzen zirenean, bat batean txaloka hasten ginen, izan ere, orduan, gaur bezala, gidoia idazten duenak,
|
bere
erara kontatzen du istorioa, gehienetan Indioak txarrak ziren
|
|
|
Osaba kanpora atera zen gu hartzera. Molinak
|
bere
erara egin zigun diosal:
|
|
|
Hobbesek eta Mandevillek, nork
|
bere
erara eta moralari dagokionez, giza egoismo aren garrantzia azpimarratzen dute.2
|
|
2007
|
|
|
" Hasieran Physics on stage besterik ez zen, alegia, fisikaz baizik ez ziren arduratzen, baina gero zientzia guztira zabaltzea erabaki zuten". Herrialde bakoitzak
|
bere
erara antolatzen du programa, baina helburu nagusia, beti ere, irakasleei Bigarren Hezkuntzakoei batez ere zientzia irakasteko modu berritzaileak eskaintzea da. " Irakasle guztiek, euren eskolak prestatzeko lan bat egin behar dute aldez aurretik.
|
|
|
Ezberdinak dira, hori baino ez, eta, aldi berean, hori baino gutxiago ere ez. Jakina, erakunde juridiko ezberdinek adigai ezberdinak dakartzate, eta, horren zioz, berba, esaera eta joskera sistema ezberdinak, berba baten, diskurtso juridikoa nork
|
bere
erara moldatzen du.
|
|
|
Ohiko moduan, artikuluaren testuak legegileak garatu beharreko gai asko irekita utzi ditu, eta, hain zuzen ere, geroko legegintza garapenean jarri dira agerian indar politiko desberdinek hezkuntza esparruari buruz dituzten ikuskera desberdin eta aurkakoak. Horrela, artikuluaren legegintza garapenean akordioa lortu beharrean, gutxiengoena izanda ere, gobernu bakoitza
|
bere
erara garatzen ahalegindu da, eta horrek etengabeko legegintza aldaketak eragin ditu parlamentu gehiengo desberdinen arabera: UCD agintean zegoela, uztailaren 19ko 5/ 1980 Lege Organikoa onetsi zen, Eskola zentroen Estatutua arautzekoa (LOECE).
|
|
|
Behin aireratzea lortu dutenean, hegan egiteko garaia dute. Hegazti bakoitzak
|
bere
erara egiten du hegan, baina, oro har, oinarrizko bi modu bereiz ditzakegu: planeatuz edo hegoak astinduz.
|
|
|
Kultura (arima) bakoitza bere sinbolo oinarginean(. Ursymbol?) espresatzen eta laburbiltzen da: arima egiptoarraren lehen sinboloa bidea da, arima arabiarrarena munduko koba, antzinatarrarena gorputz bat indibiduatua (ageriko presentzia), mendebaldarrarena espazio infinitua, etab.; eta kultura bakoitzak bere
|
bere
erakoak eta konparaezinak moldatzen ditu giza karaktereak, artea, erlijioa, zientzia, denak beti sinbolo edo forma basikoaren bariazioak baino ez direnak, bizi beraren (arimaren) agerketak. Kultura bakoitza errotik bereizten eta zermugatzen duena, hortaz, estiloa da, hori arimazkotasuna beste baita.
|
|
|
fragmentoan Greziako adibidearekin hastea erakusten, nola indibiduotasun nazionala eta hizkuntzaren karakterea bat etortzen diren96 Kawi izkribuaren hitzaurrean, azkenik(? Über die Verschiedenheit [II]?), 21 atalean hizkuntzen hastapen nazionalaz sistematikoki disertatzen da: nazio bakoitzak bere sentimendu, irudimen, gogo indarraren arabera sortu ditu objektu materialen izenak, hots, bakoitza
|
bere
era partikularrean hurbildu zaio naturari, eta hala izpiritu modu propio bat erakusten du. Adbz., alor batzuetako aberastasun lexikal apartaz:
|
|
|
Cada época me proporcionará el cuadro de sus costumbres, usos, virtudes, vicios y dichas propios, y así quiero hacerlo llegar todo hasta nuestro tiempo y aprender a usar éste correctamente. En todas sus épocas la especie humana posee como resultado la felicidad, pero de forma distinta en cada período? 357 Greko bikainak
|
bere
eran eta barbaro ipartarrak bere eran kantatzen dituzte euren sentimenduak, eta ez batek besteak baino gizatiarki jatorrago. Herder-en Ossian en goraipamena, ez dezagun ahaztu testuinguru historikoa?
|
|
|
Cada época me proporcionará el cuadro de sus costumbres, usos, virtudes, vicios y dichas propios, y así quiero hacerlo llegar todo hasta nuestro tiempo y aprender a usar éste correctamente. En todas sus épocas la especie humana posee como resultado la felicidad, pero de forma distinta en cada período? 357 Greko bikainak bere eran eta barbaro ipartarrak
|
bere
eran kantatzen dituzte euren sentimenduak, eta ez batek besteak baino gizatiarki jatorrago. Herder-en Ossian en goraipamena, ez dezagun ahaztu testuinguru historikoa?
|
|
|
Horrela, Europako hainbat tokitan kontsumitua den edariari buruzko informazio gero eta zabalagoa biltzea lortu zuten. Lurralde bakoitzak produktua
|
bere
erara prestatzen zuen; nork bere nortasuna ematen zion sagarrez eginiko edariari, baita Euskadik ere. Zorionez.
|
|
|
Psikoanalisiaren ustez, haurrak Superniaren printzipio eta agindu moralezjabetzen dira, gurasoen edo horien ordezkoen Superniak beretuz (identifikazioprozesu inkontzientea), nork
|
bere
erara antolatuz, hain zuzen. Identifikazio horiEdipo fasean gertatzen denez, Supernia Ediporen oinordeko dela esaten da.
|
|
|
jendea laguntzea. Nork
|
bere
erara: berak zirkulazioa zuzenduz, edo txalupetako jendea bizirik jasoz, esaterako.
|
|
|
Hizkuntzen mundu ikuspegi (Weltansicht)* honek zera esan nahi du, hizkuntza bakoitzak mundua
|
bere
eran ekartzen duela pentsamendura, mundua bere kategoria eta kontzeptuen sare propioan hartzen duela, perpausa eredu propioak prestatzen dituela, non baieztapena eta judizioa osatu behar diren. Hizkuntza baten barnean
|
|
|
karaktere indibiduala, edozeinek ohartu ahal dizu, baina Turgot ek azpimarratzen zuen (Entziklopedian, «Etymologie» artikuluan): onarturik ere hizkuntza gizarte baten, eta historia bat eta aro baten emaitza dela, hala ere Corneille k eta La Fontaine-k bakoitzak bere
|
bere
eran hitz egiten dute421.
|
|
|
Bizitza errealean hizkuntzak, gizarteak, historiak bat egiten dute, eta gehienetan edozein hizkuntza beti beste hizkuntza batzuekin ere harremanetan bizi da; hizkuntza eta pentsamendua ere ez da, eman, isolatuki ematen den gaia. Hizkuntzaren izaera historiko sozial hori Ereñok gehiago eta hobeto baliatzen du, zalantza gabe, baina ez da Txillardegirengan ere oso presente ez dagoen zerbait (hizkuntza eta zirkunstantzia politikoak, esaterako) 1200 Bientzat hizkuntzak mundua
|
bere
erara ebakitzen eta antolatzen du, hizkuntza eta pentsamendua bat datoz, etab. Diferentzia erabakigarria bien artean doktrina linguistikoei ematen zaien edo ez zaien balio politikoan bilatu behar da apika. Eta, zuzen ikusten badut, Ereñoren artikuluan diferentzia hori hizkuntza eta mundu ikuskeraren inguruan iruten da.
|
|
|
Hala, hizkuntza bakoitzak errealitate objektiboa
|
bere
erara ebakitzen eta analisatzen duela behin eta birritan errepikatu eta gero, bat batean? «La lengua ¿ visión del mundo?» atalean?, pentsamendua hasten da hori dena errepresentatzen: «El pensamiento corta, separa, analiza, reúne, forma la síntesis de la realidad que refleja».
|
|
|
Markarik ez dagoena ulertzeko, entzuleak bere aldetik hiztunak «pentsatutzat» gehitu behar du (adiera objektikoaren zehaztasun eta ziurtasuna arriskuanago dago, beraz). Nazio bakoitzaren asmamenak eta izpirituak
|
bere
erara libreki jokatzen du horretan (hizkuntza, nahiz eta ez den akto libre eta kontziente baten obra, kreatzaile libre eta kontziente baten kreazioa da, ez mekanikoa, ezta ere instinto baten arabera organikoa) 620 Teoriaren teorian, arrazoimena berdina izaki, hizkuntza denek formalki berdinak izan lukete: «Zinetan, ordea, konstatatzen du Humboldt-ek?, besterik da, agitzen dena»621 Eta horrela arazoa planteatzen da, gramatika izatezkoek razionalitatearen legeak egokiago ala desegokiago markatzen/ ageriratzen dituzten.
|
|
|
Baina horiek, kontzeptu «hutsak»? moldeak baino ez dira, horietan baitira husten, urtzen eta moldatzen kontzeptu enpirikoak, azken horiek hizkuntza bakoitzak
|
bere
erara moldatuak. Adibidez, hizkuntza batek zaldi kontzeptu enpiriko bakarra eduki lezake, edo errealitate hori bi, bost, hamar kontzeptu enpiriko ezberdinetan banatua; baina beti ere, bat hala hamarrak, kontzeptu enpiriko horiek errealitate, substantzia, zertasun kontzeptu «hutsen» moldeetan sentsuen datuak isuri eta pentsatu/ eratuak izango dira.
|
|
|
Hizkuntzen mundu ikuspegi (Weltansicht) honek zera esan nahi du, hizkuntza bakoitzak mundua
|
bere
eran ekartzen duela pentsamendura, mundua bere kategoria eta kontzeptuen sare propioan hartzen duela, perpaus eredu propioak prestatzen dituela, non baieztapena eta judizioa osatu behar diren. Hizkuntza baten barnean hazten denak inkontzienteki jasotzen ditu haren ikuskerak, mundua nolabait esateko bere ama hizkuntzaren betaurrekoen bidez ikusten du, kolore eta soinu jakin batean, handitze eta txikitze espezifikoan, betaurreko hauen kontzeptuzko bilbadura berezia berekin dakarren neurrian961.
|
|
|
Beste alderdia, sozio antropologiko kulturala, hizkuntzak munduaren ikuskeran eragiten duelakoarena, Davidson-en aburuz ebidentzia bat da, baina kasik tribialitate bat adinatsu ere bai. Hor egon daitekeen arazo bakarra da hizkuntza bakoitzak
|
bere
eran daragienez, ea gure munduaren ikuskerak nahitaez desitxuratua izan behar duen, hizkuntzak ispilutzat hartuz gero logikoki hala izan beharra dagoenez. Baina Davidson-en irudiko hizkuntzak ez dira ispiluak, are gutxiago desitxuratzaileak.
|
|
|
Ez dago, beraz, ez hizkuntza aurreraturik ez atzeraturik. Hizkuntza guztiak dira, zein
|
bere
erara, giza-esperientziaren taxuketa oharkabe edo inkontzienteak; baina denak sakonak eta funtsezkoak1565.
|
|
|
Bidezkoa da 1822ko «Hizkuntzen karaktere nazionalaz» fragmentoan Greziako adibidearekin hastea erakusten, nola indibiduotasun nazionala eta hizkuntzaren karakterea bat datozen826 Kawi izkribuaren hitzaurrean, azkenik («Über die Verschiedenheit [II]»), 21 atalean hizkuntzen hastapen nazionalaz sistematikoki mintzo da: nazio bakoitzak bere sentimendu, irudimen, gogo indarraren arabera sortu ditu objektu materialen izenak, hots, bakoitza
|
bere
era
|
|
|
Indonesian, Asiako hego ekialdean gertatzen den bezala, arroza da elikaduraren oinarria, eta mota guztietako elikagaiekin konbinatzen da, gozoak, azidoak edo gaziak izan. Arrozarekin batera datozen osagaietako bakoitza hainbat katilutan zerbitzatzen da, mahaikide bakoitzak
|
bere
erara konbina dezan. Osagai nagusitzat arroza duten errezeta tipikoenetako bat nasi goreng da, arroza koko esnearekin, dilistak soja saltsan, azaren aldaera desberdinak, haragi gisatu asko saltsan espeziekin eta arrain pixka bat konbinatzen dituen plater handia.
|