|
2008
|
|
|
Horren arabera, soilik gizon batek eta emakume batek iraun ahal izango dute laugarren milurteko kataklismo guztien gainetik. Michel Houellebecq idazlea zuzendari lanetan jarri da
|
bere
eleberri bat zinemarako egokitzeko. Baiona (CGR Centre).
|
|
|
Horren arabera, soilik gizon batek eta emakume batek iraun ahal izango dute laugarren milurteko kataklismo guztien gainetik. Michel Houellebecq idazlea zuzendari lanetan jarri da
|
bere
eleberri bat zinemarako egokitzeko. Baiona (CGR Centre).
|
|
2009
|
|
|
Poeta izaterik inor gutxik espero zuen beste idazle bat Houellebecq da;
|
bere
eleberrietan, Plataforme n adibidez, protagonistaren bertso lerro bat edo beste tartekaturik, poesiarekiko jaidura salatu badu ere. Atwooden kasuan bezala, ezinbestekoa da bere poesia ezagutzen dizkiogun eleberriekin konparatzea, eta errima bezalako baliabide klasikoa sistematikoki erabiltzen duen arren, ez dago zalantzarik pertsonak berak idatzi dituela.
|
|
|
Enpresako orriak erabiliko ditu idatzien zirriborro gisara. Hor hasiko da idazten
|
bere
eleberri ezagunetako bat den L', cume des jours.
|
|
|
Orain artean ez dugu esan, baina Portugalgo, bai eta Europako idazle handienen artean kokatzen dute askok Antonio Lobo Antunes. Angolako gerrak markatua (soldadu ibili zen han), nahiz eta ez duen gerra horri buruz bere narrazioetan hitz egin nahi izan, presente izan dira gerra horren ondorioak,
|
bere
eleberrietako pertsonaietan, adibidez. Lehen liburua, Mem, ria de Elefante, argitaratu zuenean, 1979 urrun hartan, argitaletxeen makineriak, agenteenak, imajinatu ezinezko mundu oso batek harrapatu zuen.
|
|
|
Kate OBrien en euskal eleberria, Mary Lavelle, (1936), autobiografikoa da. Irlandar idazle famatu honek Areilza familiaren etxean, Portugaleten, Jose Maria eta Eloisa umeen ingelesezko tutore bezala pasatu zuen urtea ia zuzen zuzen itzuli zuen
|
bere
eleberrira. Bilbo, 1922an, identitate laborategi bat zen, eta hiri haren erretratua eskaintzen digu OBrienek, dekoratu ezin hobea neska irlandar gazte baten esnatze ekonomiko, politiko eta sexuala antzezterakoan.
|
|
|
Bere Farewell Spain (Agur Espainia) liburuan dioenez, anarkia ez da kaosa, baizik eta, zerua lurrean?; liburu hau espainiar errepublikaren defentsan argitaratu zuen guda hasi eta gero, Europako irakurleak demokraziaren alde mobilizatzeko esperantzaz. Kate feminista zen, eta
|
bere
eleberri guztietan emakumeen zapalkuntza adierazten du, batez ere zelan hezkuntza katolikoak jendearen bizi aukerak galarazten dituen. Era berean, bere liburuek sexualitatea zintzotasun azpimarragarriz eztabaidatzen dute.
|
|
|
Zabaletak aipatu duenez,. Machado de Assis pertsona argia eta jakintsua izan zen. Beste gauzen artean, xake jokalari aparta izan zen, eta halaxe egituratu zuen
|
bere
eleberria, xake jokaldi baten antzera, kapituluen bidez mugimendu txikiak eginez?.
|
|
|
Andrei Kurkov errusierazko idazle ukrainarra arrakastatsua da
|
bere
eleberrien itzulpenetan. Idatzi dituen erdiak itzuli dira, eta gaurko hau, euskaraturiko lehena, hogeita hamahiru hizkuntzatan dasta omen daiteke dagoeneko.
|
|
2011
|
|
|
Fikziozko zein errealitatezko munduetan murgiltzen da
|
bere
eleberrietan Toti Martinez de Lezea (Gasteiz, 1949). Fikziozko pertsonaiak nahiz ingurukoak irudikatzen ditu; azken horien artean, Nur bere biloba.
|
|
2012
|
|
|
Hori da kasua, behintzat, irakurle bakar horren izena Stanley Kubrick denean eta liburua A Clockwork Orange deitzen denean (Laranja mekanikoa). 40 urte bete ziren iaz filma sortu zutenetik, eta 50 urte beteko dira aurten Anthony Burgess idazle, konposatzaile eta literatura kritikariak (1917, Manchester, Londres)
|
bere
eleberririk ezagunena argitaratu zuenetik. Polemika ez zuen urrun izan Ingalaterra alternatibo batean biolentziak eta sexuak liluratutako gazte talde baten nondik norakoak kontatzen zituen liburuak, baina ongi zahartu da.
|
|
|
Ehun urtez izan dira barojatarrak bertan. Han idatzi zituen Pio Barojak
|
bere
eleberrietariko asko; han margotu zituen bere koadroak Ricardok; han idatzi zituen bere poemak Carmen Barojak; eta han hasi zituen Julio Caro Barojak bere ikerketa etnografikoak, Pio Caro Baroja anaiarekin batera. Etxea museo bilakatzeko asmoa azaldu zuen garai batean Nafarroako Gobernuak, baina egun ez da egitasmo haren berririk.
|
|
2014
|
|
|
Gu guztion barruan gris asko dago». P. D. Jamesek beti egin zion izkin pertsonaia eskematikoak eraikitzeari, eta
|
bere
eleberrien trametan funtzio bat hartzen bazuten ere, batzuk hiltzaileak, besteak poliziak edo detektibeak?, ihes egiten zieten on eta gaizto huts definizioei. Horregatik, eta bere estiloa literarioa dela iritzita, batzuetan polizia generoaren bataz besteko kalitatetik gora jarri dute idazle ingelesa.
|
|
2019
|
|
|
1977ko mugimendua eraman zuen eleberrira, 68ko maiatzaren matxinada giroaren ondotik, Italian sortu zen mugimendu politikoa; alderdi eta sindikatuetatik kanpo, gizartea eta eraldaketa antolatzeko bide berriak borrokatu nahi izan zituen mugimendu hark, eleberri horretako pasarte bat ere irakurgai dago euskaraz; Joserra Utretxek itzuli zuen 1990ean, Susa aldizkarirako?. Poeta izan zen hasieratik, eta
|
bere
eleberrietan ere ez da oharkabean pasatzen hori. Gli invisibili ren kasuan, «poema epiko bat» bezala irakur zitekeela esan zuen inoiz:
|
|
2021
|
|
|
1549 urtean hil zen Margarita, eta bederatzi urte geroago argitaratu ziren
|
bere
eleberri motzak lehenbiziko aldiz. Ez bere izenean, aitzitik.
|
|
2022
|
|
|
«Publikoak bereziki gustuko izan du Igone». Alvarezek genero ikuspegitik idatzi nahi izan du
|
bere
eleberria, eta, maskulinitatearen «desegituraketan» aurrera egiteko, emakumea den pertsonaia berezia sortu du. «Pertsonaia muturrekoa da oso, bai izaera aldetik eta bai itxura aldetik».
|
|
2023
|
|
|
Konfiantzaren lapurretaz kontziente da Jasone, Karmele Jaioren Aitaren etxea (Elkar, 2019) liburuko pertsonaia. Idazleak etengabe birsortzen den patriarkatuaren makinerian kokatzen du
|
bere
eleberria, gaztaroan ikasitako portaerak zalantzan jarrita: «Txikitatik kendu digute konfiantza geure ahalmenetan.
|
|
|
Beharbada, Basurkok Kunderari galdetuko dio ea egiarik baden
|
bere
eleberrietako pertsonaien arteko maitasun, sexu harremanetan. Edota, agian, ausartuko da galdetzen ea egia den duela gutxi leporatu zaion bekatu hori, salatarizkoan aritu zela gaztetan Poliziaren aurrean.
|
|
|
Eta hegaldi horrek badu osagairen bat erakargarria. Jose Saramago Literaturako Nobel saridun portugaldarrak, esaterako, baditu hegaldi horiei buruzko deskribapen ezin ederragoak jasota A Jangada de Pedra
|
bere
eleberrian. Giorgio Parisi Fisikako Nobel saridun italiarrak, aldiz, In un volo di storni.
|