|
2007
|
|
|
Donibane Lohizuneko Begiraleen taldea Madeleine de Jaureguiberryk
|
berak
sortu zuen, 1935ean560 Jeanne Salhak561 adierazi digunez, bi anderekin elkartu zen Madeleine, Elise Arramendy562 eta Madeleine Bribetekin; elizako gela bat Gure Etxea deitu zuten563 eta teatroa euskaraz egiten hasi ziren, des> tableaux> deitzen zena564 Komediak, poema liriko eta klasikoak antzeztu zituzten, honako hauek idatzitakoak: Hillau emakumea, Leon Léon, Domingo Soubelet, Jean Barbier, Xabier Diharce, Pierre La, tte, Pierre Larzabal, Ttanpik eta Elise Arramendyren iloba zen Janick Arramendyk (Otegi izengoitiaz) 565 José Eizagirre apainketa lanean ari izan zen566 eta Lebout, Donostia eta Lertxundik lan egin zuten musika alorrean.
|
|
2008
|
|
|
13 Azken oharra: Nik egina gaingiroki azaldu dut, gehiegizko zehazta sunik gabe, Hiru gizon bakarka Gandiagaren obra delako, guztiz berea,
|
berak
sortua eta mamitua. Beraz, mekanografiatutik argitaratura, ez dago liburu berririk:
|
|
|
Euskarari literaturarako uzten zitzaion batez ere tokia, gehien bat olerkiei, gutxiago prosari. Azkuek bada, intelektual gisa euskaraz aritu ahal izateko ezer baino lehen kazetal oinarriak
|
berak
sortu behar izan zituen. Funtzio hori zuten hein handiz Euskalzalek eta Ibaizabalek:
|
|
|
Kalitatezko baliabide horiekin koherentzian Azkueren musika eta istorioa zegoen, poetikoa eta hunkigarria izan gura zuena. Garaiko kritikoen arabera opera horietako musikak euskal doinuen inspirazio nabaria zuen, baina Azkue ez zen mugatzen herri kantuak bere operan txertatzera, baizik
|
berak
sortu zituen euskal zaporeko melodia gehienak. Orkestrazioari zegokionez, ausarta eta deigarria zen, nortasun handikoa zalantzarik gabe.
|
|
|
Zelangura ere, euskarazko artikuluen kopurua gutxituz joan zen aldizkari batetik hurrengora. ...arran bertan, aldizkari jeltzaleotatik euskarari tarte handiena eskaintzen ziotenak izanik, Sabino Aranak 675 orri idatzi zituen gaztelaniaz, eta aldiz euskaraz 15(% 2a) 442 Hola bada, Sabino Aranak, batetik, euskarari leku eman bazion ere bere aldizkari politikoetan, bestetik aski modu testimonialean egin zuen443 Arana Goirik aldizkariotan sustatu zuen euskara fonetismodun bizkaiera mota bat zen,
|
berak
sortutako ortografia eta neologismoekin idatzia, horrek bere irakurketa zailtzen zuela.
|
|
|
Akademiak edo bere karguek euskal izenik ez bazuten, ordura arte euskaraz ziharduen halako erakunderik egon ez zelako zen, eta beraz izen egokiak asmatzeke zeuden. Eta logikoa zen bezala izen horiek erakundeak
|
berak
sortu zituen, baina hori zuen egin kide guztiak hautatu, bildu eta auzia batzarretan adostu aurretik. Eta ordura arte, ez zen oraindik lehen batzarra ere egin.
|
|
2010
|
|
|
Esango dugu ziplo: indefinituak, gutxi batzuk izan ezik, ez dira benetakoak; asko edo gehienak asmatuak eta potentzialak dira, esatariak
|
berak
sortuak. Badira kontzesio itxurak egiten dituzten adibideak, benetan esanak izan balira bezala:
|
|
|
Laburbilduz, erreferentzia zehaztugabez hornitutako BE asko eta asko, ia gehienak? ez dira benetakoak; baizik birtualak, asmatuak eta esatariak
|
berak
sortuak edo formulatuak. Bistan da horrek esku hartzeari eta manipulazioari bidea errazten diola, hots, subjektibitateari.
|
|
|
Ikastola ereduaren I+G+B prozesuetan, zerbitzuetan (egonkortasuna, ikas materialak, prestakuntza eta ebaluazioa) eta barruko antolaketan, euskal hezkuntzaren garapena ikastoletara ez ezik, baita euskal eskola izan nahi zuten ikastetxe mota oratara ere zabalduz. Ikastola ereduaren gorpuzketa etengabekoa izan da, eta honek ere eman izan dio ikastola mugimenduari gainerako eskolasareekiko izaera propioa, hezkuntza hornigaiak eta ezagutza Ikastolen Elkarteak
|
berak
sortu, praktikan jarri eta berritu egin baititu, ikastolak elkarrekin arituz, elkarri lagunduz eta nahi duten ikastetxe guztiei eskainiz.
|
|
2012
|
|
|
Interpretazio hori, gainera, modu sortzailean egin behar du itzultzaileak, jatorrizkoak ez baitu zentzu bakar edo finkorik. Idazle batek testu bat idatzi edo itzultzen duenean, idazle aitzindarien lanei erantzuten diela gogoraraziko digu, halaber, Harold Bloom estatubatuarrak, eta Sarrionandiak, Bloomen hausnarketak modu jostalarian praktikan jarriz, liburu berean bilduko ditu literatura ezin desberdinagoetako lanen itzulpenak eta
|
berak
sortutako lanak, denak ere literatura sare zabal eta mugagabe baten parte direla gogorarazteko.
|
|
|
Sarrionandiak bere itzulpen bildumetan tartekatu ohi dituen apokrifoek, gainera, Orixek egin ohi duenaren guztiz kontrako zerbait erakusten digute: kanpokoa bertakotu beharrean, bertakoa (Sarrionandiak
|
berak
sortutakoa, alegia) kanpoko itxuraz mozorrotzen da (itzulitako poema bat dela esanez, ustezko autorearen izena eta hainbat erreferentzia emanez...).
|
|
|
Lehenik eta behin, Mirandek euskaratzeko hautatutako idazleen zerrenda zabala eta askotarikoa da, bere aurreko euskal itzultzaile gehienena ez bezala. Bigarrenik, Mirandek itzulitako testuek eragin nabarmena izan dute
|
berak
sortutako lanetan, eta itzulpenaren eta sorkuntzaren arteko bereizketa ez da oso argia hainbat kasutan. Azkenik, Miranderen jokamoldeak itzulpenaren epistemologia postmoderno baten lehen aztarnak agertzen ditu.
|
|
|
Mirandek itzulitako lanak
|
berak
sortutakoekin alderatuz gero, erraz antzematen da idazle zuberotarrak euskaratutako idazlanek eragin nabarmena izan zutela bere sorkuntzazko poema eta ipuinetan.
|
|
|
–Humore beltzaren modelak? izenburupean idatzitako kontakizunak, esate baterako, ez dago garbi
|
berak
sortuak ala itzulitakoak diren. Miranderen obra osoa biltzen duen Hiria argitaletxearen argitalpenak, esate baterako, ez ditu ez ipuin asmatuetan, ez ipuin itzulietan sartzen,, miszelanea?
|
|
|
Gehienez ere hamar bat lerroko kontakizun motzak dira, umore beltzez zipriztinduak. Ez du jatorriaren inguruko inolako informaziorik eskaintzen, eta badirudi
|
berak
sortuak direla. Dena dela, kontakizun horietako batzuk beste hizkuntza askotan ere ezagunak direla dirudi, Joseba Sarrionandiak eta Mitxel Sarasketak Hamairu ate izeneko ipuin itzulien antologian adierazten dutenez:
|
|
|
Eragin hori, gainera, bi noranzkotan gertatzen da: Arestik itzulitako obrek bere lan originaletan eragina izan duten bezala,
|
berak
sortutako lanek ere izan dute nolabaiteko eragina bere itzulpenetan. Adibiderik garbiena, beharbada, jadanik aipatu dugun Leizarragaren idazkera litzateke, bere hainbat itzulpenetan erabiltzen duena.
|
|
|
Gehiegitxo esatea litzateke beharbada, baina ezin ukatuzkoa da biek ala biek sorburu testu berbera izan dutela iturri. Sarrionandiak Elioten poema gisa aurkezten du. Lur eremua?, eta. Apirilari gorazarrea?, berriz,
|
berak
sortutako poema gisa. Argi dago, ordea,. Lur eremua?
|
|
|
Haiku bakoitza zein liburutan argitaratu den jakingo ez bagenu, genuke esan lau poema labur horietatik zein den itzulia eta zein Sarrionandiak
|
berak
sortua, hain dira antzekoak egitura aldetik. Ez dirudi Gartzelako poemaken emandako bi haikuak poema japoniar jakin batzuen itzulpenak direnik, baina argi dago hainbat haiku irakurri eta itzuli ondoren idatzi dituela Sarrionandiak, benetako?
|
|
|
Beraz, beste poema batzuen imitazioak diren aldetik, itzulpenak direla ere esan genezake, sorburu testu zehatzik ez duten itzulpenak, han eta hemen irakurritako haikuen berridazketa edo birsorkuntzak. Sarrionandiak
|
berak
sortutako poemei, haiku, izena emateak ere, gainera, badu bere garrantzia hizkuntzaren aldetik:
|
|
|
eta. Itzulpena III? deituriko poemak, itzulpen moduan aurkeztuak izan arren, Sarrionandiak
|
berak
sortutako testuak direla. Gartzelako poemak liburuan ageri diren haikuak ere ezingogenituzke, itzulpena ala sorkuntza?
|
|
|
Izan ere, Sarrionandiak sorkuntza eta itzulpena nahasiz eraikitako jolas literarioen helburuetako bat, hain zuzen, lan itzuliak lan originalen maila berean jartzean datza, eta, bide batez, bi jarduera horien arteko bereizketa erabatekorik ez dagoela gogoraraztea. Horixe egiten du, esate baterako, itzulpen apokrifoak?
|
berak
sortutako testu, originalak?, alegia? –benetako?
|
|
|
Ni behintzat ezin naiteke zalantzan hasi Europa, ri buruz, nere sustrai guztiak Europa, n baititut. Europa, ren kultura?
|
berak
sortutako nahiz besterengandik hartutako gaiez oratua, gu guztiona da, nerea ez ezik, nahi badugu eta nahi ezpadugu.
|
|
2014
|
|
|
Ez da lekuko soil bat, pro tagonista baizik: gertatzen dena ikusteaz gainera, parte hartzen du
|
berak
sortutako mundu poetikoan.
|
|
2016
|
|
|
Egoera zaildu da, sorkuntza badago baina ezagutza falta du, bere baitan sinetsi behar du ez baita gaur egun euskal letrek bizi duten garapen maila berean kokatzen. Mundu amateurrari lotua da, ez ditu helburu berak, ez ditu telebistak behar dituen abiadura handiko sorkuntzak behar, ez ditu sentsazio
|
berak
sortzen. Espazio, sentsazio eta komunikazio desberdina bultzatzen du.
|
|
2021
|
|
|
Hala gertatzen da perpaus erlatibo jokatugabeekin ere. Europaren kultura,
|
berak
sortutako nahiz besterengandik hartutako gaiez oratua (Mitxelena). Horrelako juntadura guztiz arruntak dira eta ez dute iruzkin berezirik eskatzen.
|
|
|
zail da esatea zer deberdintasun dagoen espainiar politikaria eta politikari espainiarra sintagmen artean, inolako desberdintasunik baldin bada ere. Neurri batean, (t) ar atzizkidun hauek dun atzizkidunek dituzten zalantza
|
berak
sortzen dizkigute, kategoriari dagokionez. RAEko hiztegiak adjektibotzat jotzen ditu gaztelaniaz dauden horien pareko hitzak, baina frantseseko Robert hiztegiak adjektibo eta izentzat.
|
|
|
barneko moduzkoak nahiz kanpoko moduzkoak era ditzake. Marka horrek
|
berak
sortzen ditu moduzko (nolakotasunezko) adberbioak ere: zenbait izeni edo izenondori (r) ik atzizkia erantsiz lortzen ditugu moduzko adberbio batzuk (zabalik, hutsik, isilik, bizirik, gaixorik, pozik, zutik...).
|