|
2001
|
|
|
Aldi berean, Kanten filosofiaz euskaraz egin diren lanei Kanten pentsamenduaren atal nagusi bat bereziki jorratzen duen azterketa gehitzen zaie. Epistemologia, edo ezagutzaren teoria, Kanten Kritika k
|
berak
sortu zuela esan daiteke. Liburu honek, honenbestez, epistemologiaren arazo nagusienak jorratuko ditu, eta" ezagutza bere aurren aurreneko ernamuinetatik ateratzen saiatuko den" irakurlea eskatzen du.
|
|
|
Galileo, Torricelli eta Stahl aipatzen ditu Kantek. Hauek ikusi zuten arrazoimenak
|
berak
sortu duena soilik ulertzen duela, eta, ondorioz, arrazoimena bere objektuari aitzinatu behar zaiola judizioaren printzipioekin eta arrazoimenak izadia behartu behar duela bere galderei erantzutera. Ez da, beraz, maisuaren ikasle otzana izango, baizik eta lekukoak galderak erantzutera behartzen dituen epailea.
|
|
2003
|
|
|
Adituen erabakiek, demokrazien beste arlo gehienetan gertatu lez, kontrol demokratikoaren menpe egon behar dute; herriak gainbegiratu behar du zientzi jarduera, bere emaitzak, aplikazioak, diru laguntzak eta guzti. Izan ere, tamalez, zientzia ideologia da azken buruan,
|
berak
sortutako mitoaren gainean eratutakoa; eta estatutik banatuta ez dagoen arren, egon luke, erlijioa dagoen bezala. Ikusten denez, Feyerabend zirikatu nahian dabil.
|
|
2004
|
|
|
Baina errua badela onartzeak talka egin luke Descartesek Jainkoari buruz duen adierarekin eta baita egiari buruz duenarekin ere. Jainkoa perfektua bada eta
|
berak
sortu badu mundua, eta baita gu geu ere, orduan, behin onartuta errua badela, zaila izango da munduan egon daitezkeen hutsen ardura Jainkoari ez egoztea eta, azken batean, akats horien bidez Jainkoa akastun eta, azken batean, ez jainko, bihurtzea.
|
|
|
Hau da, onartuz gero Jainkoak, berez, ezin duela ezer utzi berarengandik kanpo, dena bereganatu behar duela, bere baitan edo bere ekintzaren emaitza modura, eta berarengandik kanpoko guztia ez izatea dela, nahikoa problematikoa izango da egiari buruzko adiera bat zehaztea erruaren kontu ere emango duena. Jainkoa erruaz askatuta ere, nola libratu
|
berak
sortutako mundua erru horretatik, bere ekintzaren ondorioak beti perfektua izan behar badu?
|
|
|
Zenbat eta artetsuagoa artisaua, orduan eta perfektuagoa
|
berak
sortzen duen gaia; hau egia bada, ez al da egia izango sortzaile goren honek sortu duen edozein lan bere zati guztietan perfektua izango dela? 39
|
|
|
Hemen horren adierazgarri modura adibide bat eskaintzearren, medikuntzarekiko erakutsi zuen interesean geldituko gara apurtxo batean. Descartesek hainbat adibide hartuko ditu gai honekin lotuta bere azalpenak ematean —esaterako, odolaren zirkulazioaz diharduenean, bere Diskurtsoaren bosgarren atalean, gorputzaren higiduraren ikuspegi mekanizista azaltzeko—, baina horretaz gain arreta jarriko die, halaber,
|
berak
sortutako metodoaren garapenak arlo honetan ekar ditzakeen onurei. Gure gizonak, hilezkortasuna aginduko ez zuen arren, medikuntzaren bidez bizitza luza zitekeelako eta zenbait oinaze ezaba zitezkeelako itxaropen osoa zeukan, eta horregatik gerorantzean garatzeko zen medikuntzan bere metodoak izan zezakeen eragina erakusten oso interes handia agertuko zuen.
|
|
2013
|
|
|
Eztabaidagarria da bilakaera horretan hoberantz egin dugun edo ez. Izan ere, gizarte modernoak arazo latz berriak sortu ditu, gizakiak
|
berak
sortuak, gure bizimoduak sortuak: adibidez, ingurugiroaren egoera tamalgarria.
|
|
2014
|
|
|
‘Egin beharrak’ eta ‘egiteko betebeharrak’ harremana daukate, beraz, errealak eta sinbolikoak bezala: ekidin ezin den mandatu baten pultsioan dagoen erreala bezala (horregatik dio Lacanek bulkada baten estatusa etikoa dela); betebeharra desiraren dialektikan harrapatutako ideal sinboliko bat bezala ikusita (norbaitek ez balu zerbait egin behar, debekuak
|
berak
sortzen du egiteko gogoa). Norbaitek zerbait ‘egin behar’ duenean, esan nahi du ez duela beste aukerarik, desatsegina bada ere, nardagarria.
|
|
2016
|
|
|
Leviatan absolutu artifizial horrek (Estatuak) zedarritzen du askatasun soziala, hots, gizakume ororen jokamolde arauak eta kontrola. Funtsean
|
berak
sortzen du eta eratzen du gizartea, berak inposatzen dituen balio eta lege eta ordenantzekin. Moral naturalik ez dago; eta ez dago beste balio eta moral sozialik, artifizialik, Botereak (Estatuak) ezartzen dituenak baino.
|
|
2021
|
|
|
Hala al da? Butler eta enparauen irakurketa Beauvoirren desitxuraketa da edo bere sakontze interesgarri bat, Beauvoirrek
|
berak
sortutako pitzaduretan sakontzea ahalbidetzen diguna. Egina izateak egiteko aukera ukatzen al digu?
|
|
2022
|
|
|
Alde batetik, bonba atomikoa asmatu zen urte haietan; keinu bakar batekin giza bizitza oro suntsitu ahal izatea errealitate bihurtu zen. Bestetik, ordea, aukera horri bide eman gabe ere, teknikaren mundua garatzeak bazekarren gizakiaren amaiera,
|
berak
sortuagatik bera gainditzen eta menderatzen zuen instrumentuen sisteman harrapatutako pieza akastuna denez gero. Alde batetik, beraz," infinitua geu gara", suntsitzeko dugun gaitasuna absolutua baita.
|
|
|
Horixe da, agian, filosofia modernoak eta garaikideak hein handi batean bere buruarekin izan duen erlazioa zeharkatzen duen auzia. Ilustrazioaz geroztik, filosofiak bere buruaren etengabeko kritika egiteko beharra deskubritu du,
|
berak
sortzen dituen hutsegiteetan eror ez dadin. Egiaren bilaketan nola gidatu behar da arrazoimena zuzen, hura ongi erabiltzea ez dutenean ziurtatzen ez ordena kosmikoak ez ordena jainkotiarrak?
|