|
2001
|
|
|
Gehiago dena, ez da txokozale donibandarraren gisan. Bere hirikoen ordez bere euskalkiko argitasunak agertzen  dizkigu, eta Gipuzkoako euskalki hori
|
berak
begiz joa da, Beterri aldera. Badaki, ordea, euskalki bat baino gehiago dituela euskarak eta saiatzen da ahaleginean beste dialektoen berria zabaltzen.
|
|
2003
|
|
|
Azken batean, banuen elkarrizketa bati ekiteko aitzakiarik. Baina
|
berak
begiak jaitsi, eta idazten jarraitu zuen.
|
|
|
Neguan zein goiz iluntzen duen. Hori ere aipatzen ahal nion, baina
|
berak
begiak altxatu gabe jarraitzen zuen. Eta, besterik ezean, nik aukera hura baliatzen ahal nuen zuzenean  nahiz leihoko kristalaren islan, emakumeari begiratzeko.
|
|
2005
|
|
|
Han egon ginen biok, ezer esan gabe, ke pote eta piloten hotsak entzuten, nik sudurra futrikinatuta eta
|
berak
begia gero eta hanpatuago.
|
|
2006
|
|
|
Oso bitxia baina paregabea. Haren eite handia duzu, baina
|
berak
begi ilunak zituen, sekretuz beteak, eta ahotsa apalduz, batzuek zioten sorgina zela. Nik... ez dakit.
|
|
2007
|
|
|
Cornfordek
|
berak
begien bistako bat etortzeak ikusi zituen Hesiodoren kosmologian, teogonia orfikoetan eta lehen filosofian132 Hesiodoren teogoniaren eta Anaximandroren filosofiaren artean, adibidez, terminologia mailako egokitzapena baino gehiago dago: bietan jartzen da hasieran anabasa, bereizketarik gabeko egoera133; oinarrizko batasun hartatik bereiziko dira aurkako bikoteak —iluna eta argia, beroa eta hotza, lehorra eta hezea... —, munduan esparru ezberdinak sortuko dituztenak, hain zuzen:
|
|
2008
|
|
|
Filmak minbizia duen neskato baten istorioa kontatzen digu. Neskatoak ezin du jasan ilea erortzeak sortu dion mina, eta egunero aitak jartzen dio ileordea
|
berak
begiak itxita dituela.
|
|
|
Tempi arinak loreztatu zituen orkestrako hari taldean, begiralde aurrerakoi baten tentsioa eutsiz. Iolanta
|
berak
begietako gaigabeziaz ohartzen den unean, musika burrunba begiragarria eskaini zuen, haize sendi duin baten magalean. Nahiz eta zurezko instrumentuen urguritasuna begiratuegia izan, metalen jarduera emankorra izan zen musika tarte latzetan, kantuaren adierazkortasuna eten barik.
|
|
2009
|
|
|
zeruko aita guztiahaldunaren gizairudia erakutsi gabe, alegia, so egilearen arreta desbidera zezakeena, balizko aitak bizarra urdina edo urdinagoa ote zuen, edo bekozkoa ipinia ote zuen?; hargatik zegoen Teofilo Maria, menturaz, bere kontenplazio hartan liluratuta, hain bere baitan bildua eta hain, aldi berean, bere baitatik at, argiak, ezpatak eta koroak, hiru puntu bihurturik jada? triangelu bat osatuko balute bezala, non Jainkoak bere begia inskribatu eta nondik Jainkoak
|
berak
begi keinu bat egiten baitzion, ausaz, Teofilo Mariari; gero, baina, bizi zuèn paradisutik bat batean erauzia izan balitz bezala, begiak etengabe ixten eta irekitzen hasi zen gizona, modu ezin urduriagoan: zer ikusi ote zuen, bada, Teofilo Mariak?; argi sortaren baitan dantzan egiten zutèn hauts partikulak ikusi ote zituen, oroitarazten ziotenak ezen gizona. Memento homo, quia pulvem eris et in pulvem reverteris esaten zien apaizak eliztarrei Hausterre egunean?
|
|
|
argia, ezpata eta koroa... anekdotetan galdu gabe: ...ra zezakeena, balizko aitak bizarra urdina edo urdinagoa ote zuen, edo bekozkoa ipinia ote zuen...; hargatik zegoen Teofilo Maria, menturaz, bere kontenplazio hartan liluratuta, hain bere baitan bildua eta hain, aldi berean, bere baitatik at, argiak, ezpatak eta koroak –hiru puntu bihurturik jada– triangelu bat osatuko balute bezala, non Jainkoak bere begia inskribatu eta nondik Jainkoak
|
berak
begi keinu bat egiten baitzion, ausaz, Teofilo Mariari; gero, baina, bizi zuèn paradisutik bat batean erauzia izan balitz bezala, begiak etengabe ixten eta irekitzen hasi zen gizona, modu ezin urduriagoan: zer ikusi ote zuen, bada, Teofilo Mariak?; argi sortaren baitan dantzan egiten zutèn hauts partikulak ikusi ote zituen, oroitarazten ziotenak ezen gizona –Memento homo, quia pulvem eris et in pulvem reverteris esaten zien apaizak eliztarrei Hausterre egunean– hautsetik hautserako bidean galdutako izakia zela?; hauts partikula haien artean bazegoen, baina, alderik, argiak hartuak baitziren batzuk –ikusgarriak–, eta ilunak hartuak –ikusi ere egiten ez zirenak– besteak:
|
|
2010
|
|
|
–Horrelako batekin amets egin izan dut munduratu nintzenetik!?; eskua luzatu zuenean, ordea, sagu bat atera zen ziztuan armairu barrutik, Helenari oinera jauzi eta laster batean ihes egin zuena; antzezpen hartan ni nintzen katu, Helena sagu, eta Helenak, beraz, pozik behar zuen beste kide baten presentziarekin; aitzitik, oihu lazgarri bat egin zuen, katua bera ere laztu zuena;. Ssss!? esan nion aztoratuta, hatza ezpainetara eramanda,
|
berak
begiak plater batzuk bezala jarri eta goiko hortzez beheko ezpainari kosk egiten zion bitartean, barkamena eskatzeko keinu ezin nabarmenagoan; keinuarekin aski ez zuelakoan, baina, keinuetatik hitzetarainoko jauzia egin zuen segidan, bere burua zuritu nahian bezala: –Saguek ez didate beldurrik ematen, baina hau fantasmaren tripetatik atera da, eta??.
|
|
|
Jada ez diot gehiago entzun. Zuzendaria apaizarekin zegoen hizketan, eta
|
berak
begia paperean zuen iltzatuta; atera begiratu dut, erdi irekia zegoen. Koitadu hori:
|
|
|
Liluramendu hark ez zuen, ordea, aurrekoarekin zerikusirik; bazirudien, izan ere, liluramendu hura ate handi bat bezalakoa zela, nondik nazkak eta beldurrak ziztuan alde egin eta irri zabal baten argia sartu baitzen; esekitokian pertxa batzuk zeuden, eta hauetatik zintzilik soinekoak, batzuk arruntagoak eta besteak jai girokoak; Helenak berehala bota zion begia zetazko soineko gorri bati: ...tzenetik!"; eskua luzatu zuenean, ordea, sagu bat atera zen ziztuan armairu barrutik, Helenari oinera jauzi eta laster batean ihes egin zuena; antzezpen hartan ni nintzen katu, Helena sagu, eta Helenak, beraz, pozik behar zuen beste kide baten presentziarekin; aitzitik, oihu lazgarri bat egin zuen, katua bera ere laztu zuena;" Ssss!" esan nion aztoratuta, hatza ezpainetara eramanda,
|
berak
begiak plater batzuk bezala jarri eta goiko hortzez beheko ezpainari kosk egiten zion bitartean, barkamena eskatzeko keinu ezin nabarmenagoan; keinuarekin aski ez zuelakoan, baina, keinuetatik hitzetarainoko jauzia egin zuen segidan, bere burua zuritu nahian bezala: " Saguek ez didate beldurrik ematen, baina hau fantasmaren tripetatik atera da, eta...".
|
|
|
Hemen sartu ditudanak, nik neronek ikusi, ukitu edo egindakoak dira. Beste edozeinek bere modura kontatuko du
|
berak
begien bistan testigu bezala ezagutu duena. Alegia, norberak bere esperientzia du eta ez bestearena.
|
|
2011
|
|
|
Badaude begiratu hutsarekin esnatzen diren emakumeak ere. Azala ere sentibera duten seinale, hori pentsatu izan dut, aski baita burua doi altxatu eta begira jartzea,
|
berak
begiak zabaltzeko. Horrelakoa irudikatzen nuen nik Karla ere taxian etxera gindoazela.
|
|
|
|
berak
begiak bildu eta eskua bilatzen zidan bitartean
|
|
2013
|
|
|
–Lekeitioko urian Jose Jabierr Uribarrendarr biotz andiko erri maiteak itsas-gizonentzako ikastegia sorrtu ebanean, Uribarrenek
|
berak
begiz io ta eroan eban ikastegi barri atako irakasle izatera, 1861 garren urtean.? (R.
|
|
2014
|
|
|
Putz eginez kandela amatatu, eta kabinatik irten nintzen. Erromesak jantokian afaltzen ari ziren, eta nik zuzendariaren aurreko eserlekua hartu nuen;
|
berak
begiak jaso, eta begirada aztertzaile bat egotzi zidan, nik poliki saihestu nuena. Atzerantz makurtu zen, patxadatsu, irribarre berezi hark bere zikoizkeriaren barrunbe adierazi gabeak zigilatzen zituela.
|
|
|
Irekidura eskasaren salatzeak ditu Lougarot eta Caudine biltzen. Ez dituzte jende
|
berak
begitan. Nicole Lougarotek" Les tenants de la tradition" ditu miran.
|
|
2015
|
|
|
Matematikaren mundua amaiturik, arketipoarekin sartu behar du harremanean Zenonek, Afrikako sabanan kokorikatuta. Eskatu behar dio Unitatean gazela guztiak biltzen dituen Gazelari aztora eta lotu dezan
|
berak
begiz jo duen gazela emea.
|
|
|
Horretan nengoelarik, begi ertzetik Angela ikusi nuen, plaza ia lasterka zeharkatzen. Keinu lotsati bat egin nion eskuaz, baina
|
berak
begiak makurtu eta ezikusiarena egin zidan, ibilera arina are azkarragotuz. Hura ikusita, bihotza erori egin zitzaidan.
|
|
|
Lehena izan
|
berak
begiak zabaltzen dituenean.
|
|
2016
|
|
|
Eskuizkribu horretan biltzen diren lanak dira, hain zuzen ere, Etxeberrik 1712an izkiriatu eta bere seme Agustinek Lapurdiko Biltzarrera eraman zituenak. Egun galdurik dugun hiztegi laukoitza ere eraman zuen Agustinek, Larramendik
|
berak
begi aitzinean eduki ahal izan zuena. Eskuizkribu horiek Biltzarrean aurkezteko, Etxeberrik Lau Urdiri gomendiozco carta edo guthuna ezaguna eman zuen argitara Baionan," Apumayurco carrican" moldetegia eta liburu denda zeukan Mateo Roquemaurelen etxean, 1718an.
|
|
2017
|
|
|
" Orain pena ematen dit ispilu guztiak garaiz kendu ez izanak, etxe honetara etorri ginenean", esan diot emazteari, gaia atera den beste batean, eta
|
berak
begiak eta bekainak eskuin aldera goratu ditu pixka bat, esanez bezala: " Beti geroko gerotan geratzen zara, eta inportanteak diren gauzak ez dituzu sekula garaiz burutzen".
|
|
2018
|
|
|
–Orain pena ematen dit ispilu guztiak garaiz kendu ez izanak, etxe honetara etorri ginenean?, esan diot emazteari, gaia atera den beste batean, eta
|
berak
begiak eta bekainak eskuin aldera goratu ditu pixka bat, esanez bezala: –Beti geroko gerotan geratzen zara, eta inportanteak diren gauzak ez dituzu sekula garaiz burutzen?.
|
|
|
“Gure munduan hedatua da”.Egilea: ...nura, herren zen tresna ekarri zigunbehar zen lekura.Patri zuen bilguneahausnarrerako gunea, idatzi, entzun eta hitz egingustuko unea, bere aukera xumea, zionez begirunea, geroztik ezin beterik dagobere hutsunea.Maite zituen bazterrakjakin minari eskerrak, lanbro artean hezetutakoparaje ederrak, Baztango malda okerrak, ta Xiberoko eperrak, olerkietan islatu zuenhitzaren maizterrak.Oriaren ertzean,
|
berak
begia jartzean, ibai arrea ikusten zuenitxura latzean, bide ilun ta beltzean, poemetan aipatzean, ezinegona idazten zuennatura hiltzean.Eliz dorre nagusiaedonondik ikusia, Etxebesteren ankerkeriazurrez eraikia, han indiarren bizia, odolez zen eraitsia, bere olerki entzutetsuanadierazia.Mikel Laboa laguna, ta musikari kuttuna, Artzeren hitzez makina doinusarritan entzuna, herriz herriko jarduna, g... “Aizak hi, mutil mainontzi! ”.Egilea:
|
|
|
Neska gazte bat arduratu da Saraz, eta ilea garbitu ostean, ispiluaren aurrean jarri du. Garbi esan dio ilea moztea nahi duela, berdin zaiola nola,
|
berak
begiak itxiko dituela eta neskak pentsatzen duen bezala mozteko ilea. Begiak zabaltzean, beste pertsona bat ikusi nahi du ispiluan.
|
|
2019
|
|
|
Ez dakit nola erran, entseatu inportantzia sobera ezarri gabe, naturalki, pazientzia.. Eta... teLpi tailerrek, erresilientzia honetan koka genitzake. terapeutak
|
berak
begi oso onez ikusten ditu euskal hiztunen ongizaterako bidean:
|
|
|
Artzainak dio gehiegi gustatzen zaizkiola gauza friboloak, axal axalekoak. Batzuetan, artzaina hitz egiten ari denean,
|
berak
begiak altxatzen ditu zerurantz (ados ez dagoelako).
|
|
|
—Paue izeneko hiri batean erantzun zuen
|
berak
begiak zabaldu gabe.
|
|
2020
|
|
|
Tokio 2020ko batzorde antolatzaileak
|
berak
begi onez hartu zuen erabakia. «Pena da halako neurri bat hartu behar izatea, baina lasaitua hartu dut», adierazi zuen Yoshiro Mori presidenteak.
|
|
2021
|
|
|
Mutila besaulki ondoan zuen
|
berak
begiak agerian jarri baino lehen.
|
|
2022
|
|
|
Oso litekeena zen galdetzea nork idatzi zuen azkeneko alean agertutako Kixkina Brandakhlitskaia aktoreari buruzko olerki zinez ziztatzailea. Orduan
|
berak
begiak sabairantz jaso eta sekretu itxurako marrutxo bat eginez esango zuen: " Bai, halaxe da"...
|
|
|
" Zer nahi du herriko guapoak?", egin nion oihu. Eta
|
berak
begiak beheratu zituen herabez, jauna, herabez. " Akaba dadila mundua, Lea", esan zidan nire ondora iritsi zenean, eta nik:
|
|
2023
|
|
|
–Ondo pasatuko duzu –esan nion kanpoko atera laguntzen nion bitartean, eta
|
berak
begi hutsekin begiratu zidan.
|
|
|
Ez da ezer gertatzen 3 eta 2 galtzen baduzu, baina ez hutsean gelditu. Sekula ere ez –geratu egin nintzen eta
|
berak
begietara begiratu zidan– Zuk erantzun. Berdin zait borroka galtzen baduzu, baina erantzun.
|