|
2006
|
|
|
Ez dago soziolinguistikaren batasunik zeren oso ezberdinak diren lan taldeak, beraien erreferentzia teoriko, objetu eta problematikekin, aurkatzen dira jakingaiaren definizioaren inguruan. Soziolinguistika garaikidea, hizkuntza komunitatera, hizkuntzen arteko harremanetara ala nortasun
|
bera
duten giza taldeetara interesatzen da. Bost alor nagusi aipa daitezke:
|
|
|
Aniztasuna da nagusi, are eta gehiago jakitean soziolinguistika albaon dauzkan beste jakingai batzuei loturik dagoela (soziologia, historia, psikologia, linguistika), problematika eta gai berriak sortuz baita ere ikerketak bultzatuz. Labov ek zehazten dituen aztergaiez gain, soziolinguistika garaikidea, hizkuntza komunitatera, komunitateen arteko harremasoziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 141 netara ala nortasun
|
bera
duten giza taldeetara interesatzen da. Bost alor nagusi aipa daitezke:
|
|
2007
|
|
|
hizkuntzak lehenengo eta hizkuntza horretan kultur adierazpenek sortzaile eta hartzailearen arteko lotura sortzen dute. Kode
|
bera
dute eta badute elkarren berri, badakite zertaz ari diren, zer adierazi nahi duten, zergatik egiten den zerbait. Adibide sinplea jarrita, Wazemank saioko" daiola" atalean euskaldunok badakigu zertaz ari den.
|
|
2008
|
|
|
Alderantziz, euskaratik espainierara hura moduko izenorde bat itzuli nahiko bagenu, arazo
|
bera
genuke: hura eraman zuen/ lo llevó/ la llevó.
|
|
|
Ia portzentaje
|
bera
dute Bigarren Hezkuntza, Batxilergoa, DBH edo Lanbide Heziketa bukatu dutenek eta ikasketa unibertsitarioa dutenek: %41, 3 eta %41, 8 hurrenez hurren.
|
|
2009
|
|
|
Dimentsio hori izaten da sarri (ez, ordea, beti), EHSrako garrantzitsuena eta interesgarriena. Thesaurusean ere
|
bera
dugu, oraingoz, gehien landua eta zehazkien garatua.
|
|
|
Beste hizkuntzabarietate bat hitz egiten duen botere batetik datozenez, hizkuntza edo barietate" zibilizatzailearen" aldeko desplazamendueta ordezkapenprozesuak izaten dira. Azkenean, herritar guztiek gauza bera egiten dutenean, bizi estilo
|
bera
badute, berdin antolatzen badira, modu berean dibertitzen badira, kultura produktu berberak kontsumitzen badituzte... guztiek berdin hitz egingo dute, hots, barietate bera erabiliko dute.
|
|
2010
|
|
|
Esan bezala, materia honek biltzen ditu gure hizkuntza plangintzako hiru hizkuntzak, baina horrek ez du esan nahi hiru hizkuntzok pisu eta denbora tarte
|
bera
dutenik. Izan ere, euskarak eta gaztelaniak baitute materia honetako pisu handiena.
|
|
|
Horrek ez du esan nahi hiru hizkuntzok pisu eta denbora tarte
|
bera
dutenik. Izan ere, euskarak eta gaztelaniak baitute materia honetako pisu handiena.
|
|
|
Paradigma hori ulertzeko" hizkuntza darwinismoa" ren kontzeptua erabili ohi da: Kontzeptu horrek hizkuntzek ere Darwinen eboluzio teoriaren bilakaera
|
bera
dutela pentsatzen duen hizkuntza ideologia islatzen du. Horren arabera, hizkuntza komunitate indartsuenak gailentzen dira ahulenak baztertuz, izan ere, hizkuntza egokienak bakarrik aurrera egin dezakete.
|
|
|
Laurogeiko hamarkadaren hasieran, Euskal Herriak eta Bretainiako administrazio eskualdeak ia biztanle kopuru
|
bera
zuten, baina bretoi hiztunen kopuru absolutua handiagoa zen euskal hiztunena baino, eta ehunekotan hiru puntu goitik zeuden hizkuntzaren ezagutzan. Bada, hogeita hamar urte geroago, Bretainiako eskualdean 600.000 biztanletik 200.000ra igaro dira, eta hiztunen ehunekoa 22tik 6,5era jaitsi da. men aldaketarekin batera, euskara administrazio, merkataritza, zuzenbideedo politika inguruneetatik kanpo zegoen erabat, eta hedabideetan eta hezkuntzan ere hutsaren hurrengo presentzia zuen. euskal herriko udalerri edo bailara guztietan, barruraino sartu zen gaztelania, eta hegoaldean normaltasunez bizitzeko guztiz ezinbesteko bilakatu zen. hiriingurunean, familiaren bidezko transmisioa bertan behera geratu zen, ia erabat. eta soziolinguistikan oso jakina denez, egoera horren ondoren hizkuntza erabiltzeari uztea etortzen da, eta handik gutxira gainera, baita landa eremuan ere. lehenago esandakoa errepikatu arren, esan beharra dago euskara desagertzeko prestatua izan zela, eta iragan mendearen azken laurdenak izan behar zuela azken aurreko geltokia; hau da, hizkuntza edozein familia eremutan hitz egiteari utziko zitzaionekoa. hizkuntzen galera fenomenoen arloan ikasiak ez direnei aurreko hitzak gehiegizkoak direla irudituko zaie. horregatik, prozesu hori adibide baten bidez azalduko dugu, eta oso urrutikoa ez den beste egoera batekin alderatuko dugu euskal herria.
|
|
|
Bada, hogeita hamar urte geroago, Bretainiako eskualdean 600.000 biztanletik 200.000ra igaro dira, eta hiztunen ehunekoa 22tik 6,5era jaitsi da. men aldaketarekin batera, euskara administrazio, merkataritza, zuzenbideedo politika inguruneetatik kanpo zegoen erabat, eta hedabideetan eta hezkuntzan ere hutsaren hurrengo presentzia zuen. euskal herriko udalerri edo bailara guztietan, barruraino sartu zen gaztelania, eta hegoaldean normaltasunez bizitzeko guztiz ezinbesteko bilakatu zen. hiriingurunean, familiaren bidezko transmisioa bertan behera geratu zen, ia erabat. eta soziolinguistikan oso jakina denez, egoera horren ondoren hizkuntza erabiltzeari uztea etortzen da, eta handik gutxira gainera, baita landa eremuan ere. lehenago esandakoa errepikatu arren, esan beharra dago euskara desagertzeko prestatua izan zela, eta iragan mendearen azken laurdenak izan behar zuela azken aurreko geltokia; hau da, hizkuntza edozein familia eremutan hitz egiteari utziko zitzaionekoa. hizkuntzen galera fenomenoen arloan ikasiak ez direnei aurreko hitzak gehiegizkoak direla irudituko zaie. horregatik, prozesu hori adibide baten bidez azalduko dugu, eta oso urrutikoa ez den beste egoera batekin alderatuko dugu euskal herria. ...tanleen %19, 5 ia aldi berean, 1983 urtean, rbo (Radio France Bretagne Ouest) hedabideak bretoierari buruzko inkesta bat egin zuen. bretainiako administrazio eskualdeko 2.700.000 biztanleen artean, 600.000 inguru ziren elebidunak, biztanleriaren %22 inguru2 beraz, alderaketa oso antzekoa da. laurogeiko hamarkadaren hasieran, euskal herriak eta bretainiako administrazio eskualdeak ia biztanlekopuru
|
bera
zuten, baina bretoi hiztunen kopuru absolutua handiagoa zen euskal hiztunena baino, eta ehunekotan hiru puntu goitik zeuden hizkuntzaren ezagutzan. bada, hogeita hamar urte geroago, bretainiako eskualdean 600.000 biztanletik 200.000ra igaro dira, eta hiztunen ehunekoa 22tik 6,5era jaitsi da. bretoieran eskolatzen direnen tasa %2 ingurukoa da, eta familiaren bidezko transmisioa, berriz, hutsaren h...
|
|
2011
|
|
|
Beste horrenbeste ikusiko genuke Aracil en formulazio hori einar haugen en 1966ko Language Conflict and Language Planning: the Case of Modern Norwegian ezagunarekin konparatuko bagenu. orobat karl deutsch en linguistic conflicts direlakoak hartuz konparazio gai117 hots, lauretan termino
|
bera
dugu eskuartean, baina lauretan aski bestelako kontzeptu edukia. kontzeptu edukizko diferentzia horiek areagotu egiten dira, soziolinguistika katalanaren etxe barnera etorri eta Aracil en formulazioa Ninyoles ek 1969an emandakoarekin, bai eta handik aurrerakoekin (1972, 1975,...), konparatzen bada. Litekeena da Valentziako gizartearen azken bost mendeetako procés de castellanització delakoa gatazkatsua gertatu izana behin baino gehiagotan. ez dirudi, ordea, bere hiru norabide nagusiak (direcció horizontal i selectiva, direcció descendent espontània eta difusió coactiva) maila bereko gatazka iturri izan zitezkeenik, oro har.
|
|
|
Adibidez, eusko Jaurlaritzak kaleratu berri duen" euskara: erabilera, jarrerak, politikak" (2011) txostenaren arabera (eAeri buruzko datuak dira), inkestatuen %82ren arabera euskara desagertzea arazo bat litzateke, eta %86rentzat hizkuntza guztiek garrantzi
|
bera
dute. erabileraren datuei so eginez ere zaila dirudi menderatuen ikuspuntutik egoera diglosikoa dela esatea, alderantziz irakurketa desegoki bat eginez elebakar batzuk minorizatuak beraiek direla aipatzen hasi dira adibidez, upNren diskurtsoa hizkuntzei buruz, pegenauteren garaian. oinarri teoriko sendorik gabe, soziolinguistikaren oinarrizko kontzeptu desitxuratu batzuk erabili ziren eskubide li...
|
|
|
irudimen esperientziak; esaterako, hizkuntzarako hezkuntza Tailerrak (TeL), Quedem?, Xerrem eta hizkuntza bikoteak. Òmnium erakundearen elkarrizketa taldeak, plataforma per la Llengua, katalanaren Aldeko erakundeen koordinakundea (CAL), katalanaren Aldeko erakundeen Federazioa (FoLC); hau da, hizkuntzamilitantzia antolatua. unibertsitateetako fakultate bakoitzeko hizkuntza zerbitzuek helburu hori
|
bera
duten antzeko hiritar esperientziak egin dituzte eta liburu eleaniztunak argitaratu dituzte (katalana gaztelania aranesa euskara galegoa). Guia de conversa universitària (2007), esate baterako.
|
|
|
6 Hizkuntza guztiek garrantzi
|
bera
dute gizateriarentzat (1) etab izi iraun dezaten neurriak hartu behar dira, (2) hiztun kopurua edozein delarik. [Todas las lenguas son igual de importantes para la humanidad (1) y se han de tomar medidas para que sobrevivan, (2) independientemente del número de personas que las hablan.
|
|
2012
|
|
|
Laburpena. osteratxo bat egiteko gonbitea duzue artikulu hau. hitzaldia izaten jaio zen: euskaltasuna hiritik. donostia 2016 aitzakia hartuta, baina hona idatzizko testu eginda heldu da. hiria eta euskaltasuna izan zen hitzaldi haren gaia; eta horixe
|
bera
dut hemen gogoeta gai. hala ere, artikuluaren mamia euskara hipermodernitatea deitzen den hiri bizimoduan bizitzeko nik behar dudan aparatua da. Bestela esan, euskaldun kaletarra naizen honek bereak eta bi egiten ditu teoria nekagarrietan barna eta noizbait euskaltasunarentzako bizigarririk topatzen dudala uste dut, hala ote den seguru egon gabe. horiek bilduta, euskaltasunak behar duen paradigma hipermodernoa antolatze aldera ekarpen apala egin nahiko nuke, besterik ez.
|
|
|
Uriarte – Gutxiengoaren hizkuntza eta elebitasunaren hizkuntzek estatus
|
bera
duten legez, ahulenak (B hizkuntzak) bestearekin lehiatu behar du hiztunak erakartzeko eta besteak betetzen dituen funtzio berak betetzeko gizartean. Horrenbestez, bi kide mota daude gizartean:
|
|
|
1) Autonomia administratiboa duen lurraldea da EAE27, bere berezitasun propioak dituena (politikoak, sozialak, ekonomikoak, kulturalak...). ...mediatiko ezberdina du, inguruko lurraldeekin alderatuta29 Arrazoi horiek direla medio, enpresa, iragarle eta publizitate agentzia askok eta askok tratamendu berezia eskaintzen diete bertan garatzen dituzten marketingaren eta komunikazioaren alorreko ekimenei29 2) EAEn euskara ofiziala da, eta Arabak, Bizkaiak eta Gipuzkoak eremu administratibo bakarra osatzen dutenez juridikoki, hizkuntza araudi
|
bera
dute lurralde osoan30 Hori ez da horrela gertatzen gainontzeko euskal lurraldeetan, euskara ez baita ofiziala ez Iparraldean ez Trebiñon, eta zenbait zonaldetan baino ez Nafarroan. Eta 3) Aintzat hartuta EAEn bizi dela euskaldunen gehiengoa (euskaldun guztien %84, 02, hau da, 600.058 hiztun31) eta han gertatzen dela, baita ere, euskaldun dentsitate proportzio handiena (%32) 32, ondorioz, euskararen egoera soziolinguistikoa orokorrean, eta hari buruzko aktitudeak zehazki, homogeneo samarrak dira bertan33.
|
|
|
%86 oso edo nahikoa ados dago baieztapen honekin: " hizkuntza guztiek garrantzi
|
bera
dute gizateriarentzat eta biziiraun dezaten neurriak hartu behar dira, hiztun kopurua edozein delarik ere". %8 dago soilik horren oso edo nahikoa aurka.
|
|
|
%45k uste du gaur egun, Euskadin, euskara hitz egiten jakiteak prestigio handiagoa ematen diola pertsona bati, %87k uste du gaur egun, Euskadin, euskara hitz egiten jakiteak aukera gehiago ematen dizkiola pertsona bati. %85 ingururi arazo iruditzen zaio euskara galtzea, uste duelako hizkuntza guztiek garrantzia
|
bera
dutela eta biziiraun dezaten neurriak hartu behar direla. Bestalde, uste dute euskara ez dela zama bat enpresentzat.
|
|
|
Joera horiek gainera ia kasu guztietan gertatzen dira, batzuetan indar handiagoz, besteetan baino. Hala ere, guztietan norabide
|
bera
dute. 2 Euskaldun aktiboen dentsitatea, etxetik euskaldun direnena eta etxean euskaraz egiten dutenena, beheraka doa.
|
|
2013
|
|
|
Bi soziolinguistika ezberdin bereiz daitezke: aztergai nagusia hizkuntza
|
bera
duena, bata, eta hizkuntza entitate sozial moduan hartzen duena, bestea. Lehenengoa hizkuntzalaritzatik hurbilago dago; bigarrena, aldiz, soziologiatik.
|
|
|
Ikasleek ere iritzi
|
bera
dute eta nabarmentzen dute ahozko hizkuntza lantzeko garaian ikasle eta irakasleen arteko elkarrekintza hobetu eta ugaritzen dela. Eta, halaber, motibazioa pizten dela jarduera berriagoak eta dinamikoagoak gauzatzen direlako.
|
|
|
Euskara ezagutza
|
bera
duten enpresa bat eta herri bat2 konparatzen baditugu, oro har, enpresan euskara gutxiago erabiltzen dela ikus dezakegu beheko grafikoan:
|
|
2014
|
|
|
Lehen hizkuntzak eta sexuak ia ez dute garrantzirik. Ordena hori
|
bera
dute korrelazio erdipartzialek ber bi eginda: identifikazio katalanak %14, 6ko informazio" esklusiboa" ematen dio ereduari; ekarpen hori gainerako aldagaiena baino askoz ere handiagoa da.
|
|
2016
|
|
|
Baina errespetua ez da muxu truk gertatzen. Hortaz, berdintasunaren kasuan aipatu dugun zalantza
|
bera
dugu errespetuarekin masiboki bat egiten denean: ea jendea jabetzen ote den errespetuz jarduteko ezinbestekoak diren baldintzez.
|
|
|
2010eko BZ eta BZ 6b mailen parean hiru maila daude han, ez bi: LM4, LM3 eta LM2 Oro har
|
bera
dugu, ordea, gure beharretarako egokiena: Fishman-en perspektiba teorikoa ongi jasotzen du, UNESCOren ekarpen nagusi bat baino gehiago probetxuz biltzen du eta azken hori baino nabarmen errazagoa da erabiltzen.
|
|
|
Erakundearen collusioa ondo bereganatu duten jokalariek jokatzen dutenean, bere habitus instituzionala aktibatzen dutenean, erakundearen jokoa bere horretan betetzen da. Erakundeetan bezala, edozein joko sozialean logika
|
bera
dugu: jokoa sen praktikoaz bizi duten jokalariak behar dira.Alde horretatik habitusa da lehen jorratu dudan curriculum ezkutua.
|
|
|
(Mazrui 2002 eta Alidou 2004, in Tollefson, 2006: 51) Hizkuntzen kudeaketaren inguruko ikuspegiaren hedatze horrek hizkuntzen izaera
|
bera
du oinarri, askotariko dimentsioak baitituzte hizkuntzek:
|
|
2017
|
|
|
Euskararen transmisioaren eta zaintzaren papera emakumearen bizkar geratu ziren, nolabait euskararekiko ardura femeninoa indartuz. Azken mendearen diskurtsoetan eta praktiketan lotura hori konstante gisa agertu zaigu. meninoa indartuz. azken mendearen diskurtsoetan eta praktiketan lotura hori konstante gisa agertu zaigu. eginkizun horretan ama biologikoak zein sozialak zuten tokia (altuna eta hernandez, 2017). etxean emakumeen ardura seme alabei euskara erakustea eta euskaraz hezitzea zen. baina eginkizun
|
bera
zuten eskolako maistrek eta andereñoek. hortik abiatu ziren 1920 eta 1930 hamarkadetako lehenengo" ikastolak" edo euskal eskolak (Fernandez, 1995: 36) eta hala mantendu da gaur egun arte emakumeen protagonismoa euskararen irakaskuntzan. emakumeei ezarritako papera hizkuntzaren birsorkuntza ziurtatzea izan da. Feminitatea, beraz, estatiko eta latente den zerbait da (acosta, 2013). transmisioa nahiko rol pasiboa da, ez da dinamikoa:
|
|
|
Euskaraz egiteko erdaraz baino erraztasun handiago dutenek %60, 4ko euskararen erabilera dute, bietan erraztasun
|
bera
dutenek %50, 1ekoa, eta %37, 4koa erdaraz erraztasun handiago dutenek. erraztasun erlatiboaren taulan eta grafikoan ikus daitekeenez, aldeak badaude taldeen artean: euskaraz egiteko erdaraz baino erraztasun handiago dutenek %60, 4ko euskararen erabilera dute, bietan erraztasun bera dutenek %50, 1ekoa, eta %37, 4koa erdaraz erraztasun handiago dutenek. hortaz, aldeak nabarmenak dira eta estatistikoki adierazgarriak:
|
|
|
Euskaraz egiteko erdaraz baino erraztasun handiago dutenek %60, 4ko euskararen erabilera dute, bietan erraztasun bera dutenek %50, 1ekoa, eta %37, 4koa erdaraz erraztasun handiago dutenek. erraztasun erlatiboaren taulan eta grafikoan ikus daitekeenez, aldeak badaude taldeen artean: euskaraz egiteko erdaraz baino erraztasun handiago dutenek %60, 4ko euskararen erabilera dute, bietan erraztasun
|
bera
dutenek %50, 1ekoa, eta %37, 4koa erdaraz erraztasun handiago dutenek. hortaz, aldeak nabarmenak dira eta estatistikoki adierazgarriak: hizkuntza bata edo bestea erabiltzeko erraztasuna eta erabilera bera lotuta daude. bukatzeko, azken oharra:
|
|
2018
|
|
|
2016an, euskaraz erraztasun handiagoa duten euskaldunak laurdena dira (%26). Hizkuntza bietan erraztasun
|
bera
duten euskaldunen ehunekoak aldaketa txikia izan du azken 25 urteotan (%27, 7 vs %29, 5). Beraz, erdaraz hitz egiteko erraztasun handiagoa duten ehunekoak gora egin du (%37, 8 vs %44, 5).
|
|
|
Azken urteotan, Europako arduradun politikoak eta ikertzaileak hasi badira eleaniztasuna gertakizun positibo gisa ikusten, ez da oraindik aho batez onartzen eleaniztasun mota guztiak onuragarriak direnik eta dendenek garrantzi maila
|
bera
dutenik. Horrez gain, Europako helburu politikoen eta hizkuntza gutxituetako hiztunek dituzten bizi baldintzen artean badira, tira-birak ez ezik, arrakala sakonak ere bai.
|
|
|
Horrela umeak etxean zituen emakumeak eurei euskara erakustea eta euskaraz heztea zituen helburu. Baina eginkizun
|
bera
zuten eskolako maistrak, andereñoek. Izan ere, (hizkuntza) politika horren ondorioa izan ziren lehenengo" ikastolak" edo euskal eskolak (1920 eta 1930 hamarkadetan sortuak).
|
|
|
Dena dela, seme alabek euskaraz ikasteko inongo arazorik ez dute, eta erraz integratzen dira. Datuetara joaten bagara, Euskal Herritik kanpokoen proportzio
|
bera
dute bi herrietan, %17a, hain zuzen.
|
|
|
Azken hamarkadetan Ondarroan zein Bermeon izandako migrazio mugimenduei erreparatzen badiegu, arestian aipatu bezala, bi udalerriek Euskal Herritik kanpo jaiotako pertsonen ehuneko
|
bera
dute: %17 Hori horrela, euskararen ezagutzak lau puntu behera egin du Bermeon.
|
|
|
Ondarroan zein Bermeon izandako migrazio mugimenduak kontuan hartuz, bi udalerriek Euskal Herritik kanpo jaiotako pertsonen ehuneko
|
bera
dute: %17.
|
|
2019
|
|
|
Andras Kornai – Hizkuntzen Heriotza digitala egon daitezke adiera tradizionaleko egoera oparoan baina digitalki txiro diren beste hizkuntza batzuk baino. artxibo digitaletan egonik ere hiztunik ez duten hizkuntzak h kategorian (heritage ondare) kokatzen ditugu. aspaldian egoera horretan dauden halako hizkuntza batzuk wikipediara heldu dira, baina soilik dokumentatzeko asmoa duten kasu berriak" wikia" izeneko proiektura mugitu dira egun. artxibo digitalak irauteko helburuarekin sortzen direnez, hizkuntza jakin bat behin ondare (h) egoerara iritsita ezin du egoera hori galdu; digitalizazioaren uholdeak ekarriko du hizkuntza asko motel egoeratik (S) ondare egoerara igarotzera, ageriko presentzia digitalik ez dutelako. Baina mugimendu hori ez da biziberritze moduan ikusi behar, bi norabideetako komunikazioaren ikuspuntutik behintzat, bi kategoria horietako hizkuntzak digitalki hilda baitaude. hizkuntzen heriotzaren inguruko azterketa guztiek apurtu ezina den oinarri
|
bera
dute: komunitaterik gabe biziraupenik ez. darwinek zioenez, Lyell aipatuz," A language, like a species, when once extinct, never(...) reappears".
|
|
|
euskal komunitateko hiztunak traumatizatzen dituen fenomenoari izena jartzea: kolonialismoa. eritasun bat dagoela jakin badakigularik baina ezin izendatua delarik, zailtasunak biderkatu egiten dira, psikologikoki ezin izendatua baita eta, ondorioz, izatea bera ere dudan ezartzen baitu. gainera, eritasun bat izendatzeak bere izana eta
|
bera
ukaitearen onarpena ekartzen ditu, sendabidearen lehen urratsa ekarriz. haatik, hiztun eriari ez diogu behin betiko berehalako sendabiderik eskaintzen ahal, demagun hizkuntza soberania, behin behineko aringarriak baizik.
|
|
|
• Esparru lokalak eta globalak elkarri lotzea, maila lokaletik hasita helburu
|
bera
duten beste nazioarteko erakunde sozialekin, politikoekin eta sindikalekin bat eginez.
|
|
|
Másen (2003) aburuz, software irekian, aldiz, hizkuntza gutxituek aukera gehiago dute, bereziki programen itzulpenak erabiltzaileek egin nahiz parteka ditzaketelako. eta, are gehiago, programa itzultzearen ordez, erabiltzaileek programa moldatu dezakete. horren adibide da euskalbar internet bilatzaile libreetarako plugin a ². haren bidez, erabiltzaileek euskal hiztegiak web orriekin integratuta kontsulta ditzakete erraztasunez. Gainera, software irekien izaerari jarraiki, dohakoa da, Juanan pereira irakasleak sortu zuen, eta beste erabiltzaileek plug inaren garapenean lagundu izan dute. hortaz, argi dago software librean hizkuntza gutxituek aukera dutela, eta, aipatutakoaren froga, ikus dezagun software libre eta itxien arteko konparazioaren bidez, ea euskarak presentzia
|
bera
duen bi modeloetan. horretarako, kategoriaka sailkatu dira software itxi eta ireki garrantzitsuenak interneteko erabiltzaileen iritzien arabera, eta ea programa bakoitza euskaraz dagoen adierazi da (gris argia):
|
|
2022
|
|
|
Arizmendi Ikastolako (2010: 26) adituen esanetan, hizkuntza ekologia lau premisa hauetatik abiatzen da: " hizkuntza guztietako hiztunek komunikatzeko eskubide
|
bera
dute; hizkuntzak ez dira berez hiltzen, ekintza politiko konkretu baten ondorioz desagertzen dira;(...) eleaniztasuna ona ez ezik beharrezkoa ere bada; hizkuntza politika guztiak berdintasunean eta hizkuntza eskubideen gainean eraiki behar direla".
|
|
|
Esana dugu Euskal Herriko neurketak zortzi edizio eginak dituela dagoeneko. Ikerketaren edizio guztiek oinarri metodologiko
|
bera
dute, baina, neurketa batetik bestera, hobekuntzak egin dira, emaitzen sendotasuna eta zorroztasuna handitzeko. 2011 urtean, lagin akatsa kalkulatzeko eredu matematikoa sortu zen, erabilera datuen adierazgarritasun maila ezagutzeko.
|
|
|
• Araban, gazteek eta heldu gazteek ia erabilera maila
|
bera
dute(% 6,2 eta% 6,4, hurrenez hurren).
|
|
2023
|
|
|
– Euskaraz errazago egiten dutenen artean% 90ek baino gehiagok euren artean euskaraz egiten dute; bi hizkuntzetan erraztasun
|
bera
dutenek nabarmen gutxiago egiten dute euskaraz (edo gaztelaniazko erabilera bereziki handiagoa da). Gaztelaniaz euskaraz baino errazago moldatzen direnen artean heren batek egiten du euskaraz lagunekin, hots, euskararen erabileraren halako bi da gaztelaniaren erabilera.
|
|
|
Euskaraz gaztelaniaz baino errazago egiten duten haurren artean% 90ek baino gehiagok egiten dute euskaraz euren artean; bietan erraztasun
|
bera
dutenek gaztelaniaz euskaraz baino nabarmen gehiago egiten dute. Gaztelaniaz euskaraz baino errazago moldatzen direnen artean heren batek egiten du euskaraz lagunekin.
|
|
|
Haurrek euskaraz hitz egiteko duten erraztasunak neurri handian baldintzatzen du haurrek euren artean euskaraz egitea. Euskaraz gaztelaniaz baino errazago egiten duten haurren artean% 90ek baino gehiagok egiten dute euskaraz euren artean; bietan erraztasun
|
bera
dutenek gaztelaniaz euskaraz baino nabarmen gehiago egiten dute. Gaztelaniaz euskaraz baino errazago moldatzen direnen artean heren batek egiten du euskaraz lagunekin, hots, euskararen erabileraren halako bi da gaztelaniaren erabilera.
|