|
2000
|
|
|
Eta karitatea deitzen ziotek horri...! Salatzea
|
bera
duk, ordea, enetzat, bekatu mortala! Eta isilpean salatzea, bi bekatu mortal:
|
|
|
Ahantzia nuen nik, ordea, ezen Alain Coup d’Œil en Frantzia berezi hartan Alain Coup d’Œil
|
bera
genuela Jainko eta errege, eta berari zegokiola, ondorez, azken baldintasunen ezartzea. Eta orduan erran zidan:
|
|
|
Baita inbidia ere, egia erran behar badut, jaun André... Zeren, osaba Joanikotek eta biok teleskopioz ikus genitzakeen izarren gainetik, Mattin
|
bera
baikenuen inguruetako izarrik distiratsuena.
|
|
|
finitua infinituan urtzekoa, baina baita, aldi berean, infinitua finituaren mugetarat ekartzekoa ere? Eta, baldin amorioaren kontra ez banago, zergatik egon nuke komunionearen aurka, jakinik ezen sorburu eta iturburu
|
bera
dutela eta infinitutasun egarriak iturri hartarat garamatzala, batean bide batetik: emazteki bihurturikako jainkosa baten gorputzaren bitartez; bertzean bertzetik:
|
|
|
—Joanes, guztiok behar diagu kontzientzian ausiki egiten ahal digun har bat, zeren, bertzenaz, bakoitzak nahiko lukeena eginen bailuke, eta hori ere ez duk kontua. Baina mundu honetan harrak eta harrak zeudek, eta hireak ez hau gaitzaz libratuko, zeren eta harra
|
bera
baituk gaitza.
|
|
|
Orain, kale lan gorrian zebilen, hasberri baten gisan. Berrogeita hamarrak gibelera utzita, porrotaren marka da hori gure lanbidean, baina Tomasek axola
|
bera
zuen bere kidekoen iritziaz eta iazko haizeaz.
|
|
|
Debalde ene erreguak eta ene irainak. Morfeo hordi batek ebatsia zidan eta
|
bera
zuen, orain, amorante. Gorputz lokartu horretaz bertzerik gabe baliatzeko aukera aztertu nuen.
|
|
2001
|
|
|
Eroso zeudela zirudien; krokodiloak ziren Marcosen lankideak. Eta krokodilo batek ordenagailuaren pantaila aurrean hartzen duen jarrera
|
bera
zuten. Eta Josafat-erako bezperak bertan harrapatuko zituela ematen zuen.
|
|
2002
|
|
|
Bigarren abentura hau sinesten zaila iruditzen bazaizue, Afrikarainoko bidaia bat egin eta ikusiko dituzue harrizkoa bihurtutako erraldoi haren aztarnak. Gaur egun gizandi haren izen
|
bera
du han ikus daitekeen mendikate ospetsu batek: Atlas.
|
|
|
Haritzek goitik behera aztertu zuen Mirari, baina ez zuen aurreko egunetik oso desberdin ikusi: hippy traza
|
bera
zuen. Hala ere...
|
|
|
Ez zuen inork ezer esan; ez zen inor mugitu. Hiru buruk marmolezko estatuen mugimendu
|
bera
zuten. Marmolezko estatuen adierazkortasuna.
|
|
|
Bereak ez zituela ez igartzeko, etorri berriak eta bertakoak kolonia berarekin igurzten zituen. Horrela amak ez zuen igartzen kanpotik etorriak zein ziren, bere umeek ere usain
|
bera
baitzuten. Animaliek batez ere usainagatik sumatzen dute zein den zein.
|
|
2003
|
|
|
Batzuek alabaina,. Salba ezazu Eliza bai eta Frantzia!? kantika ozen hura hain maite zutenek, Res Publica aipatzean ere, Frantzia
|
bera
zuten gogoratzen, erran nahi baita, Jean Etxepare medikuaren eta 1914, gerlari ohi, gehienen arabera, gure Ipar Euskal Herri xumea bere altzoan goxatzen eta kulunkatzen zuen Nazio puxant eta Aberri Handi egiazkoa.
|
|
|
Eta izaitez, Platonek Sokratesekin hartu bideari jarraikiz, Zizeronek asmatu zuen, Atenasen gaztaroan berak egin egonaldian, Eszipion Emiliano famatuarekin elkarrizketatu zirela aitzindari handiaren adineko hiruzpalau adiskide eta beste horrenbeste lagun gazte, erromatar idazlea
|
bera
zutela tartean lekuko.
|
|
|
–Gasolidengi batean behin ordaindu eta itzuli nintzelarik, nirea ez zen auto batean sartu ninduan. Marka eta modelo berekoa zelako beharbada eta barruan zihoan emakumeak ere nik garai hartan nuenaren antza zuelako, ez ninduan aldaketaz ohartu, gerta zitekek hori, zurrumurru
|
bera
baitzuen autoaren motorrak, lurrin bertsua emakumeak eta antzeko orrazkera, eta musika bertsua ateratzen baitzen bafleetatik. Gauaren baitan murgildu gintuan eta autoa 160an zihoala eskuarekin laztan bat egin zidaan izterrean, adeitasuna edo adiskidetasuna adieraziz edo pozik zegoela agertuz, besterik gabe, halaxe egin ohi zian nire autoan zihoan emakumeak ere.
|
|
2004
|
|
|
hizkuntza etnikoa, balio sozialik ez duen mintzaira diglosikoa, seme alabei irakastea deliberatu duten jokabide horretan, zer dago zinez azken azkenean? Euskal Herriaren nazio nortasunari zor zaion aitorpena, edo bizitzaren ardatza
|
bera
duten nazio identitate espainiarraren eranskin folklorikoa. Odolkiak ordainetan direnez, eta zor kontuak ahotan hartuak ditugunez, zergatik ez egin galdera andana hau?
|
|
|
Lan gaitza jarri digu Garziak, zeren eta testu idatzietan jasota dagoen euskararen eredu horrek ez baitu bizitzaren taupadarik, nahiz eta inoiz ahozko esapide eta mintzamolde bizi biziak izan. Hizkuntzaren fenomenoa soziala dela diogunean, bizitzaren gizarte magma
|
bera
dugu gogoan, bizi dinamikaren elkarrekintza bera, ez testuetan jasoak eta bilduak izan ditzakegun egitura jatorrak. Hizkuntza, horretara, zeharo konformagaitza da, ez dago gure nahierara.
|
|
|
Baina euskalduntzeko erabakia hartzen denetik helburua lortu bitarteko neke, sufrimendu, frustrazio eta etsipenen historia egin gabe daukagu oraindik. (...) Euskaldun berri asko edukitzeaz aparte, Euskal Herria
|
bera
dugu, ama hizkuntza ia guztiz galdu duen horietako bat. Eta euskalduntzen ari denaren lotsa, zalantza, beldur eta toteltasuna nabari zaizkio.
|
|
|
Eta abar. Ideia
|
bera
dugu hor, funtsez, baiña bestetara aztertua eta aditzera emana. Ideien beren maillan, eta ez azalean bakarrik, ba dago zerbait berezirik.
|
|
|
–Bai –erantzun zion Giglionnek, argazkiari begira–,
|
bera
duk. Ezin zitekean bestela deitu.
|
|
|
–Bai... lehengo tipo
|
bera
duk. Inondik ere, ikusi gabea genian orain arte.
|
|
2005
|
|
|
–Neuk ere susmo
|
bera
dut, baina ez dut aditzen zer dela eta jarraitzen didaten niri.
|
|
|
Zergatik holako premia bat batean, haraino hain lasai joan ondoren? Berdin da, Mutsumi badoa nasan barrena; trenaren lehenengo atetik sartu, atzetik deabrua
|
bera
balu legez pasabidetik aurrera egin, eta jesarri egin da, trenaren hotsarekin batera hasperen eginez. Geltokia atzean geratzen hasi dela igarri duenean atzera begiratu du, jarlekuaren gainetik.
|
|
|
Ostera ere kale bustietara atera dira. Ezkerrean Iruña kafetegia eta aurrean Justizia Jauregia eta Albia agertu zaizkie, inguruak Urkoren bulegoa lehen aldiz bilatu zutenean zeukan itxura
|
bera
duela, euriaren eta kale argi laranjaren konbinaketa, malenkoniara deitzen duten giro eta irudiak. Oraingoan artez jo dute atarira.
|
|
2006
|
|
|
–Zenbaki
|
bera
dun –murmurikatu zuen– Urrutiaren telefonoa idatzi zinan aitonak.
|
|
|
Igandeetan, himnoen kantuei lotzen zitzaien Sauvade, etxeko salan. Sauvade
|
bera
genuen aitzindari, iluntzean, hiriko tenplura jotzen genuenean. Han Landatxeberri ministroa izaten genuen esperoan.
|
|
|
Ezponda Baithako lehen gauetik beretik beldurra nion Gabrielaren aho gorriari. Ohartua nintzen etxeko biztanle guztiek sentipen
|
bera
zutela atsoarendako, baina horrek ez ninduen sobera kontsolatzen.
|
|
|
Ez nuen munduaz mintzatu nahi. Axola
|
bera
nuen Nabarrenkoxen setiaturik zeudenez eta iazko haizeaz.
|
|
|
Aditze hutsaz pizten dute jendearen mirespena eta errespetua. Albret banintz, edo Labrit, zenbaitek erraten duten gisan, izen
|
bera
duen eskualdeko jauna nintzateke, Tartasko, Tursango, Gabardango eta Marsango bizkondea, Foixko eta Bigorrako kondea, Biarnoko jaun gehiena eta Nafarroako errege. Borboi banintz, Borboierriko jauna ez ezik, Vendômeko dukea nintzateke, eta Frantziako errege.
|
|
|
–Errege
|
bera
baitugu zuek eta nik!
|
|
|
Oren bat gabe, San Pedro jauregian zegoen, erregeordearen egoitzan. Erregeordea
|
bera
zuen aitzinean, Alonso Idiakez Butroe Muxika, Aramaioko kondea. Noble gipuzkoarrak urte andana zituen Iruñean, Felipe II.a bere maiestate katolikoaren ordezkari nagusi Nafarroako Erresuman.
|
|
|
Nire alboan egon zen luzaroan. Begietara begiratu nion, eta ezer galdetu ez banion ere, nire pentsamendu
|
bera
zuela iruditu zitzaidan. Laster helduko gara etxeko epelera esan zidan.
|
|
2007
|
|
|
Bi txinpantzeek garun izari
|
bera
dute: 300 cc/ 400 cc.
|
|
|
Alta, Greziako argia eta paisaia behialako berak dira gaur egun, argudiatzen du; beraz, izpiritu grekoa ere bat eta bera da egun hala orduan: . Antzinako arima grekoa eta gaurkoa biak bat dira, lur beretik erneak biak, aire
|
bera
dute biek argi berberean arnasten? 433. Izenak bakarrik aldatu dira. Substantzia, milaka urte eta gero ere, berbera gelditu da?.
|
|
|
denak judukumeak zirelako haren begietan (Nietzsche-ren irakurle erdi merdiko baten begiak seguruenik). Batzuek zein besteek gaitz
|
bera
dute: semitakeria; eta kalte bera deragiote gizadiari:
|
|
|
argitu nahi du, afera guztien kateadura: historiaren bilakaeran denak baduela bere zergatiko eta zuzentasuna, ez dela kaos bat edo zoriaren obra(, ne parlons plus de hasard ni de fortune?) 170 Voltaire-k asmo
|
bera
du, baina berak historia unibertsala filosofikoki behatu gura du. Bossuet en bestela, ez du idatzi gura, Jainkoaren historia nola bidatzen den gizon emakumeon munduan, baizik gizajendearen mundua nola doan historian, arrazoimenak bidatua, barbarian hasi eta zibilizaziora goitituz:
|
|
|
Niri, ordea, esperantza onez itxaroteko esan zidaten, kez inguratutako gela batean. Kea pixka bat aienatu zenean eta gizonak ikusi nituenean jakin nuen denok zeregin
|
bera
genuela han. Nik ez dut ohikoan erretzen.
|
|
2008
|
|
|
Kolore zuri hori
|
bera
du gaur nire aurpegiak. Zapaldu gabeko baldosa bat dirudi.
|
|
|
Libre bizi nahi duten herriei utzi egin behar baitzaie libre izaten, oso bolivarzalea naiz horretan, Ameriketan egon behar baita Ameriketakoa ulertzeko? eta Espainiak Espainia
|
bera
baitu arazo nagusi!
|
|
|
aitzitik, abenturazale amorratua ere bazen?, eta hain zen kontsula, bestetik, gitarrista trebea bezain kantari gain gainekoa? halako eran, non biek ala biek sentitu baitzuten hasieratik bertatik afinitate moduko bat. Andaluziako herri kantak ez ezik, pintura inpresionista ere atsegin zuten biek?, haien gustuen munduek euskarri
|
bera
balute bezala, hots eta kolore konbinazio bertsuen sintonian. Urtebete lehenago, gainera, kontsula alargundu eta, adisketasunak hartara bultzatzen zituelako edo, gero eta maizago biltzen hasi ziren, hilean behin edo, arratsaldeko lehen orduan neguan, eta beranduxeago uda partean.
|
|
|
baina bai nabarmena, hain zen iluna, Nataliak bere trikimailuez, ukenduez eta hautsez? iluntasun hura disimulatzea erdiesten bazuen ere; hain ziren, bestelakoan, berdinak, lotan egiten zituztèn ametsetan ere hitz egiteko joera zuten bai batak eta bai besteak, ez beti baina bai modu deigarrian?, non, gripeak edo bietako bat jotzen zuenean, berehala kutsatzen baitzen bestea, erloju biologiko
|
bera
balute bezala. Eta arima gogoen ikuspegitik ere, bazuten antze kotasunik, batek zuena besteak nahi izaten baitzuen, biek ere desioaren iturri beretik edango balute bezala.
|
|
|
Gure bidaiatxoan zerbait egin genuelakoan, eta Afrika mendebaldea bere handitasunean ageri da. Oraingoz Mali
|
bera
dugu helmuga, eta Dakarren amaitu gura genuke, bitartean, ikusiko dugu norantz eroaten gaituzten asfaltozko bideek. Tollé ondulée lartxo izan dugu honezkero.
|
|
|
Eta hegaletan gainontzeko bi koadroak datoz. Bata garaiko emakume batena da eta errenazimenduko venusaren jarrera
|
bera
du. Bestea bikote gazte bat da, solasean arbola baten abarora.
|
|
|
Zutabea 2005eko udazkenean eman zen argitara. Negu hartako gau batean Nereak esan zidan,, ni neu nintzen San Jeronimon zure karta
|
bera
zuen neska?.
|
|
|
Geroztik, behin baino gehiagotan joan zen markes jauna kontsularen etxera, bizpahiru hilabetetan behin bai, hain zen kontsula, alde batetik, hitz errazekoa, Ameriketako lur exotikoekin lotutako mila anekdota kontatzen zizkiona –kontsul jauna ez baitzen etxean ixten diren horietakoa, kontsuletxeko paper eta agiri ofizialen artean beti: aitzitik, abenturazale amorratua ere bazen–, eta hain zen kontsula, bestetik, gitarrista trebea bezain kantari gain gainekoa... halako eran, non biek ala biek sentitu baitzuten hasieratik bertatik afinitate moduko bat –Andaluziako herri kantak ez ezik, pintura inpresionista ere atsegin zuten biek–, haien gustuen munduek euskarri
|
bera
balute bezala, hots eta kolore konbinazio bertsuen sintonian. Urtebete lehenago, gainera, kontsula alargundu eta, adisketasunak hartara bultzatzen zituelako edo, gero eta maizago biltzen hasi ziren, hilean behin edo, arratsaldeko lehen orduan neguan, eta beranduxeago uda partean.
|
|
|
Eta Filipinetan? Libre bizi nahi duten herriei utzi egin behar baitzaie libre izaten, oso bolivarzalea naiz horretan, Ameriketan egon behar baita Ameriketakoa ulertzeko... eta Espainiak Espainia
|
bera
baitu arazo nagusi!
|
|
|
Bikiak ziren eta berdin berdinak, biak bereizten zituèn ezaugarri bategatik ez balitz: ...armena, hain zen iluna, Nataliak bere trikimailuez –ukenduez eta hautsez– iluntasun hura disimulatzea erdiesten bazuen ere; hain ziren, bestelakoan, berdinak –lotan egiten zituztèn ametsetan ere hitz egiteko joera zuten bai batak eta bai besteak, ez beti baina bai modu deigarrian–, non, gripeak edo bietako bat jotzen zuenean, berehala kutsatzen baitzen bestea, erloju biologiko
|
bera
balute bezala. Eta arima gogoen ikuspegitik ere, bazuten antze kotasunik, batek zuena besteak nahi izaten baitzuen, biek ere desioaren iturri beretik edango balute bezala.
|
|
2009
|
|
|
–Atzo alkandora hori
|
bera
zenuen gozotegian, aita.
|
|
|
–Nire seme gazteenak ere zilbor zurixka din, etxean
|
bera
dun desberdin bakarra! –Zihotzako Maritxuk kezka aurpegiarekin begiratu die alboko mahaitik, zilborren kontuak erakarrita. Jaiotzako gaixotasunen bat zela pentsatuta egon naun orain arte, mantxaren bat edo.
|
|
|
–Gauzak ez dituk horrela egiten, Xanti. . Ugarteren ahotsak institutuan izan genuen matematikako irakasle haren tonu
|
bera
zuen. Hotzikara batek bizkarreko ileak tentetu zizkidan.
|
|
|
–Gauza
|
bera
dituk. Herri honetan gutxienez.
|
|
|
Semeen izenen ahoskatze bakoitzari Nazarioren buru mugimendu nahastezin bat jarraitu zitzaion, bere etsipen ezintasunen keinua, mespretxuzkoa ere bazena, Damaso, Domingo eta Gabinorekiko?, harekin zera esaten ari balitzaio bezala: . Gure etxean dagoena dago, eta zuk, Teofilo Maria, ez huts egin, mesedez!?; nola poztu zen Teofilo Maria, eta nola puztu zituen birikak, arestian beheratua izan zena orain goratua baitzen, arestian apaldua orain laudatua, aitak
|
bera
baitzuen. Teofilo Maria, artean ere kuttun; bera. Teofilo Maria?, anai arrebetan aukeratua!
|
|
|
edo espazio bera zen, beharbada, musikaren aireak garbitua, edo argiaren bela urdinak, baden eta ez den haizearen erratz bihurtutakoak? ...uran urtu ziren arte; edo ez zen hala izan, menturaz, munstroaren itzala nekez ezabatuko baitzen Adaren oroimenetik; Aleluia hura entzuten ari zèn memento haietan, ordea, nork daki musikaren soinu uhinak oroimenean sartu ez ote zitzaizkion Adari eta han munstroa sehaskatzea lortu, argiaren bela urdina musikaren airean kulunka?, baita munstroa lotaratzea ere, musikaren arintasuna, uhinen mehetasun
|
bera
zuena, itzal beltzaren astuntasunari eusteko gai balitz bezala, nork daki??
|
|
|
(?) Teofilo Maria, aitak txiki txikitatik sartu baitzion buruan
|
bera
zuela oinordeko, aitaren fabrika marrazten ari zen une hartan, eraikinak, aurrealdean, lau puntako izar erraldoi bat erakusten zuen nabarmen, eta azpian, ORBE, letra handiz idatzia?, tximinia batzuekin, zeinei kea eta kea baitzerien; airea, beraz, beltza zen, eta horregatik, beharbada, horregatik, ziur, izarrak, hori ezin horiago batez koloreztatu zuenak, protagonismo berezia hartzen zuen, hura balitz bezala izar guztien izarra, orbetarren izaeran dir dir egiten zuèn izarrik garrantzitsuena, orbetarren ardatza, orbetarren bihotza.
|
|
|
Nire hurrengo jakingarriak Krassovski
|
bera
zuen iturburua. Ohean errana zion, nonbait, nire lagun berriari.
|
|
|
Nik ere duda
|
bera
nuen: zer irabaziko genuen naturaren oker hori Frantziako errege bilakatuta?
|
|
|
Halakoetan anaia deitzen ahal ez baninduen, lehengusu dei nintzala bederen. Aita bera izateaz gain, birraitatxi
|
bera
genuela kontuan hartuta, ez zen hain gaizki errana.
|
|
|
Ezin da onartu zaborra dela-eta hiriburuak probintzia kolonizatzea. (Bide batez esanda, Aldundiaren aurrekontuak ez lituzkete hiriburuek ia erabat irentsi behar.) Gure hiriburuen jarrera
|
bera
zuen funtsean Frantziak proba nuklearrak badaezpada ere antipodetako kolonietan egiten zituelarik, Mururoan.
|
|
|
Semeen izenen ahoskatze bakoitzari Nazarioren buru mugimendu nahastezin bat jarraitu zitzaion –bere etsipen ezintasunen keinua, mespretxuzkoa ere bazena, Damaso, Domingo eta Gabinorekiko–, harekin zera esaten ari balitzaio bezala: " Gure etxean dagoena dago, eta zuk, Teofilo Maria, ez huts egin, mesedez!"; nola poztu zen Teofilo Maria, eta nola puztu zituen birikak, arestian beheratua izan zena orain goratua baitzen, arestian apaldua orain laudatua, aitak
|
bera
baitzuen –Teofilo Maria– artean ere kuttun; bera –Teofilo Maria–, anai arrebetan aukeratua! Eta nola begiratu zien hiru anaiei banan banan, begiratu harro ezin adierazgarriago batekin, harekin zera esaten ari balitzaie bezala:
|
|
|
(•) Teofilo Maria, aitak txiki txikitatik sartu baitzion buruan
|
bera
zuela oinordeko, aitaren fabrika marrazten ari zen une hartan –eraikinak, aurrealdean, lau puntako izar erraldoi bat erakusten zuen nabarmen, eta azpian, ORBE, letra handiz idatzia–, tximinia batzuekin, zeinei kea eta kea baitzerien; airea, beraz, beltza zen, eta horregatik, beharbada –horregatik, ziur– izarrak, hori ezin horiago batez koloreztatu zuenak, protagonismo berezia ... Teofilo Mariak maiz egiten zuen marrazki
|
|
2010
|
|
|
Don Bernardinoren argazki hau irakurtzen dudan bakoitzean, gure amaz gogoratzen naiz oharkabean; ez dago biak konparatzerik, badakit, Damaso, baina ez didazu ukatuko bai gure amak, bai don Bernardinok, baita garai hartako maisu askok ere, gure ama hizkuntzarekiko mespretxuzko jarrera
|
bera
zutela funtsean; ez naiz epaitzen ari, alor honetan jokabideak eta joerak punpa lasterrean epaitzeko jarreratxoa nagusitzen zaidala aitortzen dudan arren, gogoaren arkua beti tenkatuta, deskalifikazioen gezia edonora jaurtitzeko prest, hain bihurtu naiz eta hain bihurtu naute bizitzan egokitutako inguruabarrek euskarari buruzko gaietan sentibera. Euskal Herriko kultur balio nagusitzat dut euskara... nik ez baitakit amaren gurasoek alaba umetan estutu ote zuten, edo berezko estutasun bat ote zuen barruan, auskalo zer konplexuk edo beste zerk eraginda, ezinegon bat sortu ziona; gero, berak bere begiez ikusten zuèn mundu txikia, jaioterria?
|
|
|
Domingo mutil jostalaria zen, maitagarria: hain maitagarria, esango dizudanarekin ez haserretu, mesedez?, non
|
bera
bainuen anaien artean, inor izatekotan, kuttun. Gogoratzen al zara nola ibiltzen zen Regina eneko lorategiko zuhaitzetan kattagorriekin jolasean?
|
|
|
desarmatuta uzten ninduena, neure neurezko muga haiekin nekez egingo bainion bat bateko erasoari aurre eta nekezago ihes. Txakurraren presentziak, ordea, hirugarren aldagai bat sartzerakoan, sistema errepresentatiboak planoaren esparru estutik espazio zabalera egiten zuen jauzi?, erabat aldatzen zituen baldintzak, espazio sortu berri hartan txakurra
|
bera
bainuen arma eta ez nolanahikoa, etxekoak ardi txakur alemanak ziren, azken batean?, eta arma hark indartzen baininduen, itxuragabeki indartzen ere, neure beldur guztiak ezabatuz. Ni ez nintzen kaleko jendearen aurrean seguru sentitzen, bakarrik nengoenetan; kaleko jendea, berriz, ez zen txakurraren aurrean seguru sentitzen?
|
|
|
eta banekien, azkenik, fabrikako mutur zikin haiek neure gorputzaren halabeharrezko gainbeheraren ispilu nituela. Mugaz jositako giza izaera
|
bera
baikenuen bizidunok bizitzaren euskarri, eta muga guztien mugak, heriotzak, berdintzen baikintuen denok funtsean. Orduak dira desberdin, bakoitzak baitu berea, besteetatik bereizten duena, baina ordu guztiak eskutik doaz, orduen gurpilak ixten baitu, azken batean, bizi heriotzen zirkulua.
|
|
|
Irakaslea isomeroei buruz ari zen. Zu letretakoa zara, eta ez dakit badakizun isomeroak konposatu kimikoak direla, formula enpiriko
|
bera
dutenak, baina formula garatu ezberdina. Adibide bat ere jarri zigun irakasleak, butanoarena eta metil propanoarena, izen hauek amagana naramate beti, Butano Maria eta Metil Propano Maria deituko ez ote zien, haien berri izan balu:
|
|
|
Zer egin zitekeen hainbeste min zerion pertsona txiki batekin. Galernak atzean lagatako utzikeriazko paisaia
|
bera
zuen begietan. Orain bere tragedian Nora harrapatzen zuen, ez zegoenez beste inor inguruan.
|
|
|
–Mutur
|
bera
dute, egia da.
|
|
|
Domingo mutil jostalaria zen, maitagarria: hain maitagarria —esango dizudanarekin ez haserretu, mesedez—, non
|
bera
bainuen anaien artean, inor izatekotan, kuttun. Gogoratzen al zara nola ibiltzen zen Regina eneko lorategiko zuhaitzetan kattagorriekin jolasean?
|
|
|
Nik banekien Benjamin Maria bera baino gutxiago izango nintzela noizbait, haragi puskarik gabeko hezur multzo bat besterik ez... eta banekien, azkenik, fabrikako mutur zikin haiek neure gorputzaren halabeharrezko gainbeheraren ispilu nituela. Mugaz jositako giza izaera
|
bera
baikenuen bizidunok bizitzaren euskarri, eta muga guztien mugak, heriotzak, berdintzen baikintuen denok funtsean. Orduak dira desberdin, bakoitzak baitu berea, besteetatik bereizten duena, baina ordu guztiak eskutik doaz, orduen gurpilak ixten baitu, azken batean, bizi heriotzen zirkulua.
|
|
|
Irakaslea isomeroei buruz ari zen. Zu letretakoa zara, eta ez dakit badakizun isomeroak konposatu kimikoak direla, formula enpiriko
|
bera
dutenak, baina formula garatu ezberdina. Adibide bat ere jarri zigun irakasleak, butanoarena eta metil propanoarena —izen hauek amagana naramate beti, Butano Maria eta Metil Propano Maria deituko ez ote zien, haien berri izan balu:
|
|
|
Kalean, izan ere, ez nintzen eroso sentitzen... nire betaurreko lodiak eta nire ibilera traketsa edonori barregarri gertatzeaz gain, antzina antzinako beldur bat bainuen, beharbada, edozein arriskuren aurrean —balizko eraso baten aurrean, adibidez— desarmatuta uzten ninduena, neure neurezko muga haiekin nekez egingo bainion bat bateko erasoari aurre eta nekezago ihes. Txakurraren presentziak, ordea —hirugarren aldagai bat sartzerakoan, sistema errepresentatiboak planoaren esparru estutik espazio zabalera egiten zuen jauzi—, erabat aldatzen zituen baldintzak, espazio sortu berri hartan txakurra
|
bera
bainuen arma eta ez nolanahikoa —etxekoak ardi txakur alemanak ziren, azken batean—, eta arma hark indartzen baininduen, itxuragabeki indartzen ere, neure beldur guztiak ezabatuz. Ni ez nintzen kaleko jendearen aurrean seguru sentitzen, bakarrik nengoenetan; kaleko jendea, berriz, ez zen txakurraren aurrean seguru sentitzen... baina ni bai, seguru sentitu ez ezik, segurtasuna bera baitzen niretzat txakurra, jendearen gainetik sentiarazten ninduena, boteretsuago, aski nuen eta oihu bat edo eskuaren mugimendu bat txakurrak jendeari eraso ziezaion, nire defentsan.
|
|
|
Don Bernardinoren argazki hau irakurtzen dudan bakoitzean, gure amaz gogoratzen naiz oharkabean; ez dago biak konparatzerik, badakit, Damaso, baina ez didazu ukatuko bai gure amak, bai don Bernardinok, baita garai hartako maisu askok ere, gure ama hizkuntzarekiko mespretxuzko jarrera
|
bera
zutela funtsean; ez naiz epaitzen ari, alor honetan jokabideak eta joerak punpa lasterrean epaitzeko jarreratxoa nagusitzen zaidala aitortzen dudan arren, gogoaren arkua beti tenkatuta, deskalifikazioen gezia edonora jaurtitzeko prest, hain bihurtu naiz eta hain bihurtu naute bizitzan egokitutako inguruabarrek euskarari buruzko gaietan sentibera —Euskal Herriko kultur balio nagusitzat dut eu...
|
|
2011
|
|
|
Eguna kanpoan eman eta gero, berriz, iluntzean hantxe juntatuko ginen familiako kaskarreria guztia, lasto pila gainetik ukuiluko lanak nola aurreratzen zituzten ikusmiran. Osaba Karlos askotan ez genuen etxean aurkitzen, kalean ez bazen fabrikan izaten baitzen, baina, hura etxean bazen, iloba guztiak harengana bilduko ginen,
|
bera
baikenuen, etxe hartan, haur batek helduen artean bilatzen duen heldulekua, umearen hizkuntza eta nahiak harrigarriro ulertzen dituen heldu gutxietako bat. Beti prest izaten zen errekara ezkailutara gurekin jaisteko; edo, igande eguerdietan, kaleko buelta egin eta zaldia askatu aurretik, gu denok karroan hartu, eta baserriari itzuli pare bat eman arteko onik ez zuen izaten.
|
|
|
Eta sukaldeko suaren inguruan esertzen ginenean, sua
|
bera
genuen geure telebista, buruan mila irudi garreztatu pizten zizkiguna, gure irudimenak lan zitzan eta dantzan jar.
|
|
|
–Bai,
|
bera
duk!
|
|
|
80 egunean film ederra da, dagoen hizkuntzan dagoela; Sukalde kontuak aldiz ez, euskaraz filmatua egonagatik, eta berdin zait hemengo aktoreek egina izatea, euskaraz? Ttanttakak, Kutsidazu bidea, Ixabel, Mugaldekoak eta halakoekin joera
|
bera
du: euskal produktua saltzearena, baina euskararena jada ez zait aitzakia iruditzen, niri kalitatea eman,, euskarazko filma izateko ongi dago??
|
|
|
Pedro Sansinenea Euskal Herrira bueltatu da herri-minak bultzatuta, hogei urte Mexikon igaro ostean (Antxonek ere Mexikora egin zuen alde eta Sansinenea du bigarren abizena, baina behin baino gehiagotan esan du filmak ez duela ezaugarri autobiografikorik). Bueltatu eta berehala, Kepa gaztea ezagutuko du Pedrok (izen
|
bera
dute, baina, zurea bikoizketa ez zegoen garaikoa da, adin kontua?, esaten dio Kepak Pedrori), eta Keparen bitartez Lurdes erizaina, bikote baitira bi gazteak, baina kolokan dago haien harremana. Giza harremanez mintzo da Ke arteko egunak, maitasunaz, familiaz, desiraz?
|
|
|
Ikurrez gain, Josuk eta Alfonsok mirespen
|
bera
dute zenbait jende inspiraturi buruz: horietarik da gure Mark Légasse, Gastibeltzaren karabinak eta Existitzen ez den herri bateko kalejira ren egilea.
|
|
|
Erregaliz zaporearen efektu
|
bera
du autoaren gurpil eta etxeen perimetroa marrazten duten bideetako harrixken arteko marruska hotsak, eta klik, paretik pasatzean argia pizten zaion etxeak. Clementi gogoa itzultzen ari zitzaidan.
|
|
|
Ez da paradoxa makala, alajaina: demokraziaren izenean egindako politika
|
bera
dugu munduko hizkuntz eta kultur aniztasuna, ondasuna eta aberastasuna birrintzen ari dena. Diferentea izateko eskubidea zapuzten diguna.
|
|
|
Hizkuntzen eta klase sozialen arteko zatiketa horretan Euskal Herria
|
bera
dugu informazio iturri: –Erromantzez mintzo zen gutxiengo pribilegiatu bat zegoen, batez ere espazio publikoan, alde batetik, eta euskaldun hutsak ziren baserritarrak, beste aldetik.
|
|
|
Orain arte zirriborratu dugun hizkuntz galeraren ondorioa makala ez baldin bazen, hona aurrekoa areagotuko duen beste faktore bat. Fishman
|
bera
dugu, oraingoan ere, hizkuntz galeraren erasoak eraitsiko digun etxearen metafora marraztuko diguna.
|
|
|
Totalitarismoa ren kontzeptua behar hainbateko zuhurtasunez eta zehaztasunez erabilia dagoela frogatzeko, hona hemen argudio sendo bat Joan Lluís Lluís en eskutik: . Imajina ezak erlijio bakarra eta derrigorrezkoa duen herria, edo, gauza
|
bera
duk, erlijio denak debekatuta dituen herria.
|
|
|
Eta hori egoera normalean herri nahiko demokratikotzat hartzen bazuten ere? Ba hizkuntzei dagokienez gauza
|
bera
duk. Frantziak hizkuntza ofizial bakar bat bortxaz inposatu dik.
|
|
|
–Hizkuntza guztiek (eta aldaera guztiek), beren hedapen eta erabilera maila kontuan hartu gabe, ahalmen
|
bera
dute hizkuntza baliabideetan, eta gizakiek beren mundu ezagutza adierazteko dituzten modu ugarien erakusgarri dira, baita gizarte harremanak bideratzeko dituzten modu ugarien lekuko ere; alde horretatik, beraz, gizateriaren ondarearen parte garrantzitsuak dira? .
|
|
|
munduko gutxiengo zapalduetako herritar gutxi dira asimilazio ideologikoari gain hartu diotenak. Euskal Herria
|
bera
dugu diogunaren lekuko. Gurean ere, euskaldunon zorigaitzerako, nazio anitzeko estatu etnozentrikoen eredu konstituzionalean oinarritutako, zuzenbide estatuan?
|
|
|
Hor segitzen zuen bere ohe zaharrak, arropa zimurtu pila baten azpian. Eta berak emandako kolore berdexka
|
bera
zuten hormek. Bere talde heavy en posterrek ere hantxe segitzen zuten, mamu zurbilen antzera.
|
|
2012
|
|
|
Bihotzaren taupada azkarrak ezkutatzea ez da zaila. Haragia
|
bera
duzu konplize. Arnasestuarena, berriz, zailagoa da.
|
|
|
Oso pixkanaka izan zen. Sabeleko oinazeek maiztasun
|
bera
zuten baina geroz eta laburragoak ziren, jasangarriagoak. Dagoeneko ez nintzen ohean edo lurrean etzan behar izaten minari eusteko.
|
|
|
Zutitu egin nintzen, izebari mahaia jasotzen laguntzeko. Kuadrillakoek izebaren ikuspuntu
|
bera
zutela oroitu nuen: ahozabal ez bestea, esan zuen Goiok, eta bat etorri ziren gainerakoak.
|
|
|
Bestea bezainbat edo gehiago! Kantu herrikoiaren handitasuna horixe
|
bera
duk, aldatu egiten dela.
|
|
|
Harekin elkartu eta berba egiteko gogoa. Azken finean, odol
|
bera
genuen, eta hori, nahi eta nahi ez, betirako zen. Lotura berezia sortzen zuen anai arrebak izateak.
|
|
|
Ez da hor amaitzen ukatu nahi den dena: 2). ETAren helburu
|
bera
du mugimendu abertzale guztiak?. ETAk helburu politiko bat du, hortaz, eta ez da politikoa?
|
|
|
Ezagutzera joan nintzen uhartearen ekialdeko alderdiari zegokionez, banekien ezin nuela berriz joaten saiatu; izan ere, bihotza uzkurtu eta odola izoztu egiten baitzitzaidan pentsatze hutsarekin. Eta ez nekien nolakoa izango zen uhartearen beste aldea, baina ur lasterrak itsasbazterraren kontra ekialdean bezain indartsu jotzen bazuen, urak eramana eta uhartetik urrundua izateko lehen izandako arrisku
|
bera
nuen. Beraz, gogoeta horiek buruan nituela, poztu egin nintzen txaluparik ez izateagatik, hura egiteko hilabete askotako lana beharrezkoa izan banuen ere, eta are gehiago hura itsasoratzea lortzeko.
|
|
|
Ez nuen leize zulorik dirua ezkutatzeko, ezta leku bat ere giltzarik edo sarrailarik gabe lizundu edo kolorea galtzeko, inork hura erabiltzeko aukerarik izan baino lehen; aitzitik, ez nekien non jarri edo zaintzeko nori eman. Nire patroi zaharra, kapitaina, ordea, zintzoa zen benetan, eta
|
bera
nuen babestoki bakarra.
|
|
|
|
bera
duk ene kontra itzuli. Hara, hemen natzak ni
|
|
|
Bitartean, hain txingor jasa beldurgarria etorri zenez bat batean, haren indarrak berehala bota ninduen behera eta, lurrean nengoela, teniseko pilotaz jo banindute bezalakoxe zartada ankerrak eman zizkidaten harri haiek gorputz osoan; halere, lortu nuen nolabait lauoinka ibiliz limoi ezkai sail baten haizabean ahuspez etzanda neure burua babestea, baina, burutik oinetaraino hain mailatuta geratu nintzenez, ezin izan nintzen hamar egunez kanpora irten. Eta ez dago honetan ezer harrigarririk, zeren eta, herrialde hartan Naturak proportzio
|
bera
duenez bere agerpen guztietan, txingor harri bat ia mila eta zortziehun aldiz handiagoa da Europako bat baino, eta hau esperientziaz baiezta dezaket, pisatu eta neurtu egin bainituen jakin mina nuelako.
|
|
2013
|
|
|
Bizitzarekin emakumeekin bezala gertatu zaidan, beti ez dinat asmatu zer nahi zinan, zer esan behar nion baretzeko, lasaitzeko, aurrera egiteko. Batzuetan
|
bera
dun nitaz aspertu dunana, bestetan ni. Ez naun sekula ezkondu, baina emakumetan zortedun izan naun.
|
|
|
eta batez ere, bihotz eta sexu kontuak. Janica, atzo neska bat ezagutu ninan? Seko maitemindu naun, bai, ziur nagon, oraingoan bai,
|
bera
dun nire ametsetako emakumea, nire seme alaben ama?
|
|
|
Pedro Garmendia arrantzalea izan zen gaztetan, Kankaleko gizon guztiek ofizio
|
bera
zuten garaian. Azkar aspertu zen, ordea, bizimodu gogorra iruditu zitzaiolako.
|