|
2000
|
|
|
Halakoetan eskubide horien kobraketa uztarturik dago zuzenbidearen arazorik latzenekin eta zerga biltzaileak edo zerga errentariak eskura du, itun misteriotsu hori dela bide, botererik arriskutsuena. Erregistroaz esan dugun gauza
|
bera
esan daiteke hipoteka kodeaz. Erakunde horietan, ñabardurak baztertu eta ez ditzagun ugaritu aurreko arreta pisuegiak; batera ditzagun ogasunaren eta legeriaren asmoak.
|
|
|
Vienako Zirkuluan inferentzia induktibo hauek legezkotzat hartzeko modurik onartu ez zutenek, legeen ikusmolde erabat artifizial eta batere ez erakargarri baten menpe ikusi zuten beren burua. Carnapek, bere hasieratan, Aufbau ean esate baterako, ‘Gizaki oro hilkorra da’ motako orokorpen batek hilda daudela dakigun gizakiei buruz soilik ari direla zioen; gauza
|
bera
esan genezakeen ‘Eguzkia egunero ateratzen da’ enuntziatuaren inguruan. Beraz, ‘Bihar eguzkia aterako da’ ez da eguzkiak egingo duenari buruzko enuntziatua, nik iraganean esperientziaturikoaren eta etorkizunean proiektatzen dudanaren deskribapen zeiharra besterik ez baizik.
|
|
|
Bere partaideek matematika esperientzian ez dela oinarritzen onartzen zuten, bere baliozkotasuna guztiz autonomoa delako. Eta gauza
|
bera
esan zitekeen logikari buruz, ez baitu esperientziak inola ere aldatzen edo birmoldatzen. Biak, logika eta matematika, a priori dira baliozkoak; hau da, esperientziarekiko independenteak dira.
|
|
|
Denboraren poderioz, Wittgenstein izan bazen ere Tractatus aren tesiei buruz bere iritzia aldatu zuena, gauza
|
bera
esan liteke Carnapi buruz. Honek 1934an Logische Syntax29 idatzi zuenerako, ez zegoen ados logika klasikoa pentsamendua errepresentatzeko logika bakarra zela baiesten zuen ikuspegiarekin.
|
|
|
Baina besterik gabe ez du zentzurik esateak tautologia batek harritzen duenik. Aipatu d (it) udan beste esperientziaz (esperientziez) —erabateko ziurtasunaren esperientziaz— gauza
|
bera
esan daiteke. Ohizko bizitzan guztiok dakigu zer esan nahi duen salbu egoteak.
|
|
|
Esan zuen Freuden ikerlana" ikerketa estetikoa" zela. Esan zuen gai honi buruzko Freuden liburua oso liburu ona zela hutsegite filosofikoak aurkitzeko, eta gauza
|
bera
esan litekeela bere lanei buruz orokorrean, kasu askotan galde daitekeelako esaten duena zein neurritan den" hipotesi" bat eta zein neurritan den gertakari bat irudikatzeko modu on bat —auzi honi buruz esan zuen Freud bera ere maiz ez dagoela ziur— Esan zuen, adibidez, Freudek nahaste bat sortu zuela zeure barrearen zergatia jakitearen eta barrea eragiten dizun arrazoia jakite... Azken puntu hau ere azaldu zuen hauxe esanez:
|
|
2003
|
|
|
2 Hortaz, legearen arabera eratutako botereei men egiteko betebeharra lehenengo legearen ondorio da, Jainkoak ezarri baititu botere horiek; gisa bertsuan, norbaiti kalte egitearen ez zilegitasuna edota bakoitzari berea emateko betebeharra bigarren legearen ondorio dira; azken buruan, lege horiek guztiak funtsezkoak direnez gizarte ordenari begira, esan ohi da legeok benetan aldaezinak direla, eta, izan ere, halaxe da. Gauza
|
bera
esan daiteke ordena horri begira eta lehenengo bi legeen ondoriozko betebeharrei begira oinarrizkoak diren beste erregela berezi guztien inguruan. Ildo horretatik, tutore karguaren oinarrizko betebeharra da, bere zaintzapeko umezurtzaren aita bihurtu eta horren pertsona nahiz ondasunak jagotea, eta, horregatik, betebehar hori lege aldaezinen taldean sartzen da.
|
|
|
23 Lege aldaezin eta nahierarako legeei buruzko hausnarketek edota legeon izaera, zuzentasun nahiz agintearen inguruan egindakoek erakusten dute behar beharrezkoa dela horien espiritua aztertzea, aldaezintasun ezaugarriak bereiztea, erregela orokorrak eta bereziak desberdintzea eta azaldu gainerako desberdintasunak egitea; gauza
|
bera
esan daiteke, aurki azalduko direnei buruz. Hala eta guztiz ere, esperientziak erakutsi digu ohar horien oinarriak zeharo natural eta positiboak diren arren, batek baino gehiagok ez dituela ezagutzen edo gutxiesten dituela, eta lege naturalen eta nahierarakoen arteko desberdintasuna ere ez dutela onartzen, uste dutelako horiek guztiek izaera, zuzentasun, aginte eta ondore berberak dituztela, ondokoagatik:
|
|
|
Astronomia hori faktikoki zuzena bezain emozionalki egokia zen: arazo fisiko zein sozialak ebazten zituen (ezin da gauza
|
bera
esan astronomia modernoaz); oso modu soil eta irudimentsuen bidez jarri zen frogapean (harrizko behatokiak Ingalaterran eta Hego Pazifikoan, eskola astronomikoak Polinesian). Animalien heztea eta txandakako nekazaritzaren asmakuntza ere heldu ziren.
|
|
2004
|
|
|
Arrazoi sendoak egonda ere ez litzateke oso zentzuzkoa izango gure etxe parean dagoen mendiaren edo gure besoaren existentziaz zalantza egitea; ea nor doan hortik zehar esanez bere gorputza ez dela bere gorputza edo, beharbada, berak ez duela existentzia fisikorik. Zalantzan jar dezakegu ingurukoen artean berrehun edo bostehun metrora dagoen pertsona gure ezagun jakin bat den ala ez, baina ea nork jarraitzen duen gauza
|
bera
esaten behin gure parera heldu dela: " itsua hago ala?", entzungo dugu berehala erantzun modura, handiagoren bat ez bada.
|
|
|
Pentsamendua eta neure existentzia Niarengan bat eginda agertzen ziren bezala, Jainkoaren (izaki perfektuaren) ideia eta Jainkoaren existentzia lotuta agertuko dira. Jainkoa zer den esatea eta Jainkoa existitzen dela esatea aldi bereko baieztapenak izango dira, gauza
|
bera
esatea izango da; eta, jakina, behin hori baieztatuta, gainerako guztiaren existentzia Jainkoaren esku egongo da, Jainkoaren baitan, izaki absolutuan, perfektuan, emango da.
|
|
2005
|
|
|
Izan ere, legearen errealitatea beren bihotzetan idatzia daukatela erakusten dute, beren kontzientziak aitortzen duen bezala, batzuetan salatu egiten baititu eta besteetan zauritu. Gauza
|
bera
dio 26 txatalean: Erdaingabea, ordea, legearen aginduak betetzen baditu, ez ote du erdaindutzat hartuko Jainkoak?
|
|
2006
|
|
|
Paradigma heroikoaren barruan autorea ez da autore: Homero ez da Homero, Hesiodo ez da Hesiodo, Homero eta Hesiodo ahozko tradizio kulturalak duen performance edo bilakaera prozesuaren isla dira8 Gauza
|
bera
esan daiteke, orobat, Teognis, Arkiloko eta Tirteori buruz9 Leku eta garai ezberdinetan epikaren garapenean esku hartu duten autoreen bilduma da autorea 10 Gai edo pasarte ezberdinak elkarrekin jartzen dituen demiurgoa 11, kantuen arotza12 Aedo edo kantari epiko bakoitzak bariazio baten barruan tolesten zituen gertakariak.
|
|
|
Gure bizitzak aurrera egingo luke, inongo eragozpenik gabe. Baina, gauza
|
bera
esango al dugu estetikaren esparruan. Esaterako, ez al dago eztabaidatzerik zein den hobea, Mozarten pieza klasiko bat edo nik neuk gaur goizean asmatu eta jo dudan pieza?
|
|
2008
|
|
|
Subjektu pentsatzailearen senaren afekzio gisa ulertu behar den neurrian, izate zentzu hura bigarren mailako zentzua da. Eta izate akzidentalari dagokionez, gauza
|
bera
esan daiteke," bere kausa zehaztugabea baita" (VI 4, 1027b34). Beste pasarte batean filosofoak baieztatuko du" akzidentea ez den etik gertu" dagoela (VI 2, 1026b20).
|
|
|
[...]. Baina halako printzipioren zenbatekoari eta espezieari dagokienez, ez dute denek gauza
|
bera
esaten. Aitzitik, Talesek, halako filosofiaren aitzindariak, ura dela esaten du (hori dela eta, lurra ur gainean dagoela ere adierazi zuen).
|
|
2010
|
|
|
Gauza
|
bera
esan daiteke indukzioz, lotzeko asmorik gabe dekretatzen den eskumikuak ez duelako lotzen, edota absolbitzeko asmorik gabe ematen den absoluzioak ez duelako absolbitzen. Gainerako sakramentuetan, gauza bera gertatzen da.
|
|
|
19 Zinaren kasuan, ordea, ezin daiteke gauza
|
bera
esan. Norbaitek izan dezake zin egiteko asmoa, hots, Jainkoa lekukotzat jartzeko asmoa, baina behartu gabe.
|
|
|
Teoria horren alde, San Tomas aipa daiteke, hauxe baieztatzen duenean: banakako manuak guztion ontasuna erdietsi nahi badu, lege izaera hartuko du; lehenengo eragozpena konpontzean, gauza
|
bera
dio, eta hirugarrenari aurre egitean, ondoko erregela orokorra ezartzen du: guztion ontasuna erdietsi nahi duen manua, benetako legea da.
|
|
|
legea ez da ezartzen pertsona zehatzentzat, orokorrean baizik. Gauza
|
bera
esan daiteke lege kanonikoen inguruan, Dekretuaren aipatu testuak frogatzen duen bezala; bertan esaten denez, Aita Santuek emandako kanon eta dekretuak lege publikoak dira. Testu berean agertzen den lege pribatua, berriz, ez da lege kanonikoa, zerbait oso desberdina baizik, ikusiko dugun bezala.
|
|
|
Platonek gauza
|
bera
dio hainbatetan, eta filosofo guztiek antzeko adierazpenak egiten dituzte. Horrexegatik esan zuen Biesiusek legeak direla bizitzeko arau publikoak, guztiok bete behar ditugunak beti, etab. Hortaz, lege praktikari eta jakintsuen doktrinari helduta, lege hitzak adierazten du erkidego zehatzari jarritako manu publikoa, duda izpirik gabe, eta ez pertsona jakin bati jarritakoa.
|
|
|
Horrexegatik, San Tomasek artikulu hartan Aristotelesen testua azaltzean, argitasunez baieztatu zuen legeak zuzentzat jotzen dituela ongizatea ahalbidetzen duten gauzak, hain zuzen ere, gizarte osoaren ongizatea ahalbidetzen dutenak, horixe baita antolamendu juridikoak aztertzen duena. Hor giza legea aipatzen ari da, baina gauza
|
bera
esan daiteke gainerako legeei buruz, bakoitzari dagokion heinean. Beste testuei helduta, hauxe erantzuten diegu horren kontrako eragozpenei:
|
|
|
Orokortasun horietatik edozein izango da nahiko, legea sortzeko, baldin eta zuzentasunaren beste baldintzak betetzen badira. Lehenengoa, orokorra da erabat, bere esparruaren barruan; bigarrenak orokortasun bera dakar, zuzentasun banatzailearen betekizunak gauzatzen direnean; hirugarrena ere guztiei aplika dakieke, desberdintasunik gabe, edonor bizi daitekeelako bertan; eta gauza
|
bera
esan daiteke, antzeko beste lege bati buruz.
|
|
|
Bestalde, bigarren zehaztapen horrek barruratzen ditu ikuspegi batzuk, hain zuzen ere, premiazko ez direnak edo azalpen zabalagoa luketenak, hala nola, zer den borondate zuzena, hori, zinez, ez zuzena izan daitekeenean. Gauza
|
bera
esan daiteke herriaren ordezkari izateari buruz, herria bera edo herriaren mandataria izan gabe, agintaria bera izan daitekeelako.
|
|
|
Bestetik ere, zehaztapen hori, oro har, lege ez diren manu eta zeinuetatik hainbati aplikagarri lekieke. Azkenik, gauza
|
bera
esan daiteke Juan de Gersonek emandako antzeko zehaztapenetan.
|
|
|
nire irizpidean, ez da legea bidezkoa ez dena. Gauza
|
bera
dio zuzenbidearen inguruan.
|
|
2013
|
|
|
Begira diezaiogun eguneroko bizitzan egiten den bereizketa bati: gauza
|
bera
esaten al dugu Blade Runner filma gustuko dugula eta Blade Runner filma ona dela diogunean. Badirudi denok atzematen dugula bereizketa bat bi baieztapen horien artean.
|
|
2014
|
|
|
ez da nahikoa Alberich, Mime, Hagen eta gainontzekoak judutar gisa ‘deskodetzea’ Eraztuna tratatu antisemita handi bat dela erakusteko, adierazteko judutarrek maitasunari uko egin eta boterearen alde egitean ustelkeria ekarri zutela unibertsora; egitate funtsezkoena da juduaren figura antisemita bera ez dela erreferente zuzen jakin bat, jada kodetua dago, antagonismo ideologiko eta sozialen zifra bat da. (Gauza
|
bera
esan behar da sifiliari buruz: XIX. mendearen bigarren erdian, tuberkulosiarekin batera," gaixotasuna metafora gisa" ikustearen beste kasu bat zen [Susan Sontag], antagonismo soziosexualen inguruko mezu kodetu gisa balio zuen eta horregatik zegoen jendea horren obsesionatuta.) Wagnerren irakurketa egoki batek hori guztia kontuan hartu luke eta ez soilik Alberich judu gisa ‘deskodetu’, honakoa ere galdetu luke:
|
|
|
3 Tamalez, ezin da gauza
|
bera
esan azken mugimendu infameari buruz. Bere saiakeretako batean, Adornok aipatu zuen Halbbildung aren arrunkeriaren adibide bat:
|