|
2000
|
|
|
lizeo tekniko bat etalaborantzako bat sortu behar zituen misionesten etxe inguruan, haien ondasunean, Gouyon apezpikuaren manuz. Pierre Narbaitz bikario jeneral euskaltzalea zuenbultzatzailea, hobeki erranik babeslea, bultzatzaile
|
beharrik
ez baitu lokomotorrak.
|
|
|
(Op., c., 51 or.),. Sugarrak zaunkatuz? (esan
|
beharrik
ez dagozaunka egitea zakurrei soilik dagokiela, eta ez sugarrei; poetak hemen C tipologiazko metafora darabil).
|
|
|
Esan
|
beharrik
ez dago mintzo poetiko hau ez dela tradizionala (seda edo sare pasartean izan ezik), eta hemen poeta (ezkonszienteki, itxuraz) garaiko olde, irrazional, baten ukitutik irudi, ez razionaletara, lerratu da.
|
|
|
(Uribarren 1972, 164). Erantsi
|
beharrik
ez dago: bitartean jaiotako kaletarrez ari da.
|
|
|
Eta produktuaren kalitate artistikoari dagokionez, esan
|
beharrik
ez dago, ez zengehien baloratzen zen arloa. Adibidez, 1958an Bruselako Esposizioak ehun bat zinehistorialari ospetsuren artean egindako galdeketaren emaitzen arabera zinemarenhistoriako onenak omen ziren hamar pelikuletatik (ik.
|
|
|
beren kultur balio horrez gain, garbi dago benetako subironatasun ikur gisa jokatzen dutela nazioaren eszenatokian. Bestalde, esan
|
beharrik
ez dago, kontzientzia nazionala ez da gizakiak berez duen zerbait, heziketaren bidez beregan pizten den zerbait baizik. Gauzak horrela, kultura eta hizkuntza atal honen ardatz nagusi ditugularik, ikus dezagun zein den nazionalismoaren unibertsoan duten lekua.
|
|
|
Esan
|
beharrik
ez dago, definizio honek ez duela arazoa asko argitzen; baina, eta hori litzateke bere asmoa, egon diren eta gaur egun dauden nazioari buruzko definizioen zerrenda amaigabearen eta inguruko nahasketaren isla den neurrian, gaiaren zailtasunera gerturatzeko gonbidapena luzatzen digu. Horrela, nazioari eta nazionalismoari dagokien gaiari heldu nahi izanez gero, ikertzaileak ezin dio errealitateari uko egin:
|
|
|
Esan
|
beharrik
ez dago, Estatu sortu berriak ez zuela oraindik Antzinako Erregimenaren hezkuntza eraikuntza ordezkatzeko mekanismorik; baina horren suntsitzea bultzatu zuen.
|
|
|
Ondorio gisa edo, Moyano legearekin administrazio publikoko erakunde espezializatuak sortu eta indartu zirela esan daiteke, Medina rekin196 batera. Esan
|
beharrik
ez dago administrazio mailako funtzioak betetzeko, Estatuaren izugarrizko enplegatu piloaren sorrera ekarri zuela horrek, nolabaiteko administrazio ejertzito zibilaz funtzionario armada hitz egin daitekeelarik197 Bestalde, beste arlo guztiekin gertatuko zenaren antzera, administrazio egiturei zegokienez ere, lege honek hezkuntza sistema liberalaren ezaugarri nagusienetariko bat indartu zuen; hots... Horrela administrazio egitura uniformea ezarri zen, non adar guztiak, antolaketa hierarkikoaren barruan noski, zentrotik eraikitzen zen enbor sendoari lotuta zeuden.
|
|
|
Esan
|
beharrik
ez dago, Estatua esaten dugunean eta aipatu ditugun interesez ari garenean, Estatu Nazioaren markoan kokatzen zen gizarteko klase boteredunez hitz egiten dugula, nahiz eta Estatu Espainiarraren kasuan interpretazio honek bere mugak izan. Egia da burgesia boterea hartuz joan zela pixkanaka eta boterera iritsiko zen klasea zen, baina ez da hau Europako beste Estatu batzuetan izandako prozesu, iraultzailea?
|
|
|
Esan
|
beharrik
ez dago, alde batetik gaztelaniaz alfabetatuta zegoen elitea (politikoa, kulturala, ekonomikoa) zegoela eta, bestetik, populazio masa analfabeto handia, (gaztelania herritar batzuen hizkuntza izan ala ez izan). Benetan indarra izan zuen elementua, elite horien hizkuntza izan zen (ez da berdina hizkuntza arrunta edo hizkuntza idatzia, kultur hizkuntza izan ala ez izan, kultura, kultoa?
|
|
2001
|
|
|
– Ikasle askok ezin izan dute esan Euskal Telebistako zein saio duten gustuko.Hori, esan
|
beharrik
ez dago, nahiko normaltzat hartu genuke, ikasleaskok ez baitute Euskal Telebistarik apenas ikusten. Dena dela, ez litzatekesoberan egongo programazioaren berri ematea ikasleei, beren gustuko saioakaurki ditzaketela ikus dezaten.
|
|
|
Osaben aiten aitonak nekez ibiliko ziren Fueroak defenditzen, forurik ezzen edo foruak defendatu
|
beharrik
ez zegoen garaietan.
|
|
|
Ikuspuntu objektiboedo behaviorista deritzon hau, protagonistaren kontzientziaren solas ezkutuaazaleratu nahi digun bigarren pertsona gramatikalaren erabilerak eteten du. M.Butor en La Modification (1957) nobelaren ostean hedatu zen kontaketa teknikahonekin, heriotzaren ikuspuntu arras fisiologikoa aurkezten zaigu; baina horibakarrik ez, irakurleok iheslearen solasaren hartzaile testualak bihurtu ere bai.Esan
|
beharrik
ez dago, bigarren pertsonan antolatutako kontaketa honek izugarrizko indar narratiboa duela, azken batean, iheslearen ezinegona barne elkarrizketagatazkatsuaren bidez aurkezten baitzaigu. Horrexegatik dauka hainbesteko indarraiheslearen planoak, W.
|
|
|
Aitaren itxura mitologikoa alabek, amek eta arrebek beretzen eta berenganatzen dutela erran
|
beharrik
ez dago: emazte idazleentzat, argira salbo eta sanoheltzearren, gizonen molde berdinean izkiriatzea helburu bilakatzen da.
|
|
2002
|
|
|
Esan dugunez, on line ikasbidearen ezaugarri nabarmenena da ikasleakeuskaltegira etorri
|
beharrik
ez izatea, nahiz eta hainbat eta hainbat inoiz etorri izandiren tutorea ezagutzera (bizilekuaren arabera, jakina).
|
|
|
1 Borbondarren dinastiak Espainiar koroa eskuratzeak mendeetako bi Estatuenarteko liskarrak bukatzea bideratu zuen; ondorioz, gerra garaietako hitzarmenen
|
beharrik
ez zen aurrerantzean.
|
|
|
Hots, liburu edo artikulu baten gaiak bitarteko muga kronologikoa gainditzen badu, zer puntutaraino sar daitekeen multzo honetan. Subjektibitateak, esan
|
beharrik
ez dago, toki handia hartzen du lan bat sartueta beste bat kanpoan uzteko orduan. Antzeko arazoa planteatu zitzaidan lanensailkapenari ekiteko orduan.
|
|
|
Guztiok bilakatzen gara aditu, inor aditu ez izatearen ondorioz (ikus, bereziki: 2.1 atala). 35 Esan
|
beharrik
ez dago, gaur egungo egoeran, historia sozialaren motor arrazionaltasun teleologikoa
|
|
|
Herrialde txiroetako biztanleentzat, modu ziniko batean esanda, makineriaz, hodiz eta zabortegiz betetako inguruneak ospearen eta aberastasunaren adierazle izan dira luzaroan. Horren ondorioz, legitimazio
|
beharrik
ez duten lurralde horiek oso erakargarriak bilakatu ziren oztopo gabeko onespenei oztopoak jartzen zizkien giza mugimenduen ondorioak pairatu zituzten enpresetarako.4
|
|
|
Denboran eta espazioan hain urrutira joateko
|
beharrik
ez dagoela egunkariek erakutsi arren, lehengo adibideari jarraituz,, mundu nazia, definitu, eta oposizioaren eraikuntzarako batetik, naziaren ikuspegi sinplista eta, bestetik,, bereizketarik gabeko bestea?
|
|
|
pottottarik miazkatu
|
beharrik
eza,
|
|
|
Ataka bakarrarekin egosten baduzu, barruan paratu leku zabala, errautsa hartzeko adinakoa, kanpora atera
|
beharrik
ez izateko; labea bera eraiki ondo eta saiatu harriak labearen zorua osorik estal dezan. Bi atakarekin egosten baduzu ez da hutsunerik, errautsa atera behar denean ataka batetik aterako baituzu bestean sua den bitartean.
|
|
|
Aldaketa morfofonologikoak burutzeko erregela multzoa dagoenez, lexikoan alomorforik definitzeko
|
beharrik
ez dago. Hala ere, Koskenniemik bi kasu berezitan onartzen ditu:
|
|
|
Lexiko mailako k herskari ahoskabeak ahostun bezala azaleratu behar du lekuzko izen berezi batzuekin, eta n z bukatutako ordinalekin eta adberbioekin, Mm ren ondoren o bokal irekia badago. Baina erregelan zehaztu
|
beharrik
ez dugun beste kasu batzuetan ere gertatzen da hori, aditzekin esaterako: egin+ ko: egingo.
|
|
2003
|
|
|
Axola eza? Ondo, dago, bai, primeran egon ere, pedagogia berria, pedagogia askatzailea eta abar, baina bestelakorik ikasi
|
beharrik
ez ote dago, ba ahal dakite».
|
|
|
Euskal prentsan eman zen bilera haien berri,« (komatxo tartean jarri
|
beharrik
ez duen euskal prentsara) mugatzen gara». Are gehiago, euskalgintzak bizi zuen giro ezkorra bereganatuz, Orbek euskararen egoeraren balantze iluna egin zuen:
|
|
2004
|
|
|
Esan
|
beharrik
ez dago, inplikazio kooperatiboaren ahuldade multzo horrek, bigarren atalean deskribaturiko potentzialtasunen ustiapen txarragoa dakarrela.Hau da, inplikazio kooperatiboaren higadurak ondorio negatiboak izan ditzakeproduktibitatearen hobekuntzan, kostu aurreztean eta eraginkortasunaren hobetzean.
|
|
|
Egia esan,, maitasuna? delako sentimendu hori argien eta sakonen sentitzendugu, sarri, sexuzko bikotekideekin (esan
|
beharrik
ez dago, nahiz sexu desberdinekoak nahiz berdinekoak izan). Kasu horretan, pertsona horrekin batera pasatu nahiditugu orduak; eta ordu horien portzentaia nabarmen bat bere gorputzaren kontaktuzuzenean igaro nahi dugu, sakontasun handiagoko edo gutxiagoko sexu harremanbatean.
|
|
|
Honela, mundu erreal horren bi eskualdeak, higidurenerregulartasun aldagaitzen eremua (zeruko esparrua) eta gure mundua, kontingentea, aldakorra eta galgarria (zerupeko esparrua) bereizi zitucn Aristotelesek. Ondorioz, Ideiak soberan agertzen zaizkigu, Aristotelesek horien
|
beharrik
ez zeukalako. Baina gai bakoitzahobeki uler dezagun, atalka ikusiko ditugu.
|
|
|
Jendearen pasioak ere heztekoak dira beharrez, legearen bidez etaartetan zigortuz hobenduna. . Legea gurarik gabeko adimena da?, dio Aristoteles errealistabatek, aldatu ezin den Ongiaren eredu
|
beharrik
ez duenak. Gaitz erdia ez zaio gaizki.
|
|
|
sasiarazoak dira, eta horien iturria hizkuntzaren erabilera traketseanaurki dezakegu. Hori zuzenduz gero, hortaz, sasiarazo horiek disolbatu egingo lirateke.Irtenbiderik eman
|
beharrik
ez dago. Indukziozko arrazoinamcnduari dagokionez bereziki, zentzuzkoa den heinean dago justifikatuta.
|
|
|
Eta hain zuzen zentzuzkoa dela diote hizkuntzaarruntaren fdosofoek: zcntzuzkoa da azukre koskor bat litro bat uretan urtuko dela esatea, eta denbora ghldu
|
beharrik
ez dago ea esaldia justifikatua ote dagoen aztertzen. Hala, ezdago indukzioaren inolako arazorik epistemologian, gaizki erabilitako hizkuntzari loturikagertzen den ilusio intelektuala besterik ez baita (ikus BonJour 2002). Halatan, non zegocn gakoa hain serio hartzeko gaia?
|
|
|
Aipa dezagun bat: badaude a priori justifika daitezkeen proposizioak, analitikoak izan
|
beharrik
ez dutenak. Fregeren zentzuan?. Adibidez,(***);. Ezer ezinda izan aldi berean guztiz zuria eta beltza.
|
|
|
Boterea, estatumota diferenteak, gobernu molde hobeak, politika eta etikaren arteko erlazioa, justizia, boterearen zilegitasuna, botere horren indarkeriaren erabileraren legalitatea ala ideia politikoak eta ondoriozko ideologiak? Esan
|
beharrik
ez dago galdera horien erantzunek bestegaldera batzuk sortzen dituztela. Esate baterako, zein da Filosofia Politikoak ikertu beharduen objektu nagusia?
|
|
|
Aipua sartzea beste egileren baten liburuko pasarte garrantzitsu bat hitzez hitz kopiatzeada. Hori egiterakoan, esan
|
beharrik
ez dago, argi erakutsi behar da beste baten hitzak direla. Alegia, zure ideiak eta aipatzen dituzunak bereizi behar dituzu, nahasmena ekiditcko etaargudioaren ulermena errazteko.
|
|
|
(i) Aholkatzen den material guztia hasieratik bukaeraraino irakurri
|
beharrik
ez dago, ez da beharrezkoa ezta praktikoa ere?.
|
|
|
Kooperatibak eta sindikatuak sustrai bereko mugimenduak dira, bien sorrerak xx. mendeko langile mugimenduan kokatzen baitira. Esan
|
beharrik
ez dago, xix. mendearen hasieran, Frantzian erroturiko lehen lan elkartuko kooperatibaksindikatuek sortu zituztela. Gaur egun ere, Frantzian autoeraketaren aldekosindikaturen bat egon badago:
|
|
2005
|
|
|
Emakumearen parte hartzearen aldekoen balorazioa baikorra izan zen. Horrela, Alarde munizipalaren Juntaren arabera Alarde ofiziala egiteko
|
beharrik
ez zegoen ordutik aurrera. Beraz, beraien lana bukatutzat jo zuten39.
|
|
|
Jarrera enuntziatibohonek destinatzailearen eta destinatarioaren arteko alde handiaz ohartarazten gaitu, konpartitutako unibertso eta datu esanguratsuetatik aldenduta baitaude biak alabiak. Eginen eta El Diario Vascon, aldiz, irakurlea eta gaia zeinen estu lotutadauden argigarri, maiz ikusten dira azalpen
|
beharrik
ez omen duten esamoldeak, hala nola «iaz gertatu zena» edo IBAA siglak, zer esan nahi duten esan beharrik ezbalego bezala.
|
|
|
Telebistako eta Irratiko albistegietan, gaur? aditzondoa gehiegi erabiltzen dela esan
|
beharrik
ez dago. Mervin Block en hitzak aipatuz, Salvador Alsius ek (2000: 47) dio plaga edo izurritea dela kazeterien artean.
|
|
|
Bata ariketak egiten hasi aurretik, eta, egin ondoren, bestea, bien artean zein aurrerabide egin den ohartzeko. Esan
|
beharrik
ez, autore guztiek nabarmentzen dutena, hots, antena bidez bota aurretik altuan irakurtzea derrigorrezkoa dela. Emma Rodero ren hitzak ekarriko ditugu horren dudarik inork izan ez dezan (2003: 402).
|
|
|
Beste batzuek 670 km-ko etenunean kokatzen dute, trantsizio eremuaren eta behe mantuaren artean dagoen kontraste erreologiko nabarmenaz baliatuz (2.6 irudia). Azkenik, beste zenbaiten arabera mantuan konbekzio eredu orokorra dagoenez, astenosferaren oina bereizteko
|
beharrik
ez dago. 2.1.2 atalean definitutako abiadura baxuko geruza astenosferaren goiko aldean aurkituko litzateke.
|
|
2006
|
|
|
Babes hori jasotzeko lehenengo baldintza Izatezko Bikoteen Erregistroaninskribatzea da. Inskribatzea, esan
|
beharrik
ez dago, borondatezkoa da eta izaeraeratzailea du; beraz, inskribatuta ez dauden bikoteei ez zaie Legea aplikatuko.Hortaz, lehen bezala, izango dira oraindik hainbat familia unitate ez ezkontzarenaraudia ez eta egitatezko bikoteena aplikatuko ez zaizkienak.
|
|
|
aldagaia sartuzen eta, gurasoen estilo babesle maila? aldagaia eredutik kanpo gelditu zen, zerenhorrela argi gelditu baitzen azken horren
|
beharrik
ez zegoela eredua azaltzeko, beste biak kontuan hartzen baziren. Hala ere, gogoratu nahi dugu horrek ez duelaesan nahi, gurasoen estilo babesle maila?
|
|
|
Bada, esan
|
beharrik
ez dago Mendebaldeko kulturak izan duen bilakaera eta gaurko egoera horrela esplika daitezkeela: arrazionaltasun formalaren hedatze hazkorrak ertzetara bidali ditu bestelako kontsiderazioak, eta logika instrumentalak ostatu hartu du han hemen.
|
|
|
arrazoiaren erabateko garapenak miseria materiala gainditzea eta gizakiaren kondizio morala hobetzea, biak ekarriko zituela. Garai ilustratuari baikortasuna zerion alde guztietatik, esan
|
beharrik
ez dago: giza arrazoiaren garapenak posible den mundurik hoberenera eramango gintuen, betiere libreki funtzionatzen uzten bazitzaion.
|
|
|
Nahiago nuke aipatu
|
beharrik
ez balego, baina, tamalez, bada oraindik ere aipatu beharra dagoen beste kontu bat ere: liburua euskaraz idatzia dago, euskara txukun eta komunikaziorako egokian.
|
|
2007
|
|
|
Nortasunak (rolak, estatusak, lehengo ohorea, eta abar) pertsonalizatu eta abstraitu egin dira: egoera edo ingurune jakin batean nor izatekobidea zena, besteekiko harremanetan izateko moduak zirenak, orain, antza, barnemin berezia dugu (horri, esan
|
beharrik
ez dago, indibidualizazio eta introspekzioderitzote). Hau da, lehen jardute mota edo estilo zena (berez, egoerari zegokiona), izate mota bilakatu zen Modernizazioarekin (norberari zegokion zerbait); eta orain, ostera ere, ari gara jarduteetara itzultzen (esan dut:
|
|
|
Euskal kulturaetnografoen herri kulturetatik hurbilago omen dabil. Eta hala uste dute askok.Euskal kulturaren agenda, hainbat kultur mota izanik ere, gorena, herri kultura edokontsumo kultura izanik ere, herri kultura tradizional batekin identifikatzen dagehien (herri kultura hori asmatu berri dugula, etengabe berrasmatzen ari garelaesan
|
beharrik
ez dago). Askotan, euskal kulturak, agenda horretatik ateratzen denean, euskal hori galdu egiten du.
|
|
|
Hortaz, euskaldun izateko
|
beharrik
ez dago nork bere buruari ezartzen dionbeharraz landa. Orduan, zergatik tematu horrekin?
|
|
|
Gizarte politikagintzan aditu diren guztien aburuz lurraldetasuna dugu nazioerribaten osagarri funtsezkoa, kultura/ hizkuntza eta boterearekin batera. Gai honiburuz idatzi dutenak, halere, gizarte politikaren esparruan ohi dira kokatzen, sakonago beste hausnarketarik egin
|
beharrik
ez balego bezala. Gu, aldiz, saiatukogara urak sorburutik ekartzen.
|
|
|
Alde batetik, seme alabak tratatzeko etahautemateko moduek eragina izan dezakete seme alabek beren buruaz dituztenusteetan (hau da, autokontzeptuan). Adibidez; gurasoek haurra gehiegi babestenbadute, litekeena da horrek, nahiz eta benetako
|
beharrik
ez egon, babestutaegoteko beharra sentitzea (Hoffman, Paris eta Hall, 1994). Gurasoek askotanzenbait gaitasun zein ezaugarri egozten dizkiete seme alabei, eta horiek balituztebezala, tratatu ez ezik, batzuetan etiketatu ere egiten dituzte(. Oso gaiztoa zara?). Haurrek etiketa horiek onartu, eta autokontzeptuari gehitzen dizkiote; askotan, benetan ezaugarri edota gaitasun horien jabe direla uste izaten dute.
|
|
|
Autore horrekegiaztatu zuen 5 urteko haurrek rol pertsonalen eta sozietalen artean bereiztekogaitasunik ez dutela; hau da, ez dituzte bereizten pertsonek beren kabuz aukeratutako jarduerak eta rolekin erlazionatutako betebeharrak. Politikarekin erlazionatutako rolei dagokienez, besteak beste, Berti ren eta Benesso ren ikerketen arabera (1998), haurrek uste dute poliziek nahi dutelako atxilotzen dituztela gaizkileak.Berti k eta Bombi k (1988), berriz, egiaztatu zuten haurren aburuz autobusgidariek autobusak gidatzen dituztela jendeak oinez ibili
|
beharrik
ez izateko. Laburbilduz, 5 urteko haurrek oraindik ez dituzte rol sozietalak ulertzen, etaulermen hori oso garrantzitsua da politika behar bezala ulertzeko (Berti, 2005).
|
|
|
Baina semantika bera ere bada pentsamendua, ez forma hutsa; hain estu hartu
|
beharrik
ez dago. Definizioaren eskutik, argudiatzen lagun lezake semantikak berak ere.
|
|
|
Goetheren izkribuetan, nazioa berdin noblezia edo behintzat jauneria legez, eta nazioa berdin estatua bezalako nazio ingeles, frantsesen alboan, nazio eskoziar, serbiar edo italiarra ez ezik (estatu gabekoak), posible baita orobat, «nazio florentziar» bat ere aurkitzea672, are, hark noizpait lasai asko «nesken nazio txundigarria» bera aipatzen badigu673, bistan daude nazio berbaren esangura kapritxosoak garai honetan, eta ez garai honetan bakarrik (jada latinez bertan baizik) 674 Haatik, nazioa esangura edo premiatasun berri bat hartuz doa modernitatean. ...an Lessing-ek deritzo, alemanak «oraindik» ez direla nazio bat, nolatan nahi da Teatro Nazionalik? 675 Agian, Teatro Nazional bat izanez gero, alemanak nazio bat bilakatuko liratekeela esaka topatzen dugu Schiller 1784an676 Goethe-ren ustean ere, hala dio 1797an, alemanak alfer alferrik ari dira, inoiz ez dira nazio bat izanen (Iraultzaren adieran orain, herrijende burujabea) 677 (hala ere, esan
|
beharrik
ez, nazio alemana kontzeptua berak txitean pitean erabiltzen dizula). Madame de Staël ek, halaber, alemanak ez direla nazio bat, epaitu du bere bidaiakoan, eta alemanek ez dutela karaktererik678 Baina haiek Napoleon-en aurka armetan altxatu direlarik gero (M. de Staël liberala da eta Napoleon-en etsaia), erakusten ari direla, idatzi du bere iritzia zuzenduz, nazio bat direna?
|
|
|
Descartes-ek burdina razionalistaz armatu hori inposatuko da: ni naiz substantzia bat, bere zerizana edo natura osoa pentsatzea duena; ezeren
|
beharrik
ez duena kanpoan, ez lekurik, ez gauza materialik, ezta gorputzik ere hortaz, bera izateko; ez sentsu eta ez emozio, «pentsatzen duen zerbait baizik» soil soil259 Res cogitans. Nire ideiak, nire zientzia, hori naiz ni («oso osorik gure esku dagoen gauza bakarra gure pentsamenduak» baitira) 260, eta horiekaz, nirea da mundu guztiaren domeinua.
|
|
|
Esan
|
beharrik
ez, azpian beti Kant-en bereizkuntza dagoela, arrazoimen («Vernunft»), adimen («Verstand») eta sentimenaren artean, bakoitza bere zereginarekin eta balio eremuarekin.
|
|
|
«Wie könnte daher je ein Wort, dessen Bedeutung nicht unmittelbar durch die Sinne gegeben ist, vollkommen einem Worte einer andern Sprache gleich seyn?», ik. bol. V, 137, 138 Geroago (ik. III, 21) zer horietan ere hainbat diferentzia ohartuko du hizkuntza askotan (hizkuntzak, esan
|
beharrik
ez dago, denak ez dira beti kultur maila eta, nolabait esan, garai berdinetan egoten). Arazoa grekotik alemanera egoki itzultzeko zailtasuna (ezintasuna) da.
|
|
|
Gogoratu
|
beharrik
ez dago noski, oraindik Darwin ez dela eszenan agertu, eta «gizakiaren» eta bere adimen edo kontzientziaren bilakabide urratsik urratsezko bat fakultate bezala denboran zehar, beraz hizkuntzarena «gizakiarekin» batera (edo gizakiarena hizkuntzarekin batera) gizatasun osoaren gradura heldu arte, pentsaezina zuela Humbold ek. Aldiz Humboldt-ek oso aintzat hartzen du bere hizkuntzaren filosofian gizakiaren kontzientzia eta autokontzientziaren garapen historikoa mailaz maila, berarentzat kontzientziaren garapen hori beti hizkuntzaren garapenaz batera baitoa:
|
|
|
Esan
|
beharrik
ez, gai polemikoak dira. Guk, polemika baino gehiago, argi pixka bat bilatuko dugu, hau da, irakurketan saiatuko gara, autoreak eta testuak.
|
|
|
Askotan gure hizkuntzatik irten ere gabe. «Zerbait ustela dago Danimarkan» ingelesez esan
|
beharrik
ez dago, edo «ez egin besteri, zeuri egitea nahi ez duzuna» grekoz edo latinez, horiek behar bezala erreferentziatzeko euskaratik landako munduetan.
|
|
|
Esan
|
beharrik
ez, hiztunak ez duela deus zerotik asmatzen (hizkuntza arbasoengandik datorrena, nolabait gainezarri egiten zaio hiztunari bere edukitasun eta forma guztiarekin), eta hala ere hiztun bakoitzak bere bere hizkuntza dizu, berak sortzen dizu (hizkuntza pentsatzea kontrarioak pentsatzea da).
|
|
|
energia bat da, eta bere garapen eta sorkuntzetan erakusten ditu bere egiazko ahalak. Tung Sun en analisiekin ados egon
|
beharrik
ez dago lerroz lerro, haren behaketa kritikoa hizkuntza eta pentsamendu mendebaldar nagusiaren gainean eskergarriro irakastuna kausitzeko.
|
|
|
«Ce n, est point un défaut de la langue, c, est au contraire un avantage d, avoir ainsi des racines qui se ramifient en plusieurs branches»1050 Beste hainbeste dagi Humboldt-ek, izpirituaren (Geist) kontzeptu/ metafora eztabaidatu eta, ontzat emanez. Gehitu
|
beharrik
ez, honezkero, izpiritua (eta berdin «herriaren izpiritua» ere), Voltaire, Herder, Humboldt edo Hegel-engan, zerbait oso diferentea izango dugula.
|
|
|
Horrek japonieraren akats bat eman lezake, alemanetik so eginda; japonieratik so eginda, batere premiarik ez dagoela, esango genuke, izan eta izaki artean bereizkuntza horrela egiteko. Alemanak flexiorik izan ez balu, bereizkuntza horrelaxe egiteko
|
beharrik
ez zuten sentituko alemanek. «Halaxe dago herri baten pentsaera bere ama hizkuntzagaz estuki lotua»1265.
|
|
|
Ez guk, hizkuntzak pentsatzen duela, esaldia, maiz irakurtzen da: esan
|
beharrik
ez, zuzen ulertuta, zuzena izan daitekeela.
|
|
|
Kontzeptuaren jatorriarentzat pentsamendu alemanean (Alemaniara mugatu nahi dugu orain), aipagarrienak, beren eraginagatik, Montesquieu eta Voltaire izan dira zalantza gabe. Esan
|
beharrik
ez, bion itzelezko eragina, Alemaniaz beste, Europa osoak ezagutu duela (hirugarren lekuan Condillac gehitu litzateke).
|
|
|
Tesi horiekin agian ados egon
|
beharrik
ez dago, bainaberen alkantzua eta zentzua gehiago argitu eta zertzelatu beharra badago, nolanahi ere. Humboldt-en ideia eta proposapenak, eboluzio pertsonal batean ikusi behar dira, eta aldi berean XVIII. mendearen azken parteak hala filosofian (Kant) nola hizkuntz (ar) en ikerketan ezagutu duen eboluzio azkarraren erdian.
|
|
|
Dena den, esan
|
beharrik
ez, Kant baitan badagoela bestelako subjektu edo ni moral bat, librea, erantzunekoa, hemen orain aintzat hartzen ez dena.
|
|
|
ez ote gaitu gure gizarteak egiten, eta gizarteagaz hizkuntzak? , aldebakartu
|
beharrik
ez dagoena, hala ere, alderdia), É. Benveniste k honela azaldu du:
|
|
|
Euskal Herrian epailea izateko euskara jakin
|
beharrik
ez dagoela, baina, zuzenbidea, ostera, jakitea behar beharrezkoa dela adierazi berri du Euskal Herriko Epaitegi Nagusiko buru izendatu berri den Fernando Ruiz de Piñeiro epaile madrildarrak.
|
|
|
Euskal Herrian epailea izateko euskara jakin
|
beharrik
ez dagoela, baina, zuzenbidea, ostera, jakitea behar beharrezkoa dela adierazi berri du Fernando Ruiz de Piñeiro epaile madrildarrak, [Euskal Herriko Epaitegi Nagusiko buru izendatu berri (A) denA].
|
|
|
Euskal Herrian epailea izateko euskara jakin
|
beharrik
ez dagoela, baina, zuzenbidea, ostera, jakitea behar beharrezkoa dela adierazi berri du Fernando Ruiz de Piñeiro epaile madrildarrak, [Euskal Herriko Epaitegi Nagusiko buru izendatu berri (A) denAK*].
|
|
|
Fernando Ruiz de Piñeiro epaile madrildarrak, [Euskal Herriko Epaitegi Nagusiko buru izendatu berri (A) denA], adierazi berri du Euskal Herrian epailea izateko euskara jakin
|
beharrik
ez dagoela, baina, zuzenbidea, ostera, jakitea behar beharrezkoa dela. (11.soluzioan, 14 ariketa)
|
|
|
Fernando Ruiz de Piñeiro epaile madrildarrak, [Euskal Herriko Epaitegi Nagusiko buru izendatu berri (A) denAK*], adierazi berri du Euskal Herrian epailea izateko euskara jakin
|
beharrik
ez dagoela, baina, zuzenbidea, ostera, jakitea behar beharrezkoa dela.
|
|
|
Euskal Herrian epailea izateko euskara jakin
|
beharrik
ez dagoela, baina, zuzenbidea, ostera, jakitea behar beharrezkoa dela adierazi berri du Euskal Herriko Epaitegi Nagusiko buru izendatu berri den Fernando Ruiz de Piñeiro epaile madrildarrak.
|
|
|
Euskal Herrian epailea izateko euskara jakin
|
beharrik
ez dagoela, baina, zuzenbidea, ostera, jakitea behar beharrezkoa dela adierazi berri du [Fernando Ruiz de Piñeiro Euskal Herriko Epaitegi Nagusiko epaile buru madrildar izendatu berriAK].
|
|
|
Euskal Herrian epailea izateko euskara jakin
|
beharrik
ez dagoela, baina, zuzenbidea, ostera, jakitea behar beharrezkoa dela adierazi berri du Fernando Ruiz de Piñeiro epaile madrildarrak, [Euskal Herriko Epaitegi Nagusiko buru izendatu berri (A) denA].
|
|
|
Euskal Herrian epailea izateko euskara jakin
|
beharrik
ez dagoela, baina, zuzenbidea, ostera, jakitea behar beharrezkoa dela adierazi berri du Fernando Ruiz de Piñeiro epaile madrildarrak, ZEINA Euskal Herriko Epaitegi Nagusiko buru izendatu berri (a) deN.
|
|
|
Euskal Herrian epailea izateko euskara jakin
|
beharrik
ez dagoela, baina, zuzenbidea, ostera, jakitea behar beharrezkoa dela adierazi berri du Fernando Ruiz de Piñeiro epaile madrildarrak, ZEINA Euskal Herriko Epaitegi Nagusiko buru izendatu berri (a) BAITen.
|
|
|
Euskal Herrian epailea izateko euskara jakin
|
beharrik
ez dagoela, baina, zuzenbidea, ostera, jakitea behar beharrezkoa dela adierazi berri du Fernando Ruiz de Piñeiro epaile madrildarrak, ETA berau/ hau Euskal Herriko Epaitegi Nagusiko buru izendatu berri (a) da.
|
|
|
[Fernando Ruiz de Piñeiro Euskal Herriko Epaitegi Nagusiko epaile buru madrildar izendatu berriAK] adierazi berri du Euskal Herrian epailea izateko euskara jakin
|
beharrik
ez dagoela, baina, zuzenbidea, ostera, jakitea behar beharrezkoa dela.
|
|
|
Fernando Ruiz de Piñeiro epaile madrildarrak, [Euskal Herriko Epaitegi Nagusiko buru izendatu berri (A) denA], adierazi berri du Euskal Herrian epailea izateko euskara jakin
|
beharrik
ez dagoela, baina, zuzenbidea, ostera, jakitea behar beharrezkoa dela.
|
|
|
Euskal Herrian epailea izateko euskara jakin
|
beharrik
ez dagoela, baina, zuzenbidea, ostera, jakitea behar beharrezkoa dela adierazi berri du Euskal Herriko Epaitegi Nagusiko buru izendatu berri den Fernando Ruiz de Piñeiro epaile madrildarrak.
|
|
2008
|
|
|
Propioen eta arielen arteko oreka mantentzea oso garrantzitsua zen Antzinako Erregimeneko ogasunetan, propioak gutxitzen ziren neurrian arielak igo behar zirelako. Zentzu horretan, egoera hoberena euren diru sarrerak propioetan oinarritzen zuten udalena zen, kontsumogaiak gehiegi zamatu
|
beharrik
ez zeukatelako. Arantza Otaeguik eskaintzen dituen datuen arabera 1809 urte aldera, eskualde mailan Eibar zen propioetatik eta, oro har, diru sarrera gutxien eskuratzen zuen udala; horrez gain, ehunekotan propioetatik lortutakoa eskualdetik bigarren baxuena zen, Bergararen ostean (Otaegui, 1991:
|
|
|
Gerrak udalaren baliabide ekonomiko guztiak agortu zituen, eta horniketak bermatzeko eskaturiko maileguei aurre egiteko era bakarra herri lurren salmenta izan zen. Eibarri dagokionez, epeari buruzko datuak baino ez dira gorde, eta itxura denez estuasun latzetara heldu
|
beharrik
ez zen egon, auzokideen batzarrak 4.501 errealeko zerga ordaintzeko hasi baitzuen desamortizazio prozesua. Hasieran, herri lurrak tasatutako prezioetan edo garestiago saldu ziren, baina behin lurren gosea asetu eta erosle potentzialek likidezia galdu ahala, udalak geroz eta prezio merkeagoetan eskaini behar izan zituen.
|
|
|
Araudi horrek boto eskubidea kendu zien irakurtzen eta idazten ez zekitenei; 40 biztanletik gorako herrietan, errentarik altuenak zituzten lehen 40ek baino ez zuten boto eskubidea, gehi errenta zuten gainerakoen hamarrenak. Sistema hau 1845ean moderatuek udal hauteskundeetarako egindako legean oinarritzen zen, eta iraultzaren oinarriekin kontraesan nabarmenean zegoela esan
|
beharrik
ez dago. Egia esan, karlistentzat ere kontraesankorra zen udal hauteskundeak sufragio orokorraren bidez irabaztea, pentsaeraz auzokide hautagaien sistema defendatu behar zutenean.
|
|
|
eginkizun nagusia muga zaintzea zen. Sasoi hartan aduanak Ebro ibaiaren lerroan kokatzen baziren ere, muga politikoa gaur egun dagoen lekuan zegoen, eta muga zeharkatzen zuten gaiek inolako zergarik ordaindu
|
beharrik
ez zeukaten arren, espainiar erresumak estrategikotzat jotzen zituen produktuak kanporatzea debekatuta zegoen (armak, zaldiak, zilarra, urrea?). Horrez gain, pertsonak kontrolatu beharra zegoen, muga zeharkatzeko pasaportea behar baitzen.
|
|
|
Erabaki horretan arrazoi politikoek estrategikoek baino pisu handiagoa eduki zuten755, eta hori ez da arraroa, auzi honetan Eibarko ordezkaria Gaspar Urrieta izan zela kontuan hartuta. Azpiegituren arloan Eibarko Udalak inolako gasturik egin
|
beharrik
ez zegoela bazioen ere756, harrezkero Estebanenekua erosi eta konpontzeko zerga bat ezarri behar izan zen. Horrez gain, otsailean Gaspar Urrietak 4.890 erreal eskatu zituen, txinpartazko arma fabrika Eibarren ezartzeko baimena lortzeko 163 egunetan zehar egindako lanaren truke757.
|
|
|
Bururik ez duenak txapel
|
beharrik
ez.
|
|
|
Ikusmenaren bideari jarraituz irakurtzeko, hitzaren irudizko forma eta haren oroimeneko esanahia lotzen dira, irakurketa errepikatuaren ondorioz. Berkodetze prozesuaren
|
beharrik
ez dago irudikapen semantikora sartzeko. Metodo ortografikoak eraginkorra dirudi haurra hizkuntza idatziarekin harremanetan jartzeko, hitz multzo baten identitatea ezagutzeko, irudi hiztegi garrantzitsuaren jabe egiteko, irakurketaren alderdi funtzionalak eta hizkuntza idatziaren funtzioak irakasteko.
|
|
2009
|
|
|
Beste batzuek, ordea, sintomak hasi direnetik laguntza eskatzen duten arte denbora tarte luzeak igarotzen dituzte ondoezapairatuz. Beraz, bizi egoera hauek duten eragina ez da errealitatean hala izan ohidirela soilik, baizik eta emakumeek normaltzat sentitzen dituztela eta, hala, aldatzeko
|
beharrik
ez sentitzeak berebiziko garrantzia izango du.
|
|
|
Juan Luis Arsuagak, Atapuercako aztarnategiko zuzendarietako batek, istoriohori kontatu zuen, zientziak barregarri izan
|
beharrik
ez duela azaltzeko. Bere ustez, zientzia interesgarria da, eta horregatik seduzitzen du.
|
|
|
Itxia, baina ez isildua titularra jarri zioten. Lortu zuten, beraz, hurrengo goizean ere kaleratzea, baina esan
|
beharrik
ez dago egun zaila izan zela bezperakoa (Agirre, 2008: 13)
|
|
|
Esan
|
beharrik
ez dago garai hartan euskaltzaleen artean oso txalotua izan zela Elortzaren ekimen hura, Zeruko Argiako 1966ko urtarrilaren 16ko iruzkin honetan ikus daitekeen moduan:
|
|
|
Beraz, liburuko programa bat martxan jarri nahi izango duzunean, dena eskuz kopiatu
|
beharrik
ez duzu. Aski izango da hiru toki horietako batetik eskuratu, eta gero zuzenean martxan jartzea.
|
|
2010
|
|
|
Erbesteko bizimodua latza, edo oso latza, izan zela esan
|
beharrik
ez badago ere, atzerrialdia erakusteko idatzi izan diren istorio askotan ikusten dena zera da: gogortasun hori borrokatuz garai zitekeela.
|
|
|
Esan
|
beharrik
ez dago Vernonen proposamena, bere momentuan eta AEBetakohasierako enpresa transnazionalen bilakaera azaltzeko baliagarria izan zitekeena, erabat mugatua geratzen dela gaur egun globalki gauzak hain konplexuak diren arohonetan ETNen ibileraren azalpenerako eredu orokor gisa. Horregatik egokiagoairuditzen zaigu bilakaera ibilbide desberdinez hitz egitea, ibilera tipikoentzathartzen denetik abiatuz baina beste aukera batzuei ere leku eginez.
|
|
|
Azkenik aipatu nahi genuke, kapitulu hau egitean bereziki Alfonso Dubois ekonomialariari eta lankide maitagarriari eskertu nahi diogula bere ezinbesteko laguntza.Esan
|
beharrik
ez dago, hutsuneak autoreenak direla.
|