|
2008
|
|
|
liburuak euskal kulturaren azken 40 urteetako zati garrantzitsu bat mugatzen du, argitaratu bezain laster arrakasta eta eragin handia lortu zuena. Lehenengo argitalpena 1963an egin zen, eta hurrengo urteetan 5 edizio berri izan zituen7 Frankismoaren garai ilun haietan zentsura pasatu
|
behar izaten
zuten liburuek. Zentsoreak Quousque tandem?!
|
|
|
a) enpresako prozesu eta prozeduren egonkortasuna, hots, errutinak bikain betetzea (horrek denbora, irudimena, adimena eta energia aurrezten dituelako), eta b) aldatzeko behar larri eta gorria. Aipatu dilema hori ondotxo ezagutzen du lider arrakastatsu orok, ahal den neurrian eta ahalik ondoen konbinatu nahi eta
|
behar izaten
baititu sormena/ berrikuntza, batetik, eta estandarizazioa, bestetik. Edozein produktu saltzea gero eta zailagoa da, baldin eta enpresak ez badauka kalitate-ziurtagiriren bat edo beste.
|
|
2009
|
|
|
Aditz-hizkuntzetako itzultzaileek, beraz, aditzaren bidez ez, baizik eta beste elementu formal batzuen bidez adierazi
|
behar izaten
dute Modua, esaterako adberbioekin edota preposizio-osagaiekin. The Hobbit-en itzulpenen azterketatik ondorioztatu ahal izan denez, ordea, itzulpen askotan Moduari buruzko informazioa galdu egiten da.
|
|
|
1 Satelite-hizkuntzek Moduari buruzko informazio askoz ere gehiago adierazten dute aditz-hizkuntzek baino. Izan ere, satelite-hizkuntzek aditzean bertan dute Moduari buruzko informazioa; aditz-hizkuntzek, ordea, aparteko elementu bat gehitu
|
behar izaten
diote askotan aditzari Modua adierazteko, eta maiz ez denez beharrezkotzat jotzen Modua zehaztea, informazio hori ez da adierazten.
|
|
|
Beraz, zailagoa da langile kopurua txikia den hedabide horietan lan-baldintzak hobetzea eta horien inguruko ardurak aldarrikatzeko espaziorik bilatzea. Ondorioz, lan-baldintza eta soldatei buruzko arazo eta kezkak, besteak beste, ordutegiak, gaixotasun-bajak, amatasun-bajak, kontratuen hobetzea, soldata-igoerak edo oporrei buruzkoak, langile bakoitzak modu indibidualean planteatu
|
behar izaten
ditu.
|
|
|
Nazioarteko sinbolo zientifikoak diskurtso idatzian erabiltzen dira, eta horrek halabeharrez dakar hizkuntza bakoitzaren diskurtso naturalean integratu beharra. Aldi berean, diskurtso idatziei forma mintzatua esleitzen zaienez, sinboloak deskodetu egin
|
behar izaten
dira irakurketarako. Zer esanik ez, era uniboko egokian deskodetu ahal izateko, lehenik eta behin arautu egin behar izaten da izendapena, eta ondoren, arloan arloko zientzialariek buruz ikasi behar izaten dituzte sinboloen izenak.
|
|
|
Aldi berean, diskurtso idatziei forma mintzatua esleitzen zaienez, sinboloak deskodetu egin behar izaten dira irakurketarako. Zer esanik ez, era uniboko egokian deskodetu ahal izateko, lehenik eta behin arautu egin
|
behar izaten
da izendapena, eta ondoren, arloan arloko zientzialariek buruz ikasi behar izaten dituzte sinboloen izenak.
|
|
|
Aldi berean, diskurtso idatziei forma mintzatua esleitzen zaienez, sinboloak deskodetu egin behar izaten dira irakurketarako. Zer esanik ez, era uniboko egokian deskodetu ahal izateko, lehenik eta behin arautu egin behar izaten da izendapena, eta ondoren, arloan arloko zientzialariek buruz ikasi
|
behar izaten
dituzte sinboloen izenak.
|
|
|
(1) Dinamikaren ikuspegitik, bi pauso bereizi behar dira arazoaren bilakaeran: batetik, jabetza-eskubidearen titularra ordenamendu juridikoaren arabera nor den zehaztu
|
behar izaten
da; gero, aurreko arazo hori konponduta izan edo ez, eta ondasuna higiezina bada, berau Jabetza Erregistroan inskribatzeko aukera azter daiteke. Azken batean, bereizten dira:
|
|
2010
|
|
|
Izan ere, gehienetan, ibilbide nahikoa luzea
|
behar izaten
du hedabide batek, edozeinek, publikoak aintzakotzat hartzeko (Basterretxea, 2008: 133).
|
|
2011
|
|
|
Halaber, eskalen hierarkiaren eta erabaki-gaitasunaren joko horren barruan, ohartarazi behar da tokiko entitateek izaten ohi duten eragiteko gaitasun eskasa; izan ere, haien jarduerak berrantolatu
|
behar izaten
dituzte goragoko mailetako planifikazioen baitan. Tokiko gobernuek (halaxe baiezta daiteke, adibidez, tokiko garapenaren. Tokiko Agenda 21?
|
|
|
Azkeneko zuzendaria obra solidarioan gogo biziz eta arduraldi osoz lan egin zuen intelektual bakarra zen. El Obrero Vasco-Euzko Langillia argitalpenak etengabe eskatzen zituen lankidetzak, eta Olabarriren arabera, artikulu osagarriak
|
behar izaten
zituzten hiru orrialde betetzeko (laugarren orrialdea iragarkiz beteta zegoen). Egilearentzat benetan komikoa litzateke intelektual solidarioez hitz egitea, Errepublikaren aurreko garaian.
|
|
|
Ondorioz, gizarteak jarri behar dizkie mugak. Antisozialen lege-hausteen aurrean zigorra aplikatu
|
behar izaten
da modu iraunkorrean, ohiko terapiek ez baitute emaitza onik ematen. Edozelan ere, zigorrak erabiltzea baino errefortzu positiboak erabiltzea hobe da nortasun antisozialaren nahastea dutenekin, zigorrekin ikasteko gaitasunik ez baitute.
|
|
|
Haurtzarotik agertzen dira antisozialarengan haserreak, gurasoen kontrako jarrera eta beste haurren kontrako erasokortasuna. Jokabide-arazoak dituen haurra sarritan eskolaz aldatu
|
behar izaten
dute, baina horrek ez du askotan haren moldaera hoberik ekartzen. Nerabezaroan larritu egiten dira portaera-arazoak:
|
|
|
Emakumearen eta bere seme-alaben arreta psikologikoa gori-gorian dagoen beste gai bat da. Tratamendu bateratuak eskasak dira eta bakarkakoak jasotzeko, zenbaitetan, luze itxaron
|
behar izaten
dute andreek, Nadiari (Errumania) gertatu zitzaioan bezala. Hiru seme-alaba ditu Nadiak, eta arreta psikologikoa izan arte, urte-erdia itxaron behar izan zuen.
|
|
2012
|
|
|
burmuinaren alde desberdinetan daude kokatuta eta, hargatik, bataren eta bestearen eredu didaktikoak ere desberdinak dira (eta hala behar dute izan). Ikaste emozionalak aldaketa neurologiko bat eskatzen du, orain arteko ohiturak ahazteko eta egokiagoak diren ohitura berriak errotzeko, ikasi duguna desikas dezakegu?, baina horrek esfortzu handia eta denbora luzea
|
behar izaten
ditu. Ahaleginak, ordea, merezi du.
|
|
|
Behin helduarora iritsitakoan esfortzu handiagoa eta denbora luzeagoa
|
behar izaten
da ikasteko eta jokaerak aldatzeko (batez ere, lehengo jokaerak desikasi eta, haien ordez eta haiekin lehian, berriak ikasi behar izaten direlako). Izan ere, helduaroan ikasteko bi betebehar burutu behar ditugu:
|
|
|
Behin helduarora iritsitakoan esfortzu handiagoa eta denbora luzeagoa behar izaten da ikasteko eta jokaerak aldatzeko (batez ere, lehengo jokaerak desikasi eta, haien ordez eta haiekin lehian, berriak ikasi
|
behar izaten
direlako). Izan ere, helduaroan ikasteko bi betebehar burutu behar ditugu:
|
|
|
Depresioaren nahastea nozitzen duten pertsonek, beraien hobe beharrez, psikologo edo/ eta psikiatraren laguntza
|
behar izaten
dute. Laguntzarik jaso ezean, depresioak hilabeteetan edota urteetan irautea ohikoagoa izaten da.
|
|
|
Baieztapen hori gehiegizkoa eta faltsua izaten da, ezinezkoa baita pertsona batek eguneko 24 orduz eta egunero emozio bakar bat esperimentatzea. Sentsazio negatibo horiek aldatu nahi badira, emozio desberdinak bereizten eta emozioen intentsitatea neurtzen irakatsi
|
behar izaten
zaie, eta, horretarako, emozioen identifikaziorako ariketak eta emozioen intentsitatea neurtzen ikasteko ariketak aurrera eramaten dira beraiekin. Emozioen identifikaziorako ariketen bidez, emozio desberdinak existitzen direla jabetzen dira eta emozio desberdin horiek bata bestetik bereizten ikasten dute.
|
|
|
Gertaera baten aurrean pentsatzeko modu desberdinak ditugula argi dago, eta pentsatzeko modu batzuk besteak baino osasuntsuagoak dira. Depresioa pairatzen duten haurrek beren distortsio kognitiboak detektatzen, zalantzan jartzen eta pentsamendu errealista eta positiboagoekin ordezkatzen ikasi
|
behar izaten
dute. Adibidez, istripu bat izan ostean eskuko hatzak moztu dizkioten pertsona batek pentsa lezake «gutxienez bizirik nago»horrela bizitzea ez du merezi» eta beste batek«, argi dago lehen pentsaera bigarrena baino positiboagoa dela eta eguneroko bizimoduari aurre egiteko egokitzaileagoa.
|
|
|
Berrikuntza eta lurraldeari buruzko azkenaldiko literaturan zabalkunde handiz garatu den beste ekarpen batek networks edo sareen kontzeptuaren gainean eraikitzen du bere analisia8 Sareek ezaguera tazitua bideratzen dute erakundeen barruan zein kanpoan sareen baitako harremanen bidez, eta horregatik
|
behar izaten
dute elkarren arteko konfiantza eta elkarrekikotasuna. Zentzu horretan, ikasketa-prozesuak interaktiboak izanagatik, hurbiltasun espazial eta kulturalak lagun dezake ezaguera-prozesuak sortzen eta sustatzen.
|
|
|
Prestakuntzari dagokionez, gizonek baino emakume gehiagok dauzkate unibertsitate-ikasketak (Amurrio, Larrinaga, Mateos, 2007a). Datu horiek guztiek argi erakusten dute parte-hartzeak kostu bereizgarriak dituela emakumeentzat eta azkenean partaidetza-praktiken protagonista izatea lortzen dutenek baliabide erantsiak eduki
|
behar izaten
dituztela, parte hartzen duten elkarteen barnean nahiz elkarte horien bitartez atzemandako tokiko instituzio parte-hartzaileen barnean.
|
|
2013
|
|
|
Baina, filmetan, hizkuntza-kodea baliatzen da halaber errotuluetan, bide-seinaleetan, abestietan, prentsako aipuetan, gutun eta oharretan, edo beste edozein motatako idatzietan? Baldin eta argumentuaren ulermenerako ezinbestekoak badira, horiek ere azpidatzien bidez eman
|
behar izaten
dira. Eta normalean ez da arazorik egongo hala egiteko.
|
|
2014
|
|
|
Herritartasuna eta naziotasuna parekatzen saiatu ohi da, gainera, nazio-identitatea herritar guztien artean hedatzeko asmoarekin. Estatuak bere nazio-egitasmoa eguneroko ekintza txikien bidez zabaltzen du, eraginkortasun handiarekin askotan, eta nazionalista gisa agertu beharrik gabe (Billig, 1995); baina Estaturik ez duen nazionalismoak, aitzitik, aldarrikapen-kutsu handiagoa erakutsi
|
behar izaten
du. Hori argi geratzen da herritartasunaren kasuan; izan ere, Estatuaren tresna formalik ezean, Estaturik gabeko nazionalismoak aldarrikatzen duen nazioko kide izatea borondate-kontua izan ohi da, Estatuaren kasuan ez bezala.
|
|
|
bide politikoak eta arrazionalak erabil ditzake, era horretan, herritarrei nazio batu baten abantailak gogorarazten dizkie gehienetan; edo identitatearekin eta sinboloekin lotutako bideak erabil ditzake, alegia, herritarrak naziokide izatearekin harro senti daitezen ahalegintzen da. Azken horretarako, nazioarekiko eta naziokideekiko leialtasuna eragiteko, herritarrak balio, sinbolo eta tradizio batzuetan gizarteratu
|
behar izaten
ditu nazionalismoak (ik. besteak beste, Armstrong, 1982; Connor, 1998; Rocher, 1977; Smith, 2000; Todorov, 2010).
|
|
|
Azken horrek, aldiz, estatuaren bitarteko eraginkorrik ezean, beste era batean adierazten ditu mugimenduaren ideiak. Herritarrei helburu duen naziotasuna gogorarazteko «eguneroko» tresnak erabil baditzake ere, bere burua nabarmendu
|
behar izaten
du gehienetan estaturik gabeko nazionalismoak, denboran irauteko ez ezik, hazteko helburua ere izaten duenez gero. Nolanahi ere, nazionalismoak bere oinarriak eta helburuak berretsi behar izaten ditu aldi oro.
|
|
|
Herritarrei helburu duen naziotasuna gogorarazteko «eguneroko» tresnak erabil baditzake ere, bere burua nabarmendu behar izaten du gehienetan estaturik gabeko nazionalismoak, denboran irauteko ez ezik, hazteko helburua ere izaten duenez gero. Nolanahi ere, nazionalismoak bere oinarriak eta helburuak berretsi
|
behar izaten
ditu aldi oro. Bere lurraldeko herritarren atxikimendua ezinbesteko zaio (inplizitua estatu-nazionalismoaren kasuan, eta esplizitua estaturik gabeko nazionalismoarenean), eta atxikimendu hori lortzeko eta denboran iraunarazteko hainbat bidetara jo dezake, gorago aipatu dugun moduan:
|
|
2015
|
|
|
«Ezinezkoa egiten zen irrati hau aurrera ateratzea laguntzarik gabe; herritarrek zentzu horretan asko ematen dute, edukiaren zati handi bat haiek ematen baitute». Hala ere, herritarren parte-hartzea ez da bat-batekoa, irratikoek «mesedez eskatuz» joan
|
behar izaten
baitute haiengana.
|
|
|
Xorroxin Irratikoak ahalegintzen dira ordutegia betetzen, nahiz eta ordutegia moldatu
|
behar izaten
den, sortzen diren beharren arabera, Josetxo Apezetxeak aipatu duenaren arabera. Ttipi-Ttapako langileek ez dute lan-karga bera izaten urte osoan.
|
|
|
Aurreko idazketan, ikuskaritza egin
|
behar izaten
zuten ekonomikoki garrantzitsuak ziren fundazioek. Halakotzat hartzen ziren ondoz ondoko bi ekitalditan gutxienez honako inguruabar hauetako bi betetzen zituztenak:
|
|
2016
|
|
|
Emakume presoentzako zentro gutxiago egotearen eta presondegien antolaketan gizonei lehentasuna ematearen azken adierazle gisa, ezin aipatu gabe utzi emakumeek denbora gehiago
|
behar izaten
dutela espetxe batetik bestera lekualdatzeko; horretarako garraio-lineak ere gizonentzat pentsatuta daudelako. Honela azaltzen dute zenbait kartzela-langilek:
|
|
|
Horregatik, bihitegiaren arduradunek kontu handia izan behar zuten azaroan maileguak utzi ondoren bihitegian gari-erreserba nahikoa mantentzeko. Gerta zitekeen biltegiko erreserba txikiegia izatea; orduan, noski, udal-bihitegiko arduradunek garia erosi
|
behar izaten
zuten. Adibidez, 1792ko kontuetan zera esaten da erosi zituzten 172 gari anegari buruz:
|
|
|
Bestetik, gehitu behar da BERRIAk Euskaltzaindiaren esku uzten duen corpus-a. Corpus hori doan uzten badio ere, berez balio bat badauka, eta beste hizkuntzetako akademiek edo unibertsitateek ordaindu
|
behar izaten
dute halako corpus baterako. Azkenik, akademiaren erabakien sozializazioari begira,
|
|
|
2 Lanordu gehiago eskatzen ditu. Lehenengo aldagaian komentatutako erreparoen ondorioa da bigarren hau; testu formalak ulertzeko eta lantzeko eskolatik kanpo lan gehiago egin
|
behar izaten
da hizkuntza arrotza denean.
|
|
2017
|
|
|
Horrelakoek genero-estereotipoak aldatzeko dauden zailtasunez ohartarazten gaituzte (Heilman, 2001). Hirugarrenik, emakumeek gizonezkoek bizi ez duten kontziliazio eta ordutegien arazoari aurre egin
|
behar izaten
baitiote (Martin, 2005). Azkenik, promozio profesionalari begira, gidariak inspektore bilaka daitezkeela aintzat harturik, egun oraindik ez delako emakume bat bera ere erdi-mailako postuetara iritsi.
|
|
2019
|
|
|
Arestian aipatu bezala, atsolorraren aurretik, haurra bataiatu
|
behar izaten
zen, azkar samar normalean, eta amak elizan sartu behar izaten zuen bizkortzen zenean. Behin hori eginda, gehiegi atzeratu gabe atsolorra eskaintzen zuen amak, gutxi gorabehera jaio eta hilabete batera.
|
|
|
Arestian aipatu bezala, atsolorraren aurretik, haurra bataiatu behar izaten zen, azkar samar normalean, eta amak elizan sartu
|
behar izaten
zuen bizkortzen zenean. Behin hori eginda, gehiegi atzeratu gabe atsolorra eskaintzen zuen amak, gutxi gorabehera jaio eta hilabete batera.
|
|
|
Gauzak horrela, askotan ama bera ez zen joaten jaioberriaren bataiora eta familiako edo gertuko emakumeren batek eramaten zuen haurra besoetan. Gizarte oso erlijiosoa izanik, pentsatzen zuten bataiatu gabeko haurra hilez gero, ez zuela lekurik lur santua hartzeko, kanposantuan edo hilerrian, alegia, eta dirudienez etxe kanpoko teilatupean lurperatu
|
behar izaten
zen bataiatu gabeko haurraren gorpua. Hori saiheste aldera, komeni zen ahalik eta azkarren bataiatzea haurra.
|
|
|
Gizarte Langintza Komunitarioaren inguruan lanean gabiltzanontzat, lurralde jakin batean kokatzen diren gizarte-mugimenduak, elkarteak edo antolatuta dauden eta egunerokotasunean komunitatean (auzoan, herrian...) parte-hartze aktiboa duten herritarrak ezinbestekoak dira. Hori dela-eta, horiek indartsu egotea komenigarria izaten da lan komunitario integral bat egiteko, eta horretarako, maiz, elkarte, ekimen, mugimendu edo artikulatutako edozein taldek bere buruaren inguruko hausnarketa egin
|
behar izaten
du.
|
|
2020
|
|
|
Askok labe partikularrak zituzten etxean, zenbait herritan suteak ekidite aldera argitaratutako araudietan ikusten den moduan, Oñatiko 1477koan10 eta Eskoriatzako 1522koan11 kasu. Etxean izan ezean, emakumeek labe pribatuetara joan
|
behar izaten
zuten ogia egostera. Ekonomikoki ondo kokatutakoek neskameak bidaltzen zituzten beren ordez, 1496ko Bilboko udal-ordenantza batek erakusten duen moduan:
|
|
|
Euskal landa-eremuan zama feudalek presentzia zabala zuten eta, testuinguru horretan, familiaren horniketaz gain, nekazariek tokiko jaun edo andreari errenta ordaintzeari erreparatu
|
behar izaten
zioten. Hartara, emakume nekazariek arlo askotan parte hartu zuten eskulan gisa:
|
|
|
Azkenik, akreditaziorako irakaskuntza-programak prestatzen dira. Aipatu behar da ere partehartzaileek prestakuntza-prozesuaren ebidentziak adierazten dituen portafolio akademiko bat osatu
|
behar izaten
dutela prozesu guztian zehar (SAE/ HELAZ, 2018).
|
|
|
Horrez gain, esperientzia pertsonalean bizi izandakoa erreproduzitzeko joera ere izaten du eta horri guztiari bere zeregin berri guztiak betetzeko beldurra gehituz gero, etengabeko prestakuntzaren beharra ukaezina da. Gainera, prozesu hori bakarrik egin
|
behar izaten
dute, inoren jarraipenik jaso gabe, irakasle hasiberriaren egoera are gehiago zailduz (Velaz de Medrano, 2009).
|
|
|
Eskola-eremuan ere, beste jardueretan gertatzen den bezala, irakasleek adostasun batera iritsi
|
behar izaten
dute ikasleekin irakaskuntza-ikaskuntza prozesuak edo elkarbizitzarako arautegiak ezarri baino lehenago. Adibide ugarik frogatzen dute hori egin ezean gatazkak ugaritu egiten direla irakasle eta ikasleen artean.
|
|
2021
|
|
|
Batua eta euskalkiari dagokionez, argi ikus daiteke ikasleek hizkuntza-profil ezberdinak dituztela. Alde batetik, Eus-Ele taldekoek euskalkian aritzeko joera dute, ez dira eroso sentitzen euskara batuan eta gainerako gelakideekin elkar ulertu ahal izateko diote gaztelaniara jo
|
behar izaten
dutela maiz. Ikasle horiek egokitze-estrategiara jotzen dute, batez ere ikasturte-hasieran, oraindik ikasleen arteko konfiantza-maila txikia denean, eta badakigu egokitze-estrategia oztopo nagusietariko bat dela hizkuntza gutxituen erabileran (Casesnoves-Ferrer eta Mas, 2017).
|
|
|
Hizkuntza erabiltzeko, hizkuntzen arteko hautaketa egin
|
behar izaten
dugu gizarte elebidun eta eleaniztunetan, hizkuntzen arteko ukipen-egoerako gizarteetan, alegia; eta sarritan, hizkuntza-hautua berdinen artean egiten dela esaten bazaigu ere, eskubidea dugula bata ala bestea aukeratzeko, hizkuntza aukeratzeko askatasun hori, ordea, ez da horrela beti. Praktikan, hiztun-komunitate horien arteko botereharremanek eragiten dute bataren edo bestearen hizkuntza-aukeraketa egitean.
|
|
|
Musikaz aparte, aldarrikapen politikarako ere leku ezin hobea zen, oihu klandestinoak eta ikurrinak agertzen ziren maiz. Horretaz gain, jaialdiaren aurretik kantarien letrak aurkeztu
|
behar izaten
zituzten, eta askatasuna edo herriari buruzko edozein aipamen debekatzen zuen Informazio eta Turismo Ministerioko ordezkariak.
|
|
2022
|
|
|
Eta horretarako, bide aproposa juzgatu zen HUHEZIn Txikipedia baliatzea ikaseta irakas-tresna moduan. Hala, Lehen Hezkuntzako irakasle izateko ikasten ari diren ikasleek Txikipedia zer den ikertu eta Matematika atalerako edukiak euskaraz sortu
|
behar izaten
dituzte, Txikipediak berak zehazten dituen baldintzak kontuan izanda, betiere: 8 -13 urte bitarteko umeentzako moduko lexiko eta sintaxiarekin egina, euskara garbi eta errazean idatzita, umeen eskola-beharretara moldatua, baina ulergarritasunari garrantzi handia emanez10.
|
|
|
Egia da luzaidarrek beti egin izan dituztela erosketak Donibane Garazin. Hala ere, besteak beste, eskolari dagokionez, Lehen Hezkuntzako ikasketak herrian egin ondoan, 27 km-ra dagoen Garraldara joan
|
behar izaten
dute DBH egitera, eta 63 km-ra dagoen Iruñera Batxilergoa egitera. Donibane Garazin ere badago ikasketok egiteko aukera, baina frantses hezkuntza-sistemaren barnean.
|
|
2023
|
|
|
Mendekotasunari eta epe luzeko zainketei lotutako eztabaida eta eraldaketak gailentzen ari dira egungo gizartean. Ondorioz, jendeak hainbat kezka, zailtasun eta kontraesan kudeatu
|
behar izaten
ditu egunerokoan. Ikerketa honen helburua da gizartean zahartzaroko mendekotasunari buruzko esanahiak aztertzea, irudikapen sozialen teorian oinarrituta.
|
|
|
Maitasuna, sostengua eta epeltasuna sentitzea parte-hartzaileek aipatzen zituzten faktore garrantzitsuak dira, despertsonalizazioak, bakardadeak eta" gauza" balira moduan tratatuak izateak kezkatzen zituzten bitartean. Testuinguru horretan, pertsonek zaintzari buruz zituzten balio moral eta desioekin borrokatu
|
behar izaten
zuten, maiz familiarengandik eta zaintzaileengandik espero den konpromisoa eta betebeharra zalantzan jarriz. Hori ondorengo aipuetan adierazten da:
|
|
|
Aurrez egindako ikerketek erakutsi bezala, pertsonek tentsioak bizitzen dituzte zaintza-harremanetan, pertsonarteko hurbiltasunean, ahaidetasunean eta elkarrekiko espero den hartu-emanean (Siira et al., 2019; Walsh eta Shutes, 2013). Tentsio eta kontraesan horiek areagotu egiten dira harremanean lotura profesionala, familiarra eta pertsonala aldi berean kudeatu
|
behar izaten
denean eta horiek testuinguru emozional gogorretan eta zaintzaile-
|
|
|
Genero-rolek eta-estereotipoek lotura estua dute emakume eta gizonen parte-hartzeko desberdintasunarekin, JFKa gizonek menderaturiko ingurunea baita eta genero-rolak direla-eta, emakumeengandik ez da jarrera maskulinoak adieraztea espero (Palascakova eta Palascakova, 2020). Emakume askok JFKa gozamenez praktikatu arren, genero-estereotipoekin loturiko zenbait oztopori aurre egin
|
behar izaten
diote, batez ere tradizio maskulinoa duten kiroletan (Alsarve eta Tj^nndal, 2020; Joncheray et al., 2016). Besteak beste, gizonak baino gutxiago direla hautematea, objektibizatuak eta sexualizatuak izatea edo maskulinotzat jotzen diren agresibitatea eta indarkeria bezalako jarrerak hartuz gero maskulino eta ez-heterosexual jotzen dira, baztertuak izateko eta ikusezin bihurtzeko aukerak handituz (Smart et al., 2021).
|