|
2003
|
|
|
Egun, telebista tarteko, batzuetan, idazlea goresten da eta testua gutxiesten. Pertsona ona izan
|
behar du
idazleak. Ez dut uste T. S. Elliot pertsona atsegina zenik, edo Borges edo Cernuda bera, baina beren testuak ederrak dira, magikoak, onak.
|
|
|
Artikulu-bildumak ziren besteak, testu-bildumak, haur literatura. Izan ere, esaten zuen E. H. Beregorrek, behin eta berriro publikatu
|
behar du
idazle batek edo, beste era batera esanda, behin eta berriro disimulatu behar du idazle batek. Bestela berehala esango diote idazle horri egunero mozkortzen delako ez duela idazten, edo buruak klonk egin diolako ez duela idazten.
|
|
|
Artikulu-bildumak ziren besteak, testu-bildumak, haur literatura. Izan ere, esaten zuen E. H. Beregorrek, behin eta berriro publikatu behar du idazle batek edo, beste era batera esanda, behin eta berriro disimulatu
|
behar du
idazle batek. Bestela berehala esango diote idazle horri egunero mozkortzen delako ez duela idazten, edo buruak klonk egin diolako ez duela idazten.
|
|
|
joan
|
behar du
idazleak irakurleen bila.
|
|
2006
|
|
|
Uste dut idazleak erantzukizuna, ditxosozko konpromisoaren sinonimotzat hartu barik, izan behar duela bere obraren hedapenean argitaratzea erabakitzen duen heinean. [...] Idatzi eta argitaratzeaz gainera, herriz herri, institutuz institutu joan
|
behar du
idazleak liburuari buruzko azalpenak eman eta irakurleen zalantzak argitzera. Baietz uste dut.
|
|
2007
|
|
|
–Abiatu aurretik hautua egin
|
behar du
idazleak: ea pinpilinpausez idatziko duen, ala juduen patuaz?
|
|
2008
|
|
|
Euskadi Sariaren kasuan, kasu guztietan ez. Sariaren ondoren egon
|
behar du
idazlearen partetik inpultso hori baliatzeko nahia, komunikabideei jokoa ematekoa, hitzaldiak ematekoa eta abar. Bi kasu:
|
|
|
Euskadi Sariaren kasuan, kasu guztietan ez. Sariaren ondoren egon
|
behar du
idazlearen partetik inpultso hori baliatzeko nahia, komunikabideei jokoa ematekoa, hitzaldiak ematekoa, eta abar. Bi kasu:
|
|
|
– Lehenik, zertaz eta norentzat idatzi behar duen eta zer testu-egitura erabiliko duen erabaki
|
behar du
idazleak. Gaiari buruzko informazioa, ideiak, ezagutzak eta bizitzako gertaeren oroitzapenak eskuratu behar ditu epe luzeko oroimenetik.
|
|
|
fokua, edukia, antolamendua, estiloa eta itunak. Fokuari dagokionez, irakurleen kontzientzia garbia izan
|
behar du
idazleak, garbi izan behar ditu idatziaren helburua eta asmoa. Argia eta bereizia edo lausoa eta nahasia izan daiteke fokua.
|
|
|
Testu koherente batean antolatu behar ditu ideiak eta proposizioak. Lotura ezarri behe-mailako (ortografia, puntuazioa?) eta goi-mailako (helburuak, estrategiak?) faktore kognitiboen artean, eta testua ekoitzi
|
behar du
idazleak (Bereiter eta Scardamalia, 1987). Hala, aurrera eramango du testuaren jomuga edo plana.
|
|
|
Plangintza-fasean esku hartzeko, arlo horretan kalteturik dauden moduluen diagnostiko zehatza egin behar da. Lehenik, planifikatu egin
|
behar du
idazleak idatzi behar duena. Plangintzaren diagnostiko zehatza eginez hasi behar du.
|
|
2009
|
|
|
Idazlearentzat estilo kontua da dena (UBM, 11; ik. orobat, 75 eta hurr.). Baina estiloa, norbere sentipenari dagokion hizkera asmatzea da. Tokian tokiko hitz egokia edukitzea(, soroak hazia bezala
|
behar du
idazleak hitza?). Eta euskal idazleari, beti hizkuntza bat baino gehiagotan bizi baita, nahi lukeen bezalako, edo beste literatura batzuetatik ohitua dagoen bezalako lexiko bat eskura falta zaio, horren alde on eta txarrekin.
|
|
|
Ez du azaltzen benetan ona edo txarra den eta irakurleak ez du modurik idazle onak zeintzuk diren jakiteko. Kritika akademikoa beharrezkoa da herri honetan, eta esan
|
behar du
idazle onek liburu txarrak ere idazten dituztela, baita liburu txukunak egiten dituzten eta horren ezagunak ez diren idazleak badirela ere.
|
|
2012
|
|
|
Bakoitzak nahi duenaz idazteko askatasuna du, baina norbaitek euskal gatazkaz idazteko erabakia hartzen badu eta bizpahiru liburu gai horretaz idatzi ondoren ez badu ETAk egindako kalte bat bakarra ere narratzen, estatu espainiarrak eragindako kalteak bakarrik kontatzen baditu, errealitatearen parte bat ezkutatzen ari da. Bere subjektibotasunetik objektiboa izaten saiatu
|
behar du
idazleak, ezein alderdi politikoren morrontzarik gabe, errealitate osoa ikusten ahalegintzeko, eta ez bere alderdi edo koalizio politikoari komeni zaion errealitatearen zatia bakarrik. Adibidez, euskal ezker abertzaleko zinegotzia den idazle bati asko kostatuko zaio ETAk eragindako hilketez idaztea, estatu espainiarrak eragindako hilketez idaztea eskuineko espainiar aberri-zale zinegotzia den idazle bati asko kostatzen zaion bezala, horregatik alderdi edo koalizio politikoetako afiliatu edo kargudun izatea ez da joera onena idazle batentzat, morrontza politikoa izango duelako beti.
|
|
|
Dena dela, Bastarrikari ipinitako arauari eusten dio Txillardegik: ikasi egin
|
behar du
idazleak euskara klasikoengandik eta herritar euskaldun jatorrengandik, eta ez bere aldetik eta baitatik asmatzen jardun. Berrizalekeriaren guztiz aurka jarraitzen du kontzeptu modernoak adierazteko hitzen kontuan; euskal jendearentzat, ikasientzat ere, ulertzeko zailak, sarritan ulertezinak, direlako horrelakoak.
|
|
2014
|
|
|
4 Zertarako
|
behar du
idazleak kritika?
|
|
2015
|
|
|
Joanes pertsonaia ez baizik haren sortzaile Domingo de Agirre zena ekarri nahi dut orriotara: txorakeria bat da arrazoia, aitzakia hutsa, baina beste ezertan ez balitz ere liburuak sortzean izan
|
behar du
idazleak askatasuna gogoak emandako txorakeriak egiteko, aitzakia beharrik gabe.
|
|
2016
|
|
|
Hori ametsa litzateke, eta ez dakit osasuntsua den ere. Baina izanak izan eta hortik bi euro aterako ez baditu ere, guztiz profesionala balitz bezala jokatu
|
behar du
idazleak beti-beti-beti?.
|
|
2017
|
|
|
Esan nahia
|
behar du
idazleak, esan beharra. Mundua ulertzeko eta sortzeko libertatea, eta heldulekuak.
|
|
2019
|
|
|
Bada, nire ustez jendetasuna eduki behar du editoreak. Ulertu
|
behar du
idazle guztiak ez direla berdinak, lan guztiak ez direla berdinak. Adibidez, niretzat, Raymond Chandlerren libururik onena seguru aski izango da The long goodbye [Ez adiorik; Xabier Olarrak itzuli eta Igelak argitaratua].
|
|
|
Literaturaren autonomia fundatzen duen artean egin
|
behar du
idazle euskaldunak edozein ismorena. XVI. mendeko galeaduna bezala gaude, ubera bila oraindik.
|
|
2020
|
|
|
Michel Leirisek idaztea tauromakiarekin konparatu zuen; idazle izatea, letretako gizona beste gabe, ez da aski; zeregin aspergarria da hori, arriskua falta zaio. Plazan zezenaren aurrean bakarrik dagoenaren antzeko izan
|
behar du
idazleak, bizitza arriskatzeko eta adarkadak hartzeko prest. " Idatzi beharrak beldurra ematen du", aitortzen du Azurmendik (1997:
|
|
2021
|
|
|
Zinezko jakituriaren sotoetan erdi gorderik bizitzen jakin izan zuen Pierre Hadot-ek berretsi ohi zuenez (Hadot 2009, 105 or.), idazle baten obra behar bezala ezagutzera iritsi ahal izateko, argi eta sakon begiratu behar zaie hiruzpalau galderak ekarraraz ditzaketen erantzunei. Galdera sakonak eta, guztiarekin ere, formulazio xume hauetara laburbil litezkeenak, hots, zer idatzi
|
behar du
idazleak, zer idatzi ahal du?
|
|
|
Egunen batean humanitateak ikasiko du beharbada gure buruan dagoena beste buru batean jartzeko modu sofistikatuagoren bat, momentuz hitzak ditugu. Horiekin moldatu
|
behar du
idazleak.
|
|
2023
|
|
|
Poesian, Amua (Elkar, 2019) izan zuen aurrekoa, eta harekin hasitako zikloa Uda betea-rekin itxi zuela sentitzen zuen iazko martxoan, liburuaren aurkeztu zuenean. Edonola ere, obra berri bati ekitean, ordura arte egin gabeko zerbait edo era berriren batean egiten saiatu
|
behar du
idazleak, haren ustez; eta berak lan berrian argitasunari zuzenean begiratu ziola iritzi zion. «Liburu berriak badu Amua-ko poetikaren antzik, baina liburu hau, konkretuki, pozari eskainitako lan bat dela uste dut».
|