|
2013
|
|
|
Ingalaterran emakumeek arrakasta handia izan
|
bazuten
ere, ez zuten patu bera eduki Estatu Batuetan nobela beltzak ezagutu zuen Urrezko Aroan; izan ere, Georgeren hitzetan, berandu iritsi baitziren emakume idazleak Dashiell Hammett eta Raymond Chandeler jaun eta jabe ziren eremura.
|
|
2015
|
|
|
eta Silbesterrek. Tomasen anaiak? jipoitu nahi
|
bazuten
ere, azkenean, epailearengana eraman zuten auzia. Aitorpenen ondoren sei hilabetetako kartzelara zigortu zuten.
|
|
2018
|
|
|
Urdiainen berrikuntza egina zegoela eta gero forma arkaikoa berriz sartu zela pentsatzea, edo eskribauak bertako hizkera zorrotz jaso ez zuela onartzea. Erdoziak (2005, 313) bigarren aukeraren alde egiten du eta neronek ere azaldu dut eskribauek testuak hitzez hitz kopiatzeko agindua
|
bazuten
ere, egon zitekeela prestigiozko aldaera bat eskribauen artean, horrelako pasarteetan nolabait islatzen dena (cf. § 3; Santazilia, 2017).
|
|
|
Horrela, Bonaparteren uskararen inguruko ikerketak argia ikusten ari ziren bitartean, erronkariarren aspaldiko hizkuntza, hainbat faktorek eraginda, era arriskutsuan ari zen amildegira hurreratzen. Horien artean nagusitzat jo ditzakegu XIX. mendean zehar egindako elizaren zein hezkuntzaren arloko erreformak, batez ere 1840tik aurrera izandakoak, eragin ezberdina izan
|
bazuten
ere ibarreko herrien artean (Burgin, adibidez, badirudi uskararen atzerakada Bidankozen baino belaunaldi bat lehenago hasi zela, eta Uztarrozen eta Izaban, berriz, belaunaldi bat geroago), eta ordura arte hainbat eremutan ezezaguna zen gaztelania pixkanaka tokia hartzen joan zen. Hala ere, horiek ez ziren kausa bakarrak izan, aipatzekoak baitira, besteak beste," munduari irekiera" ekarri zuen Erronkaribarko errepidearen eraikitzea, gure herrietan finkatutako karabineroen erregimentuak edo gerra zibilak (karlistaldiak) eta haien ondorioak.
|
|
|
Antzeko zerbait gertatu zitzaion Xabier Morras artistak erakusketan zuen Kristo gurutziltzatuaren irudiari. Antolatzaileek lana kendu ez
|
bazuten
ere, zati batzuk estali zizkioten, zentsura ofizialaren beldur. Gertaera horrek ondo adierazten du zentsura ofizialak lortutako garaipena.
|
|
|
Nolanahi ere, zorroztasunaren aurrean trikimailu eta itzuritan ibiltzeko parada izan
|
bazuten
ere teatrogileek lehen aro honetan, testuak zentsuraren bulegoetatik pasatu behar izaten zuten. Aldiz, hurrengo hamarkadan joan zen egoera korapilatzen, egoera sozialak hobera egin zuela zirudien urteetan.
|
|
|
Halaz, mutis egoera adierazgarriak gertatu ziren sasoi desberdinetan, baina, aldi berean, indar antagonikoak agertu ziren politizatutako errealitatea antzerki bidez erakustera. Galarazpenek ekoizpena behin eta berriz gerarazi
|
bazuten
ere, autozentsura tarteko, kulturan nahiz sormenean berrasmatze prozesu bati ekin zitzaion urteek aurrera egin ahala. Horrela bada, hizkuntza, askatasun gogoa eta jakingura, gizarte eta teatro forma berriak berregiteko erreminta bihurtu ziren.
|
|
|
Artikulu edo dramagintzatik, irratitik eta ekintza kultural orotatik ezabatu zituzten. Urteen poderioz, oholtza gaineko jarduna berreskuratu
|
bazuten
ere, dramagile emakumeen presentzia guztiz mututu zuen zentsurak hamarkadetan. Horren adibide dira Tene Mujika, Katalina Elizegi7 eta Maria de Etxaberen mututze literarioak.
|
|
2019
|
|
|
67 Saiakera hartarako, inprentaren izena zertxobait moldatu behar izan
|
bazuten
ere, esan nahi baita. Gogora bedi Longasen alargunaren eta semearen ardurapean geratu zela irarkola 1795etik aurrera eta eskuarki haren izenak ere egoera berria islatzen zuela.
|
|
2020
|
|
|
Batzordea ongi ohartzen baitzen lana handia izanik ere, hasierako zerbait baizik ez zela, interesatuen artean eztabaida piztu nahi zuena, eta hala aurkeztu nahi izan zuen. Lan hura, batzordekideek berria sentitzen
|
bazuten
ere, ez zen hain berria: gai haiek behin eta berriz aztertuak izanak ziren aitzineko gramatiketan, eta batzordeak aurretik esandakoa bildu eta sistematizatu nahi izan zuen.
|